ورود به هفته سوم بارداری را به شما تبریک می‌گوییم. رفته‌رفته علائم بارداری در شما نمایان می‌شود و قریب به ۱۴ روز است که شما به مادر شدن نزدیک‌تر شده‌اید. قطعاً هنوز تغییرات بارز جسمی خاصی در شما قابل رویت نیست اما ممکن است تهوع صبحگاهی شما را آزار دهد و حس بویایی شما بیش از پیش فعال شده باشد. اگر دمدمی مزاج شده‌اید طبیعی است این عوارض شایع بارداری می‌باشد و بسیاری دیگر از بانوان باردار نیز مانند شما هستند پس اگر بی‌دلیل گریه می‌کنید یا عصبانی هستید به خودتان سخت نگیرید، لبخند بزنید و به خودتان یادآوری کنید موجودی در درون شما در حال پرورش است. هفته دوم به تعویق افتادن تاریخ پریود زمان مناسبی برای انجام تست بارداری است معمولاً تست‌های بارداری ۱۴ روز پس از انجام لقاح نتیجه درست و قابل قبولی را ارائه می‌کنند بنابراین اگر در هفته اول بارداری جواب تست بیبی چک شما منفی باشد احتمالاً در هفته دوم جواب تست مثبت است. اگر تمایل دارید که بدانید چه اتفاقی در هفته سوم بارداری رخ می‌دهد؟ با پینو بیبی همراه باشید.
آنچه در هفته سوم بارداری رخ می‌دهد
تخمدان زن هر ماه یک تخمک آزاد می‌کند و این تخمک شانس آن را دارد که با میلیون‌ها اسپرمی که در مایع منی مرد وجود دارد ترکیب شود و سلول تخم یا زیگوت را تشکیل دهد. سلول زیگوت در اولین هفته بعد از لقاح، تقسیم‌های انجام می‌دهد؛ این تقسیم‌ها از سلول تخم تعداد زیادی سلول کوچک‌تر تولید می‌کنند. این تقسیم‌ها منجر به تشکیل یک توده سلولی به نام بلاستوسیست می‌شود. همزمان با عمل تقسیم، سلول تخم از لوله‌های فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند. اگر لقاح صورت بگیرید سلول تخم بین ۶ تا ۷ روز بعد از لقاح در دیواره رحم لانه‌گزینی می‌کند و بعد از آن مراحل چرخه رشد جنین در دیواره رحم شروع می‌شود تا در نهایت تبدیل به یک نوزاد کامل می‌شود.
چگونه از بارداری خود مطلع شویم؟
بررسی علائم ذکر شده می‌تواند تا حدودی شما را از وضعیت بارداری‌تان مطلع کند اما علائمی که ذکر شدند بسیار عمومی هستند و بسیار شبیه نشانه‌های سندرم قاعدگی هستند. شاید بهترین نشانه همان عقب افتادن تاریخ پریود باشد که آن هم چندان قابل اطمینان نیست و گاهی به دلایل گوناگون ممکن چرخه قاعدگی در بانوان نامنظم شود. بنابراین بهترین راه تشخیص انجام تست‌های بارداری است. در اولین قدم بهتر است از بیبی چک استفاده کنید، اگر نتیجه بیبی چک مثبت بود برای اقدامات بعدی به پزشک مراجعه کنید. اگر جواب بیبی چک منفی بود در روزهای بعد نیز تست را ادامه دهید و اگر بیش از دو هفته از تاریخ قاعدگی شما گذشته بود حتماً با مراجعه به پزشک آزمایش ادرار و یا تست خون بدهید.
هفته سوم بارداری در چندمین ماه بارداری است؟
قطعاً پاسخ این سوال مشخص است و شما هنوز در ابتدای راه و در ماه اول بارداری به سر می‌برید. اما شاید کنجکاو باشید بدانید چقدر راه در پیش دارید. به طور کلی بارداری را به ۴۰ هفته تقسیم می‌کنند یعنی احتمالاً شما در حدود ۳۷ هفته دیگر تا پایان سفر حاملگی خود فاصله دارید. علاوه بر هفته‌های بارداری گاهی برای تعیین تاریخ‌ها مهم تقویم بارداری از ماه استفاده می‌شود.
هفته‌های بارداری را می‌توان به ۳ دوره سه ماهه تقسیم کرد:
سه ماهه اول: ۱ تا ۱۲ هفتگی (ماه اول تا پایان ماه سوم)
سه ماهه دوم: ۱۳ تا ۲۴ هفتگی (ماه چهارم تا پایان ماه هفتم)
سه ماهه سوم: ۲۵ تا ۴۰-۴۲ هفتگی (ماه هفتم تا پایان ماه نهم)
هفته سوم بارداری: اندازه جنین
تخمک در هفته سوم توسط اسپرم شریک زندگی شما بارور می‌شود. حدود ۳۰ ساعت پس از لقاح، تخمک بارور شده به دو قسمت تقسیم می‌شود (تسهیم زیگوت). سلول‌ها به تقسیم و تکثیر در تعداد ادامه می‌دهند و به تدریج از لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند. تقسیمات ادامه پیدا می‌کند و زمانی که تعداد سلول‌ها ۱۶ تایی می‌شود به آن مورلا گفته می‌شود. مورلا در زبان لاتیم به مفهوم توت است.
در هفته سوم حاملگی هنوز جنین سر و شکل نگرفته است و تنها یک توده سلولی است. این توده سلولی مانند یک توپ توخالی است که به آن بلاستوسیت می‌گویند. بلاستوسیست از لایه‌های مختلف سلولی تشکیل شده است. لایه بیرونی به نام اکتودرم به سیستم عصبی و مغز کودک تبدیل خواهد شد. لایه میانی یا مزودرم به قلب، رگ‌های خونی، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها تبدیل می‌شود و لایه داخلی یا آندودرم به سیستم تنفسی و گوارشی تبدیل می‌شود. قسمت بیرونی بلاستوسیست دارای شاخک‌های کوچکی به نام پرزهای کوریونی (استحاله‌های جفتی) است که به جفت تبدیل می‌شوند. لانه‌گزینی رخ داده است (تقریباً روز بیستم بعد از لقاح) و جنین وارد مرحله جایگزینی شده است. در این مرحله بدن در حال آماده‌سازی برای رشد و پرورش جنین است و تخمک بارور شده در حال تقسیم جهت شکل‌گیری رویان است. جنین در هفته سوم بارداری تقریباً چند گرم وزن دارد که محسوس نیست. در واقع اگر بخواهیم علمی‌تر در این خصوص صحبت کنیم در هفته دوم بارداری هنوز جنینی در کار نیست و به این توده سلولی رویان گفته می‌شود. همانطور که در مقاله مربوط به چرخه زندگی جنین اشاره شده سلول تخم تا هفته هشتم بارداری رویان نامیده می‌شود و از هفته نهم به بعد متخصصان آن را جنین می‌نامند.
تخمک خود را در رحم شما کاشت می‌کند. اکنون به آن بلاستوسیست می‌گویند.
در صورتی که لقاح صورت بگیرد و سلول تخم یا همان زیگوت تشکیل شود جنسیت جنین تعیین خواهد شد و دیگر جنسیت جنین قابل تغییر نخواهد بود. نه تنها جنسیت بلکه بسیاری از ویژگی‌ها و خصوصیات کودک آینده شما در همان زمان تشکیل سلول اولیه تخم تعیین خواهند شد و دیگر شما نمی‌توانید روی بروز برخی صفات تاثیری ایجاد کنید اما برخی از ویژگی‌های کودک شما ممکن است علاوه بر جنبه ژنتیکی، جنبه اکتسابی و محیطی نیز داشته باشند و این بدان معناست که حالات روحی، غذایی که مصرف می‌کنید، هوایی که استنشاق می‌کنید، نوشیدنی‌هایی که میل می‌کنید، تحرک بدنی، کیفیت خواب و … بر سلامت و بروز صفات مطلوب در کودک آینده شما موثر هستند. جنین در هفته سوم بارداری به اندازه یک دانه خرفه (پرپین) است.
هفته سوم بارداری: علائم و تغییرات بدن مادر
اولین علامت حاملگی به تعویق افتادن چرخه قاعدگی است. اما بانوان باردار ممکن است علائمی دیگری نیز تجربه کنند. برخی از بانوان ممکن است هیچ علامتی مبنی بر آبستنی نداشته باشند اما در برخی دیگر ممکن است علائمی نظیر تهوع، حساسیت پستان، دل پیچه و یا حتی لکه‌بینی داشته باشند. ممکن است شما باردار باشید اما علائم ذکر شده را نداشته باشید و یا ممکن است علائم شبیه به علائم دوران پریود باشد، اگر چرخه قاعدگی شما به تعویق افتاده است بهترین روش برای اطلاع از بارداری انجام تست بارداری است.
فراموش نکنید که این علائم در بانوان مختلف، متفاوت است و ممکن است برخی بانوان هیچ کدام از علائم زیر را نداشته باشند اما نطفه در بدن آن‌ها تشکیل شده باشد:
- به تعویق افتادن پریود
- تکرر ادرار
- احساس خستگی مفرط
- لکه بینی
- سوزش سر دل، نفخ شکم و یا یبوست
- سردرد
- گرفتگی خفیف در شکم، لگن یا کمر
- خونریزی خفیف که عموماً مربوط به لانه‌گزینی است و نباید با خونروش دوران قاعدگی اشتباه گرفته شود. (این علامت در حدود یک سوم از بارداری‌ها رخ می‌دهد و معولاً حدود ۵ تا ۲ روز بعد از لقاح صورت می‌گیرد. رنگ خون، بسیار روشن‌تر و مدت زمان خونریزی بسیار کوتاه‌تر از خونریزی سیکل قاعدگی است)
- تغییرات پستان مانند تورم یا سوزن‌سوزن شدن پستان‌ها یا تیره‌تر شدن آرئول
- تحریک‌پذیری یا نوسانات خلقی
- ایجاد طعم فلز در دهان
- حالت تهوع همراه یا بدون استفراغ (اگر سطح ترشح هورمون گنادتروپین جفتی در شما بالا باشد احتمال بروز این عارضه بیشتر است)
- ویار و میل شدید به خوردن برخی مواد خوراکی یا غیرخوراکی
- تنفر از بو یا مزه برخی مواد خوراکی یا غیرخوراکی
- افزایش درجه حرارت بدن
- قوی‌شدن حس بویایی (افزایش سطح ترشح هورمون استروژن عامل بروز این علامت است)
- در هفته دوم باردرای اضافه وزن مادر محسوس نیست و شاید در حدود ۰.۱۷ کیلوگرم باشد.
- به محض این که باردار می‌شوید، سطح هورمون در بدن شما شروع به تغییر می‌کند. شما هورمون پروژسترون بیشتری تولید می‌کنید که از پریود شدن شما جلوگیری می‌کند و سطح گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) شما افزایش می‌یابد. این همان هورمون بارداری است که هنگام انجام تست بارداری تشخیص داده می‌شود.
- در همین هفته مایع آمنیوتیک هم شروع به جمع شدن درون کیسه آمینون می‌کند.
هفته سوم بارداری: رژیم غذایی
به توصیه‌هایی که در مقالات مربوط به هفته اول و دوم ارائه شد دقت کنید و آن‌ها را به کار ببندید. مصرف اسید فولیک را فراموش نکنید. مقالات مربوط به تاثیرات انواع مواد خوراکی در بارداری را مطالعه فرمایید. شما می‌توانید این مقالات را در مجله اینترنتی پینو بیبی بیابید، فقط کافی است نام ماده خوراکی مورد نظرتان را در قسمت جستجو تایپ کنید و دکمه جستجو را فشار دهید. تیم متخصص پینو بیبی در حال تولید محتوا در خصوص طیف گسترده‌ای از مواد خوراکی است و اثرات آن را در دوران حاملگی برای شما عزیزان گردآوری خواهد کرد. تا کنون مقالات مربوط به مزیت نوشیدن آب در بارداری، مصرف ویتامین‌ها، موارد مرتبط با نحوه مصرف ریزمغذی‌ها (شبه ویتامین‌ها)، نحوه و میزان مصرف مورد نیاز املاح معدنی، اسید فولیک، قرص کلسیم، قرص آهن، امگا۳، حبوبات، انواع دمنوش، سبزیجات و گیاهان ممنوعه، انواع نوشیدنی، زعفران، عرق کاسنی، مویز، کنجد، انجیر، ماش و کندر ارائه شده است. در ضمن با خواندن مقاله «رژیم غذایی بارداری» مواد غذایی ممنوعه و مضر را از جیره غذایی خود حذف کنید. اگر شما هم در مورد مصرف ماده خوارکی خاصی سوالاتی در ذهن دارید در بخش نظرات آن را برای ما بنویسید تا در لیست اولویت تولید محتوای تیم متخصص پینو بیبی قرار گیرد. هفته سوم بارداری زمان مناسبی برای ترک سیگار و مصرف مشروبات الکی است. از این هفته بعد مصرف کافئین را کاهش دهید و سعی کنید قهوه و چای کمتری بنوشید.
هفته سوم بارداری: خودمراقبتی؛ بایدها و نبایدها
ممکن است شما هیچ علامتی نداشته باشید و ممکن است شما حتی از بارداری خود اطلاع نداشته باشید بنابراین فرایند برنامه‌ریزی برای آینده را به بعد از اطمینان از بارداری موکول کنید تا اگر حامله نبودید سرخورده نشوید.
برنامه ورزشی خود را از همکنون تنظیم کنید. حتی اگر باردار هم نباشید باز هم لازم است از همین امروز تصمیم بگیرید که به طور منظم فعالیت جسمی داشته باشید. اگر به ورزش خاصی علاقه‌مند هستید بررسی کنید که آیا انجام ورزش مورد علاقه‌تان در دوران بارداری میسر است یا خیر. برخی بانوان ممکن است به دلایلی که پزشک تشخیص می‌دهد از انجام فعالیت بدنی منع شوند. انجام برخی ورزش‌ها برای تمامی بانوان بارداری ممنوع است و جزو فعالیت‌های خطرناک در دوران بارداری محسوب می‌شوند. بد نیست با روزی نیم ساعت پیاده‌روی بدن خود را برای ثبت‌نام در یک دوره ورزشی تخصصی‌تر آماده کنید. قطعاً مزایایی ورزش همگانی بسیار بیشتر از ورزش به صورت انفرادی است به خصوص اگر شما بتوانید در کلاس‌هایی ثبت‌نام کنید که مختص بانوان باردار هستند. یوگا، پیلاتس، شنا و دوچرخه‌سواری ثابت ورزش‌های مناسبی برای دوران بارداری هستند.
عوارض شایع در بارداری را بشناسید و راهکارهای مقابله با آن را بیاموزید. الان وقت مناسبی است تا اطلاعات خود را در مورد بارداری افزایش دهید.
هفته سوم بارداری: آزمایش‌ها و شیوه‌های تشخیصی
برای تشخیص حاملگی از دو آزمایش ادرار و آزمایش خون استفاده می‌شود. آزمایش ادرار در منزل و در آزمایشگاه قابل انجام است و برای تست خون باید به آزمایشگاه مراجعه نمود. پایه و اساس هر دو نوع تست بر اساس وجود یا عدم وجود یک هورمون به نام هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) است. این هورمون بعد از لقاح و تشکیل جفت در دیواره رحم ترشح می‌شود و جفت مسئول ترشح این هورمون است. سطح ترشح هورمون hCG هر ۷۲ ساعت دو برابر می‌شود. سطح این هورمون ۱۱ روز پس از لقاح در آزمایش خون قابل تشخیص است و در آزمایش ادرار ۱۲ تا ۱۴ روز بعد از لقاح سطح ترشح هورمون قابل استناد خواهد بود. تست بارداری در واقع اندازه‌گیری و بررسی وجود یا عدم وجود این هورمون در خون یا ادرار شخص است.
توجه داشته باشید که هر نوع رابطه جنسی منجر به عمل لقاح و تشکیل زیگوت نمی‌شود. اگر دوره پریود شما منظم است، در طول ماه گذشته مقاربت داشتید و یک هفته از تاریخ قاعدگی شما گذشته است اما از خونریزی ماهانه خبری نیست، لازم است تا با انجام تست بارداری از حاملگی خود مطلع شوید. معمولاً گذشت یک یا دو هفته بعد از رابطه جنسی زمان مناسبی برای انجام تست‌های بارداری است. سطح ترشح قابل اندازه‌گیری هورمون hCG بین ۷ تا ۱۲ روز پس از لقاح است بنابراین اگر تست بارداری قبل از این بازه زمانی باشد احتمال خطا در نتیجه بیشتر خواهد شد.
اگر نتیجه تست بارداری خانگی شما (بیبی چک) منفی است، ممکن است این نتیجه منفی کاذب باشد بنابراین لازم است تا چند روز بعد آزمایش را تکرار کنید و اگر تا این زمان پریود نشدید لازم است تا تست خون بدهید تا از حاملگی خود اطمینان حاصل کنید.
شاید بد نباشد درباره صفاتی که از والدین به کودک به ارث می‌رسند نیز اطلاعاتی کسب کنید. برخی از ویژگی‌های کودک منحصراً تحت تاثیر عوامل ژنتیکی هستند حتی برخی بیماری‌ها از طریق وراثت به کودک شما منتقل خواهند شد. از این رو آزمایش‌های ژنتیک و غربالگری قبل از بارداری و قبل از تولد (حین بارداری) از اهمیت بسزایی برخوردار هستند. از این رو آزمایش‌ها و غربالگری قبل از بارداری را جدی بگیرید و برای اطمینان از سلامت خودتان و فرزندتان حتماً در خصوص بیماری‌ها و سوابق پزشکی خود با یک متخصص مشورت کنید.
اگر در سن بارداری مناسب نیستید (سن شما زیاد یا سن شما برای بارداری کم است) حتماً عوارض و خطرات احتمالی بارداری با توجه به شرایط جسمی خود را ارزیابی کنید و سپس اقدام به بارداری نمایید.
اگر قصد بارداری دارید و هنوز باردار نشده‌اید می‌توانید با انجام برخی تمهیدات احتمال دختردار شدن یا پسردار شدن‌تان را افزایش دهید. برای اطلاعات بیشتر مقالات «تعیین جنسیت جنین با تغذیه» و «تعیین جنسیت جنین با شستشوی واژن» را مطالعه فرمایید.
هفته سوم بارداری: سونوگرافی
در روزهای اولیه بارداری نیازی به انجام سونوگرافی نیست. پزشکان معمولاً برای بانوانی که مدت‌هاست برای بارداری تلاش می‌کنند ممکن است درخواست سونوگرافی کنند تا از عدم وجود فیبروم مطمئن شوند. در سونوگرافی تعداد فولیکول‌ها در تخمدان و ضخامت پوشش رحم مشخص می‌شود. برای تشخیص بارداری انجام تست‌های معمول بارداری کافی است و نیازی به انجام سونوگرافی نیست.
آیا داشتن رابطه جنسی در هفته سوم بارداری خطرناک است؟
متاسفانه باورهای غلطی در این زمینه وجود دارد که گمان می‌کنند برقراری رابطه همبستری در دوران حاملگی ممکن است به جنین آسیب برساند. نگران نباشید، رابطه جنسی هیچ صدمه‌ای به جنین نخواهد رساند و اگر لانه‌گزینی و عمل لقاح صورت گرفته باشد، داشتن رابطه جنسی خللی در رشد سلول تخم ایجاد نمی‌کند.
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
همانطور که گفتیم اگر علائم ذکر شده را داشتید و تاریخ پریود شما عقب افتاده بود لازم است تا برای بررسی احتمال حاملگی اقدام کنید. از آنجا که ممکن است پریود به دلایل مختلف به تعویق بیفتد در اولین قدم تست‌های خانگی بارداری را امتحان کنید اما اگر در حدود ۶ یا ۷ روز از تاریخ پریود شما گذشته است و شما چند علامت از علائم ذکر شده را دارید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است آزمایش ادرار تجویز کند یا اگر شما برای دریافت نتیجه عجله داشته باشید تست خون سریع‌تر شما از مثبت یا منفی بودن نتیجه آگاه خواهد کرد. برای پیگیری روند بارداری لازم است تا به یک پزشک متخصص زنان یا ماما مراجعه کنید.
معمولاً پزشک برای دریافت اطلاعات تکمیلی تست خون بارداری را درخواست می‌کند و پس از دریافت نتیجه تقویم بارداری را تنظیم می‌نماید. اگر جواب تست بارداری خانگی شما منفی بود اما علائمی مانند سرگیجه، طعم فلز در دهان، حالت تهوع صبحگاهی و خستگی داشتید حتماً به پزشک مراجعه کنید تا پزشک برای شما تست خون بارداری را درخواست کند و شما از بارداری خود اطمینان حاصل کنید. فراموش نکنید که اگر نتیجه تست بارداری منفی بود لازم است تا در جهت کشف علت نامنظمی پریود به متخصص زنان مراجعه کنید. اگر برای بارداری تلاش کرده‌اید و جواب تست شما منفی است، ناامید نشوید و حتی برای بکارگیری روش‌های موثرتر با یک متخصص باروری مشورت کنید.