آیا تابه حال به اهمیت دوران بارداری توجه داشتهاید؟ یا به رفتارها، عادات و حالاتی که در این دوره پدیدار میشوند، دقت کردهاید؟ واقعیت امر این است که پیش از باردار شدن باید اطلاعاتی در این باره کسب کنید تا بارداری سالمی در انتظار شما باشد.
دوران بارداری به عنوان حساس‌ترین دوره از زندگی والدین و به ویژه مادر به شمار میآید که طبق چیزی که به آن اشاره کردیم، در پی آن توجه به یک سری از فعالیتها و رفتارها، جزء ملزومات است. لذا در دوران بارداری، برخی بایدها و نبایدها برای فعالیت‌های مادر و تغذیه او تعریف میشود. در واقع علت اهمیت این دوره ۹ ماهه، توجه به سلامت مادر و فرزند است. به همین دلیل والدین ملزم به ایجاد آمادگی پیش از بارداری هستند تا بدن مادر بتواند جنین را در بطن خود پرورش بدهد. اما سوال اینجاست که این آمادگی چگونه صورت میگیرد؟
در طول دوره بارداری، پارامترهای مراقبتی به خصوصی تعریف میشود که رعایت هر کدام میتواند ضامن سلامتی جنین و سهولت دوران بارداری باشد. با در نظر گرفتن اهمیت این فاکتورها در دوران بارداری، در ادامه به ارائه توضیحاتی در رابطه با بارداری و شرایط و همچنین الزامات خاص این دوران خواهیم پرداخت.
علائم بارداری
بیایید از ابتدای ماجرا به کنکاش آغاز دوره بارداری بپردازیم. در ابتدای دوران بارداری، علائم و نشانه‌هایی می‌توانند نشان دهنده حاملگی و به وجود آمدن فضای پرورش جنین در رحم مادر باشند. با وجود اینکه امروزه امکان اطلاع از بارداری از طریق سونوگرافی فراهم آورده شده، اما در ابتدای مسیر، این علائم بدنی هستند که خبر ورود به دوران بارداری را نشر میدهند. بنابراین ابتدا نشانههای سیستم بدنی خود را زیر ذرهبین قرار دهید.
با این اوصاف سونوگرافی به عنوان آزمایش بارداری، در مراحل بعدی و پس از پیدایش علائم اولیه صورت میگیرد تا سبب اطمینان از وجود جنین در رحم مادر شود. لذا لازم است ابتدا با این نشانه‌ها و نحوه بروز آنها آشنایی پیدا کنید تا درک بهتری از دوران بارداری حاصل شود.
تأخیر در عادت ماهیانه
بدون هیچ اغراقی باید بگوییم که از مهم‌ترین و شایعترین علائمی که از ایجاد نطفه در رحم مادر خبر می‌دهد، تأخیر در عادت ماهیانه است. تأخیر در عادت ماهیانه در صورت بارور شدن تخمک، نشان از بارداری فرد دارد. این لقاح حدود ۱۴ الی ۲۵ روز بعد از آخرین قاعدگی رخ می‌دهد و با لانه گزینی تخمک بارور در دیواره رحم همراه است.
البته توجه داشته باشید که تأخیر در عادت ماهیانه همواره از علائم و نشانههای حاملگی نیست؛ بلکه در مواردی این اختلالات قاعدگی هستند که رخ میدهند و افراد را دچار اشتباه می‌کنند. در نتیجه نباید تنها به همین مورد اکتفا کرد. اگر هیچ نشانه دیگری جز این مورد نداشتید، شاید مشکل شما چیز دیگری باشد و لزوما باردار نیستید!
ورم پستان‌ها
تغییرات پستان، از جمله علائم دیگری است که در دوران بارداری ظهور می‌کند و با بزرگ شدن سینه‌های مادر همراه است. این اتفاق میتواند در افراد مختلف به شکل متفاوتی خود را نشان دهد و بازه زمانی متفاوتی را تحت تأثیر خود قرار دهد. به طوری که در برخی از زنان این دوران در هفته اول خلاصه میشود و در برخی دیگر تا تولد نوزاد ادامه دارد. بنابراین هیچگاه علائم دوران بارداری خود را با دیگران مقایسه نکنید؛ استثنا و تفاوت دو اصل کلیدی در بارداری بانوان هستند.
در رابطه با این موضوع لازم به ذکر است که علائم دیگری چون درد در ناحیه سینه و یا افزایش حالت، رنگ و اندازه نوک سینه هم می‌توانند با تغییرات پستان همراه باشند. به علاوه در این دوران غده‌های شیری در پستان تشکیل میشوند و ممکن است ترشحاتی از ناحیه پستان رخ بدهد.
حالت تهوع
از جمله شایعترین علائمی که برای بارداری مطرح میشود، حالت تهوع همراه با استفراغ و یا بدون استفراغ است. این حالت تهوع دلیل مشخصی ندارد، اما به احتمال قوی، این حالت در رابطه با تغییرات هورمونی در بدن شما به عنوان یک مادر باردار رخ می‌دهد. به طوری که گفته میشود کمبود هورمون تیروئید، افزایش هورمون‌های جفت و هورمون‌های استروژن و پروژسترون، عوامل حالت تهوع در دوران بارداری هستند.
ویار
حتماً شما هم در رابطه با ویار در دوران بارداری چیزهایی شنیده‌اید. ویار در دوران بارداری به عنوان شناختهشدهترین رفتار شما محسوب میشود که اکثریت نسبت به آن آگاهی دارند. در واقع ویار با افزایش حس بویایی همراه است و سبب هوس کردن خوراکی‌ها و غذاهای مختلف در فرد باردار میشود؛ اما مسئله‌ای که در رابطه با ویار روشن نیست، علت وقوع این اتفاق در دوره حاملگی است. در واقع می‌توان گفت که ویار و حالت تهوع، از عواملی هستند که دلیل آنها چندان روشن نیست. اما همانطور که گفتیم با وجود نداشتن پشتوانه علمی، درصد زیادی از مردم نسبت به آنها آگاهی دارند.
تغییر در خلق و خوی مادر در دوران حاملگی
به عنوان یک فرد باردار، آیا تغییراتی را در طرز برخورد خود با مسائل مشاهده کردهاید؟ باید متذکر شویم که تغییرات رفتاری و اخلاقی، از دیگر علائمی هستند که در دوران حاملگی به وجود می‌آیند. این اتفاق حاصل تغییر در سطح هورمون‌ها است. بنابراین افزایش میزان استروژن و پروژسترون در خون، از عوامل بروز تغییرات در دوران حاملگی هستند.
گرفتگی ماهیچه‌های پا و دیگر عضلات بدن
گرفتگی ماهیچه‌های بدن و به خصوص پاها، از جمله علائمی است که اغلب مادران را درگیر خود می‌کند. آیا شما هم این مورد را تجربه کردهاید؟.. این اتفاق میتواند حاصل دلایل مختلفی باشد که شایعترین دلیل، فشار زیاد وارد شده به پا در راستای افزایش وزن مادر است.
دهیدراته و کم آب شدن بدن هم میتواند دلیل دیگری برای این علامت باشد. کمبود مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم و کلسیم هم میتواند علت دیگری برای گرفتگی ماهیچه‌های پای مادر به شمار آید. بنابراین از تقویت بدن خود در این حین ممانعت نکنید.
علاوه بر این علائم و نشانه‌هایی که تا اینجا گفته شد، می‌توان علائم بسیار دیگری را هم مطرح نمود که اغلب دارای دلایل ثابت شده هستند و در مواردی هم مانند حالت تهوع و ویار، هنوز دلایل قانع کننده‌ای ندارند. البته ناگفته نماند که با توجه به اینکه دوران حاملگی در افراد مختلف متفاوت است، بروز علائم و نشانههای این دوران هم میتواند متفاوت باشد.
به طوری که ممکن است یک مادر، تنها یک یا دو مورد از علائم را در خود مشاهده کند؛ در حالی که مادر دیگر، علائم متعدد و متنوعی را در دوران حاملگی خود تجربه می‌کند. به همین دلیل نمی‌توان به طور قطع از بروز علائم این اتفاق خبر داد. حتماً تجربیات شما میتواند به اثبات این حرف کمک کند.
در هر صورت، مسئله مهمی که وجود دارد، توجه به علائم به وجود آمده در دوران بارداری و انجام مراقبت‌های به خصوص این مسیر است. در این حالت دوران بارداری هم میتواند مانند هر دوره دیگر، با سهولت عبور کند.
خطرات دوران بارداری
خطر همیشه در کمین است! سلامت خود را به عنوان مادر، ضامن سلامت جنین بدانید و از هیچ عملی برای حفظ آن دریغ نکنید.
توجه به کوچک‌ترین مسائل در طول مدت حاملگی، عاملی برای سلامت مادر و جنین محسوب میشود. در حقیقت با توجه به اینکه حاملگی میتواند خطرات مختلفی را برای افراد به همراه داشته باشد، در نظر گرفتن کوچک‌ترین علامت، میتواند در رفع خطر، مؤثر واقع شود. بنابراین در صورتی که با هر یک از خطرات بارداری مواجه شدید، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید.
از جمله این خطرات، خونریزی شدید در دوران حاملگی است. این مورد میتواند خود نشانه‌ای برای اتفاقات ناگوار باشد. بارداری خارج رحم، سقط شدن جنین، کنده شدن جفت و وجود جفت سر راهی، از جمله نتایجی هستند که خونریزی شدید در دوران حاملگی، با خود به همراه خواهد داشت.
از دیگر خطرات این دوران می‌توان به تورم شدید دست و پا، شدت و سرعت افزایش وزن در دوران بارداری، احساس درد در شکم، تب، تاری دید و مواردی از این قبیل، اشاره کرد. این موارد می‌توانند هر کدام در جایگاهی متفاوت، محتوای خطرناکی را به همراه داشته باشند که بهتر است در صورت مشاهده، با پزشک در میان گذاشته شوند. نشانههای خطرناک و غیرطبیعی در دوران بارداری نباید دست کم گرفته شوند، گاهی یک اتفاق ساده میتواند جان شما و فرزندتان را به خطر بیاندازد.
تغذیه دوران بارداری
چقدر به سلامت تغذیه خود اهمیت میدهید؟ یا بهتر بگوییم، تغذیه سالم پیش از دوران بارداری، حین آن و پس از آن، چه میزان اهمیتی را برای شما شامل میشود؟
از جمله فاکتورها و پارامترهای اصلی‌ای که در رابطه با دوران بارداری مطرح میشود، تغذیه درست و اصولی مطابق با برنامه غذایی استاندارد است. بنابراین باید چنین گفت که رژیم دوران بارداری سبب تعریف برنامه غذایی خاص برای مادر میشود. خوردن غذاهای مقوی، میتواند سبب رشد هر چه بهتر جنین در رحم مادر شود و از طرفی هم بدن مادر مقاومت بالایی پیدا کند.
از این رو برنامه تغذیه در دوران بارداری به ۳ دوره ۳ ماهه تقسیم میشود تا در هر دوره، غذاها و مواد مغذی به خصوصی به نوزاد برسد. به این وسیله، مادر هم میتواند قوای بدنی خود را حفظ کند تا شرایط متفاوت به وجود آمده، سبب آزار مادر نشود.
تغذیه دوران بارداری در ۳ ماه اول
ماه‌های اول بارداری به عنوان حساس‌ترین بازه برای سلامتی و زندگی جنین تعریف میشوند. از این رو ۳ ماه اول حاملگی، مادر باید از انواع ویتامین‌ها، غذاهای سالم و مواد مغذی تغذیه کند. در نتیجه کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین، در جدول غذایی مادر برای ۳ ماه اول حاملگی قرار می‌گیرند. اگر در این زمان هستید، اهمیت تغذیه خود را فراموش نکنید.
تغذیه دوران بارداری در ۳ ماه دوم
مرحله بعدی که با تشخیص جنسیت جنین همراه است، مربوط به ۳ ماه دوم حاملگی می‌باشد. در این دوره مادر به ویتامین‌ها، پروتئین، چربی‌های سالم، محصولات لبنی و مواردی از این دست، نیاز بیشتری پیدا می‌کند. البته ناگفته نماند که لازم است تمامی مواد غذایی، به اندازه باشند و در مصرف آنها زیاده‌روی صورت نگیرد.
به علاوه لازم به ذکر است که در این دوره، از ماه پنجم، نیاز به تامین آهن در بدن مادر تعریف میشود. در حالت کلی تغذیه مادر در ۳ ماه دوم، میتواند از اهمیت به مراتب بالایی برخوردار باشد و مانند ۳ ماه اول، نیاز است که تغذیه مادر تحت نظر پزشک باشد. این به معنای عدم امکان تغذیه خودسرانه و مصرف زیاد یا کم ویتامین‌ها و مواد مغذی است.
تغذیه دوران بارداری در ۳ ماه سوم
در۳ ماه آخر بارداری، نیاز به ویتامین‌ها و فیبر به نسبت ماه‌های قبل افزایش پیدا می‌کند. به طوری که بدن مادر به ویتامین C، فیبر، ویتامین K و تیامین (ویتامین B1) نیازمند میشود. همچنین میزان احتیاج به کالری مورد نیاز در سه ماه سوم دوران بارداری، به مراتب افزایش پیدا می‌کند.
در این دوره مادر باید مایعات بیشتری بنوشد و میوه‌های تازه سرشار از ویتامین C و فیبر بخورد. نیاز به ویتامین C، برای افزایش جذب آهن در بدن مادر مطرح میشود. همچنین باید افزود که ویتامین C روی سیستم ایمنی اثر گذاشته و آن را تقویت می‌کند.
در حالت کلی، مسئله بسیار مهمی که در رابطه با تغذیه مادر در دوران بارداری مطرح میشود، خوردن انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی در اندازه تعریف شده و تحت نظر پزشک است تا تغذیه نادرست سبب بروز خطر در دوران بارداری نشود. فراموش نکنید که تغذیه شما تنها برای خودتان نیست و موجود زنده دیگری در حال تغذیه از بدن شما است.
خوراکی‌های ممنوعه در دوران بارداری
چند مورد از ممنوعههای دوران بارداری را میشناسید؟ و نسبت به عدم مصرف آنها چقدر حساسیت به خرج میدهید؟
در رابطه با دوران بارداری، علاوه بر اینکه برخی مواد مغذی در اولویت مصرف قرار می‌گیرند، خوراکی‌ها و حتی غذاهایی وجود دارند که خوردن آنها نه تنها توصیه نمی‌شود، بلکه افراد باردار از خوردن آنها منع میشوند. چرا که ممکن است خطراتی را برای سلامت جنین به همراه داشته باشند.
این دسته از خوراکی‌ها برای بدن مادر مناسب نیستند و می‌توانند سبب آسیب به مادر یا جنین شوند. به همین دلیل در توصیف این موارد، از پسوند ممنوعه استفاده میشود. در نتیجه به هیچ عنوان نباید در دوران حاملگی این دسته از خوراکی‌ها مورد تغذیه مادر قرار بگیرند. از این رو در ادامه نمونه‌هایی از خوراکی‌های ممنوعه در دوران بارداری آورده شده است.
ماهی خام، تخم مرغ خام و گوشت خام
دلیلی که سبب منع مادر از خوردن ماهی خام، تخم مرغ خام و گوشت خام میشود، احتمال آلوده بودن هر یک از این گزینه‌ها به انگل و سالمونلا است. بنابراین در دوران بارداری، هر گونه تغذیه از مواد گوشتی خام و نپخته، ممنوع است. از این رو مواردی چون سوشی، کیک خانگی و سس هم در میان خوراکی‌های تحریم شده برای زنان باردار قرار می‌گیرند.
کافئین
از دیگر خوراکی‌هایی که خوردن آنها در دوران بارداری ممنوع است، کافئین می‌باشد. علت این موضوع تاثیرات منفی کافئین در رشد جنین است. زیرا کافئین مانع رشد کامل جنین میشود. بنابراین خوردن هرگونه قهوه، اسپرسو، کاپوچینو و تا حدی چای، برای زنان حامله ممنوع خواهد بود. میدانیم که کافئین جزء نوشیدنیهای محبوب است، اما به خاطر جنینی که در بطن دارید، از مصرف آن بپرهیزید.
لبنیات غیرپاستوریزه
در دوران بارداری، خوردن لبنیات غیرپاستوریزه در انواع شیر و پنیر، ممنوع است. در نتیجه می‌توانید لبنیات پاستوریزه را جایگزین انواع غیرپاستوریزه نمایید.
زعفران
شاید شما هم در رابطه با مضرات زعفران در دوران بارداری چیزهایی شنیده باشید؛ در واقع زعفران از جمله خوراکی‌های ممنوعه در دوران حاملگی است که به دلیل اثرات منفی‌ای که روی جنین می‌گذارد، خوردن آن برای زنان حامله منع شده است. در واقع زعفران میتواند عامل خونریزی و نیز جدا شدن نطفه در زمان شکل گیری باشد؛ که در این صورت جنین سقط میشود. البته باید افزود که تأثیر استفاده از زعفران در ماه‌های اول حاملگی به مراتب بیشتر و پررنگ‌تر است.
آناناس
در میان ممنوعههای دوران بارداری، علاوه بر خوراکی‌ها، برخی میوه‌ها هم در قالب انواع ممنوعه قرار می‌گیرند که در دوران حاملگی نباید مصرف شوند. آناناس هم نمونه‌ای از این میوه‌ها است که خوردن آن در ۳ ماه اول بارداری، منع میشود.
علت این موضوع توانایی آناناس در ایجاد انقباضات رحمی است. این انقباضات می‌توانند سبب سقط جنین شوند. به علاوه باید گفت که آناناس دارای آنزیمی است که با نرم کردن دهانه رحم، سبب زایمان زودرس میشود. قطعا خواستار این نیستید که به سبب آناناس خوردن، زایمان پیش از موعد را تجربه کنید.
میوه‌های یخ زده
در دوران حاملگی، میوه‌های یخ زده هم در لیست ممنوعه‌ها قرار می‌گیرند که باید با انواع تازه جایگزین شوند.
در حالت کلی دوران بارداری به قدری حساس و مهم است که شما باید در این بازه زمانی، حداکثر توجه خود را در تغذیه، خود داشته باشید. داشتن یک سبک زندگی سالم و اصولی، میتواند دوران حاملگی را برای شما سهولت ببخشد. البته توجه اطرافیان نسبت به شما نیز از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. اینکه همیشه شما به عنوان یک مادر باردار تمام حواس خود را معطوف مراقبهای لازم سازید، کمی بیانصافی است؛ بهتر است اجازه دهید اطرافیانتان هم از حساسیتهای این دوران مطلع شوند و برای مراقبت از شما و فرزندتان اقدام کنند و امکانات لازم را فراهم آورند.
در نهایت امیدواریم دوران بارداری سهل و زیبایی را در انتظار تولد نوزاد خود تجربه کنید.