سردرد بارداری به خصوص در سه ماهه اول و سوم شایع است. تغییرات هورمونی، استرس، کم خوابی، کم آبی بدن و تغییرات فشار خون از علل شایع سردرد در دوران بارداری هستند. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد که زنان باردار ممکن است تجربه کنند.
در بیشتر موارد، سردرد در دوران بارداری دلیلی برای نگرانی نیست و می‌توان آن را با استراحت، تکنیک‌های تمدد اعصاب و مسکن‌های بدون نسخه که توسط پزشک متخصص تأیید شده است، کنترل کرد. با این حال، اگر سردرد شدید یا مداوم را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود به پزشک خود اطلاع دهید.
مهم است که قبل از مصرف هر گونه دارویی در دوران بارداری با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید زیرا برخی از داروها می‌توانند برای جنین مضر باشند. در برخی موارد، درمان‌های ساده مانند استراحت، آرامش، هیدراتاسیون و ماساژ ملایم ممکن است به کاهش سردرد کمک کند. در ادامه به بررسی بیشتر سردرد بارداری می‌پردازیم.
علت سردرد بارداری
سردرد در دوران بارداری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از رایج‌ترین دلایل عبارتند از:
- تغییرات هورمونی: در دوران بارداری، بدن زن دچار تغییرات هورمونی زیادی می‌شود که می‌تواند منجر به سردرد شود.
- کم آبی بدن: زنان باردار نسبت به زنان غیر باردار به مایعات بیشتری نیاز دارند و کم آبی بدن می‌تواند باعث سردرد شود.
- استرس: بارداری می‌تواند یک زمان استرس زا باشد و استرس می‌تواند باعث سردرد شود.
- قند خون پایین: زنان باردار باید سطح قند خون را ثابت نگه دارند و قند خون پایین می‌تواند باعث سردرد شود.
- کم خوابی: اختلالات خواب در دوران بارداری شایع است و کم خوابی می‌تواند باعث سردرد شود.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا ناشی از بارداری می‌تواند باعث سردرد و همچنین علائم دیگر شود.
علل شایع سردرد بارداری
فشار خون عامل شایع سردرد در زنان باردار
فشار خون بالا در دوران بارداری که به عنوان فشار خون بارداری نیز شناخته می‌شود، می‌تواند سردرد را در زنان باردار به وجود آورد. این به این دلیل است که افزایش فشار در رگ‌های خونی می‌تواند منجر به اتساع یا انقباض رگ‌های خونی در مغز و ایجاد درد و ناراحتی شود.
در صورت عدم درمان، فشار خون بارداری می‌تواند عوارض جدی‌تری مانند پره اکلامپسی و اکلامپسی را به وجود آورد. این عارضه می‌تواند برای مادر و جنین تهدید کننده باشد و حتی باعث مرگ مادر و یا جنین شود. برای زنان باردار مهم است که فشار خون خود را به طور منظم کنترل کنند و در صورت مشاهده علائمی مانند سردرد، تغییرات بینایی، درد شکم یا تورم به پزشک مراجعه کنند.
تغییرات هورمونی عامل سردرد در زنان باردار
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث سردرد در زنان شود. در دوران بارداری، تولید هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد. این تغییرات هورمونی می‌تواند رگ‌های خونی سر را تحت تاثیر قرار دهد و باعث سردرد شود. علاوه بر این، تغییر در فشار خون و حجم خون نیز می‌تواند به سردرد در دوران بارداری کمک کند.
علائم سردرد بارداری
سردرد برای بسیاری از زنان باردار یک مشکل شایع است. آن‌ها اغلب در اثر تغییرات هورمونی و افزایش استرس ایجاد می‌شوند که می‌تواند منجر به سردردهای تنشی یا میگرن شود. برخی از علائم سردرد در زنان باردار عبارتند از:
- درد در یک یا هر دو طرف سر
- فشار یا سفتی در پیشانی یا پشت سر
- درد لرز یا تپش
- حالت تهوع یا استفراغ
- حساسیت به نور یا سر و صدا
- سرگیجه
سردرد در دوران مختلف بارداری
سردرد در سه ماه اول بارداری
سردرد در سه ماهه اول بارداری شایع است و می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی، کم آبی، قند خون پایین، استرس، خستگی و تغییر وضعیت بدن باشد. در برخی موارد، سردرد ممکن است نشان دهنده وضعیت جدی‌تری مانند فشار خون بالا یا پره اکلامپسی باشد، بنابراین ضروری است که پزشک خود را مطلع کرده و در صورت تداوم یا بدتر شدن سردرد، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
سردرد در سه ماه دوم بارداری
سردرد در دوران بارداری شایع است و ممکن است در هر سه ماهه بارداری رخ دهد. در سه ماهه دوم، ممکن است در نتیجه تغییرات هورمونی، افزایش جریان خون و تغییر در وضعیت بدن و افزایش وزن باشد.
سردرد در سه ماه سوم بارداری
سردرد در سه‌ماهه سوم بارداری شایع است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:
- تغییرات هورمونی: با پیشرفت بارداری، بدن شما هورمون‌های بیشتری تولید می‌کند که می‌تواند باعث سردرد شود.
- کم آبی بدن: مهم است که در دوران بارداری هیدراته بمانید، زیرا کم آبی می‌تواند باعث سردرد شود.
- خستگی: سه ماهه سوم می‌تواند خسته کننده باشد و خستگی می‌تواند منجر به سردرد شود.
- استرس: بارداری می‌تواند استرس‌زا باشد و استرس می‌تواند باعث سردرد شود.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا یک مشکل شایع در دوران بارداری است و می‌تواند باعث سردرد شود.
انواع سردرد در دوران بارداری
انواع مختلفی از سردرد وجود دارد که زنان باردار ممکن است تجربه کنند:
- سردردهای تنشی: این‌ها شایع‌ترین نوع سردردهایی هستند که در دوران بارداری تجربه می‌شوند. سردردهای تنشی معمولاً مانند یک درد کسل کننده و دردناک یا فشار در سر یا گردن هستند.
- سردرد سینوسی: سردرد سینوسی ناشی از التهاب در سینوس‌ها است که می‌تواند در اثر آلرژی یا عفونت ایجاد شود. علائم شامل درد و فشار در اطراف چشم‌ها، گونه‌ها و پیشانی است.
- سردردهای هورمونی: زنان باردار نیز ممکن است به دلیل تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون دچار سردردهای هورمونی شوند. سردردهای هورمونی ممکن است در زمان‌های خاصی در طول چرخه قاعدگی رخ دهد و در دوران بارداری شدیدتر باشد.
- سردرد ترک کافئین: برخی از زنان ممکن است با کاهش مصرف کافئین در دوران بارداری دچار سردرد شوند.
- میگرن: میگرن کمتر از سردردهای تنشی شایع است اما می‌تواند شدیدتر باشد. میگرن معمولا به صورت درد ضربان‌دار در یک طرف سر همراه با حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا ظاهر می‌شود.
انواع سردرد میگرنی در دوران بارداری
بارداری می‌تواند باعث میگرن شود یا میگرن موجود را برای برخی از زنان بدتر کند. سه نوع میگرن ممکن است در دوران بارداری رخ دهد:
- میگرن بدون اورا: این شایع‌ترین نوع میگرن است که حدود ۷۰ درصد از میگرن‌ها را در زنان باردار تشکیل می‌دهد. علائم شامل سردرد متوسط تا شدید، تهوع و استفراغ، حساسیت به نور و صدا و خستگی است.
- میگرن همراه با اورا: این نوع میگرن شامل تمام علائم میگرن بدون اورا به علاوه علائم عصبی اضافی مانند اختلالات بینایی، گزگز یا بی‌حسی در صورت یا دست‌ها و مشکل در صحبت کردن است. حدود ۲۰ درصد از میگرن‌ها در دوران بارداری از این نوع هستند.
- میگرن همی پلژیک: این یک زیرگروه نادر و شدید میگرن به شمار می‌رود که می‌تواند باعث فلج موقت در یک طرف بدن، مشکلات گفتاری یا گیجی شود. میگرن‌های همی پلژیک کمتر از ۱ درصد از کل میگرن‌ها را تشکیل می‌دهند و در دوران بارداری شایع‌تر هستند.
در صورت تجربه سردردهای مکرر یا شدید در دوران بارداری برای رد هر گونه بیماری زمینه‌ای، ضروری است با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
تاثیر سردرد بارداری بر روی جنین
سردردها یک بیماری شایع است که توسط بسیاری از زنان باردار تجربه می‌شود. در حالی که سردردها به طور معمول بر جنین تأثیر نمی‌گذارد، می‌تواند بر کیفیت زندگی مادر تأثیر گذاشته و در صورت عدم درمان به طور بالقوه باعث ایجاد عوارض برای وی شود.
انواع خاصی از سردردها، مانند میگرن با افزایش خطر عوارض بارداری از جمله زایمان زودرس، پره اکلامپسی و محدودیت رشد جنین همراه بوده است. علاوه بر این، داروهای مورد استفاده برای درمان سردردها ممکن است عوارض جانبی بر جنین داشته باشند. بنابراین مهم است که قبل از مصرف هرگونه دارو در دوران بارداری با پزشک متخصص مشورت کنید.
علاوه بر این زنان باردار که سردردهای مکرر یا شدید را تجربه می‌کنند باید به دنبال مراقبت پزشکی باشند تا شرایط اساسی را که باعث ایجاد سردردها می‌شود مانند فشار خون بالا یا دیابت حاملگی را رد کنند.
درمان سردرد بارداری
مهم است که قبل از مصرف هر گونه دارویی در دوران بارداری با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید زیرا برخی از داروها می‌توانند برای جنین مضر باشند. در برخی موارد، درمان‌های ساده مانند استراحت، آرامش، هیدراتاسیون و ماساژ ملایم ممکن است به کاهش سردرد کمک کند. طب سوزنی، طب فشاری و مدیتیشن نیز درما های غیر دارویی ایمنی هستند که می‌توانند مورد توجه قرار گیرند. به هر حال برای دریافت بهترین گزینه‌های درمانی سردرد بارداری با پزشک کتخصص خود صحبت کنید.
مسکن سردرد در دوران بارداری
اجتناب از برخی مسکن ها در دوران بارداری ضروری است زیرا ممکن است به جنین در حال رشد آسیب برساند. زنان باردار همیشه باید قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک خود مشورت کنند.
پاراستامول، همچنین به عنوان استامینوفن نیز شناخته می‌شود. این دارو برای زنان باردار برای کاهش درد خفیف تا متوسط سردرد در نظر گرفته می‌شود. آسپرین و غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن باید از آن جلوگیری شود زیرا ممکن است خطر سقط جنین، تولد زودرس و نقص هنگام تولد را افزایش دهد.
اگر سردرد ادامه یابد، احتمالا با گزینه‌های درمانی جایگزین مانند تکنیک‌های آرامش، طب سوزنی و ماساژ درمانی ممکن است تسکین یابد. نوشیدن آب زیادی، جلوگیری از محرک‌هایی از قبیل بوی قوی یا چراغ‌های روشن و استراحت و خواب کافی نیز می‌تواند به جلوگیری از سردرد کمک کند.
درمان خانگی سردرد بارداری
در ادامه چند گزینه وجود دارد که ممکن است به کاهش سردرد در دوران بارداری کمک کند:
- هیدراته بمانید: کم آبی می‌تواند باعث سردرد شود، بنابراین مطمئن شوید که در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید.
- استراحت کافی داشته باشید: خستگی همچنین می‌تواند باعث سردرد شود، بنابراین مهم است که استراحت را در اولویت قرار دهید.
- از کمپرس سرد استفاده کنید: قرار دادن کمپرس سرد روی پیشانی یا گردن می‌تواند به تسکین سردرد کمک کند.
- تکنیک‌های تمدد اعصاب را امتحان کنید: یوگا، مدیتیشن، و تمرینات تنفس عمیق همگی می‌توانند به کاهش استرس و تنش ناشی از سردرد بارداری، کمک کنند.
- با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید: آن‌ها ممکن است داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن را توصیه کنند، اما مهم است که ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که این دارو برای شما و کودک شما بی‌خطر است.
- رژیم غذایی خود را مدیریت کنید: در طول روز وعده های غذایی کوچک و مکرر بخورید و از غذاهایی که باعث سردرد می شوند، مانند کافئین، غذاهای فرآوری شده و غذاهایی با سطوح بالای MSG اجتناب کنید.
- ورزش: ورزش منظم می تواند به کاهش سردرد و ارتقای سلامت کلی کمک کند.
- از گرما یا سرما درمانی استفاده کنید: برای کاهش درد و ناراحتی، یخ یا گرما را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.
درمان گیاهی برای سردرد بارداری
چندین داروی گیاهی وجود دارد که می تواند در درمان سردرد بارداری موثر باشد:
- روغن نعناع فلفلی: این اسانس اثر تسکین دهنده و خنک کننده بر سردرد دارد. می‌توان آن را روی شقیقه‌ها اعمال کرده یا از طریق بخار استنشاق کرد.
- روغن اسطوخودوس: مانند روغن نعناع، از روغن اسطوخودوس نیز می‌توان برای کاهش سردردهای بارداری استفاده کرد. می‌توان آن را روی شقیقه‌ها اعمال کرد یا در دیفیوزر استفاده کرد.
- چای زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش التهابی که باعث سردرد می‌شود کمک کند. نوشیدن چای زنجبیل می‌تواند برای تسکین سردرد بارداری موثر باشد.
- چای بابونه: بابونه اثر آرام بخش دارد و می‌تواند به کاهش سردردهای تنشی کمک کند. نوشیدن چای بابونه می‌تواند برای تسکین اعصاب و افزایش آرامش موثر باشد.
- پوست بید: پوست درخت بید حاوی سالیسین است که مشابه آسپرین می‌باشد. می‌تواند به تسکین درد و کاهش التهاب مرتبط با سردرد کمک کند.
توجه نمایید که قبل از استفاده از هر گونه داروهای گیاهی در دوران بارداری، مهم است که با پزشک متخصص مشورت کنید. برخی از گیاهان ممکن است با داروها تداخل داشته باشند یا اثرات نامطلوبی بر بارداری به وجود آورند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت سردرد بارداری با علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد شما شدید و مداوم است.
- سردرد شما با تاری دید، نورهای چشمک زن یا لکه هایی در بینایی شما همراه است.
- سردرد شما با تورم دست، پا یا صورت همراه است.
- سردردی دارید که بیش از چهار ساعت طول می‌کشد.
- سردردهای ناگهانی به خصوص در سه ماهه سوم بارداری را تجربه می‌کنید.
- حالت تهوع، استفراغ یا مشکل در صحبت کردن همراه با سردرد را تجربه می‌کنید.
- سابقه میگرن قبل از بارداری یا در دوران بارداری دارید.
- برای سردرد خود دارو مصرف می‌کنید اما تسکین نمی‌دهید.
سخن آخر
سردرد در دوران بارداری ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و تغییرات فشار خون در این دوره رخ دهد. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد که زنان باردار ممکن است تجربه کنند. برخی از راه‌های کاهش سردرد در دوران بارداری می‌تواند استراحت و خواب کافی، مصرف آب کافی، استفاده از دستمال سرد و… باشد.
سردردها به طور کلی بر جنین تأثیر نمی‌گذارد، می‌توانند بر سلامت مادر تأثیر بگذارند و در صورت عدم درمان، به طور بالقوه باعث ایجاد عوارض شوند. زنان باردار که دچار سردرد می شوند باید برای کاهش علائم و اطمینان از بهزیستی خود و نوزادان خود ، از مشاوره پزشکی استفاده کنند.