اگر باردار هستید این فعالیت‌ها را انجام ندهید
حتماً شنیده‌اید که به بانوان باردار می‌گویند مراقب باشند چون بار شیشه دارند. این موضوع از منظر بررسی خطراتی که هر لحظه ممکن است مادر و جنین را تهدید کند، پر بیراه نیست. لازم است تا بانوی باردار همواره این نکته را مد نظر داشته باشد که یک موجود ظریف و شکننده در بطن او در حال رشد و پرورش است و با چنین دیدگاهی همواره مراقب سلامت خود و جنینش باشد. علاوه بر مراقبت‌های عمومی که لازم است مادر باردار برای حفظ سلامت خود و جنینش مد نظر داشته باشد، انجام برخی فعالیت‌ها هم در دوران بارداری ممنوع است و ممکن است خطرات زیادی برای سلامت و حتی جان مادر و جنین داشته باشد. در این مقاله به فعالیت‌های خطرآفرین دوران حاملگی خواهیم پرداخت پس با تیم پینو بیبی همراه باشید.
فعالیت‌های خطرناک برای مادر باردار
پذیرفتن مسئولیت خطیر مادر شدن، بانوان را از انجام بسیاری از فعالیت‌های مختلف باز می‌دارد. بسیاری از بانوان حتی پیش از باردار شدن به محض این که فکر مادر شدن به ذهن‌شان خطور می‌کند، بسیاری از فعالیت‌های زندگی خود را ترک می‌کنند و گاهی حتی سبک زندگی خود را برای همیشه تغییر می‌دهند. برخی بانوان ورزشکار حرفه‌ای ممکن است با حامله شدن مجبور به ترک ورزش شوند و یا حداقل برای دو سال از انجام فعالیت‌ها و تمرینات حرفه‌ای خود باز می‌مانند. بعضی بانوان دیگر ممکن است مجبور به ترک کار شوند و شاید موقعیت شغلی‌شان برای همیشه به خطر بیفتد. مادران در طی زندگی برای رشد و ارتقا و موجودیت یافتن فرزندان‌شان فداکاری‌های بسیاری می‌کنند که این از خودگذشتگی‌ها حتی پیش از تولد نوزاد آغاز می‌شود. بارداری دوران حساسی از زندگی بانوان است و همه از بانوان باردار توقع دارند تا مراقب سلامت جنین خود باشند و از انجام هر کاری که ممکن است به نحوی حیات و سلامت جنین را به خطر بیاندازد، دوری کنند. داشتن یک بارداری سالم و موفق یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بانوان در دوران حاملگی است. این دوره به خودی‌خود استرس‌ها، ترس‌ها و مشکلات زیادی را برای بانوان به همراه دارد لذا متخصصان همواره توصیه می‌کنند تا بانوان با پرهیز از انجام فعالیت‌های ریسکی و خطرناک، این دوران را با سلامت و موفقیت پشت سر بگذارند. در این مقاله قصد داریم تا شما خواننده محترم را با فعالیت‌های خطرناک دوران بارداری آشنا کنیم.
انجام ورزش‌های سنگین و شدید ممنوع است!
وقتی سخن از فعالیت به میان می‌آید اولین چیزی که به ذهن همه ما خطور می‌کند، فعالیت‌های جسمی و بدنی است. درباره فواید ورزش زیاد گفتیم و زیاد شنیدید. ورزش کردن در دوران بارداری نیز فواید زیادی دارد اما انجام برخی فعالیت‌های ورزشی در این دوران اصلاً توصیه نمی‌شود. علاوه بر آن برخی بانوان به دلیل شرایط خاص جسمی ممکن است نیاز به استراحت مطلق داشته باشند و انجام هر گونه فعالیت ورزشی برای آن‌ها ممنوع باشد. اما به طور کلی بهتر است بانوان باردار طی دوران حاملگی از انجام ورزش‌های خطرناک و پرریسک خودداری کنند. ورزش‌هایی که احتمال ضربه به شکم بانوی باردار در آن‌ها وجود دارد ممنوع است. از جمله این ورزش‌ها می‌توان به ورزش‌های توپی مانند فوتبال، هندبال، بسکتبال و والیبال اشاره کرد.
همچنین ورزش‌های مانند ورزش‌های رزمی که احتمال ضربه و آسیب به بانوی باردار در آن‌ها زیاد است نیز هرگز توصیه نمی‌شود. بنابراین اگر جزو آن دسته از بانوانی هستید که علاقه‌مند به ورزش‌های مانند بوکس، کاراته، جودود، تکواندو و غیره هستید پیشنهاد می‌کنیم این ورزش‌ها را طی دوران مخاطره‌آمیز بارداری ترک کنید و برای حفظ سلامتی، تناسب اندام و آمادگی جسمانی خود به سراغ ورزش‌های کم‌خطرتر مانند، پیاده‌روی، یوگا و شنا روی بیاورید.
همچنین اگر ورزشکار حرفه‌ای هستید توجه داشته باشید که تمرینات شدید ممکن است خطر جدایی زودهنگام جفت از دیواره رحم را افزایش دهد. جدا شدن جفت از دیواره رحم ممکن منجر به زایمان زودرس، تولد نوزاد زودرس و یا سقط جنین شود. فراموش نکنید در دوران حاملگی بدن شما آسیب‌پذیرتر است و به دلیل تغییرات شدید هورمونی، عضلات و ماهیچه‌های بدن شما شل‌تر از قبل خواهد بود.
علاوه بر این انجام ورزش‌هایی که احتمال سقوط در آن‌ها وجود دارد نیز جزو لیست ورزش‌های ممنوعه دوران بارداری خواهد بود. بنابراین در دوران حاملگی انجام ورزش‌های مانند اسب‌سواری، اسکی، اسکیت، صخره‌نوردی و … به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
بلند کردن اجسام سنگین چه به عنوان بخشی از فعالیت‌های ورزشی و چه در فعالیت‌های عادی روزمره ممنوع است. بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند باعث کشیده شدن عضلات، پاره شدن فتق، زایمان زودرس، سقط جنین و یا تولد نوزاد کم وزن شود. از این رو ورزش‌های بدنسازی و وزنه‌برداری در این دوران باید محدود به فعالیت‌های کم‌خطر مانند نرمش و حرکات کششی شود.
انجام ورزشی‌هایی که مستلزم حبس طولانی مدت نفس هستند در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. همچنین از ورزش کردن در مکان‌هایی که تهویه مطبوع ندارند و مکان‌های بسیار گرم و مرطوب که باعث تنگی نفس می‌شوند، باید اجتناب کرد.
ورزش‌هایی مانند غواصی، اسکی روی آب، هاکی، ژیمناستیک، پرش ارتفاع، دوچرخه‌سواری و تنیس برای دوران بارداری مناسب نیستند و جزو ورزش‌های خطرناک برای دوران حاملگی محسوب می‌شوند.
رفتن به سونا و نشستن در سونا
در سه ماهه اول بارداری بدن بانوی باردار هنوز با شرایط ویژه دوران حاملگی سازگار نشده است، همچنین جنین نیز هنوز در مراحل اولیه تکامل است، لذا آسیب‌پذیری مادر و جنین بسیار زیاد است. طی پژوهش‌های به عمل آمده شستن در سونا یا آب داغ به ویژه در سه ماهه اول بارداری می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. ممکن است برخی بانوان برای تسکین دردهای کمر و لگن خود در دوران بارداری به استفاده از آب داغ علاقه و تمایل زیادی نشان دهند اما باید توجه داشت نشستن در آب داغ با بالا بردن درجه حرارت بدن مادر علاوه بر افزایش خطر سقط جنین ممکن است منجر به تولد نوزاد با نقص‌های مادرزادی شود. فراموش نکنید که در دوران بارداری قرار گرفتن در حوضچه‌های آب گرم، جکوزی و سونا می‌توان بسیار خطرناک باشد و عواقب زیادی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.
مصرف نوشیدنی‌های الکلی را ترک کنید
اگر به عنوان یک مادر سلامت جنین برای شما مهم است، حداقل طی دوران بارداری مصرف نوشیدنی‌های الکلی را ترک کنید. مصرف نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند فرایند رشد جنین را مختل کند. مصرف مشروبات الکلی همچنین ممکن است منجر به تولد نوزادانی با سندروم جنینی الکل (FAS) شوند. این سندروم می‌تواند باعث تولد نوزاد با وزن کم شود همچنین کودکان مبتلا به سندروم FAS دارای مشکلات رفتاری هستند و نسبت به همسالان خود رشد و تکامل کمتری دارند و در یادگیری ناتوان‌تر از همسالان خود هستند. فراموش نکنید که حتی مصرف کم الکل نیز می‌تواند برای سلامت جنین خطرآفرین باشد. تحقیقات نشان داده است که هیچ سطح ایمنی از مصرف الکل در بارداری وجود ندارد. برای ترک مصرف مشروبات الکلی در دوران بارداری می‌توانید از مشاوره یک روانشناس بهره بگیرید و همچنین همراهی و کمک اطرافیان در این زمینه بسیار موثر خواهد بود.
سیگار لعنتی را ترک کنید!
اگر سلامت فرزندتان برای شما اهمیت دارد در برابر کشیدن سیگار مقاومت کنید. هر پکی که شما به سیگار می‌زنید احتمال یک بیماری یا عارضه ناخوشایند در بدن جنین را افزایش می‌دهید. دنیای امروز دنیایی است که هموراه انسان مدرن در معرض انواع آلودگی قرار دارد بنابراین بیش از این خودتان و کودک دلبندتان را در معرض آلودگی قرار ندهید. استعمال سیگار در دوران بارداری هم برای مادر و هم برای جنین بسیار زیان‌آور است. سیگار کشیدن احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی، بیماری‌های ریوی و انواع سرطان را افزایش می‌دهد علاوه بر این سیگار کشیدن می‌تواند منجر به زایمان زودرس، سقط جنین، ناهنجاری‌های مربوط به جفت و نقص‌های مادرزادی مانند شکاف کام یا لب (لب شکری) شود. سیگار کشیدن ممکن است حتی شما را وادار به انجام عمل سزارین کند و مانع از انجام زایمان طبیعی شود.
علاوه بر این که به شما توصیه می‌کنیم سیگار را ترک کنید، اکیداً توصیه می‌کنیم در معرض دود سیگار و قلیان دیگر افراد نیز قرار نگیرید و از رفتن به مکان‌هایی که افراد در آنجا سیگار می‌کشند خودداری کنید.
هیچ نوع مخدری استفاده نکنید
مصرف هر گونه ماده مخدر در هر دوره‌ای از زندگی فرد خطرآفرین و زیان‌آور است چه برسد به دوران حساس بارداری. استفاده از مواد مخدر ممکن است منجر به تولد نوزادی با سندروم محرومیت نوزادان (NAS) شود. نوزدانی که با این سندروم متولد می‌شوند، سر کوچکتری دارند، وزن آن‌ها کمتر است، در خواب دچار رعشه می‌شوند، دائماً بی‌قرار هستند، مشکلات تنفسی دارند، در خوابیدن، خوردن و هضم غذا مشکل دارند و بسیاری از عوارض ناگوار دیگر که ممکن است زندگی آن‌ها را برای همیشه تحت شعاع قرار دهد. احتمال زایمان زودرس، کاهش توانایی بارداری و ناهنجاری‌های مادرزادی نوزاد در بانوانی که مواد مخدر مصرف می‌کنند زیاد است.
فراموش نکنید که مصرف مواد مخدر می‌تواند سوءاستفاده از داروهای مسکن و آرام‌بخش را نیز شامل شود. بنابراین اگر از بیماری خاصی رنج می‌برید و یا درد شدیدی دارید برای معالجعه آن حتماً به پزشک مراجعه کنید. اگر در دوران بارداری و یا پیش از آن دچار افسردگی شده‌اید با یک روانشناس مشورت کنید گاهی متخصص مربوط به به کارگیری روش‌های غیرداوریی می‌تواند مشکل شما را تا حدود زیادی برطرف کند. در صورتی که نیاز به مصرف داروهای آرام‌بخش باشد قطعاً‌پزشک با دانش و صلاحدید خود و در نظر گرفتن شرایط بارداری، بهترین درمان ممکن را برای شما در نظر خواهد گرفت.
سفر را به بعد از تولد نوزاد موکول کنید
مسافرت رفتن در دوران بارداری جزو مقوله‌های مورد مناقشه اکثر پزشکان است اما آنچه اکثر متخصصان روی آن اتفاق نظر دارند این است که مسافرت با هواپیما در ۳۶ هفته اول حاملگی بلامانع و مجاز است اما با ورود به ماه پنجم بارداری مسافرت با هواپیما برای مادر باردار ممنوع است. به طور کلی نشستن طولانی مدت برای بانوان باردار مناسب نیست و حتی چهار ماه اول بارداری نیز طی مسافرت با هواپیما لازم است تا بانوی باردار هر یک الی دو ساعت از جای خود بلند شود و چند قدم راه برود. مسافرت با وسیله نقلیه عمومی مانند اتوبوس یا قطار نیز در ماه‌های اول بارداری با رعایت همه جوانب احتیاط و رعایت نکات بهداشتی بلامانع است اما باز هم تأکید می‌کنیم که نشستن طولانی هرگز مجاز نیست بنابراین اگر حین مسافرت با وسایل نقلیه عمومی امکان قدم زدن و برخاستن از جای خود را ندارید از انجام این گونه سفرها در دوران بارداری اجتناب کنید. اگر جزو آن گروه از افرادی هستید که به شدت به سفر علاقه دارید بهترین گزینه برای سفر در دوران بارداری، سفر با وسیله شخصی است. کنترل شرایط بهداشتی در وسیله شخصی برای شما آسان‌تر است. همچنین می‌توانید هر یک ساعت یکبار از ماشین پیاده شوید و قدم بزنید. اما به طور کلی مسافرت در شرایط تنش‌زا و عدم رعایت نکات بهداشتی و شرایط مطلوب برای بانوان باردار، ممکن است منجر به سقط جنین و زایمان زودرس شود.
از قرار گرفتن در هوای آلوده خودداری کنید
پیشتر اشاره شد که از رفتن به مکان‌هایی که در آنجا افراد مجاز به کشیدن سیگار و استعمال دخانیات هستند خودداری کنید. علاوه بر این اگر در مناطق شهری و صنعتی زندگی می‌کنید لازم است تا در دوران بارداری به هشدارهای وزرات بهداشت در خصوص میزان آلودگی هوا حساس باشید و اخبار مربوط به آن را دنبال کنید تا در روزهایی که وضعیت هوا ناسالم و خطرناک است از منزل خارج نشوید. آلودگی هوا مانع اکسیژن‌رسانی مطلوب به جنین خواهد شد. همچنین مواد سمی موجود در آلاینده‌ها می‌توانند باعث ایجاد نقص ساختاری و اسکلتی جنین شوند. در مواردی حتی قرار گرفتن مداوم مادر در معرض آلاینده‌ها منجر به سقط جنین می‌شود.
آلودگی هوا می‌تواند منجر به زایمان زودرس یا تولد نوزادان کم وزن و ضعیف شود. تحقیقات علمی نشان می‌دهد که خطر مرگ و میر نوزادان در مناطق آلوده شهری بسیار بیشتر است.
توصیه می‌شود بانوان باردار در روزهای آلوده از خانه خارج نشوند و فعالیت‌های فیزیکی خود را محدود کنند. اگر به هر دلیل مجبور به خروج از منزل شدید از ماسک فیلتردار استفاده کنید و ماسک خود را یک ساعت یکبار تعویض کنید. در روزهای آلوده از شیر، سبزیجات تازه و آب بیشتری استفاده کنید. مصرف امگا ۳، انواع ویتامین‌ها به خصوص ویتامین C و B را فراموش نکنید.
رژیم غذایی خود را اصلاح کنید
مصرف نمک و شکر مصنوعی را به حداقل برسانید و مواد خوراکی مضر را از جیره غذایی خود حذف کنید. تنقلات بی‌ارزش نخورید، مصرف تنقلات بی‌ارزش منجر به احساس سیری کاذب در شما خواهد شد و شما از خوردن مواد مغذی و ضروری که برای سلامت جنین مورد نیاز از غافل می‌کند. مصرف برخی مواد خوراکی در برخی ماه‌های خاص دوران بارداری ممنوع است برای اطلاع از «میوه‌ها و گیاهان ممنوعه دوران بارداری» مقاله مربوط به این موضوع را در مجله اینترنتی پینو بیبی مطالعه کنید.
از حیوانات فاصله بگیرید
حیوانات موجودات دوست‌داشتنی هستند. بسیاری از افراد به دلیل علاقه زیاد به حیوانات ممکن است در منزل از بعضی حیوانات مانند سگ، گربه و انواع پرندگان نگهداری کنند. زندگی در کنار حیوانات چالش‌های خود را دارد درست است که حیوانات دوستان وفادار انسان محسوب می‌شوند اما ممکن است این موجودات دوست‌داشتنی در دوران بارداری برای شما دردساز شوند. مدفوع حیوانات حاوی مقادیر زیادی باکتری و انگل است که تماس پوست شما با فضولات حیوانات می‌تواند احتمال نفوذ این عوامل بیماری‌زا به بدن شما را افزایش دهد. آلودگی با مدفوع حیوانات ممکن است باعث سقط جنین یا مرده‌زایی شود. همچنین مو و پر حیوانات نیز می‌تواند باعث ایجاد حساسیت و آلرژی در بدن شما شود. بهتر است در دوران بارداری از نگهداری حیوانات خانگی، رفتن به باغ‌وحش و تماس با حیونات خیابانی خودداری کنید.
خوددرمانی نکنید
مصرف خودسرانه دارو را ترک کنید. داروها ترکیبات شیمایی زود اثری هستند که ممکن است مصرف غیرمجاز آن‌ها عواقب وخیمی برای سلامت مادر و جنین به همراه داشته باشد. بدون مشورت با پزشک داروهای زیر را مصرف نکنید:
- ایبوپروفن و سایر داروهای ضد التهابی
- داروهای گیاهی
- داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا در سه ماهه نخست بارداری
- داروهای مخصوص رفع جوش و آکنه
- مکمل‌های ویتامینه
کارهای خطرساز مربوط به امور خانه
قطعاً بارداری به مفهوم تعطیل کردن فعالیت‌های روزمره نیست و شما به عنوان یک بانوی باردار لازم است تا فعالیت‌های روتین زندگی خود را ادامه دهید. رسیدگی به امور منزل می‌تواند یک ورزش برای شما باشد. همچنین از بروز نوسانات خلقی در این دوران جلوگیری خواهد کرد. اما باید هموراه مراقب باشید که در انجام امور منزل سلامت خود و جنین را به خطر نیاندازید. انجام برخی امور در دوارن بارداری ممنوع است. در ادامه با برخی امور خطرآفرین مدیریت منزل در دوران بارداری آشنا خواهیم شد.
مراقب مواد شوینده باشید
نظافت منزل یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های رومزه بانوان است. شست‌وشو و حفظ پاکیزگی منزل یکی از مهم‌ترین و البته خطرناک‌ترین فعالیت‌های دوران بارداری است. سعی کنید در دوران بارداری از استفاده از شوینده‌های قوی مانند سفید کننده‌ها، جرم‌گیرها و یا لوله بازکن خودداری کنید. اگر به هر دلیلی نیاز بود تا از این مواد برای نظافت منزل استفاده کنید از همسر و یا یکی از اطرافیان درخواست کنید تا این کار را انجام دهند و خود از محل مربوطه دور شوید. به هنگام استفاده از هر گونه مواد شوینده از ماسک و دستکش استفاده کنید. موقع استفاده از شوینده‌ها در و پنجره‌ها را باز بگذارید تا جریان هوا برقرار باشد و مواد سمی در محیط تجمع پیدا نکند.
روی نردبان و چهارپایه نروید
ممکن است برای نصب پرده یا برداشتن وسایل از کمد و کابینت نیاز باشد که از چهار پایه یا نردبان استفاده کنید؛ شاید این کار در دوران قبل از بارداری فعالیتی معمولی و عادی بوده اما فراموش نکنید در دوران بارداری شما بار شیشه دارید و ممکن است به هنگام بالا رفتن از هر بلندی تعادل خود را از دست بدهید و سقوط کنید. سقوط کردن می‌تواند منجر به سقط جنین و آسیب رسیدن به جنین شود. در دوران بارداری مرکز ثقل بدن تغییر می‌کند و به دلیل افزایش وزن ممکن است حرکات و واکنش‌های شما کندتر باشد، همچنین سرگیجه و بیحالی یکی از عوارض شایع بارداری هستند، همه این عوامل می‌تواند خطر سقوط و آسیب رسیدن به شما و جنین را افزایش دهد.
برای مدت طولانی ثابت نمانید
همانطور که در مبحث مربوط به مسافرت کردن خاطرنشان کردیم که نشستن طولانی برای بانوی باردار مناسب نیست، ایستادن طولانی مدت هم جایز نیست. قطعاً برخی از فعالیت‌های منزل مانند شستن ظروف و پخت و پز نیازمند ایستادن‌های طولانی است، ایستادن طولانی مدت در دوران بارداری برای مادران باردار مضر است. یکی از عوارض شایع بارداری تورم بدن به ویژه پاهاست، ایستادن طولانی مدت تورم پاها را زیاد می‌کند. همچنین ممکن است باعث شود سطح انرژی شما افت کند و دچار سرگیجه شوید. بهتر است برای انجام اموری مانند پخت و پز از یک صندلی استفاده کنید و یا هر نیم ساعت یکبار موقعیت خود را تغییر دهید مثلاً روی زمین بنشیند و پاهای خود را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید، یا چند قدم در محیط خانه راه بروید؛ می‌توانید به بالکن یا حیاط منزل‌تان بروید، چند نفس عمیق بکشید و دوباره کار را شروع کنید.
توجه داشته باشید همانطور که شستن و ایستادن طولانی مدت مضر و زیان‌آور است، باقی ماندن در هر حالت دیگری برای مدت طولانی اصلاً توصیه نمی‌شود. از دولا شدن و خم کردن کمر برای مدت طولانی اجتناب کنید. دولا ماندن بیش از حد باعث می‌شود فشار زیادی به کمر شما وارد شود و درد کمر شما را بیشتر خواهد کرد. این درد به خصوص شب هنگام ممکن است مانع از خواب شما شود و در خواب شما اختلال ایجاد کند. اگر از جاروی دستی برای جارو زدن منزل استفاده می‌کنید هر چند دقیقه یکبار قامت خود را راست کنید و از وضعیت ثابت قبلی خود را خارج کنید. اگر از جارو برقی استفاده می‌کنید، دسته تلسکوپی جارو برقی را در وضعیتی قرار دهید که مجبور نشوید دولا بمانید.
اگر سبزی پاک می‌کنید، خیاطی می‌کنید و یا مجبور هستید هر فعالیت دیگری را برای مدت طولانی انجام دهید هر ۱۰ الی ۱۵ دقیقه یکبار از جای خود بلند شوید و موقعیت و وضعیت بدن خود را تغییر دهید. ثابت ماندن در یک وضعیت خاص منجر به ایجاد تورم، خواب رفتگی عضلات، ایجاد درد و گرفتگی ماهیچه‌ها خواهد شد.
بلند کردن اجسام سنگین ممنوع است
در مبحث مربوط به ورزش گفتیم که بلند کردن وزنه‌های سنگین ممنوع است. این عمل هنگام انجام فعالیت‌های روزمره نیز ممنوع است و حتی ضرر آن بیشتر است چرا که به هنگام ورزش بدن شما آمادگی بیشتری دارد اما به هنگام فعالیت‌های روزمره بدن به اصطلاح گرم نیست و عضلات آمادگی لازم برای تحمل چنین فشاری را ندارند. بلند کردن اجسام سنگین فشار زیادی را به کمر شما وارد می‌کند و ممکن است دردهای دوران بارداری شما را چند برابر کند. همچنین ممکن است فشار ناشی از بلند کردن اجسام سنگین باعث کند شدن جفت، پاره شدن کیسه آب، خونریزی و حتی سقط جنین نیز بشود. بلند کردن اجسام سنگین را در دوران بارداری به عهده همسر و دیگر اعضای خانواده بگذارید.