کلسیفیکاسیون جفت چیست؟
همان طور که بارداری پیشرفت می‌کند، رسوبات کلسیم در جفت می‌تواند منجر به تغییرات ساختاری شود. این فرآیند به عنوان کلسیفیکاسیون جفت شناخته می‌شود. در گذشته، کلسیفیکاسیون جفت تنها پس از زایمان شناسایی می‌شد که جفت (در زمان تحویل جفت) توسط پزشک یا ماما به طور فیزیکی مورد بررسی قرار می‌گرفت. رسوبات کوچک کلسیم سفید رنگ مانند سنگ‌های سخت کوچک دیده و احساس می‌شد. این جمع شدن کلسیم یک پدیده طبیعی است که در زمان تولد یا تولد بعد از ترم رخ می‌دهد که به آن جفت پیر شده می‌گویند. از این رو از نشانه‌های تولد دیررس نوزاد، جفت کلسیفیه شده است از دیگر نشانه‌های تاخیر در تولد نوزاد، ناخن‌های بلند انگشت، ورنیکس اندک (کرم طبیعی که برای محافظت از پوست کودک در مایع آمنیوتیک ایجاد می‌شود)، پوست خشک و پوسته پوسته شده است.
کلسیفیکاسیون چیست؟
کلسیفیکاسیون زمانی اتفاق می‌افتد که کلسیم اضافی در بدن انباشته شود. انواع مختلفی از رسوبات کلسیم وجود دارد. آنها می‌توانند در سراسر بدن شما از جمله در بافت‌های نرم، شریان‌ها و اندام‌ها ایجاد شوند. برخی از رسوبات کلسیم طبیعی هستند، اما برخی دیگر می‌توانند نشانه‌ای از وضعیت سلامتی شما باشند که باید به آن توجه کنید.
تشخیص کلسیفیه شدن جفت
در دوران بارداری، رسوبات کلسیم می‌توانند در جفت شروع به تجمع کنند. این فرآیند به عنوان کلسیفیکاسیون جفت یا پیری جفت شناخته می‌شود. سن یا بلوغ جفت بر حسب درجه اندازه‌گیری می‌شود. عبور جفت از این درجات کلسیفیه شدن با رشد و روند بارداری کاملاً طبیعی است. با تکنولوژی مدرن و گرافیک پیشرفته سونوگرافی سه بعدی، کلسیفیکاسیون جفت قبل از تولد قابل شناسایی است. سونوگرافی لگن برای بررسی جفت تنها راه برای تشخیص این بیماری است. گاهی اوقات کلسیفیکاسیون در طی یک اسکن معمولی (سونوگرافی بارداری) مشخص می‌شود. اگر بانوی باردار به تاریخ زایمان نزدیک باشد، به این معنی است که احتمال شروع زایمان در چند هفته آینده بسیار زیاد است. اگر کودک کوچک‌تر از ۳۷ هفته باشد، ممکن است کمی‌خطرناک‌تر باشد، اما به ندرت برای نوزاد خطرآفرین است.
میزان کلسیفیه شدن جفت در طول اسکن سونوگرافی مشاهده می‌شود و به عنوان درجه جفت در گزارش سونوگرافی ذکر می‌شود. ممکن است جفت درجه یک در سه ماهه دوم بارداری به جفت درجه ۳ در هفته ۳۹ بارداری پیشرفت کند. این یک پیشرفت طبیعی میزان کلسیفیکاسیون در دوران بارداری در نظر گرفته می‌شود و شایع است. به همین دلیل است که به آن پیری جفت نیز می‌گویند و معمولاً برای سلامتی مادر یا کودک مشکلی ایجاد نمی‌کند.
اگر کلسیفیکاسیون جفت درجه ۳ قبل از هفته ۳۶ بارداری اتفاق بیفتد، که کلسیفیکاسیون زودرس جفت نیز نامیده می‌شود؛ این نوع پیری زودرس جفت در دسته ناهنجاری‌های جفت طبقه‌بندی می‌شود، با خطر بالاتر تولد زودرس و شرایط سلامت مرتبط برای کودک همراه است. اگر در زمان تولد، جنین مشکوک به کلسیفیکاسیون باشد، این مشکلی نیست، اما کلسیفیکاسیون در اوایل بارداری می‌تواند به این معنی باشد که جفت قبل از زمان خود پیر شده و کودک ممکن است در معرض خطر باشد. برای اکثر زنان مبتلا به کلسیفیکاسیون جفت، نظارت دقیق بر رشد نوزاد تنها چیزی است که لازم است. اگر کلسیفیکاسیون با سایر مشکلات پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت یا مشکلات کلیوی همراه باشد، ممکن است مداخله پزشکی لازم باشد. خوشبختانه این موارد نادر هستند.
علائم کلسیفیکاسیون جفت در سونوگرافی
کلسیفیکاسیون جفت را می‌توان با ظهور لکه‌های سفیدی که از پایه به سطح جفت گسترش می‌یابد، شناسایی کرد. این لکه‌های سفید یک علامت رایج در بین زنان باردار است. به طور معمول، این وضعیت در طول معاینه سونوگرافی سه بعدی رحم شناسایی می‌شود. جفت با پیشرفت بارداری برای حمایت از رشد کودک دچار تغییراتی می‌شود. کلسیفیکاسیون می‌تواند در طول این تغییرات رخ دهد.
جفت کلسیفیه درجه یک، درجه ۲ و درجه ۳ به چه معناست؟
جفت در واقع چهار درجه کلسیفیکاسیون را پشت سر می‌گذارد، از صفر (نابالغ‌ترین) تا ۳ (بالغ‌ترین جفت) در دوران بارداری را شامل می‌شوند. این درجات میزان رسوبات کلسیم در جفت را از هیچ در درجه صفر تا مقدار زیادی در درجه ۳ نشان می‌دهد. در همه جفت‌ها درجه کلسیفیکاسیون در اوایل بارداری از درجه صفر شروع می‌شوند و تغییرات می‌توانند از اوایل هفته ۱۲ بارداری به بعد شروع شوند. معمولاً کلسیفیکاسیون جفت به این صورت است:
- درجه صفر: به این معنی است که هیچ رسوب کلسیمی در جفت مشاهده نمی‌شود. شما می‌توانید در طول بارداری خود در این درجه بمانید یا جفت می‌تواند به درجه بالاتری برسد.
- درجه یک: مقداری رسوب کلسیم مشاهده می‌شود. این ممکن است در هر زمانی بین هفته ۱۸ تا ۲۹ بارداری اتفاق بیفتد.
- درجه ۲: رسوبات بیشتری با فرورفتگی‌های جزئی در لایه جفت که به رحم چسبیده است مشاهده می‌شود. این ممکن است بین هفته‌های ۳۰ تا ۳۸ بارداری رخ دهد.
- درجه ۳: این معمولاً فقط در هفته ۳۹ بارداری اتفاق می‌افتد. جفت درجه III به عنوان جفت شدید کلسیفیه شناخته می‌شود. در این مرحله، فرورفتگی‌های عمیق یا ساختارهای حلقه مانند رسوبات کلسیم در داخل جفت دیده می‌شود.
کلسیم از کجا می‌آید و برای جلوگیری از تجمع آن چه باید کرد؟
کلسیم بخش مهمی‌از رژیم غذایی است و عمدتاً از شیر و پنیر و همچنین از تخم مرغ، میوه‌ها و سبزیجات تامین می‌شود. جذب آن از روده به ویتامین D بستگی دارد که از نور ماوراء بنفش خورشید و همچنین روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ و شیر غنی شده حاصل می‌شود. کلسیم برای حفظ استخوان و دندان، لخته شدن خون، عملکرد اعصاب و عضلات و ضربان قلب طبیعی مورد نیاز بدن است. یک زن باردار، برای نیازهای خود و برای رشد استخوان جنین به کلسیم اضافی، روزانه ۱۲۰۰ میلی‌گرم نیاز دارد. اگر بدن مادر کلسیم خیلی کمی داشته باشد، استخوان‌های او این نیازها را برای کودک تامین می‌کنند و بانوی باردار را در معرض خطر پوکی استخوان (استخوان‌های شکننده) در مراحل بعدی زندگی قرار می‌دهند.
به نظر نمی‌رسد مصرف بیش از حد کلسیم بر جنین تأثیر بگذارد، اما برای مادر، می‌تواند باعث ایجاد سنگ کلیه دردناک شود. به نظر می‌رسد نگرانی‌هایی در مورد مصرف آنتی‌اسیدها برای سوزش سردل در دوران بارداری وجود دارد که حاوی دوزهای بالایی از کلسیم هستند. اکثر آنتی اسیدهای جویدنی از کربنات کلسیم ساخته شده‌اند و سوزش سردل را سریعاً تسکین می‌دهند. مکیدن گاه به گاه آنتی اسید ممکن است بی‌ضرر باشد، اما اگر از سوزش سر دل شدید رنج می‌برید و مقدار زیادی آنتی اسید مصرف می‌کنید، ممکن است مقدار زیادی کلسیم نیز مصرف کنید.
چه چیزی باعث کلسیفیکاسیون جفت می‌شود؟
علت دقیق کلسیفیکاسیون جفت ناشناخته باقی مانده است. با این حال، عوامل متعددی، از عوامل محیطی مانند تشعشع، واکنش بدن به داروها تا عوامل ژنتیکی ممکن است در این امر نقش داشته باشند. عوامل خطر برای کلسیفیکاسیون جفت عبارت هستند از:
- بارداری اول
- سیگار کشیدن در دوران بارداری
- بارداری در سنین جوانی یا نوجوانی
- فشار خون بالا ناشی از بارداری
- دیابت و کم خونی
- جدا شدن جفت از رحم
- عفونت باکتریایی در جفت
- قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش و یا صدای با فرکانس پایین
- واکنش به برخی داروها مانند آنتی‌اسیدها یا مکمل‌های حاوی کلسیم اضافی
- استرس دوران بارداری
اگرچه کلسیفیکاسیون جفت ممکن است یک اتفاق طبیعی باشد، اما اگر در اوایل بارداری اتفاق بیفتد، می‌تواند نگران کننده باشد، زیرا می‌تواند منجر به بروز عوارض بیشتری شود.
کلسیفیکاسیون یا درجه جفت چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
هنگامی که سونوگرافی انجام می‌دهید، رادیولوژیست به دقت جفت را مشاهده می‌کند. سونوگرافیست موقعیت جفت شما را بررسی می‌کند و به دنبال علائم کلسیفیکاسیون می‌گردد. بر اساس مشاهدات رادیولوژیست، جفت شما درجه‌ای دریافت می‌کند که میزان کلسیفیکاسیون انجام شده را نشان می‌دهد. گاهی اوقات می‌تواند توسط رادیولوژیست‌های مختلف تفاسیر متفاوتی وجود داشته باشد، زیرا بستگی به این دارد که آنها چقدر می‌توانند رسوبات کلسیم را ببینند و چگونه تصاویر را تفسیر می‌کنند. اگر بر اساس گزارش شما و تصاویر اسکن، پزشک شما احساس کند که می‌تواند نتیجه متفاوتی داشته باشد، ممکن است از شما بخواهد اسکن دیگری را نیز انجام دهید.
جفت کلسیفیه چه علائمی دارد؟
کلسیفیکاسیون جفت را فقط می‌توان در طول سونوگرافی با مشاهده جفت و بررسی رسوبات کلسیم مشاهده کرد. این رسوبات در نهایت باعث ایجاد تورفتگی می‌شوند. این که این فرورفتگی‌ها تا چه حد به بافت جفت می‌رسند و تعداد آنها چقدر است به رادیولوژیست کمک می‌کند جفت را درجه‌بندی کند. شما خودتان متوجه علائم کلسیفیکاسیون جفت نخواهید شد. با این حال، مهم است که در دوران بارداری هوشیار باشید و در موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- شما حرکات کمتری را احساس می‌کنید (اگر کودک شما مطابق الگو و فرکانس معمول خود حرکت نمی‌کند)
- احساس می‌کنید رشد رحم شما کند شده است.
- درد شدیدی در ناحیه کمر و یا پایین شکم دارید.
- شروع به انقباضات می‌کنید.
- لکه بینی یا خونریزی از واژن دارید.
به غریزه خود اعتماد کنید و اگر برای سلامتی خود یا کودکتان نگران هستید با پزشک خود مشورت کنید.
آیا کلسیفیکاسیون جفت می‌تواند بر سلامت جنین تأثیر بگذارد؟
در اکثر بارداری‌ها، جفت سالم می‌ماند و اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز کودک برای رشد از خون شما را فیلتر می‌کند و آنها را به خون جنین منتقل می‌کند. حتی اگر نشانه‌هایی از کلسیفیکاسیون وجود داشته باشد، بیشتر زنان قبل از ترم شدن نوزادشان به درجه ۳ جفت (بالاترین سطح کلسیفیکاسیون) نمی‌رسند و نوزاد سالم به دنیا می‌آورند. با این حال، اگر قبل از هفته ۳۶ جفت به بلوغ درجه ۳ برسد، که به آن کلسیفیکاسیون زودرس جفت نیز گفته می‌شود، گاهی اوقات می‌تواند از عملکرد موثر جفت جلوگیری کرده و سلامت جنین را به خطر بیندازد.
زمانی که روند کلسیفیکاسیون شروع می‌شود، مهم است؛ هر چه کلسیفیکاسیون زودتر شروع شود، احتمال این که زودتر از حد انتظار به درجه ۳ جفت برسد نیز بیشتر می‌شود.
جلوگیری از کلسیفیکاسیون جفت در زنان باردار
نگران نباشید، این عارضه بارداری قابل پیشگیری است. اگر چه علت دقیق آن هنوز ناشناخته است، حفظ سلامت در دوران بارداری بهترین راه برای کاهش خطر اختلالات جفت و سایر عوارض است. در دوران بارداری، اطمینان حاصل کنید که نیازهای تغذیه‌ای متعادل برای مادر و جنین را برآورده می‌کنید. اگر بارداری شما ۳۷ هفته یا بیشتر است، جای نگرانی نیست. مطمئن شوید که مقدار مناسبی از کلسیم روزانه مصرف می‌کنید. مولتی ویتامین‌ها و مکمل‌های کلسیم قبل از زایمان خود را با ماما یا متخصص زنان و زایمان خود بررسی کنید. به یاد داشته باشید که کلسیم نیز از رژیم غذایی شما تامین می‌شود، بنابراین در مصرف مکمل‌ها زیاده‌روی نکنید.
- قبل از مصرف آنتی‌اسیدها برای سوزش سر دل، با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر فشار خون شما خیلی بالا باشد یا در محدوده دیابت هستید، بیشتر در معرض خطر کلسیفیکاسیون هستید.
- در دوران بارداری سیگار نکشید و حتی از دود دست دوم و محیطی که دیگران سیگار و قلیان دود می‌کنند دوری کنید.
- یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید.
- یک رژیم غذایی مبتنی بر آنتی اکسیدان مانند شکلات تلخ، زغال اخته یا توت فرنگی می‌تواند کمک زیادی به کاهش خطر ابتلا به جفت کلسیفیه در شما کند.
- ورزش و فعالیت بدنی به طور منظم برای زنان باردار توصیه می‌شود.
- مصرف آب و دتاکس واتر را فراموش نکنید.
کلسیفیکاسیون جفت چگونه بر جنین متولد نشده تأثیر می‌گذارد؟
کلسیفیکاسیون جفت از هفته ۳۷ بارداری طبیعی تلقی می‌شود و دلیلی برای القای زایمان یا سزارین نیست. زنان مبتلا به این عارضه ممکن است به سادگی نیاز داشته باشند که بیشتر به پزشک خود مراجعه کنند تا رشد جنین خود را بررسی کند. کلسیفیکاسیون جفت قبل از هفته ۳۷ حاملگی برای نوزاد خطرناک‌تر می‌شود. وقتی کلسیفیکاسیون اتفاق می‌افتد، هر چه کودک کوچک‌تر باشد، وضعیت وخیم‌تر خواهد بود.
خطرات کلسیفیکاسیون جفت
جفت پیر آن طور که باید کار نمی‌کند و این می‌تواند به معنای عدم دریافت اکسیژن و مواد مغذی کافی به جنین باشد. رسوبات کلسیم در جفت می‌تواند باعث مرگ بخش‌هایی از جفت یا جایگزینی بافت فیبری شود که بافت غیر مفیدی در جفت است. رسوبات کلسیم همچنین می‌تواند خطر لخته شدن خون در جفت را افزایش دهد. آنها می‌توانند رگ‌های خونی جفت را سفت کنند و جریان خون به نوزاد را کاهش دهند. خوشبختانه عوارض ناشی از کلسیفیکاسیون جفت عملاً صفر است و در بیشتر موارد برای نوزاد خطرناک نیست. با این حال کلسیفیکاسیون زودرس جفت می‌تواند شما و نوزادتان را در معرض خطر بیشتری قرار دهد:
- ناراحتی جنین (دیسترس جنینی)
- خونریزی شدید پس از تولد یا خونریزی پس از زایمان
- جدا شدن جفت (دکولمان جفت)
- وزن کم هنگام تولد
- زایمان زودرس
- مرده‌زایی یا مرگ نوزاد در بدو تولد
- محدودیت رشد داخل رحمی
- نمره آپگار پایین نوزاد
- انتقال مادر به بخش مراقبت‌های ویژه
عوارض کلسیفیکاسیون جفت بر اساس هفته بارداری
در حالی که کلسیفیکاسیون جفت یک اتفاق طبیعی است، می‌تواند نشان دهنده اختلالات سلامتی باشد که ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد. این عوارض ممکن است متفاوت باشد و ممکن است در دوران بارداری یا در سه ماهه سوم رخ دهد. خطرات زیر بر اساس سن حاملگی ذکر شده است:
- هفته ۲۸ الی ۳۵ بارداری: کلسیفیکاسیون زودرس جفت را می‌توان به عنوان حاملگی پرخطر طبقه‌بندی کرد که به کلسیفیکاسیون زودرس جفت معروف است. اگر در هفته ۳۲ رخ دهد، می‌تواند منجر به عوارض مختلفی مانند جدا شدن جفت، خونریزی در هنگام زایمان و زایمان زودرس شود.
- هفته ۳۶ بارداری: در این مرحله می‌تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را در زنان باردار افزایش دهد. یکی دیگر از خطرات احتمالی شامل تولد نوزاد کم وزن است.
- هفته ۳۷ تا ۴۲ بارداری: در این سن زنان باردار نیز مستعد کلسیفیکاسیون جفت هستند. این اثرات بسته به زمان تشخیص، شدت آن، وضعیت کلی بارداری و درمان‌های ارائه شده توسط متخصص زنان و زایمان می‌تواند متفاوت باشد.
سخن آخر
سلامت جفت بسیار مهم است زیرا بر رشد جنین تأثیر می‌گذارد. جفت به عنوان رابط مادر با جنین است و اکسیژن و مواد غذایی را به جنین می‌رساند. هر گونه اختلال در جفت در دوران بارداری می‌تواند اثرات نامطلوبی بر رشد جنین داشته باشد. با این حال کلسیفیکاسیون جفت اثری بر رشد و نمو جنین ندارد و یک روند طبیعی است اما اگر این روند پیری جفت یا کلسیفیکاسیون خیلی زودتر از موعد صورت گیرد بر سلامت جنین تاثیر می‌گذارد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی روند شناسایی برخی از مشکلات جفت و جنین راحت‌تر شده است.
ممنون خوب بود و کامل