تنها چند هفته پس از لقاح، نوزاد متولد نشده شروع به رشد حواس خود می‌کند. جنین یاد می‌گیرد قبل از خروج از رحم چگونه حرکت کند، فکر کند و زندگی را تجربه نماید. نوزادان با یک سیستم حسی کامل شامل بینایی، بویایی، چشایی، لامسه و شنوایی به دنیا می‌آیند. حواس آنها در واقع تنها چند هفته پس از لقاح شروع به رشد و توسعه می‌کند. این حواس اساس وابستگی جنین به مادر و درک دنیای اطراف را تشکیل می‌دهد. با پینو بیبی همراه باشید تا درباره جنین، حرکاتش و این که در تمام مراحل بارداری مادر چه چیزی را تجربه می‌کند، بیشتر بدانید.
رشد و توسعه حواس جنین
در طول ۴۰ هفته‌ای که جنین در شکم مادرش رشد می‌کند، حواس او خیلی بیشتر از رشد فیزیکی او توسعه می‌یابد و رشد می‌کند. جنین نه تنها مشغول ایجاد سازگاری‌های فیزیکی برای عملکرد پس از تولد است، بلکه مشتاقانه دنیای اطراف خود را نیز حس می‌کند، این رشد حواس از هفته‌های اولیه بارداری شروع می‌شود.
تحقیقات اخیر نشان داده است که که مدت‌ها قبل از خروج نوزاد از رحم مادرش، رشد حسی شگفت انگیزی در بدن جنین اتفاق می‌افتد. بسیاری از این موارد اساس وابستگی اولیه نوزاد به مادر را تشکیل می‌دهد و بخشی از روند طولانی یادگیری او را در مورد دنیای پس از زایمان است.
جنین در رحم چه احساسی دارند؟
لامسه اولین حسی است که نوزاد متولد نشده بدست می‌آورد و گیرنده‌ها از اوایل هفته هشتم بارداری شروع به شکل‌گیری می‌کنند. به عنوان بخشی از سیستم حسی حرکتی، حس لامسه جنین یک ابزار کلیدی برای بقا است که به او کمک می‌کند پس از تولد جهان را کشف کند. این گیرنده‌ها همچنین برای رشد جنین در رحم بسیار مهم هستند و با حس کردن محرک‌های مختلف، گیرنده‌ها به سیگنال دادن هنگام توسعه سیستم عصبی کمک می‌کنند. حس لامسه در ابتدا با رشد گیرنده‌های حسی در صورت، بیشتر روی لب‌ها و بینی شروع می‌شود. طی چند ماه آینده، گیرنده‌های لمس در سایر قسمت‌های بدن جنین شروع به رشد می‌کنند: کف دست‌ها و پاها در هفته ۱۲ حاملگی و شکم در هفته ۱۷ بارداری توسعه می‌یابد.
اگر چه این گیرنده‌های لمسی به جنین اجازه می‌دهند تا از محیط اطراف خود بیشتر آگاه شود، اما کودک تا اواخر بارداری قادر به درک و پردازش برخی از احساسات مانند احساس درد نیستند. حداقل تا هفته بیست و چهارم طول می‌کشد تا یک نوزاد متولد نشده ارتباطات و ساختارهای عصبی مورد نیاز برای کسب این احساسات پیچیده‌تر را ایجاد کند.
با این حال، اسکن‌های مغزی روی جنین نشان می‌دهد که جنین‌ها تا بعد از ۳۰ هفتگی، زمانی که مسیرهای عصبی حسی جسمی به پایان می‌رسند، دردی را احساس نمی‌کنند. با این حال، در اواسط سه ماهه سوم، جنین می‌تواند طیف کاملی از احساسات از جمله گرما، سرما، فشار و درد را در هر قسمت از بدن درک کند.
جنین در رحم چگونه حرکت می‌کنند؟
در حدود هفته نهم بارداری، نوزاد متولد نشده اولین حرکات خود را شروع می‌کند. این حرکات احتمالاً با سونوگرافی قابل مشاهده هستند، حتی اگر تا چند هفته دیگر قابل احساس نباشند. در ۱۳ هفتگی، جنین ممکن است بتواند انگشت شست را در دهان خود قرار دهد (البته ماهیچه‌های مکنده هنوز به طور کامل رشد نکرده‌اند).
اولین حرکات ماهیچه‌ای نوزاد متولد نشده غیرارادی بود، اما اولین حرکات ارادی ماهیچه‌ها در حدود هفته شانزدهم بارداری اتفاق می‌افتد. پس از این مرحله، چرخه بیداری و یا خواب، جنین هر ساعت ۵۰ بار یا بیشتر حرکت می‌کند، بدن خود را خم و یا دراز می‌کند. سر، صورت حرکت خود را انجام می‌دهند. اندام‌های دیگر نیز مشغلو تحرک و کاوش در خانه گرم و مرطوب‌شان هستند و محیط اطرافشان را لمس می‌کنند. یک نوزاد ممکن است صورت خود را لمس کند، یک دست خود را با دست دیگر لمس کند، پاهای خود را بهم گره بزند، پای خود را با ساق پای دیگر تماس دهد و یا با دست خود بند ناف را لمس کند. در هفته ۳۷ بارداری، بدن کودک به اندازه کافی هماهنگی ایجاد کرده است تا بتواند با انگشتان خود، چیزی را بگیرد.
همراه با این حرکات رایج، جنین فعالیت‌های عجیبی انجام می‌دهند، از جمله لیسیدن دیواره رحم و راه رفتن در اطراف رحم با فشار دادن پاهای خود. جنین‌ها نیز با حرکت به اعمال والدین خود واکنش نشان می‌دهند. به عنوان مثال، سونوگرافی‌ها نشان می‌دهند که جنین هنگام خنده والدین به بالا و پایین می‌پرد. با تماشای این صحنه روی صفحه مانیتور سونوگرافی، والدین آینده اغلب شدیدتر می‌خندند و جنین حتی سریع‌تر شروع به بالا و پایین رفتن می‌کند.
تسریع در بارداری: احساس اولین ضربه‌های جنین
کودکان دوم یا سوم ممکن است فضای کششی بیشتری در رحم نسبت به نوزادان اول داشته باشند زیرا رحم بزرگ‌تر و بند ناف بعد از اولین بارداری طولانی‌تر است. این کودکان معمولاً تجربه حرکتی بیشتری در رحم دارند و تمایل دارند جنین فعال‌تری باشند.
حرکات نوزاد در رحم برای یک فرد باردار چه حسی دارد؟ این احساس «تسریع» نامیده می‌شود، معمولاً در حدود هفته ۱۶ تا هفته ۲۰ بارداری شروع می‌شود. ممکن است مانند بال زدن، حباب زدن یا نبض‌های ریز در شکم احساس شود. در هفته ۲۹ حاملگی، مادر باید حداقل ۱۰ بار در ساعت (شمارش حرکات جنین) حرکات جنین خود را احساس کند. حرکات احتمالاً در طول زمان با رشد جنین قوی‌تر می‌شوند. حتی ممکن است بانوی باردار در رحم خود لگد زدن، چرخش یا سکسکه کودک را نیز احساس کند.
چرا جنین در رحم سکسکه می‌کند؟
سکسکه جنین در رحم شایع است و ممکن است مکرراً این اتفاق بیفتد. اعتقاد بر این است که سکسکه توسط سیستم عصبی در حال رشد جنین ایجاد می‌شود و نشانه‌ای از رشد و تقویت عضلات دیافراگم شکمی او جهت آماده شدن برای تنفس پس از تولد است. زیرا در زمان جنینی، کودک در یک محیط آبی قرار دارد و در زمان تولد به یک محیط گازی (هوایی) منتقل می‌شود و ریه‌های کودک با انجام سکسکه خود را برای این تغییر محیط آماده می‌کند. سکسکه می‌تواند به طور منظم رخ دهد. سکسکه یک اسپاسم غیرارادی عضله دیافراگم هستند و متفاوت از تنفس یا بلع هوا است.
آیا جنین در رحم گریه می‌کنند؟
جنین می‌تواند در رحم صدا تولید کنند البته مانند پس از تولد گریه نمی‌کنند. جنین ممکن است خرخرهای نرم، سکسکه یا صداهای دیگر ایجاد کنند، اما مادران آینده نباید نگران باشند، این صداها کاملاً طبیعی است و علامتی هستند که نشان می‌دهد کودک سالم است و همان طور که باید رشد می‌کند.
آیا جنین در رحم می‌خوابند؟
درست مانند نوزادان، جنین‌ها بیشتر وقت خود را در خواب می‌گذرانند. در واقع، در بیشتر دوران بارداری، کودک (جنین) ۹۰ تا ۹۵ درصد از روز را می‌خوابد. برخی از این ساعات در خواب عمیق، برخی در خواب REM و برخی در حالت نامشخص است، این ساعات طولانی خواب برای بلوغ و توسعه مغز نابالغ جنین لازم است. در طول خواب REM، چشمان جنین درست مانند چشمان بزرگسالان به جلو و عقب حرکت می‌کند. اگر به این موضع علاقه‌مند هستید توصیه می‌کنیم مقاله خواب جنین در رحم را مطالعه بفرمایید.
حتی برخی از دانشمندان معتقدند که جنین در حالی که خواب هست خواب و رویا نیز می‌بیند. درست مانند نوزادان پس از تولد، جنین احتمالاً در مورد آن چه می‌داند خواب می‌بیند: که همان احساساتی که در رحم تجربه می‌کند.
جنین در دوران بارداری چه می‌شنوند؟
اولین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی تشخیص داده شد که جنین احتمالاً در دوران رحمی می‌شنوند و قادر به تشخیص و شناسایی الگوهای صدا از رحم هستند. از سال ۱۹۸۰ میلادی، محققان نشان دادند که نوزادان بلافاصله پس از تولد صدای مادر خود را ترجیح و تشخیص می‌دهند. در این مطالعه از یک ابزار مشابه نوک پستان استفاده شد این پستان مصنوعی ترشح شیر نداشت. این مطالعه نشان داد که با چسباندن یک نوک پستان غیرمغذی به ضبط صوت، نوزادان برای شنیدن صدای مادرشان در مقایسه با نوار صدای غریبه، بیشتر می‌مکند.
در یک آزمایش بعدی، محققان از زنان باردار خواستند تا در هفت هفته آخر بارداری خود، برای مجموع ۵ ساعت کتاب «گربه با کلاه» را برای جنین متولد نشده خود بخوانند. پس از تولد، محققان دو ضبط صوت را در معرض شنیداری نوزادان قرار دادند از یکی از ضبط صوت‌ها صدای یک فرد غریبه پخش می‌شد که داستان «گربه با کلاه» را می‌خواند و از ضبط صوت دیگری صدای مادر نوزاد پخش می‌شد. هر دو ضبط صوت به پستان‌های مصنوعی وصل بودند که دارای سنسور برای ارزیابی میزان مکیدن نوزادان بودند. نتایج نشان داد نوزادان با شنیدن صدای مادرشان بیشتر و فعالانه‌تر عمل مکش را انجام می‌دادند. در ادامه تحقیق از مادر خواسته شد تا کتاب دیگری برای نوزاد بخواند و آزمایش تکرار شد. در اینجا هم باز نوزاد گرایش بیشتری به سمت همان داستان قدیمی و آشنا با صدای مادرش داشت. دانمشندان این رفتار نوزاد را با قرار گرفتن در معرض این صدا و داستان در قبل از تولد مرتبط دانستند. از زمان این مطالعات اولیه، تحقیقات بیشتری منتشر شده است که نشان می‌دهد جنین قادر به شنیدن و حتی یادگیری در رحم است.
طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، کودک ممکن است بتواند ضربان قلب مادر (و سایر صداهای بدن مادر) را در اوایل هفته ۱۸ تا هفته ۲۰ بارداری بشنود. در هفته ۲۷ تا ۲۹ بارداری، او شروع به شنیدن چیزهایی خارج از بدن بانوی باردار (مادر آینده) می‌کند، مانند صدای مادر و پدر. جنین همچنین صداهایی را که به طور منظم می‌شنود، مانند موسیقی و صداهای خاص را تشخیص می‌دهد و این صداهای آشنا ممکن است پس از تولد برای او آرامش ایجاد کند.
نوزادان تازه متولد شده نه تنها می‌توانند صدای والدین خود را از صدای غریبه تشخیص دهند، بلکه ترجیح می‌دهند صدای والدین خود را بشنوند، به خصوص صدایی که از طریق مایع آمنیوتیک فیلتر می‌شود تا از طریق هوا. آنها همچنین ترجیح می‌دهند صحبت‌های والدین خود را به زبان مادری خود بشنوند تا این که والدین یا شخص دیگری به زبان خارجی با آنها صحبت کنند. اما توجه داشته باشید که جنین در رحم احتمالاً به کلیت صدا واکنش نشان می‌دهند یعنی به صدای افراد و نه مفهوم داستان و کلمات واقعی. جنین می‌تواند صداهای مختلفی از جمله صدای مادر، اطرافیان و ضربان قلب مادر آینده را در رحم بشنود. پس بهتر است بانوان باردار با جنین خود صحبت کنند، برایش آواز بخوانند و برای جنینی که هنوز در رحم است لالایی بخوانند. این یک راه عالی برای برقراری ارتباط با جنین و کمک به رشد شنوایی او است.
آیا جنین در رحم می‌توانند مزه کنند و طعم و بو را تشخیص بدهند؟
طعم و بویایی دو حس ذاتاً در هم تنیده هستند زیرا حس چشایی انسان در واقع ۹۰ درصد بویایی است. تحقیقات نشان داده است که برخی از طعم‌ها مانند وانیل، هویج، سیر، بادیان و نعناع به مایع آمنیوتیک منتقل می‌شوند، مایع آمنیوتیک محیطی است که جنین در آن زندگی می‌کنند و به طور معمول روزانه چندین گرم از آن را می‌نوشند.
برای تعیین این موضوع، محققان قبل از گرفتن نمونه معمولی از مایع آمنیوتیک به زنان باردار، کپسول سیر و قند دادند. این نمونه‌ها در اختیار گروهی از اعضای تحقیق داده شده و از آنها خواسته شد تا با چشمان بسته نمونه مورد نظر را بو کنند و حدس بزنند مادر سیر یا قند خورده است. تقریباً تمامی افراد به راحتی می‌توانستند تشخیص دهند که کدام نمونه از زنانی است که سیر خورده‌اند. این شواهد غیرمستقیم نشان می‌دهد که جنین این بوها و مزه‌ها را در رحم تجربه می‌کند.
برای آزمایش بیشتر این نظریه، به گروهی از زنان باردار گفته شد که در دوران بارداری هر روز آب هویج بنوشند در حالی که به گروهی دیگر گفته شد که به طور کامل از آن اجتناب کنند. بعد از تولد و هنگامی که کودکان شروع به خوردن غذای جامد کردند، محققان به آنها غلات طبخ شده با آب معمولی و آب هویج را دادند. محققان دریافتند نوزادانی که در مایع آمنیوتیک در معرض هویج قرار گرفته‌اند، بیشتر از غلات با طعم هویج می‌خورند.
در حالی که جوانه‌های چشایی حدود هفته هشتم شروع به رشد می‌کنند، نوزاد متولد نشده تا حدود ۱۵ هفتگی از این حس استفاده نمی‌کند. در این مرحله، آنها مایع آمنیوتیک را که حاوی مولکول‌های وعده‌های غذایی بانوی باردار (مادر آینده) است، می‌بلعند. آنها می‌توانند طعم‌های قوی‌تری مانند ادویه‌ها و سیر را بچشند. از آن جایی که حس بویایی آنها به طور کامل رشد نکرده است، جنین‌ها طعم‌ها را به شدت یک انسان کامل و بالغ تجربه نمی‌کنند.
برخی از متخصصان می‌گویند که رژیم بارداری مادران آینده (زائو) بر عادات غذایی کودک در آینده تأثیر می‌گذارد، بنابراین مطمئن شوید که مقدار زیادی غذاهای سالم و غنی از مواد مغذی (ویتامین‌ها، مواد معدنی، ریزمغذیها) می‌خورید. در مورد حس چشایی کودک یک واقعیت جالب وجود دارد: جنین به طور کلی طعم‌های شیرین را ترجیح می‌دهند، که باعث می‌شود شیر مادر برای آنها جذاب‌تر شود.
آیا جنین می‌تواند در رحم ببیند؟
اگر چه داخل رحم تاریک است، اما پوست انسان اجازه عبور نور را می‌دهد و مقداری روشنایی برای جنین در حال رشد فراهم می‌کند. به گفته روانشناس وینسنت رید از دانشگاه لنکستر که این موضوع را مورد مطالعه قرار داده است، رحم می‌تواند مکانی نورانی شگفت‌آور باشد، «مشابه قرار گرفتن در اتاقی که در آن چراغ‌ها خاموش و پرده‌ها کشیده شده‌اند».
بر اساس این فرض، رید و همکارانش واکنش جنین‌های سه ماهه سوم را به الگوهای نقاط قرمزی که به داخل رحم می‌تابدند، مطالعه کرده‌اند. واکنش جنین به الگوهای مختلف نور با استفاده از اولتراسوند با وضوح بالا بررسی شد. محققان دریافتند که جنین‌ها تقریباً دو برابر بیشتر احتمال دارد که حرکت الگوهای نقطه‌ای شبیه چهره انسان را دنبال کنند، همان الگو و ترجیحی که در جنین پس از تولد نشان داده شده است.
چشم‌های نوزاد متولد نشده در شش هفتگی به صورت برآمدگی‌های کوچک مغز شروع به رشد می‌کنند و پلک‌ها حدود یک ماه بعد تشکیل می‌شوند. چشم‌های جنین تا پایان سه ماهه دوم یعنی حدود هفته بیست و هفتم بسته می‌مانند. تا ۳۱ هفتگی، جنین باید بتواند نورهای روشن را تشخیص دهد و به آنها پاسخ دهد. حتی اگر چراغ قوه را به شکم خود بتابانید، ممکن است حرکتی را احساس کنید. در هفته‌های پایانی بارداری، جنین باید بتواند روی اجسام بزرگ تمرکز کند و حرکات را دنبال کند. چشمان نوزاد پس از تولد به رشد خود ادامه خواهد داد.
جنین متولد نشده چه بویی می‌دهند؟
حس بویایی نوزاد متولد نشده یکی از اولین حواس است که رشد می‌کند و گیرنده‌های بویایی آن در اوایل هفته هشتم شکل می‌گیرد. جنین شروع به استفاده از حس بویایی خود در رحم هنگام تنفس و بلع مایع آمنیوتیک می‌کند و با رایحه آن و بوی مادر آینده آشنا می‌شود. به این دلیل که بوی آن شبیه به شیر مادر است. تا زمانی که نوزاد به دنیا بیایند، حس بویایی کودک متولده نشده بسیار توسعه یافته است. آنها به راحتی مادر را از روی بوهایی که در داخل رحم تشخیص داده‌اند می‌شناسند و به همین دلیل است که به سمت مادر آینده کشیده می‌شوند و با حضور مادرشان عمیقاً آرامش می‌یابند.
آیا جنین در رحم مدفوع و باد معده (نفخ) دفع می‌کنند؟
برخی از جنین‌ها در رحم مدفوع می‌کنند. در واقع، طبق یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۲ تا ۲۰ درصد از جنین‌ها در رحم مدفوع می‌کنند. زمانی که جنین تاریخ زایمان خود را پشت سر می‌گذارد، این تعداد به حدود ۴۰ درصد افزایش می‌یابد. مدفوع در رحم به ندرت در نوزادان نارس اتفاق می‌افتد. جنین می‌توانند در رحم مدفوع کنند، دفع گاز اما موضوع دیگری است. برای عبور گاز افراد باید هوا را ببلعند، این شامل جنین نیز می‌شود. از آنجایی که جنین اولین نفس خود را تا پس از تولد می‌کشد، این بدان معناست که دفع گاز در رحم نه تنها غیرممکن، بلکه بعید است. برخی مادران بال زدن‌هایی که احساس می‌کنند که ممکن است شبیه دفع گاز به نظر برسند، به خصوص زمانی که حباب‌ها اولیه در حال ترکیدن هستند، اما آنها گاز نیستند. بلکه حرکات کوچکی از جنین هستند. این بال زدن‌ها حرکاتی هستند که مادر هنگام بارداری احساس می‌کند، به ویژه بین هفته‌های ۱۶ تا ۲۲، اغلب پاها و دست‌های کوچک است. با پیشرفت بارداری، حرکات قوی‌تر و شدیدتر می‌شوند. بال زدن‌ها بعدی اغلب به دلیل سکسکه و یا رفلکس‌های جنین ایجاد می‌شود.
جنین در رحم چگونه نفس می‌کشند؟
جنین در رحم از طریق بند ناف خود تنفس می‌کنند که خون غنی از اکسیژن را از مادر به جنین می‌رساند و مواد زائد را خارج می‌کند. این یک روند معجزه آسا است که جنین درون رحم را سالم و قوی نگه می‌دارد.
آیا جنین در رحم ادرار می‌کند؟
جنین قادر به دفع ادرار و تولید مواد زائد است. جنین بین هفته‌های ۱۳ تا ۱۶ بارداری، زمانی که کلیه‌هایش به طور کامل تشکیل شده است، شروع به ادرار کردن می‌کند. نکته جالب این است که ادرار از رحم (و سیستم بدنی بانوی باردار) از طریق جفت خارج می‌شود. با این حال، مقداری ادرار در مایع آمنیوتیک باقی می‌ماند. در واقع تا هفته ۲۰ بارداری بیشتر مایع آمنیوتیک را ادرار تشکیل می‌دهد.
آیا جنین در رحم آروغ می‌زنند؟
اکثر جنین‌ها در رحم آروغ نمی‌زنند. از این گذشته، آروغ مانند باده معده از گاز اضافی ایجاد می‌شود و از آنجایی که رحم فاقد حفره هوا است، آروغ نمی‌تواند بزند. آروغ زدن به این معنی است که در مری جنین هوا وجود دارد، که این فرایند نمی‌تواند اتفاق بیفتد زیرا ریه‌های جنین از هوا پر نمی‌شوند. ریه جنین پر از مایع آمنیوتیک هستند. اما اگر جنین مایع آمنیوتیک را بخورد ممکن است عمل آروغ زدن رخ دهد.