عوارض مصرف نوشابه و نوشیدنی‌های گازدار در دوران بارداری چیست؟

به احتمال زیاد اکنون از سختی‌های دوران بارداری خود خسته شده‌اید و می‌خواهید خستگی در کنید، یا به هر دلیل دیگری هوس یک لیوان نوشابه خنک را دارید. در این صورت ممکن است از خود بپرسید که آیا مصرف نوشابه و نوشیدنی‌های گازدار در دوران بارداری خطرناک است یا نه؟

هر چه باشد، لیستی بلند بالا از چیزهایی که می‌توانید در دوران بارداری بخورید و چیزهایی که لازم است در این دوران از خوردن آن‌ها خودداری کنید، وجود دارند و بیش‌تر این فهرست طولانی را غذاهای ممنوع در بارداری تشکیل می‌دهند. از طرفی، نوشابه و نوشیدنی‌های گازدار اغلب حاوی کافئین، شکر و طعم دهنده‌های مصنوعی هستند.

بنابراین پیش از آن که بطری نوشابه را باز کنید، این مقاله را مطالعه کنید. در این مقاله همه اطلاعات مربوط به ایمنی مصرف نوشابه در دوران بارداری را جمع آوری کرده‌ایم.

بررسی ترکیبات نوشابه

آیا کافئین موجود در نوشابه خطرناک است؟

بیش‌تر تحقیقات علمی نشان می‌دهند که مصرف کافئین در حد اعتدال (کم‌تر از ۲۰۰ میلی گرم در روز) در دوران بارداری به شما و جنین شما آسیب نمی‌رساند. 

البته همه اثرات کافئین بر جنین به طور کامل مشخص نشده‌اند. سال‌هاست پزشکان می‌دانند که کافئین از جفت عبور می‌کند، اما اثر مصرف آن در دوران بارداری بر مادر و جنین در حال رشد کم‌تر واضح است.
دلیل این موضوع این است که به دلیل کم بودن جامعه آماری مورد مطالعه و یا رعایت نکردن برخی از فاکتورهای لازم برای تحقیقات، اطلاعات ضد و نقیضی در مورد ارتباط مصرف کافئین با سقط جنین و زایمان زودرس از مطالعات مختلف به دست آمده است. اما به طور کلی، مطالعات علمی نشان می‌دهند که مصرف کافئین در حد اعتدال، خطری برای مادر باردار و جنین ایجاد نمی‌کند. بنابراین در حال حاضر گفته می‌شود که در دوران بارداری مجاز هستید که به میزان ۲۰۰ میلی گرم یا کم‌تر در روز کافئین مصرف کنید.

برای این که بتوانید این مقدار کافئین را با مقیاس نوشابه مقایسه کنید، یک قوطی ۰.۳ لیتری نوشابه مشکی حدود ۳۵ میلی گرم کافئین دارد و یک قوطی ۰.۳ لیتری نوشابه سون آپ، دارای حدود ۵۴ میلی گرم کافئین است.

البته باید این را در نظر بگیرید که تحقیقات در این زمینه هنوز قطعی نیستند و ممکن است تغییر کنند. برخی از متخصصان با تکیه بر تعدادی از تحقیقات، اعتقاد قوی دارند که هر گونه مصرف کافئین در دوران بارداری خطر عوارضی مانند سقط جنین، مرده زایی، کم وزنی نوزاد در بدو تولد و لوسمی یا سرطان خون حاد در کودکان را افزایش می‌دهد. 

پس چه کار کنیم؟

این تصمیم شماست که آیا می‌خواهید در دوران بارداری خود نوشابه کافئین دار بنوشید یا خیر. برخی از افراد ترجیح می‌دهند که احتیاط بیش‌تری به خرج دهند و در دوران بارداری قهوه و نوشابه را کنار بگذارند. اما اگر دوست دارید که هر چند وقت این نوشیدنی‌ها را در حد کم مصرف کنید، اشکالی ندارد. 

فقط مواظب باشید که کافئین مصرفی شما کم‌تر از ۲۰۰ میلی گرم در روز باشد و منابع دیگر کافئین مانند چای، شکلات و قهوه را نیز در مقدار مصرفی خود لحاظ کنید. 

اما در صورتی که مصرف کافئین در دوران بارداری در خواب شما مشکل ایجاد می‌کند و باعث تپش قلب، افزایش فشار خون و سوزش معده می‌شود، احتمالا بهتر است فعلا آن را مصرف نکنید. 

آیا قند موجود در نوشابه خطرناک است؟

به طور کلی، مصرف نوشابه‌ های حاوی قند در دوران بارداری مفید نیست. زیرا این نوشیدنی‌ها حاوی تعداد زیادی مواد شیمیایی و مقدار زیادی کالری هستند و ارزش غذایی ندارند. بنابراین نوشیدن آن‌ها به شما احساس سیری می‌دهد، ولی هیچ خاصیتی برای شما یا جنین در حال رشد شما ندارند.

تحقیقات نشان می‌دهند که دریافت قند بیش از حد، به‌ خصوص به دلیل مصرف نوشابه‌ شیرین بر بارداری و رشد نوزاد شما حتی پس از تولد تاثیر منفی می‌گذارند:

• مصرف بیش از یک نوشیدنی شیرین شده با قند مصنوعی یا شکر در روز در بارداری، خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
• در مادرانی که قند زیادی را به خصوص از مصرف نوشابه‌ در دوران بارداری دریافت می‌کنند، احتمال این بیش‌تر است که کودک آن‌ها در آینده مهارت‌های حل مساله غیر کلامی و حافظه کلامی ضعیف‌تری داشته باشد. 
• مصرف نوشابه حاوی قند در بارداری احتمال ابتلای کودک به آسم را تا سن ۸ سالگی بالا می‌برد.
• مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند مصنوعی در سه ماهه دوم بارداری، بر چربی بدن کودک در اواسط کودکی تاثیرگذار است. 

به این دلایل، توصیه می‌شود که مواظب مصرف قند خود در دوران بارداری باشید و از نوشیدنی‌های حاوی قند مانند نوشابه در این زمان خودداری کنید. 

اگر مبتلا به دیابت بارداری باشیم، می‌توانیم نوشابه مصرف کنیم؟

اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید یا خطر ابتلای به آن برای شما بیش‌تر از حالت عادی است، باید از مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند، از جمله نوشابه، خودداری کنید.

دلیل این موضوع این است که دیابت بارداری می‌تواند عوارضی برای شما و جنین شما به همراه داشته باشد. برای مثال، امکان این وجود دارد که نوزاد بیش از حد بزرگ شود و زایمان سختی داشته باشید. همچنین ممکن است در کنترل قند خون نوزادان با جثه بزرگ‌تر مشکل ایجاد شود.

دیابت بارداری همچنین خطر ابتلا به فشار خون بالا در دوران بارداری را افزایش می‌دهد و احتمال این وجود خواهد داشت که شما پس از زایمان به دیابت نوع ۲ مبتلا شوید.

آیا طعم دهنده‌های مصنوعی موجود در نوشابه خطرناک هستند؟

مصرف ساخارین که در برخی از نوشابه‌ ها وجود دارد، در دوران بارداری توصیه نمی‌شود؛ زیرا این ماده از جفت عبور می‌کند و تاثیر آن بر جنین در حال رشد مشخص نیست.

اما به طور کلی، مصرف بیش‌تر طعم دهنده‌های مصنوعی موجود در نوشابه از جمله آسپارتام، آس سولفام و سوکرالوز که توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تایید شده‌اند، در حد اعتدال در بارداری بی خطر است.

تنها حالت استثنا این است که به بیماری فنیل کتونوری مبتلا باشید. این بیماری ژنتیکی نادر در توانایی بدن در پردازش اسید آمینه فنیل آلانین که یکی از ترکیبات آسپارتام است، مشکل ایجاد می‌کند. در صورتی که مبتلا به این بیماری باشید و در دوران بارداری، نوشابه حاوی آسپارتام مصرف کنید، خطر بروز نقص مادرزادی در نوزاد شما افزایش پیدا می‌کند. 

برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که در صورتی که در بارداری بیش از حد از شیرین کننده‌ها و طعم دهندگان مصنوعی استفاده کنید، احتمال افزایش وزن تا ۱ سالگی در کودک شما بیش‌تر خواهد بود. 

آیا مصرف نوشابه در بارداری خطرناک است؟

مصرف نوشابه گازدار به دلیل قند، طعم دهنده‌های مصنوعی و مواد شیمیایی در دوران بارداری مفید نیست و توصیه نمی‌شود. 

بنابراین این که تصمیم بگیرید نوشابه بخورید یا نه به انتخاب خود شما بستگی دارد. کافئین موجود در نوشابه (۳۲ میلی گرم) پایین‌تر از حد مجاز روزانه برای زنان باردار (۲۰۰ میلی گرم) است. ولی نیاز است مواظب باشید که میزان کافئین مصرفی شما در روز از حد مناسب بالاتر نرود و آن را به طور روزانه ننوشید. به دلیل قند و افزدونی‌های مصنوعی نوشابه بهترین کار این است که نوشیدنی‌های دیگری را به جای نوشابه گازدار بنوشید. 

خطرات مصرف نوشابه در بارداری چیست؟

نوشابه حاوی قند مصنوعی است که به بدن شما احساس سیر شدن می‌دهد، اما فاقد کالری است. مصرف نوشابه در دوران بارداری احتمال چاقی و ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد. 

همچنین افزودنی‌های مصنوعی موجود در آن بر روی جنین نیز تاثیر می‌گذارند و باعث بزرگ شدن بیش از حد او می‌شوند که زایمان را سخت و خطرناک می‌کند.

عوارض جانبی مصرف نوشیدنی‌های خنک در بارداری

مصرف نوشیدنی‌های سرد و خنک در دوران بارداری ضرری ندارد. فارغ از دمای نوشیدنی، زمانی که شما آن را می‌نوشید و به شکم و معده می‌رسد، دمای آن به دمای بدن شما تغییر می‌کند. بنابراین دمای نوشیدنی عوارضی برای جنین در حال رشد شما نخواهد داشت. 

آیا مصرف نوشابه رژیمی در دوران بارداری بی خطر است؟

نوشابه های رژیمی و بدون کافئین حاوی تعداد زیادی مواد شیمیایی هستند و به طور کلی، بهتر است در دوران بارداری تا حد امکان از مصرف مواد شیمیایی خودداری کنید. به عنوان مثال، برخی از نوشابه های گازدار رژیمی دارای مقدار کمی بنزن هستند که یک ماده سرطان زا به شمار می‌رود.

برخی دیگر از نوشابه های رژیمی دارای اسید فسفریک و اسید سیتریک هستند، دو ماده شیمیایی که مینای دندان را تخریب می‌کنند. شما در دوران بارداری به دلیل تغییر هورمون‌ها در خطر ابتلا به پوسیدگی و التهاب لثه قرار دارید؛ بنابراین بهتر است از مصرف این مواد اجتناب کنید.

همچنین تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف نوشابه‌ های رژیمی در دوران بارداری، در آینده بر توانایی‌ حرکتی، بینایی و درک فضایی کودکان در اوایل کودکی و مهارت‌های کلامی آن‌ها در اواسط کودکی تاثیر منفی می‌گذارند.

آیا مصرف نوشابه در بارداری برای جنین خطرناک است؟

مصرف بیش از حد قند، به خصوص قند موجود در نوشابه در دوران بارداری می‌تواند بر رشد و تکامل جنین تاثیر بگذارد و باعث مشکلاتی مانند زایمان زودرس شود و حتی بعد از تولد نوزاد نیز عوارضی مانند چاقی داشته باشد. 

آیا مصرف نوشابه در بارداری باعث اوتیسم می‌شود؟

برخی از تحقیقات نشان می‌دهند مادرانی که در هفته بیست و ششم بارداری خود به دیابت بارداری مبتلا شده‌اند، ۶۳ درصد بیش‌تر احتمال دارد که فرزندی مبتلا به اوتیسم داشته باشند.

تصور می‌شود که بالا بودن قند خون در دوران بارداری بر رشد مغز جنین تاثیر منفی می‌گذارد و خطر ابتلا به اختلالات رشدی را افزایش می‌دهد. 

دیابت بارداری مشکلات متعددی را برای مادر و جنین ایجاد می‌کند که از جمله آن‌ها می‌توان زایمان زودرس، وزن زیاد هنگام تولد و افزایش خطر چاقی و دیابت نوع ۲ در مراحل بعدی زندگی را نام برد. 

در چنین شرایطی، مادر نیز در خطر بیش‌تری برای ابتلا به فشار خون بالا، پره اکلامپسی و دیابت نوع ۲ قرار دارد.

جایگزین‌های مناسب برای نوشابه در بارداری

بسیار مهم است که شما در دوران بارداری آب کافی دریافت کنید. در ادامه نوشیدنی‌های را به شما پیشنهاد می‌دهیم که به جای نوشابه در دوران بارداری بنوشید:

آب

به طور کلی توصیه می‌شود که در دوران بارداری بین ۸ تا ۱۲ فنجان آب در روز بنوشید. البته نیاز است با گذشت هر سه ماهه بارداری و اضافه کردن کالری به رژیم غذایی، مقدار آبی که می‌نوشید را نیز افزایش دهید. 

با این حال مراقب نوشیدن بیش از حد آب معدنی باشید. آب معدنی نباید به طور روزانه مصرف شود و بسیاری از آن‌ها دارای نمک سدیم بالایی هستند که می‌توانند باعث ورم بارداری شوند.

آب گازدار

مصرف آب گازدار در دوران بارداری بی خطر است و گاز موجود در آن حتی ممکن است به حالت تهوع شما در سه ماهه اول بارداری کمک کند. 

آب طعم دار

آب طعم دار بهتر از نوشابه است. اگرچه بسیاری از آن‌ها همچنان حاوی شکر، طعم دهنده‌های مصنوعی و یا مواد شیمیایی هستند که احتمالاً بهتر است مصرف آن‌ها را کاهش دهید.

اما شما می‌توانید با اضافه کردن یک تکه لیمو، خیار، زنجبیل یا نعناع به یک لیوان آب، آب طعم دار خود را درست کنید. شما همچنین می‌توانید یک مخلوط کن لیوانی بخرید و آب طعم دار خود را تهیه نمایید.

اسموتی

اسموتی نه تنها می‌توانند شما را سرحال کند، بلکه نوشیدنی خوبی برای مصرف مواد غذایی در دوران بارداری نیز هست، به خصوص اگر آن را هر روز صبح به صورت تازه درست کنید.

اگر به اسموتی خود ماست یونانی اضافه کنید، ممکن است به تسکین سوزش معده بارداری نیز کمک کند.

فقط مراقب مصرف قند خود باشید.

شیر

شیر منبعی بسیار مناسب از کلسیم و ویتامین است.

اگر نمی‌توانید لاکتوز را تحمل کنید یا وگان هستید، می‌توانید شیر سویا یا جایگزین‌های دیگر شیر را بنوشید. بهتر است شیرهایی را انتخاب کنید که کلسیم بیش‌تری دارند.

برخی از انواع دمنوش گیاهی و چای

مصرف چای در دوران بارداری بی خطر است. فقط نیاز است مواد تشکیل دهنده آن را بررسی کنید. همه دمنوش‌های گیاهی در بارداری بی‌خطر نیستند و برخی از چای‌ها نیز حاوی کافئین هستند. پس لازم است آن‌ها را در حد متعادل بنوشید.

با این حال، به طور کلی، این دمنوش‌ها بی خطر در نظر گرفته می‌شوند:

• چای زنجبیل
• چای لیمو
• چای نعنا

سوالات متداول

سخن آخر

این که در دوران بارداری هر از گاهی نوشابه مصرف کنید، اشکالی ندارد. با این حال، توصیه می‌شود که هر روز نوشابه گازدار عادی و رژیمی را مصرف نکنید؛ زیرا حاوی کافئین، قند و طعم دهنده‌های مصنوعی است. 

مصرف بیش از حد کافئین و شکر بر بارداری شما تاثیر منفی دارد و تحقیقات نشان می‌دهند که اثرات آن طولانی مدت است. 

با مصرف نوشابه‌ گازدار خود و جنین در حال رشد خود را بدون دلیل خاصی در معرض مواد شیمیایی قرار می‌دهید که فاقد ارزش غذایی هستند. به همین دلیل بسیاری از مادران در دوران بارداری از مصرف نوشابه های گازدار صرف نظر می‌کنند و به جای آن آب، دمنوش، چای، شیر یا اسموتی را انتخاب می‌کنند.