لیمو ترش یکی از میوه‌های پُرخاصیت است که مصرف آن می‌تواند اثرات زیادی بر مادر و جنین داشته باشد. مصرف لیمو ترش در حد اعتدال، می‌تواند بر بروز برخی عوارض رایج بارداری از جمله حالت تهوع مفید باشد. مصرف لیمو ترش فواید متعددی برای بانوان باردار دارد، اما مصرف لیمو ترش در بارداری با خطراتی نیز همراه است که باید از آنها آگاه بود. همان طور که گفتیم در دوران بارداری، بسیاری از زنان عوارضی مانند حالت تهوع را تجربه می‌کنند و با نگرانی‌هایی که در مورد خطرات مصرف دارو وجود دارد، برخی از زنان ترجیح می‌دهند به جای آن که از داورهای شیمیایی استفاده کنند از داروهای گیاهی یا مواد طبیعی استفاده کنند. بانوان باردار معمولاً از لیمو ترش برای تسکین حالت تهوع استفاده می‌کنند، اما مرکباتی مانند لیمو ترش ممکن است فواید دیگری نیز داشته باشد. با این حال، مصرف زیاد لیمو ترش تازه ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. تیم متخصص پینو بیبی در این مقاله به بررسی فواید و خطرات مصرف لیمو ترش در دوران بارداری می‌پردازد. جهت بررسی دقیق‌تر تمامی اشکال مصرف لیمو ترش از جمله مصرف به صورت لیموناد، آبلیمو و اسانس مورد بررسی خواهد گرفت.
فواید مصرف لیمو ترش برای بانوان باردار
لیمو ترش ممکن است به تسکین حالت تهوع در دوران بارداری کمک کند. لیمو ترش دارای خواص بی‌شماری است که اثرات مفیدی برای بانوان باردار دارد. در ادامه به برخی از خواص مفید اشاره می‌کنیم.
مصرف لیمو ترش و کاهش حالت تهوع بارداری
بسیاری از زنان باردار برای کنترل حالت تهوع به داروهای گیاهی و مواد طبیعی روی می‌آورند، زیرا نگرانی‌ها در مورد ایمنی داروهای شیمیایی و اثرات آنها بر جنین در حال افزایش است. اسانس لیمو ترش یک داروی گیاهی محبوب برای تهوع و استفراغ در دوران بارداری است و کاملاً بی‌خطر است. با این حال، توصیه می‌شود در کنار مصرف لیمو به صورت خوراکی برای برقراری تعادل برنامه غذایی و عدم استعمال بیش از حد بانوان باردار گاهی برای جلوگیری از تهوع بوی اسانس لیمو ترش را استنشاق کنند و از آن به عنوان رایحه درمانی بهرهمند شوند. هر چند که همواره مصرف خوراکی آب لیمو ترش تازه می‌تواند کمک کننده باشد و حالت تهوع را تا حدود زیادی کاهش دهد. برخی از مطالعات پژوهشی نشان داده‌اند که مصرف لیمو ترش از دارونما برای تسکین حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری موثرتر بوده است. هر چند که برخی گزارش‌ها از عوارض جانبی مصرف لیمو ترش و سایر داروهای گیاهی مانند زنجبیل، سیاه دانه، آلو و روغن خردل برای مدیریت حالت تهوع در بارداری وجود دارد. با این حال، هیچ عارضه شناخته شده‌ای از مصرف لیمو در دوران بارداری وجود ندارد. یک ماطلع کاملاً علمی و تحقیقاتی در سال ۲۰۱۴ میلادی گزارش داد که درمان با استنشاق رایحه لیمو می‌تواند به کاهش تهوع و استفراغ در دوران بارداری کمک شایانی کند. در این پژوهش محققان ۱۰۰ زن باردار را در هفته‌های ششم تا شانزدهم بارداری با حالت تهوع خفیف تا متوسط با یا بدون استفراغ انتخاب کردند. این بانوان به صورت رندوم به ۲ گروه تقسیم شدند گروهی برای مدیرت استفراغ و حالت تهوع دارونما استنشاق می‌کردند و گروهی دیگر برای مدیریت حالت تهوع اسانس لیمو ترش استنشاق کردند. محققان به شرکت کنندگان اعلام کردند که در زمان شروع حالت تهوع، دارونما یا اسانس لیمو ترش را استنشاق کنند. بعد از چند روز مطالعه و جمع‌آوری داده‌ها محققان اعلام کردند که گروهی از بانوان که برای مدیرت حالت تهوع از استنشاق اسانس لیمو ترش بهره برده‌اند نسبت به گروهی که دارونما مصرف کرده‌اند وضعیت بهتر و مطلوب‌تری داشتند. تهوع، استفراغ و شدت بالا آوردن در ۲۴ ساعت قبل از استنشاق و در طی ۴ روز پس از رایحه درمانی ارزیابی شد. پژوهشگران تفاوت‌های آماری معنی‌داری را در اثربخشی اسانس لیمو ترش در مقایسه با دارونما در روزهای دوم و چهارم پس از درمان مشاهده کردند. آنها به این نتیجه رسیدند که بوی لیمو ترش می‌تواند در کنترل حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری موثر باشد. با این حال، محدودیت‌های متعددی برای این مطالعه وجود دارد. به عنوان مثال احتمال ناخوشایند بودن عطر لیمو ترش برای برخی از زنان و این واقعیت که محققان نتوانستند اثرات روانی احتمالی که باعث تهوع در دوران بارداری می‌شود را کنترل کنند، نیز وجود دارد.
مصرف لیمو ترش و هیدراتاسیون بدن در بارداری
پزشکان به طور معمول توصیه می‌کنند که زنان باردار در سه ماهه دوم بارداری ۳۰۰ کالری دریافتی روزانه خود را افزایش دهند. پزشکان همچنین ۳۰۰ میلی لیتر مایعات اضافی یا کمی بیش از یک فنجان در روز را توصیه می‌کنند. بسیاری از بانوان نمی‌توانند مصرف آب خالی را تحمل کنند از این رو عموماً متخصصان تغذیه به این افراد توصیه می‌کنند از دتاکس واتر استفاده کنند. نوع رایج، کم هزینه و سهل الوصول دتاکس واتر اضافه کردن چند ورق برش لیموی تازه به آب است که علاوه بر خاصیت سم‌زدایی باعث هیدراته شدن بدن و جلوگیری از کم آبی در دوران بارداری می‌شود و اگر فردی طعم نوشیدنی لیمو ترش را دوست داشته باشد، می‌تواند انگیزه‌ای برای نوشیدن بیشتر و هیدراته ماندن ایجاد کند.
مصرف لیمو ترش و تامین فولات در بارداری
لیمو حاوی مقادیر قابل توجهی فولات است. یک لیمو ترش متوسط، کالری کمی دارد و حاوی حدود ۶.۳۸ میکروگرم منبع معتبر و غنی فولات است. در دوران بارداری، زنان به فولات بیشتری نیاز دارند زیرا یک ماده مغذی ضروری برای رشد عصبی در جنین در حال رشد است. انجمن غذا و تغذیه آمریکا توصیه می‌کند که زنان باردار ۶۰۰ میکروگرم فولات را از غذا و مکمل‌ها دریافت کنند. اکثر زنان در کشورهای مختلف جهان نیاز به مصرف این مکمل در دوران بارداری دارند. البته بانوان باردار نباید برای تامین فولات در دوران بارداری فقط به مصرف لیمو ترش اتکا کنند، زیرا محتوای آن به اندازه کافی بالا نیست ضمن این که ممکن است برخی بانوان از خوردن لیموی لذت نبرند. برخی از منابع دیگر فولات عبارت هستند از:
- اسفناج
- غلات صبحانه
- آووکادو
- جوانه گندم
- بادام زمینی
- جگر
- موز
از ژانویه ۱۹۹۸ میلادی، سازمان غذا و دارو (FDA) از تولیدکنندگان نان غنی شده، آرد، غلات، ماکارونی، برنج و سایر غلات خواسته است تا محصولات خود را با ۱۴۰ میکروگرم فولات غنی کنند این اقدام مدتی از سوی برخی تولیدکنندگان ایرانی نیز مورد توجه قرار گرفته است و برخی برندها ماکارونی، پودر کیک، آبمیوه و سایر محصولات خود را با انواع ویتامین‌های خانواده B به ویژه فولات غنی می‌کنند. از این رو در کنار سایر غذاهای غنی از فولات، مصرف لیمو ترش می‌تواند به زنان باردار کمک کند تا نیاز روزانه خود به فولات را تامین کنند.
مصرف لیمو ترش و بهبود فرایند هضم و گوارش در بارداری
لیموترش حاوی مقادیر زیادی فیبر محلول و قندهای ساده است. فیبر اصلی موجود در لیمو پکتین است. پکتین فواید زیادی برای سلامتی دارد. پکتین موجود در لیمو ترش می‌تواند عملکرد روده را تسهیل کند و هضم قند و نشاسته را کندتر نماید که این امر سبب کاهش سطح قند خون می‌شود. به همین علت است که متخصصان همواره توصیه می‌کنند لیمو ترش را با پالپ آن مصرف کنند و از مصرف آب لیمو به تنهایی اجتناب کنند.
مصرف لیمو ترش و مقابله با خستگی در بارداری
یکی از عوارض رایج بارداری خستگی و ضعف است. خستگی و ضعف باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شود و بدن را مستعد بیماری می‌کند علی الخصوص که در دوران بارداری، بدن بانوان باردار به دلیل عوارض بارداری ضعیف‌تر و مستعدتر از قبل است. مصرف مواد خوراکی دارای ویتامین C یکی از راهکارهای مناسب جهت مبارزه با خستگی و تقویت سیستم ایمنی است. لیمو ترش دارای مقادیر زیادی ویتامین C است. یک لیمو حدود ۳۱ میلی گرم ویتامین C را تامین می‌کند، که تقریباً معادل ۵۱ درصد از مقدار مورد نیاز روزانه است. ویتامین سی جذب آهن از مواد غذایی را بیشتر می‌کند و آهن در کنار ویتامین سی می‌توانند منابعی برای تامین انرژی و بهبود سیستم گردش خون و سیستم ایمنی بدن شوند.
مصرف لیمو ترش و بهبود عوارض پوستی در بارداری
یکی دیگر از مشکلات شایع دوران بارداری بروز ملاسما، کوالسما، آکنه، ترک و لکه‌های بارداری است. استفاده از ضماد لیمو ترش می‌تواند در کاهش عوارض پوستی در بارداری بسیار موثر باشد. لیمو ترش به همراه روغن زیتون و یا یا روغن کنجد می‌تواند مرهمی برای کاهش لک‌های بارداری و ترک و خطوط بارداری باشد. مصرف ویتامین سی موجود در لیمو ترش می‌تواند به تولید و ساخت کلاژن کمک کند. ساخت کلاژن در بهبود ترک‌های پوستی و حتی افتادگی پوست شکم بعد از زایمان نیز بسیار موثر است.
مصرف لیمو ترش و ایجاد مقاومت در برابر بیماری در بارداری
لیمو ترش یک آنتی اکسیدان طبیعی است که به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب، کمک فراوانی می‌کند. علاوه بر ویتامین سی، لیمو ترش سرشار از سایر آنتی اکسیدان‌هاست که می‌توانند بدن بانوی باردار را در مقابل عوامل بیماری‌زا مقاوم کنند و بسیاری از عوارض بارداری و عوارض پس از زایمان را کاهش دهند.
خطرات مصرف لیمو ترش در بارداری
اگر چه مصرف لیمو ترش به طور کلی در دوران بارداری بی‌خطر است، اما خطراتی در ارتباط با مصرف زیاد آن وجود دارد. در ادامه این موارد را با جزئیات بیشتری بیان خواهیم کرد.
مصرف لیمو ترش و فرسایش دندان در بارداری
کسانی که مرکبات زیادی مصرف می‌کنند در خطر آسیب دیدن دندان‌های خود هستند. علاوه بر این، بارداری می‌تواند زنان را مستعد مشکلات دندانی، مانند بیماری پریودنتال و حفره‌های دندانی کند. در یک مطالعه موردی، دندان‌پزشکان فرسایش شدید مینای دندان را در چند زن ۳۰ ساله گزارش کردند. آنها گزارش دادند که چندین بار در روز معمولاً بعد از غذا، آب لیمو می‌نوشیدند. دندان‌پزشکان معتقدند که از دست دادن عاج ممکن است در نتیجه ترومای شیمیایی ناشی از اسید سیتریک بالا و تغییر در اسیدیته بزاق رخ دهد. در بین محبوب‌ترین مرکبات، لیمو ترش اسید سیتریک بیشتری نسبت به آب گریپ فروت و پرتقال دارد. اگر چه این آب میوه‌ها مواد مغذی مفیدی را برای زنان باردار فراهم می‌کنند برای محافظت از دندان‌ها باید آنها را در حد اعتدال مصرف کرد.
میزان قند موجود در لیموناد
برخی از افراد ممکن است از آب لیموی تازه لذت نبرند و در عوض لیموناد را ترجیح دهند. لیموناد حاوی شکر برای بهبود طعم آب لیمو است. متخصصان توصیه می‌کنند که افراد مصرف شکر را کمتر از ۱۰ درصد از کل کالری روزانه خود نگه دارند. برای ترویج بارداری سالم، پزشکان رژیم غذایی و سبک زندگی سالم را توصیه می‌کنند. برای اطلاع از رژیم غذایی سالم و متعادل در بارداری مقالات رژیم غذایی هفته به هفته بارداری (سه ماهه اول، سه ماهه دوم، سه ماهه سوم) را در مجله اینترنتی پینو بیبی مطالعه کنید.
مصرف لیمو ترش و سوزش سردل در بارداری
برخی از زنان باردار ممکن است دچار سوزش سر دل شوند. پزشکان روش‌های مختلفی را برای کاهش این عارضه در دوران بارداری پیشنهاد می‌کنند. این توصیه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر و مکرر
- بلافاصله بعد از غذا دراز نکشید
- اجتناب از غذاهایی که علائم سوزش سر دل را تشدید می‌کنند
لیمو حاوی مقادیر زیادی اسید سیتریک است که ممکن است علائم سوزش سر دل را در برخی از زنان باردار تشدید کند. هر بانوی بارداری بعد از مدتی متوجه می‌شود که برخی از غذاهای مختلف می‌تواند باعث سوزش سر دل‌شان شود. این غذاها ممکن است حاوی سطوح بالاتر اسید باشند یا نباشند. بانوان باردار نباید به صورت پیش فرض تصور کنند که غذاهای بسیار اسیدی علائم آنها را بدتر می‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند که مادران آینده توجه داشته باشند که کدام غذاها علائم آنها را تشدید می‌کند و برای جلوگیری از ناراحتی، از مصرف آنها اجتناب کنند. افراد می‌توانند لیمو ترش را به روش‌های مختلف مصرف کنند. اگر چه برخی از افراد لیمو ترش به صورت خالی و تنها میل می‌کنند یا آب و عصاره آن را به نوشیدنی‌ها اضافه می‌کنند، برخی دیگر ممکن است آب لیموی تازه را با آب مخلوط کرده و آن را گرم بنوشند. همچنین لیموناد نیز حاوی عصاره لیمو است اما ممکن است حاوی مقدار زیادی قند نیز باشد. برخی افراد نیز از اسانس لیمو برای استنشاق در رایحه درمانی استفاده می‌کنند.
خوردن لیمو ترش در بارداری و تعیین جنسیت جنین
افراد زیادی گمان می‌کنند بین ویار یک ماده غذایی مثل لیمو ترش و جنسیت فرزندشان ارتباطی وجود دارد. برخی افراد در گذشته که استفاده از سونوگرافی برای تعیین جنسیت جنین معمول و در دسترس همه نبود ویار غذاهای و مواد خوراکی ترش مانند لیمو ترش را با حاملگی پسر مرتبط می‌دانستند اما هیچ یافته علمی مبنی بر تایید این باور خرافی وجود ندارد و میل زیاد به خوردن لیمو ترش در دوران حاملگی، در واقع نشانه‌ای از کم خونی است. همان طور که در مقاله گرسنگی مواد معدنی و مقاله مربوط به پیکا و هرزه‌خواری عنوان شد اشتیاق زیاد برای مصرف نوعی از مواد خوارکی نشان دهنده کمبود ماده معدنی و ریزمغذی خاصی در بدن است و در این مورد می‌توان گفت افرادی که در دوران بارداری کم خونی دارند ویارهایی مثل مصرف لیمو ترش و مواد غذایی شور مثل کشک، یا تنقلات شور خواهند داشت.
چگونه لیمو ترش در رژیم غذایی باردرای بگنجانیم
شما می‌توانید لیمو ترش را به تنهایی و به عنوان یک میوه مصرف کنید شاید تعجب کنید اما افراد زیادی هستند که از طعم لیمو به تنهایی لذت می‌برند و حاضر نیستند حتی لیمو را با نمک میل کند. اگر مصرف لیمو به تنهایی برای شما خوشایند نیست می‌توانید آن را به صورت دتاکس واتر مصرف کنید و حلقه‌های لیمو را به آب معمولی اضافه کنید تا هم بدن خود را هیدراته کنید و هم از مزایای مصرف لیمو ترش بهرهمند شوید. دمنوش لیمو ترش به همراه زنجبیل و عسل نیز یک گزینه عالی برای مدیریت حالت تهوع در بارداری است. دمنوش لیمو و نعناع نیز یک گزینه عالی برای جلوگیری از سرماخوردگی در فصل پاییز و زمستان است. اگر مصرف دمنوش لیمو نیز انتخاب شما نیست، می‌توانید از عصاره و آب لیمو جهت طعم‌دار کردن انواع غذا استفاده کنید به یاد داشته باشید که همیشه از آب لیموی تازه استفاده کنید و حتی الامکان از مصرف آب لیموی صنعتی به ویژه در دوران بارداری اجتناب کنید. پودر و گرد لیموی خشک شده اگر چه خواص لیموی تازه را ندارد اما مصرف آن نیز خالی از فایده نیست و می‌تواند یک چاشنی عالی برای انواع سوپ و خورشت باشد. پوره لیمو و عسل نیز یک معجون عالی برای تقویت سیستم ایمنی در دوران بارداری است. گرچه مصرف لیموناد به دلیل شکر داخل آن توصیه نمی‌شود اما مصرف آب لیمو با نعنا و کمی شکر یا عسل را می‌توانید جایگزین مصرف انواع نوشابه‌های گازدار نمایید.
سخن آخر
مصرف لیمو ترش می‌تواند به تسکین حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری کمک کند و به طور کلی یک گزینه بی‌خطر است. با این حال، زنانی که قصد دارند عوارض بارداری را با لیمو ترش درمان کنند، باید ابتدا با پزشک خود مشورت کنند. افراد می‌توانند لیمو ترش را به شکل دمنوش، مخلوط آب و یا به صورت تازه و یا آب لیمو مصرف کنند. همه از طعم بسیار اسیدی لیموناد لذت نمی‌برند، بنابراین ممکن است برای بهبود طعم آن شکر و کالری اضافه کنند. مهم است که در نظر بگیرید کدام گزینه برای افزودن به رژیم غذایی بارداری، سالم‌تر است. اگر چه مصرف لیمو ترش در دوران بارداری بی‌خطر است، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است با خطراتی همراه باشد. به عنوان مثال، اسیدیته بالا می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند و سوزش سر دل را تشدید کند. بنابراین زنان باردار باید لیمو ترش را در حد اعتدال مصرف کنند.