تغییرات بدن مادر در دوران بارداری، زایمان و وضع حمل

هورمون‌ها (به ویژه استروژن‌ها، پروژسترون و hCG) که توسط جسم زرد و بعداً توسط جفت ترشح می‌شوند، مسئول بیشتر تغییرات تجربه شده در دوران بارداری هستند. استروژن بارداری را حفظ می‌کند، زنده ماندن و پایداری جنین را تقویت می‌کند و رشد بافت را در مادر و جنین در حال رشد تحریک می‌کند. پروژسترون از رشد فولیکول‌های جدید تخمدان جلوگیری می‌کند و انقباض رحم را سرکوب می‌کند. افزایش وزن بارداری در درجه اول در پستان‌ها و ناحیه شکم اتفاق می‌افتد. حالت تهوع، سوزش سر دل و تکرر ادرار در دوران بارداری شایع است. حجم خون مادر در دوران بارداری ۳۰ درصد و تعداد تنفس در دقیقه ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. پوست علائم کششی را احساس می‌کند و تولید ملانین ممکن است افزایش یابد. در اواخر بارداری، کاهش پروژسترون و نیروهای کششی جنین منجر به افزایش تحریک‌پذیری رحم و زایمان سریع می‌شود. انقباضات باعث گشاد شدن دهانه رحم و بیرون راندن نوزاد می‌شود در ادامه تحویل جفت و غشاهای جنینی مرتبط به آن باعث ختم بارداری می‌شود. تغییرات شگفت‌انگیزی طی دوران بارداری و زایمان در بدن مادر رخ می‌دهد با پینو بیبی همراه باشید تا از مهم‌ترین این تغییرات آگاهی یابید.

تغییرات بدن مادر طی دوران بارداری و زایمان

بارداری کامل تقریباً ۲۷۰ روز (تقریباً ۳۸.۵ هفته) از زمان لقاح تا تولد طول می‌کشد. از آنجایی که به خاطر سپردن اولین روز آخرین قاعدگی (LMP) آسان‌تر از تخمین تاریخ لقاح است، متخصصان زنان و زایمان تاریخ زایمان را ۲۸۴ روز (تقریباً ۴۰.۵ هفته) از LMP تعیین می‌کنند. فرض بر این است که لقاح در روز ۱۴ سیکل زن اتفاق افتاده است که معمولاً تقریب خوبی است. ۴۰ هفته یک بارداری نرمال معمولاً بر اساس ۳ دوره سه ماهه، هر یک تقریباً ۱۳ هفته مورد بحث قرار می‌گیرد. در طول سه ماهه دوم و سوم، رحم قبل از بارداری (به اندازه یک مشت) به طور چشمگیری رشد می‌کند تا جنین را در خود جای دهد و باعث ایجاد تعدادی تغییرات آناتومیکی در مادر می‌شود.

اثرات هورمون‌ها بر تغییرات بدن مادر در بارداری

تقریباً همه تأثیرات بارداری را می‌توان به نوعی به تغییرات سطح ترشح هورمون‌ها به ویژه استروژن‌ها، پروژسترون و hCG نسبت داد. در طول هفته‌های ۷ تا ۱۲ باردرای، هورمون‌های بارداری در درجه اول توسط جسم زرد تولید می‌شوند. پروژسترون ترشح شده توسط جسم زرد، تولید سلول‌های دسیدوال آندومتر را تحریک می‌کند که بلاستوسیست را قبل از جفت شدن تغذیه می‌کنند. همانطور که جفت رشد می‌کند و جسم زرد در طول هفته‌های ۱۲ تا ۱۷ بارداری تحلیل می‌رود، جفت به تدریج به عنوان یک اندام جدید تبدیل می‌شود و به عنوان یک غده درون ریز بارداری عمل می‌کند.

جفت آندروژن‌های ضعیف ترشح شده توسط غدد فوق کلیوی مادر و جنین را به استروژن تبدیل می‌کند که برای پیشرفت بارداری ضروری است. سطح استروژن در طول بارداری بالا می‌رود و با زایمان ۳۰ برابر می‌شود.

• هورمون استروژن

استروژن‌ها دارای اعمال زیر هستند:

• آن‌ها تولید FSH و LH را سرکوب می‌کنند و به طور موثر از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کنند. (این عملکرد پایه بیولوژیکی قرص‌های ضد بارداری هورمونی است.)
  • آن‌ها باعث رشد بافت‌های جنینی می‌شوند و برای بلوغ ریه‌ها و کبد جنین ضروری هستند.
  • آن‌ها با تنظیم تولید پروژسترون و تحریک سنتز کورتیزول جنینی که به بلوغ ریه‌ها، کبد و اندام‌های غدد درون ریز مانند غده تیروئید و غده فوق کلیوی کمک می‌کند، زنده ماندن جنین را افزایش می‌دهند.
  • آن‌ها رشد بافت مادر را تحریک می‌کنند که منجر به بزرگ شدن رحم و انبساط و انشعاب مجرای پستانی می‌شود.
• هورمون ریلکسین

هورمون دیگری که توسط جسم زرد و سپس جفت ترشح می‌شود و به آماده‌سازی بدن مادر برای زایمان کمک می‌کند، هورمون ریلکسین است. این هورمون خاصیت ارتجاعی مفصل سمفیز پوبیس و رباط‌های لگنی را افزایش می‌دهد، فضایی را برای رشد جنین ایجاد می‌کند و اجازه می‌دهد خروجی لگن برای زایمان گسترش یابد. Relaxin همچنین به گشاد شدن دهانه رحم در طول زایمان کمک می‌کند.

• هورمون پروژسترون

جفت سنتز و ترشح پروژسترون را در طول بارداری بر عهده می‌گیرد زیرا جسم زرد تحلیل می‌رود. پروژسترون مانند استروژن، ترشح FSH و LH را سرکوب می‌کند. همچنین انقباضات رحم را مهار می‌کند و از جنین در برابر زایمان زودرس محافظت می‌کند. این هورمون در اواخر بارداری کاهش می‌یابد و به انقباضات رحمی اجازه می‌دهد تا تشدید شود و در نهایت به زایمان واقعی برسد. جفت همچنین hCG تولید می‌کند. hCG علاوه بر افزایش بقای جسم زرد، غدد جنسی جنین پسر را تحریک می‌کند تا تستوسترون ترشح کند که برای رشد سیستم تولید مثل مرد ضروری است.

• هورمون‌های هیپوفیز

هیپوفیز قدامی در دوران بارداری بزرگ شده و تولید هورمون خود را افزایش می‌دهد و سطح تیروتروپین، پرولاکتین و هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) را افزایش می‌دهد. تیروتروپین در ارتباط با هورمون‌های جفتی، تولید هورمون تیروئید را افزایش می‌دهد که باعث افزایش سرعت متابولیسم مادر می‌شود. این می‌تواند به طور قابل توجهی اشتهای زن باردار را افزایش دهد و باعث گرگرفتگی شود. پرولاکتین باعث تحریک بزرگ شدن غدد پستانی در آماده‌سازی برای تولید و سنتز شیر می‌شود. ACTH ترشح کورتیزول مادر را تحریک می‌کند که به سنتز پروتئین جنین کمک می‌کند. علاوه بر هورمون‌های هیپوفیز، افزایش سطح پاراتیروئید کلسیم را از استخوان‌های مادر برای استفاده جنین به حرکت در می‌آورد.

افزایش وزن در بارداری

سه ماهه دوم و سوم بارداری با تغییرات چشمگیری در آناتومی و فیزیولوژی مادر همراه است. بارزترین علامت تشریحی بارداری، بزرگ شدن چشمگیر ناحیه شکم همراه با افزایش وزن مادر است. این وزن ناشی از رشد جنین و همچنین بزرگ شدن رحم، مایع آمنیوتیک و جفت است. بافت اضافی سینه و افزایش چشمگیر حجم خون نیز منجر به افزایش وزن مادر می‌شود. با کمال تعجب، ذخیره چربی بدن بانوی باردار در یک حالت معمولی تنها تقریباً ۲.۳ کیلوگرم است. بارداری به عنوان ذخیره‌ای برای افزایش تقاضای متابولیک شیردهی عمل می‌کند.

در طول سه ماهه اول، مادر برای حفظ یک بارداری سالم نیازی به مصرف کالری اضافی ندارد. با این حال، افزایش وزن تقریباً ۰.۴۵ کیلوگرم (۱ پوند) در ماه رایج است. در طول سه ماهه دوم و سوم، اشتهای مادر افزایش می‌یابد، اما فقط لازم است که ۳۰۰ کالری اضافی در روز برای حمایت از جنین در حال رشد مصرف کند. اکثر زنان طی بارداری تقریباً ۰.۴۵ کیلوگرم (۱ پوند) در هفته اضافه وزن دارند.

عوامل افزایش وزن در دوران بارداری	وزن جزء (کیلوگرم)	وزن (پوند)
جنین	۳.۲ – ۳.۶	۷ – ۸
جفت و غشای جنین	۰.۹- ۱.۸	۲ – ۴
مایع آمنیوتیک	۰.۹ – ۱.۴	۲ – ۳
بافت پستان	۰.۹ – ۱.۴	۲ – ۳
خون	۱.۴	۴
چربی	۰.۹ – ۴.۱	۳ – ۹
رحم	۰.۹ – ۲.۳	۲ – ۵
مجموع	۱۰–۱۶.۳	۲۲– ۳۶

تغییرات در سیستم‌ اندام‌های بدن مادر طی بارداری

همانطور که بدن زن با بارداری سازگار می‌شود، تغییرات فیزیولوژیکی مشخصی در بدن او رخ می‌دهد. این تغییرات گاهی اوقات می‌تواند علائمی را ایجاد کند که اغلب به طور کلی به عنوان ناراحتی‌های رایج بارداری از آن‌ها یاد می‌شود.

تغییرات دستگاه گوارش و ادراری در بارداری

حالت تهوع و استفراغ که گاهی به دلیل افزایش حساسیت به بو ایجاد می‌شود، در چند هفته اول و گاهی تا ماه‌های پایانی بارداری شایع است. این پدیده اغلب به عنوان «بیماری صبحگاهی» شناخته می‌شود، اگر چه حالت تهوع ممکن است در تمام طول روز ادامه داشته باشد. تصور می‌شود که منبع تهوع بارداری افزایش گردش هورمون‌های مرتبط با بارداری، به ویژه استروژن، پروژسترون و hCG باشد. کاهش حرکات دودی یا کرمی شکل روده نیز ممکن است به حالت تهوع کمک کند. در حدود هفته ۱۲ بارداری، حالت تهوع معمولاً کاهش می‌یابد.

یک شکایت شایع گوارشی در مراحل بعدی بارداری، رفلاکس معده یا سوزش سر دل است که از فشار رو به بالا و منقبض رحم در حال رشد روی معده ناشی می‌شود. کاهش حرکات کرمی شکل روده که ممکن است در ایجاد حالت تهوع در اوایل بارداری نقش داشته باشد همچنین به عنوان عامل یبوست مرتبط با بارداری در دوران حاملگی نیز شناخته می‌شود.

فشار رو به پایین رحم نیز مثانه را فشرده می‌کند و منجر به تکرر ادرار می‌شود. این مشکل با افزایش تولید ادرار تشدید می‌شود. علاوه بر این، سیستم ادراری مادر، مواد زائد مادر و جنین را پردازش می‌کند و حجم کل ادرار را بیشتر می‌کند.

تغییرات سیستم گردش خون در بارداری

حجم خون در دوران بارداری به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد، به طوری که با زایمان، ۳۰ درصد یا تقریباً ۱ تا ۲ لیتر از حجم خون قبل از بارداری بیشتر می‌شود. حجم خون بیشتر به مدیریت نیازهای تغذیه جنین و دفع مواد زائد جنین کمک می‌کند. همراه با افزایش حجم خون، نبض و فشار خون نیز در دوران بارداری به طور متوسط افزایش می‌یابد. همانطور که جنین رشد می‌کند، رحم رگ‌های خونی زیرین لگن را فشرده می‌کند و مانع بازگشت خون وریدی از پاها و ناحیه لگن می‌شود. در نتیجه بسیاری از زنان باردار دچار واریس یا هموروئید می‌شوند.

تغییرات سیستم تنفسی در بارداری

در نیمه دوم بارداری، حجم دقیقه تنفسی (حجم گاز استنشاق یا بازدم توسط ریه‌ها در دقیقه) ۵۰ درصد افزایش می‌یابد تا نیازهای اکسیژن جنین و افزایش سرعت متابولیسم مادر را جبران کند. رحم در حال رشد فشار رو به بالا بر دیافراگم وارد می‌کند و حجم هر دم را کاهش می‌دهد و به طور بالقوه باعث نفس‌های کوتاه یا تنگی نفس می‌شود. در چند هفته آخر بارداری، لگن انعطاف پذیرتر می‌شود و جنین در فرآیندی به نام سبک و روشن شدن (Lightening) پایین می‌آید. این معمولا تنگی نفس را بهبود می‌بخشد.

مخاط تنفسی در پاسخ به افزایش جریان خون در دوران بارداری متورم می‌شود که منجر به احتقان بینی و خونریزی بینی می‌شود، به ویژه زمانی که هوا سرد و خشک است. استفاده از مرطوب کننده و افزایش مصرف مایعات اغلب برای مقابله با احتقان توصیه می‌شود.

تغییرات سیستم پوششی (پوست) در بارداری

طی بارداری پوست (درم) به طور گسترده‌ای کشیده می‌شود تا رحم در حال رشد، بافت سینه و رسوبات چربی روی ران‌ها و باسن را در خود جای دهد. پارگی بافت همبند زیر درم می‌تواند باعث ایجاد استریا (علامت کشش) روی شکم شود که در دوران بارداری به صورت لکه‌های قرمز یا بنفش ظاهر می‌شود که در ماه‌های پس از زایمان به رنگ سفید نقره‌ای محو می‌شود.

افزایش هورمون محرک ملانوسیت، همراه با استروژن، آرئول‌ها را تیره می‌کند و خطی از رنگدانه از ناف تا ناحیه تناسلی به نام خط سیاه ایجاد می‌کند. تولید ملانین در دوران بارداری همچنین ممکن است پوست صورت را تیره یا تغییر رنگ دهد تا کلواسما یا «ماسک بارداری» ایجاد شود.

تغییرات لگن مادر در بارداری

با پیشرفت بارداری، لگن تغییر شکل می‌دهد تا بتواند کودک در حال رشد را در خود جای دهد. استخوان‌های لگن در واقع به صورت بیرونی می‌چرخند تا فضایی در ورودی لگن ایجاد کنند. با چرخش استخوان‌های لگن، استخوان دنبالچه به زیر می‌رود و به استخوان شرمگاهی نزدیک می‌شود. علاوه بر این، لگن ممکن است به سمت جلو متمایل شود یا به سمت پایین خم شود تا مرکز ثقل در حال تغییر بدن مادر را متعادل کند.

شیب قدامی لگن در دوران بارداری و به خصوص از هفته ۱۲ تا هفته ۳۶ بارداری افزایش می‌یابد و سپس یک ماه پس از زایمان کاهش می‌یابد. عدم تقارن لگنی در طول بارداری و بعد از زایمان وجود دارد، اگر چه هیچ تغییر قابل توجهی مشاهده نشد.

تغییرات فیزیولوژی بدن در زایمان

وضع حمل یا زایمان معمولاً در عرض یک هفته از موعد مقرر تعیین شده، اتفاق می‌افتد، مگر این که زن بیش از یک جنین باردار باشد که معمولاً باعث می‌شود او زودتر زایمان کند. همانطور که بارداری در هفته‌های پایانی خود پیش می‌رود، چندین تغییر فیزیولوژیکی رخ می‌دهد.

• در پاسخ به هورمون‌هایی که باعث زایمان می‌شوند. اول، به یاد بیاورید که پروژسترون انقباضات رحمی را در چند ماه اول بارداری مهار می‌کند. با ورود به ماه هفتم بارداری، سطح پروژسترون بالا رفته و سپس کاهش می‌یابد. با این حال، سطح استروژن هم‌چنان در گردش خون مادر افزایش می‌یابد. افزایش نسبت استروژن به پروژسترون باعث می‌شود که میومتر (عضله صاف رحم) نسبت به محرک‌هایی که انقباضات را افزایش می‌دهند حساس‌تر شود (زیرا پروژسترون دیگر آن‌ها را مهار نمی‌کند). علاوه بر این، در ماه هشتم بارداری، کورتیزول جنین افزایش می‌یابد، که ترشح استروژن توسط جفت را افزایش می‌دهد و بر اثرات آرام‌بخش پروژسترون رحمی غلبه می‌کند. برخی از زنان ممکن است نتیجه کاهش سطح پروژسترون در اواخر بارداری را به عنوان انقباضات ضعیف و نامنظم پریستالتیک براکستون هیکس احساس کنند که به آن زایمان کاذب نیز گفته می‌شود. این انقباضات اغلب با استراحت یا هیدراتاسیون (نوشیدن آب) برطرف می‌شوند.
• یک نشانه رایج که زایمان کوتاه خواهد بود، نمایش خونین (Bloody Show) است. در دوران بارداری، پلاک مخاطی در کانال دهانه رحم جمع می‌شود و ورودی رحم را مسدود می‌کند. تقریباً یک تا ۲ روز قبل از شروع زایمان واقعی، این پلاگ شل شده و همراه با مقدار کمی خون خارج می‌شود.
• در همین حال، هیپوفیز خلفی ترشح اکسی توسین را افزایش می‌دهد، هورمونی که انقباضات زایمان را تحریک می‌کند. در عین حال، میومتر با بیان گیرنده‌های بیشتر برای این هورمون حساسیت خود را به اکسی توسین افزایش می‌دهد. با نزدیک شدن به زایمان، اکسی توسین شروع به تحریک انقباضات رحمیِ قوی‌تر و دردناک‌تر می‌کند، که در یک حلقه بازخورد مثبت، ترشح پروستاگلاندین‌ها را از غشای جنین تحریک می‌کند. مانند اکسی توسین، پروستاگلاندین‌ها نیز قدرت انقباضی رحم را افزایش می‌دهند. هیپوفیز جنین همچنین اکسی‌توسین ترشح می‌کند که پروستاگلاندین‌ها را حتی بیشتر افزایش می‌دهد. با توجه به اهمیت اکسی توسین و پروستاگلاندین‌ها در شروع و حفظ زایمان، جای تعجب نیست که زمانی که بارداری به سمت زایمان پیش نمی‌رود و نیاز به القاء دارد، نسخه دارویی این ترکیبات (به نام پیتوسین) به صورت قطره‌ای داخل وریدی تجویز می‌شود.
• در نهایت، کشش میومتر و دهانه رحم توسط یک جنین کامل در موقعیت راس (سر به پایین) به عنوان یک محرک برای انقباضات رحم در نظر گرفته می‌شود. مجموع این تغییرات باعث شروع انقباضات منظمی می‌شود که به عنوان زایمان واقعی شناخته می‌شوند، که با گذشت زمان قوی‌تر و مکررتر می‌شوند. درد زایمان به هیپوکسی میومتر در طول انقباضات رحم نسبت داده می‌شود.

مراحل زایمان

روند زایمان را می‌توان به سه مرحله تقسیم کرد: گشاد شدن دهانه رحم، بیرون راندن نوزاد و پس از زایمان.

• اتساع دهانه رحم

برای این که زایمان واژینال اتفاق بیفتد، دهانه رحم باید به طور کامل به قطر ۱۰ سانتی‌متر گشاد شود، به اندازه‌ای که برای تحویل سر نوزاد کافی باشد. مرحله اتساع طولانی‌ترین مرحله زایمان است و معمولاً ۶ تا ۱۲ ساعت طول می‌کشد. با این حال، این زمان در افراد مختلف، بسیار متفاوت است و ممکن است چند دقیقه، ساعت یا حتی چند روز طول بکشد، این زمان تا حدی بستگی به این دارد که آیا مادر قبلاً زایمان کرده است یا خیر. در هر زایمان بعدی، این مرحله کوتاه‌تر است.

شکل زیر مراحل مختلف زایمان را نشان می‌دهد. بخش بالا اتساع، بخش میانی تولد و بخش پایین زایمان پس از زایمان را نشان می‌دهد.

زایمان واقعی در یک زنجیره رخدادهای مثبت پیشرفت می‌کند که در آن انقباضات رحمی دهانه رحم را کشیده و باعث گشاد شدن و از بین رفتن آن یا نازک شدن آن می‌شود. کشش دهانه رحم باعث انقباضات انعکاسی رحم می‌شود که دهانه رحم را بیشتر گشاد کرده و از بین می‌برد. علاوه بر این، اتساع دهانه رحم باعث افزایش ترشح اکسی توسین از هیپوفیز می‌شود که به نوبه خود باعث انقباضات قوی رحمی می‌شود. هنگامی که زایمان شروع می‌شود، انقباضات رحم ممکن است تنها هر ۳ -۳۰ دقیقه رخ دهد و تنها ۲۰ – ۴۰ ثانیه طول بکشد. با این حال، در پایان این مرحله، انقباضات ممکن است به دفعات هر ۱.۵ – ۲ دقیقه رخ دهد و یک دقیقه کامل طول بکشد.

هر انقباض به شدت جریان خون اکسیژن به جنین را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، بسیار مهم است که یک دوره آرامش پس از هر انقباض رخ دهد. پریشانی جنین، که به عنوان کاهش یا افزایش مداوم ضربان قلب جنین اندازه گیری می‌شود، می‌تواند ناشی از انقباضات شدیدی باشد که برای بازگرداندن خون اکسیژن‌دار به جنین بسیار قوی یا طولانی است. چنین وضعیتی می‌تواند باعث زایمان اورژانسی با وکیوم، فورسپس یا جراحی با سزارین شود.

در حدود ۱۲ درصد از زنان، غشای آمنیوتیک قبل از شروع زایمان پاره می‌شود. آن‌ها معمولاً در پایان مرحله اتساع در پاسخ به فشار بیش از حد ورود سر جنین به کانال زایمان پاره می‌شوند.

• مرحله خروج جنین

مرحله خروج زمانی شروع می‌شود که سر جنین وارد کانال زایمان می‌شود و با تولد نوزاد به پایان می‌رسد. معمولاً تا ۲ ساعت طول می‌کشد، اما بسته به جهت‌گیری جنین، می‌تواند بیشتر طول بکشد یا در چند دقیقه تکمیل شود. تظاهرات راس معروف به راس قدامی پس سری (سفالیک) شایع‌ترین تظاهر است و با بیشترین سهولت زایمان واژینال همراه است. در این وضعیت جنین رو به نخاع مادر است و کوچکترین قسمت سر (جنبه خلفی به نام اکسیپوت) ابتدا از کانال زایمان خارج می‌شود.

در کمتر از ۵ درصد از تولدها، نوزاد به صورت بریچ یا باسن به سمت پایین بریچ فرانک است. در بریچ کامل، هر دو پا به صورت ضربدری و رو به پایین هستند. در موقعیت بریچ صریح، پاها به سمت بالا هستند. قبل از دهه ۱۹۶۰ میلادی، ارائه بریچ به صورت واژینال رایج بود. امروزه بیشتر زایمان‌های بریچ با سزارین انجام می‌شود.

زایمان واژینال با کشش قابل توجه کانال واژن، دهانه رحم و پرینه همراه است. تا دهه‌های اخیر، بی‌حس کردن پرینه و انجام اپیزیوتومی، برشی در دیواره خلفی واژن و پرینه، برای متخصص زنان و زایمان معمول بود. در حال حاضر بیشتر اجازه داده می‌شود که پرینه در هنگام تولد به خودی خود پاره شود. هر دو اپیزیوتومی و پارگی پرینه باید اندکی پس از تولد بخیه شوند تا از بهبودی بهینه اطمینان حاصل شود. اگر چه بخیه زدن لبه‌های دندانه‌دار پارگی پرینه ممکن است دشوارتر از بخیه زدن اپیزیوتومی باشد، اما این کار باعث می‌شود زخم‌ها سریع‌تر بهبود می‌یابند، درد کمتری دارند و با آسیب کمتری به عضلات اطراف واژن و راست روده همراه هستند.

پس از تولد سر نوزاد، یک متخصص زنان و زایمان موکوس را از دهان و بینی قبل از اولین نفس نوزاد خارج می‌کند. هنگامی که سر خارج می‌شود، بقیه بدن معمولاً به سرعت به دنبال سر خارج می‌شود. سپس بند ناف را با گیره می‌بندند و برشی بین گیره‌ها ایجاد می‌شود. این مرحله دوم زایمان را تکمیل می‌کند.

• پس از تولد

تحویل جفت و غشاهای مرتبط با آن که معمولاً به آن رخدادهای پس از زایمان گفته می‌شود، مرحله نهایی زایمان را نشان می‌دهد. پس از بیرون راندن نوزاد، میومتر به انقباض ادامه می‌دهد. این حرکت جفت را از پشت دیواره رحم برش می‌دهد. سپس به راحتی از طریق واژن آن را به بیرون هدایت می‌کند. ادامه انقباضات رحمی سپس از دست دادن خون از محل جفت را کاهش می‌دهد. تحویل جفت نشان دهنده آغاز دوره پس از زایمان است (این دوره تقریباً ۶ هفته است) بلافاصله پس از زایمان که در طی آن بدن مادر به تدریج به حالت غیر باردار باز می‌گردد. اگر جفت خود به خود در عرض ۳۰ دقیقه از بدن مادر خارج نشود (به دنیا نیاید)، حفظ شده در نظر گرفته می‌شود و متخصص زنان و زایمان ممکن است اقدام به برداشتن دستی کند. در صورت عدم موفقیت، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

مهم است که متخصص زنان و زایمان جفت خارج شده و غشای جنین را برای اطمینان از سالم بودن آن‌ها بررسی کند. اگر قطعات جفت در رحم باقی بماند، می‌تواند باعث خونریزی پس از زایمان شود. انقباضات رحم تا چند ساعت پس از تولد ادامه می‌یابد تا رحم به اندازه قبل از بارداری خود در فرآیندی به نام دگرگونی (Involution) بازگردد، که همچنین به اندام‌های شکمی مادر اجازه می‌دهد به مکان‌های قبل از بارداری خود بازگردند. شیردهی این روند را تسهیل می‌کند.

اگر چه انقباضات رحمی پس از زایمان از دست دادن خون ناشی از جدا شدن جفت را محدود می‌کند، مادر ترشحات واژن پس از زایمان به نام لوچیا (Lochia) را تجربه می‌کند. لوچیا از سلول‌های پوششی رحم، گلبول‌های قرمز، لکوسیت‌ها و باقی مانده‌های دیگر سلول‌ها تشکیل شده است. لوچیا روبرا (Lucia Rubera) ضخیم و تیره (لوشیای قرمز) معمولاً ۲ تا ۳ روز ادامه می‌یابد و با لوچیا سروسا (Lucia Cerosa) جایگزین می‌شود، شکل نازک‌تر و صورتی‌ای که تا حدود روز دهم پس از زایمان ادامه می‌یابد. پس از این دوره، ترشح کمی به رنگ کرمی یا آبکی به نام لوچیا آلبا و یا لوشیای سفید (Lucia Alba) ممکن است برای یک تا ۲ هفته دیگر ادامه یابد، تغییر می‌یابد.