آیا از ترس اینکه نوزادتان را بیدار کنید، در خانه مدام روی نوک پاهایتان راه می‌روید؟ انجام کارها در صبح برای شما سخت است؟ شما تنها نیستید. هزاران پدر و مادر از خواب سبک کودکشان گلایه دارند و به تنگ آمده‌اند. “هر سر و صدایی در این خانه کودک من را از خواب بیدار می‌کند.” اگر با این جملات ارتباط برقرار می‌کنید، در این مقاله چندین راه حل عالی برای کمک به خواب سبک کودک شما داریم. پس بیایید بررسی کنیم که چرا به نظر می‌رسد که بعضی از نوزادان راحت‌تر از سایر کودکان بیدار می‌شوند و آیا کاری وجود دارد که می توانید برای بهتر خوابیدن کودک خود انجام دهید.
دلیل خواب سبک نوزادان چیست؟
پیش از این که به طور عمیق‌تر به موضوع سبک بودن خواب نوزادان بپردازیم، لازم است ابتدا برخی از حقایق را باز کنیم و در مورد آن‌ها توضیحات بیشتری ارائه دهیم.
بیش‌تر مادران و پدران بر این باورند که فرزند آن‌ها خواب سبکی دارد. اما به طور کلی، بیان این گزاره در اغلب موارد گمراه کننده است. مشکل در این موارد این است که مادر و پدر تلاش می‌کنند تا نوزاد خود را که خوابش برده، به گهواره منتقل کنند و کودک آن‌ها بلافاصله بیدار می‌شود. آن‌ها صدای خفیفی ایجاد می‌کنند و نوزاد آن‌ها بلافاصله از خواب بیدار می‌شود. آن‌ها نوزاد را که در حال شیر خوردن خوابش برده، جابجا می‌کنند و کودک بلافاصله از خواب بیدار می‌شود.
اما همه این موارد باعث آن نمی‌شود که کودک شما خواب سبکی داشته باشد. رفتار نوزاد شما در واقع یک رفتار طبیعی است. نوزادان، به ویژه کودکان خردسال و نوزادان تازه متولد شده، به نحوی متولد شده‌اند که خواب سبکی داشته باشند. این یک مکانیسم فوق‌العاده است که از نوزادان در برابر تهدیدات و خطرات احتمالی مانند SIDS (سندرم مرگ ناگهانی نوزاد) در هنگام خواب محافظت می‌کند. بنابراین بدن فرزند شما با بیدار کردن او از خواب، در واقع رفتار مناسبی را در محافظت از او انجام می‌دهد. به همین دلیل است که شب بیداری های مکرر و چرت‌های کوتاه در نوزادان بسیار رایج است.
اما این موضوع جنبههای بیشتری دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
چرخه‌های خواب نوزاد چیست؟
هر نوزاد (و همچنین بزرگسال) می‌تواند خواب سبک و خواب سنگین داشته باشد. سبک یا سنگین بودن خواب یک فرد بستگی به این دارد که آن‌ها در کدام مرحله از خواب خود به سر می‌برند.
چرخه خواب بزرگسالان شامل چهار مرحله است و ما در طول چرخه خواب خود از این چهار مرحله عبور می‌کنیم. مرحله اول و دوم، مراحلی هستند که خواب در آن‌ها سبک است، در مرحله سوم خواب عمیق می‌شود و مرحله چهارم که به عنوان خواب REM نیز شناخته می‌شود، دوباره شامل خواب سبک است. بنابراین هر زمانی که در مراحل اول، دوم یا چهارم از چرخه خواب خود قرار داشته باشید، خواب شما سبک خواهد بود و به راحتی به دلیل صداهای دیگر، نور یا هر مشکل دیگری بلافاصله بیدار خواهید شد. اما وقتی در مرحله خواب عمیق هستید، به این راحتی از خواب بیدار نمی‌شوید.
همین موضوع در مورد کودک شما نیز صدق می‌کند؛ حتی اگر الگوی خواب او کمی متفاوت از شما باشد. برای مثال، یک نوزاد تازه متولد شده تنها دو مرحله از چرخه خواب را تجربه می‌کند: مرحله خواب سبک و مرحله خواب عمیق. اما پس از گذشت چهار ماهگی کودک، او دو مرحله خواب دیگر را نیز به دست می‌آورد و چرخه خواب او بیش‌تر شبیه به چرخه خواب یک انسان بزرگسال می‌شود. البته هنوز تفاوت‌هایی میان خواب نوزدان و بزرگسالان وجود دارند که باعث می‌شود نوزادان نسبت به بزرگسالان خواب سبک تری را تجربه کنند.
پیش از همه چیز لازم است بدانید که چرخه خواب نوزاد بسیار کوتاه‌تر از چرخه خواب یک فرد بالغ است، بنابراین نوزادان چرخه‌های خواب بیشتری را نسبت به بزرگسالان تجربه می‌کنند، ولی زمان بیشتری را نیز در خواب سبک می‌گذرانند. نکته دوم این است که نوزادان مدت زمان بیشتری را در خواب REM (که خواب سبک نیز هست) نسبت به بزرگسالان می گذرانند. در واقع، انسان‌ها در دوران نوزادی بیش‌تر از هر سن دیگری در زندگی خود زمان بیشتری را در خواب REM می‌گذرانند. بنابراین همانطور که توضیح دادیم، کودک شما به نحوی به دنیا آمده است که خواب او سبک باشد؛ و این ویژگی به طور عمدی در نوزادان وجود دارد.
آیا خواب سبک نوزادان واقعی است؟
اکنون با تمام توضیحاتی که بالاتر داده شد، سوال این است که آیا واقعاً نوزادانی وجود دارند که واقعاً خواب سبکی داشته باشند؟
پاسخ این سوال این است که بله!
حتی با وجود این که خواب سبک بخشی از زندگی هر نوزاد است، اما نوزادانی وجود دارند که راحت تر از سایر نوزادان از خواب بیدار می‌شوند. برخی از نوزادان هرگز برای انتقال به گهواره مشکلی ندارند ولی برخی دیگر هر بار به همین دلیل از خواب بیدار می‌شوند.
این موضوع بخشی از هویت کودک شماست. در حالی که مغز برخی از کودکان به آسانی محرکات محیطی را در هنگام خواب مسدود می‌کنند، برخی دیگر از نوزادان هنوز در هنگام خواب بسیار حساس هستند. ممکن است سشوار را در اتاق یک نوزاد روشن کنید و او همچنان بیدار نمی‌شود. اما از طرف دیگر ممکن است نوزادی دیگر متوجه هر حرکت کوچکی در کل خانه بشود. نکته قابل توجه دیگر این است که خواب سبک اغلب به خلق و خوی کودک نیز مرتبط می‌باشد. به همین دلیل اگر نوزادی دارید که زیاد سخت گیر نیست یا نوزادی دارید که بسیار راحت و سریع به خواب می‌رود، ممکن است به دفعات بیشتری از خواب بیدار شود؛ اما به سرعت نیز دوباره به خواب می‌رود. اما اگر نوزاد حساس تری دارید یا نوزادی دارید که در حال حاضر مرحله اضطراب جدایی را سپری می‌کند، ممکن است خواب سبک در آن‌ها بیش‌تر مشاهده شود.
روش‌هایی برای جلوگیری از خواب سبک نوزادان
هیچ مشاور خوابی در این دنیا نمی‌تواند باعث شود که نوزاد شما زمان بیشتری را در خواب عمیق بگذراند. اما با این وجود که نمی‌توانید کودک خود را نسبت به محرکات بیرونی کم‌تر حساس کنید یا الگوی خواب او را تغییر دهید، می‌توانید اصلاحاتی را در محیط اطراف او ایجاد نمایید تا به خواب بهتر او کمک کنید.
از نویز سفید برای حل مشکل خواب سبک نوزادان استفاده کنید
هر پدر و مادری که نوزادی با خواب سبک دارد، بهتر است یک دستگاه نویز سفید داشته باشد. نویز سفید (وایت نویز) به صداهایی انتخابی با بسامد و توان یک نواخت گفته می‌شود که آگاهانه در محیط پخش می‌شوند تا به موجب آن، کودک احساس آرامش داشته باشد. استفاده از وایت نویز یک راه حل عالی برای مخفی کردن صداهای بیرون یا داخل خانه است. یک دستگاه نویز سفید با کنترل از راه دور برای پدران و مادران بسیار مفید است؛ زیرا می‌توانید بدون نیاز به وارد شدن به اتاق کودک خود و بیدار کردن او، صدای آن را کم و زیاد کنید و به این شکل کودک خود را از خواب بیدار کنید. فقط مطمئن شوید که دستگاه نویز سفید دقیقاً در کنار تخت خواب نباشد و نزدیک در قرار گرفته باشد. همچنین توجه داشته باشید که سطح صدا از ۵۰ دسی بل تجاوز نکند.
استفاده از پرده های تیره
پرده‌های با کیفیت بالا بهترین سرمایه‌گذاری هستند که می‌توانید به عنوان یک مادر و پدر جدید انجام دهید. زیرا آن‌ها را برای سال‌های آینده نگه خواهید داشت و می‌توانید از آن استفاده کنید.
در زمان صبح، خواب نوزاد بسیار سبک می‌شود. بنابراین هنگامی که کمی نور وارد اتاق شود، کودک شما ممکن است از خواب بیدار شود. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از این اتفاق، پرده‌های تیره و ضخیم برای اتاق کودک خود تهیه کنید و مطمئن شوید که کل پنجره را می پوشانند.
چراغ را خاموش کنید
بسیار پیش می‌آید که کودک در هنگام خروج شما از اتاق خود از خواب بیدار می‌شود. در این حالت حتی ممکن است نوری که با باز کردن در اتاق او از بقیه خانه وارد می‌شود نیز نوزاد شما را بیدار کند. بنابراین زمانی که کودک خود را می‌خوابانید، نه تنها مطمئن شوید که اتاق او تاریک است، بلکه بهتر است کل خانه شما به اندازه کافی تاریک باشد تا خواب او را مختل نکند.
زمانی که نوزاد از خواب بیدار می‌شود، به او زمان بدهید
گاهی اوقات وقتی نوزادان ما درست پس از این که تازه آن‌ها را خوابانده‌اید، بیدار می‌شوند. در بسیاری از موارد این اتفاق باعث هول شدن ما می‌شود. بنابراین با دست زدن، تکان دادن کودک، خواندن لالایی و هر روشی که می‌توانید برای خواباندن نوزاد نام ببرید، تمام تلاش خود را می‌کنیم تا آن‌ها را در اسرع وقت به خواب برگردانیم.
اما در واقع روش بهتر آن است که در این شرایط کار خاصی انجام ندهید. به جای مداخله کردن و تلاش برای خواباندن کودک، فقط منتظر بمانید. تا زمانی که کودک شما خوشحال است و گریه نمی‌کند، مشاهده کنید که آیا او خود به خود به خواب می رود یا خیر. عدم مداخله شما می‌تواند به کودکان با خواب سبک کمک کند تا سریع تر و راحت تر به خواب بروند. همچنین این کار باعث می‌شود که نوزاد شمادر طول این زمان‌های کوتاه عادت کند تا خودش و بدون کمک شما دوباره بخوابد.
در صورتی که در چنین موقعیتی حس کردید کودک شما به کمک نیاز دارد، سکوت خود را حفظ کنید و به آرامی او را نوازش کنید یا از اطمینان کلامی برای کمک به خوابیدن او استفاده کنید. فقط تعامل را در این شرایط به حداقل برسانید.
یک اتاق مجزا را برای کودک در نظر بگیرید
هنگامی که خواب کودک شما سبک است، ممکن است بخواهید آن‌ها را به یک اتاق جداگانه منتقل کنید. البته توصیه می‌شود که اتاق نوزادان تا حداقل شش ماه اول، و حتی در سال اول زندگی با پدر و مادر مشترک باشد. اما در صورتی که کودک شما بالاتر از این سن باشد، می توانید سعی کنید او را به اتاق خودش ببرید و ببینید که آیا با این کار بهتر می‌خوابد یا خیر. یک اتاق مجزا ممکن است احتمال بیدار شدن کودک با صدای مادر، پدر یا سایر افراد خانواده کاهش دهد.
صبر کنید تا نوزاد واقعاً بخوابد
اگر قصد دارید که نوزاد یا کودک نوپای خود را به گهواره یا تخت خواب منتقل کنید، شاید ارزش آن را داشته باشد که ۵ دقیقه دیگر نیز صبر کنید. اگر خواب کودک عمیق باشد، انتقال او به تخت خواب بسیار آسان‌تر خواهد بود.
شما می توانید زمانی که کودک شما به تازگی خوابش برده، دست او را کمی بلند کنید و به آرامی رها کنید تا بفهمید که او در خواب عمیق به سر می‌برد یا خیر. اگر دست نوزاد بی وزن به نظر برسد، احتمالاً به خواب عمیق فرو رفته است. سایر علائم خواب عمیق کودک، تنفس آرام و منظم، برداشتن آرام پستانک از دهان او یا باز کردن آرام دست‌هایش است.
زمان مناسب خواب
ترس از یک کودک بیش از حد خسته برای والدین یک ترس واقعی است. اما اگر نوزاد شما خواب سبکی دارد، خستگی کم او می‌تواند به یک مشکل بزرگ‌تر تبدیل شود. پدر و مادران اغلب تصور می‌کنند که نوزاد یا کودک نوپای آن‌ها بیش‌تر از آنچه واقعاً لازم است به خواب نیاز دارد. برای مثال، اگر بخواهیم صادق باشیم، خوابیدن نوزاد در ساعت ۱۲ هر شب یک دستاورد واقعی است. زیرا اکثر نوزادان ۱۰-۱۱ ساعت می‌خوابند که برای آن‌ها کافی است.
اگر نوزاد شما خسته نیست و خواب سبکی هم دارد، احتمال بیدار شدن او بیش‌تر خواهد بود. زیرا طبیعتاً فشار خواب روی او پایین است و مشکلات بیشتری برای به خواب رفتن یا در خواب باقی ماندن خواهند داشت. بنابراین اگر کودک شما به طور مکرر از خواب بیدار می‌شود، زمان زیادی برای به خواب رفتن نیاز دارد و به طور کاذب به خواب می‌رود یا نیمه شب از خواب می‌پرد، احتمالاً به اندازه کافی خسته نیست. در این صورت سعی کنید زمان بیداری او را افزایش دهید و زمان خواب را به تعویق بیندازید تا ببینید آیا به خواب او کمک می‌کند یا خیر.
دیرتر به بخوابید و با کودک خود بیدار شوید
زمانی که شما در خواب عمیق می‌گذرانید، هر چه از شب می‌گذرد کاهش می‌یابد. بنابراین ما خواب عمیق تری در ابتدای شب نسبت به ساعات اولیه صبح داریم. علاوه بر آن، سطح ملاتونین بدن بالا است. همه این‌ها باعث می شود کودک شما در شب بهتر از ساعات اولیه صبح بخوابد. بنابراین در صورتی که امکان آن را دارید، به جای اینکه زود بخوابید و زود از خواب بیدار شوید، کمی بیش‌تر بیدار بمانید و وقتی نوزاد شما از خواب بلند شد شما نیز با او بیدار شوید.
از گوش گیر استفاده کنید
نوزادان، به خصوص نوزادان تازه متولد شده، هنگام خواب انواع صداهای عجیب و غریبی را از خود تولید می‌کنند. و اکنون با شنوایی مادرانه که پس از به دنیا آمدن نوزاد در مادران ایجاد می‌شود، هر بار که صدای کمی از خود تولید می‌کنند، واضح است که بیدار می‌شوید. اما این صداها لزوماً به این معنی نیستند که نوزاد شما بیدار است. اگر کودک شما بیدار باشد و به شما نیاز داشته باشد به شکلی به شما اطلاع خواهد داد که صدای او را بسیار رساتر از این صداها می‌شنوید. بنابراین برای خود گوش گیر تهیه کنید تا غرغرها و جیرجیرهای کوچکی که کودک هنگام خواب می‌کند را کم‌تر بشنوید و بتوانید بخوابید.
سخن آخر: گذر زمان به خواب سبک نوزادان کمک خواهد کرد
می‌دانم این آخرین توصیه‌ای است که هر والدین کم‌خوابی می‌خواهد بشنود. اما حتی نوزادانی که خواب سبک دارند با رشد کودک و گذر زمان بهتر می‌شوند. خواب کودک شما به طور طبیعی در طول روز و شب تثبیت می‌شود، چرت‌های کوتاه او متوقف می‌شوند و وقتی از خواب می‌پرد سریع‌تر به خواب خواهد رفت.
ممکن است حتی متوجه این تغییرات در کودک خود نشوید. بنابراین اگر کودکی دارید که نیاز به خواب کم دارد یا به راحتی از خواب بیدار می‌شود، به این معنی نیست که این رویه برای همیشه باقی می‌ماند. ممکن است خواب کودک شما همچنان سبک باقی بماند. اما با بزرگ‌تر شدن او، شما به روتین معمول خواب خود بر خواهید گشت.