آیا قصد بچه‌دار شدن را دارید؟ این تصمیم هیجان انگیزی است اما می‌تواند کمی‌دلهره‌آور نیز باشد. اگر در حال تلاش برای بچه‌دار شدن هستید یا فقط به آن فکر می‌کنید، هنوز زود نیست که برای بارداری آماده شوید. بهداشت و مراقبت‌های بهداشتی قبل از بارداری بر روی کارهایی تمرکز دارد که می‌توانید قبل و بین بارداری انجام دهید تا شانس داشتن یک نوزاد سالم را افزایش دهید. برای برخی افراد، آماده‌سازی بدنشان برای بارداری چند ماه طول می‌کشد. برای افراد دیگر، ممکن است بیشتر طول بکشد. بخشی از کارهای که باید انجام دهید در حوزه سلامت جسم و روان و بخشی مربوط به سبک زندگی است. برای مثال یک چکاپ و غربالگری قبل از بارداری به شدت توصیه می‌گردد. برای کمک به آمادگی شما برای بارداری، در این مقاله پینو بیبی در مورد کارهایی که می‌توانید قبل از بارداری انجام دهید تا سالم‌ترین شروع ممکن را برای شما و جنین‌تان به همراه داشته باشد، گرد آوری کرده است، پس به خواندن مقاله ادامه دهید.
تهیه یک چک لیست از وضعیت سلامت خود
اگر در حال حاضر مشکل یا شرایط پزشکی خاصی دارید، مطمئن شوید که این بیماری‌ها یا مشکلات تحت کنترل و تحت درمان هستند. برخی از این شرایط عبارت هستند از: بیماری‌های مقاربتی STDs، بیماری‌های مرتبط با زنان و زایمان، مشکلات مربوط به سیکل قاعدگی، دیابت، بیماری تیروئید، فشار خون بالا و سایر بیماری‌های مزمن.
چک آپ سلامت جنسی انجام دهید
قبل از شروع تلاش برای بچه‌دار شدن، بهتر است برای بررسی سلامت جنسی و آزمایش پاپ اسمیر بدهید زیرا هر عفونتی (عفونت مقاربتی) باید ابتدا درمان شود. سایر بیماری‌های زنان نیز ممکن است بر بارداری تأثیر بگذارند و یا مشکلاتی را در دوران بارداری ایجاد کنند، بنابراین مهم است که همه چیز را در همان ابتدا با پزشک خود در میان بگذارید. عفونت‌های مقاربتی نیز بهتر است ابتدا درمان شوند و سپس اقدام به بارداری کنید.
سیگار را ترک کنید
این برای هر دو والدین (مادر و پدر) صدق می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف سیگار در زنان بر تعداد تخمک آنها اثر می‌گذارد و باعث تغییر ساختار لوله فالوپ می‌شود. بنابراین سیگار به احتمال ناباروری در زنان می‌افزاید. سیگار کشیدن نه تنها به نوزاد متولد نشده شما آسیب می‌رساند، بلکه می‌تواند در وهله اول شما را از داشتن یک فرزند نیز منع کند. از طرفی در بانوانی که سیگار و مواد دخانی را به طور مستمر مصرف می‌کنند حتی با وجود باروری تخمک، در زمان لانه گزینی سلول تخم دچار مشکل هستند. سیگار کشیدن با ناباروری در مردان و زنان و افزایش احتمال سقط جنین مرتبط است. سیگار کشیدن در بارداری هم چنین می‌تواند بر اندازه و سلامت طولانی مدت نوزادان تأثیر بگذارد. سندرم محرومیت نوزادی، عارضه‌ای مرتبط با استعمال سیگار و دخانیات و مواد افیونی مادر است که جنین او را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نوزاد متولد شده با این سندرم مدت‌ها در NICU نگهداری می‌شود تا به شرایط طبیعی برگردد اما مدیریت عوارض به جا مانده از این سندرم بر کودک بسیار مشکل است. اگر شما یا شریک زندگی‌تان سیگار می‌کشید، ایده خوبی است که قبل از اقدام برای باردار شدن آن را ترک کنید.
واکسن بزنید
در دوران بارداری، سیستم ایمنی بدن شما ضعیف‌تر خواهد شد البته یک فرایند طبیعی است برای این که جنین در حال رشد در بدن شما را بیگانه فرض نکند و به آن حمله نکند. اگر در برابر عفونت‌های زیر واکسینه شده باشید، به محافظت از جنین شما نیز کمک می‌کند.
- سیاه سرفه، دیفتری، کزاز (Tdap)
- آنفولانزا
- هپاتیت B
- سرخک
- اوریون
- سرخجه (سرخک آلمانی)
- آبله مرغان (واریسلا)
ابتلا به سرخجه و یا آبله مرغان در دوران بارداری می‌تواند باعث نقص مادرزادی شود، در حالی که سرخک یا اوریون در اوایل بارداری خطرناک است و احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد. هر چه زودتر بتوانید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید، بهتر است. چند مورد از این واکسیناسیون‌ها باید حداقل چهار هفته قبل از بارداری اقدام به تزریق آن نمایید.
کمتر الکل بنوشید (بهتر است اصلاً ننوشید)
مقدار توصیه شده روزانه دو نوشیدنی الکل استاندارد در روز است. اما اگر باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید، بهتر است الکل را به طور کامل قطع کنید. مقدار زیاد الکل، به ویژه در چند ماه اول بارداری، می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های جسمی یا ذهنی در نوزادان و هم چنین تاخیر در رشد شود که در اصلاح نوزاد با عارضه سندرم جنین الکلی به دنیا می‌آید. از طرفی مصرف الکل هم چنین می‌تواند بر تعداد اسپرم در مردان نیز تأثیر بگذارد، بنابراین تعداد اندک اسپرم نیز بر قدرت باروری مردان تاثیر می‌گذارد.
مصرف قرص ضد بارداری را متوقف کنید
پس از قطع مصرف قرص ضد بارداری و یا استفاده از پیشگیری از بارداری هورمونی، ممکن است چند ماه طول بکشد تا چرخه قاعدگی و سیکل ماهانه شما به حالت عادی برگردد. بنابراین، ایده خوبی است که به محض این که تصمیم گرفتید برای بارداری آماده شوید، استفاده از انواع داروهای ضد بارداری هورمونی را متوقف کنید. گفته می‌شود، برخی از افراد بلافاصله باردار می‌شوند. بنابراین، تا زمانی که برای آزمایش مثبت بارداری آماده شوید، اقدامات احتیاطی دیگری را انجام دهید.
زمان تخمک‌گذاری را پیگیری کنید
مراقب بهترین زمان برای بچه‌دار شدن باشید. به احتمال زیاد دو روز قبل از تخمک‌گذاری و روز تخمک‌گذاری احتمال باردار شدن شما بیشتر می‌شود. بعد از پایان خونروش و قاعدگی تا هفت روز بعد از آن تخمدان‌ها اقدام به آزادسازی یک الی دو تخمک می‌کنند و اگر در همین حوالی که تخمک‌ها آزاد می‌شود اسپرمی را ملاقات کنند و ترکیب شوند تشکیل یک سلول تخم را می‌دهند. اگر قاعدگی منظم دارید هنگام تخمک‌گذاری ممکن است دردی کمتر از دوران قاعدگی خود احساس کنید و به ترشحات واژن نیز توجه کنید. برای پیگیری این موضوع، می‌توانید کیت‌های تخمک‌گذاری را از داروخانه خریداری کنید و یا چرخه قاعدگی خود را در یک برنامه ترسیم کنید.
معاینه دندانپزشکی انجام دهید
مشکلات دندانی درمان نشده می‌تواند عوارضی در بارداری ایجاد کند، بنابراین مراجعه به دندانپزشک خود نیز مفید است. به خاطر داشته باشید که به زنان در سه ماهه اول توصیه می‌شود که از عکس‌برداری با اشعه ایکس خودداری کنند، بنابراین سعی کنید قبل از باردار شدن، کارهای دندانپزشکی خود را انجام دهید.
به وزن مناسبی برای خود برسید
داشتن یک رژیم غذایی متعادل که شامل میوه‌های تازه، سبزیجات، غلات، حبوبات (مانند لوبیا، ماش)، ماهی و گوشت بدون چربی باشد می‌تواند به رسیدن به وزن سالم و ایده‌آل کمک کند. رژیم غذایی سالم و کافی به همان اندازه مهم است که در زمان بارداری، به کودک در حال رشد شما کمک می‌کند تا مواد مغذی حیاتی مورد نیاز خود را دریافت کند. زنانی که وزن کم دارند در هنگام بارداری ممکن است در معرض خطر زایمان زودرس باشند، در حالی که زنان دارای اضافه وزن دارند و یا چاق هستند، ممکن است در معرض خطر عوارض بارداری مانند سقط جنین، ناهنجاری‌های جنینی، بیماری‌های قلبی، دیابت، فشار خون بالا، پره اکلامپسی و برخی سرطان‌ها (آندومتر، پستان و روده بزرگ) باشند.
مراقب سلامت روح و وران خود باشید
سلامت روان شما به اندازه سلامت جسمانی شما اهمیت دارد. بارداری و زایمان می‌تواند یک بازه زمانی بسیار استرس‌زا باشد. نگرانی در مورد وضع حمل، مسکن و امنیت مالی نیز زمینه‌های رایج استرس در این مرحله زندگی است. اگر احساس ناراحتی می‌کنید، سعی کنید اقدام به انجام کارهای که از آن لذت می‌برید، کنید مانند حمام کردن، پیاده روی، مدیتیشن، باغبانی یا صحبت کردن با یک مشاور و یا با یک دوست کمی وقت بگذارید. از تماس با متخصص زنان، پزشک، مشاور یا روانپزشک خود نیز نترسید. در دوران بارداری به دلایل شرایط هورمونی و تغییرات بدن بسیاری از زنان مشکلاتی را در سلامت روان خود حس می‌کنند مانند مه مغز بارداری (فراموشی‌های موقت)، اختلالات خواب نیز به این مشکلات دامن می‌زند. اگر شما جز کسانی هستید که از افسردگی فصلی رنج می‌برید، بارداری می‌تواند آن را تشدید کند. هم چنین بسیاری از بانوان بعد از زایمان به دلیل تغییر در سطح هورمون‌ها دچار افسردگی بعد از زایمان می‌شوند. پس بهتر است قبل از بارداری تا جای ممکن سلامت روان خود را باز یابید تا کمتر دچار مشکلات روحی در زمان حاملگی و بعد از زایمان شوید. البته نگران نباشید برای غلبه بر مه مغز بارداری و نیز اختلال افسردگی فصلی در بارداری راه حل‌های در مجله پینو بیبی پیشنهاد شده است که پیشنهاد می‌دهیم آنها را مطالعه کنید.
یک آزمایش خون کلی بدهید
ممکن است که در آزمایش خون کمبود برخی از عناصر یا ویتامین‌ها در بدن شما تشخیص داده شود پس لازم است که قبل از اقدام به بارداری آنها را درمان کنید. برای مثال ممکن است دچار کمبود آهن باشید، پزشک برای شما مصرف قرص یا مکمل‌های آهن را تجویز کند. زیرا کم خونی در بارداری هم برای مادر و هم برای جنین درون رحم او مشکل ساز خواهد شد. معمولاً بانوان بارداری که کم خونی یا فقر آهن دارند خیلی زود خسته می‌شوند و توان اندکی دارند. از طرفی خون رسانی و تغذیه کودک نیز با مشکل مواجه خواهد شد. اگر کمبود ویتامین D نیز داشته باشید بهتر است قبل از بارداری از نور خورشید و یا از طریق تغذیه مناسب این کمبود را جبران کنید. اگر دچار مشکلات هورمونی هستید به احتمال زیاد باید مشکل هورمونی را نیز با دارو کنترل و یا درمان کنید. مشکل غدد درون ریز بدن مثل تیروئید را قبل از بارداری باید درمان کرد زیرا بر سلامت جنین تاثیر مستقیم دارد.
ورزش‌های مناسب تقویت رحم و باروری را انجام دهید
شاید یکی از دلایل مشکلات شما برای باروی، مشکلات رحم باشد که با مشورت پزشک اقدام به انجام ورزش‌های مناسب برای باروری یا تقویت رحم و عضلات لگن کنید. تحقیقات نشان داده است مادرانی که قبل از بارداری به طور منظم ورزش می‌کردند بارداری سالم و راحت‌تری را تجربه کرده‌اند. در مجله علمی پینو بیبی می‌توانید مقالات ماساژ برای باروی و ماساژ پستان را مطالعه نمایید. انجام ورزش کگل برای تقویت عضلات کف لگن، همان طور که می‌دانید لگن در بارداری و زایمان یکی از عضوهای اصلی است و هر چه این عضو بهتر و کارآمدتر باشد شما زایمان راحت‌تر و ایمن‌تری را خواهید داشت. برای مثال زنانی که عضلات لگن آنها تقویت شده است کمتر بعد از زایمان دچار پرولاپس رحم و یا مثانه می‌شوند.
غربالگری سرطان‌های خاص
اگر خودتان یا در خانواده سابقه سرطان‌های خاص دستگاه تناسلی و یا سرطان پستان را دارید خوب است که قبل از اقدام به بارداری، یک چکاپ انجام دهید و از نظر سلامت دستگاه تناسلی و پستان مطمئن شوید. اگر مشکلی باشد از همین ابتدا تحت نظر پزشک و با راهنمایی‌های او، به بارداری اقدام کنید.
تاریخچه خانوادگی خود را بررسی کنید (غربالگری ژنتیکی)
جمع‌آوری تاریخچه سلامت خانواده می‌تواند به شما در شناسایی عواملی که ممکن است در دوران نوزادی یا کودکی یا توانایی شما برای باردار شدن روی جنین شما تأثیر بگذارد کمک کند. ممکن است متوجه نشوید که نقص قلبی خواهرتان و یا بیماری سلول داسی شکل پسرخاله‌تان می‌تواند بر جنین شما تأثیر بگذارد، اما به اشتراک گذاشتن این اطلاعات سابقه خانوادگی با پزشکتان می‌تواند مهم باشد. اگر در خانواده شما سابقه یک بیماری ارثی وجود دارد، شاید بهتر است برای بررسی احتمال داشتن فرزندی با همان نقص ژنتیکی با پزشک خود مشورت کنید. شاید نیاز به یک بررسی و مشاوره ژنتیک داشته باشید. بر اساس سابقه سلامت خانوادگی، پزشک ممکن است شما را برای مشاوره ژنتیک معرفی کند. دلایل دیگر برای مشاوره ژنتیک عبارت هستند از: داشتن چندین سقط جنین، مرگ نوزاد، مشکل باردار شدن (ناباروری)، یا داشتن یک بیماری ژنتیکی یا نقص مادرزادی که در بارداری قبلی رخ داده است. غربالگری ژنتیک یک فرایند انتخابی است و اجباری به انجام آن ندارید.
شروع به مصرف مکمل‌ها کنید
پزشک ممکن است مصرف مکمل‌ها را قبل و در طول بارداری توصیه کند. برای مثال اسید فولیک که به جلوگیری از نقص لوله عصبی و مغزی در جنین (مانند اسپینا بیفیدا و آنسفالیت) در حال رشد کمک می‌کند.
بررسی وضعیت شغلی (اگر شاغل هستید)
برخی از بانوان در کارهای خاصی و مراکز خاصی شاغل هستند و این مشاغل با بارداری آنها تا حدودی همخوانی نخواهد داشت. اگر این گونه است بهتر است که نوع کار خود را عوض کنند و یا این که با پزشک خود مشورت کنند تا بهترین راه حل را متناسب با نوع کار و بارداری خود پیدا کنند. برای مثال زنان شاغل در مراکزی که با مواد شیمیایی، مراکزی که در معرض اشعه هستند باید قبل از بارداری حتماً با پزشک مشورت کنند و تمام خطرات دوران بارداری خود را بررسی کنند. در همین خصوص مقاله جامع و مفید راهکارهای مدیریت زندگی شغلی و کار کردن در دوران بارداری را در مجله اینترنتی پینو بیبی مطالعه بفرمایید.
از مواد سمی و آلاینده‌های محیطی اجتناب کنید
اجتناب از مواد شیمیایی، آلاینده‌های محیطی و سایر مواد سمی مانند مواد شیمیایی مصنوعی، برخی فلزات، کودهای کشاورزی، اسپری حشرات کش و مدفوع گربه و یا جوندگان در اطراف خانه و محل کار برخی از این مواد سمی و آلاینده‌ها هستند. این مواد می‌توانند به سیستم تولید مثل مردان و زنان آسیب بزنند. آنها می‌توانند باردار شدن را دشوارتر کنند. قرار گرفتن در معرض حتی مقادیر کم در دوران بارداری، نوزادی، کودکی و یا بلوغ می‌تواند منجر به بیماری شود. یاد بگیرید چگونه از خود و عزیزان‌تان در برابر مواد سمی در محل کار و خانه محافظت کنید.
آمادگی سایر اعضا خانواده
قبل از اقدام به بارداری با همسر خود مشورت کنید و با هم برای مسائل مختلف که ممکن است در حین بارداری پیش بیایید مشورت و صحبت کنید، راه‌حل‌ها را بررسی کنید مانند آماده کردن اتاق کودک، هزینه‌های خرید لوازم ضروری کودک، اگر شاغل هستید هماهنگی برای نگهداری کودک یا مدیریت نگهداری و مراقبت از کودک. چنان چه کودک دیگری دارید در مورد او، وضعیت کودک و نحوه مراقبت از کودک دیگر در زمان بارداری به ویژه در سه ماهه سوم بارداری که حرکت و فعال بودن کمی برایتان مشکل شده است.
سخن آخر
بارداری گر چه بسیار شیرین است و یک اتفاق هیجان انگیز برای هر زنی است اما چالش‌های زیادی نیز به همراه دارد. اگر با برنامه‌ریزی باردار شوید و قبل از بارداری اقدامات ارائه شده در این مقاله را به کار بندید از دوران حاملگی خود نهایت لذت را خواهید برد و با تولد یک نوزاد سالم این شیرینی و حلاوت چند برابر خواهد شد.