درد تخمکگذاری چیست و چگونه تسکین می‌یابد؟
اگر بگوییم چرخه جنسی بانوان، چرخه دردناکی است اغراق نکرده‌ایم. بیشتر افراد در دوران عادت ماهانه درد زیادی را متحمل می‌شود، فرایند برقراری رابطه جنسی ممکن است برای برخی از بانوان با درد همراه باشد، بارداری مجموعه‌ای از عوارض دردناک است، دوران یائسگی نیز دردهای خاص خود را دارد. یکی دیگر از دردهای رایج بین بانوان در چرخه فعالیت جنسی آن‌ها، درد تخمکگذاری است که از آن به عنوان درد میتل اشمرز نام برده می‌شود. این درد متفاوت از درد، عادت ماهانه است و تقریباً در میانه سیکل قاعدگی یعنی حدوداً‌دو هفته مانده به خونروش پریود رخ می‌دهد. این درد درجات مختلفی دارد اما معمولاً درد خیلی شدید نیست. در این مقاله قصد داریم تا شما مخاطب گرامی را با درد تخمکگذاری یا همان درد میتل اشمرز آشنا کنیم. با پینو بیبی همراه باشید تا از روش‌های تسکین این درد مطلع شوید.
میتل اشمرز یا درد تخمکگذاری
درد حین عمل آزادسازی تخمک از تخمدان طی فرآیند تخمکگذاری را درد میتل اشمرز یا درد تخمکگذاری می‌گویند. ممکن است در طول تخمکگذاری فرد دچار پیچ‌خوردگی، گرفتگی یا کرامپ عضلات شود. سایر علائم درد تخمکگذاری شامل خونریزی و ترشح خفیف واژن است. بیشتر اوقات، استراحت و داروهای بدون نسخه (OTC) جهت تسکین درد کفایت می‌کنند. جهت تسکین درد شدید تخمکگذاری، باید با پزشک در مورد استفاده از گزینه‌هایی مانند قرص‌های ضد بارداری مشورت شود.
درد تخمکگذاری چیست؟
میتل اشمرز، درد لگنی است که برخی از زنان و افرادی که در هنگام تولد زنان تعیین شده‌اند (AFAB) در طول تخمکگذاری تجربه می‌کنند. افراد AFAB به افرادی گفته می‌شوند که از اختلال هویت جنسی رنج می‌برند یعنی فردی که جنسیتش در بدو تولد مؤنث تعیین شده اما هویت جنسی او مردانه است. تخمکگذاری بخشی از چرخه قاعدگی است که طی آن تخمدان، به طور معمول یک تخمک آزاد می‌کند. تخمکگذاری معمولاً در نیمه سیکل بین دوره‌های قاعدگی یا حدود روز چهاردهم سیکل قاعدگی ۲۸ روزه اتفاق می‌افتد. افرادی که اغلب در زمان تخمکگذاری درد را تجربه می‌کنند، می‌توانند بر اساس نوع دردی که احساس می‌کنند و زمان وقوع آن را تشخیص دهند.
به درد تخمک گذاری میتل اشمرز «Mittel Schmerz» نیز می‌گویند. این اصطلاح از واژه‌های آلمانی به معنی «میانه» و «درد» گرفته شده است. میتل اشمرز به طور معمول این درد بی‌ضرر و بی‌خطر است و نیازی به مراقبت پزشکی ندارد. مسکن‌های بدون نسخه (OTC) در درمان تخمکگذاری دردناک موثر هستند. اگر درد شدید شود، یک ماما یا متخصص زنان و زایمان ممکن است داروهای ضد بارداری خوراکی را برای جلوگیری از تخمکگذاری تجویز کند.
درد تخمکگذاری (میتل اشمرز) کجا احساس می‌شود؟
معمولاً درد تخمکگذاری در زیر شکم و ناحیه لگن احساس می‌شود. بانوان دارای دو تخمدان هستند. یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست رحم قرار دارد. تخمدان‌ها معمولاً به نوبت تخمکگذاری (آزادسازی تخمک) را انجام می‌دهند. بنابراین، هر تخمدان هر ماه یکبار یک تخمک آزاد می‌کند.
بسیاری از بانوان بیان می‌دارند که درد تخمکگذاری (میتل اشمرز) را فقط در سمتی که تخمک را آزاد می‌کند احساس می‌کنند. این بدان معناست که اگر تخمدان سمت راست خانمی تخمک را آزاد کند، در سمت راست خود احساس درد خواهند داشت.
برخی بانوان برعکس بیان می‌دارند که درد را هر ماه دارند، صرف نظر از این که کدام تخمدان تخمک را آزاد می‌کند درد را در هر دو طرف احساس می‌شود. برخی دیگر از بانوان ممکن است متوجه شوند که هنگام تخمکگذاری فقط در یک طرف درد دارند، بنابراین درد آن‌ها احتمالاً یک ماه در میان رخ می‌دهد (یعنی به طور متناوب درد را در یک سمت بدن خود احساس می‌کند).
درد تخمکگذاری چقدر شایع است؟
درد تخمکگذاری (میتل اشمرز) ممکن است تا ۴۰ درصد از زنان و افرادی که اختلال AFAB دارند و در طول سال‌های باروری خود تخمکگذاری می‌کنند را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم میتل اشمرز (درد تخمکگذاری) چیست؟
درد ممکن است مانند یک پیچش خفیف در پهلو و ناحیه شکم باشد یا ممکن است درد به صورت ناگهانی و تیز اتفاق بیفتد. معمولاً فقط یک سمت پایین شکم (آن سمتی که تخمک را آزاد می‌کند) درد می‌کند. برخی از افراد برای چند دقیقه درد را احساس می‌کنند، در حالی که برخی دیگر تمام روز درد را تجربه می‌کنند. هم‌چنین ممکن است افراد در کنار درد، عارضه‌های ذیل را نیز تجربه کنند:
- خونریزی خفیف واژینال
- ترشحات واژن که کشدار و شفاف هستند (مانند سفیده تخم مرغ)
- درد در ناحیه کمر
- درد در یک طرف پایین شکم
- احساس کلافه کننده و دردناک، شبیه دردهای قاعدگی
- درد تند و ناگهانی
- تهوع، اگر درد شدید باشد که البته این درد به ندرت شدید است.
علت درد تخمکگذاری (میتل اشمرز) چیست؟
برای درک درد تخمکگذاری، شناسایی علت درد می‌تواند کمک کننده باشد. تخمکگذاری بخشی از چرخه قاعدگی (سیکل ماهانه زنان) است که یکی از تخمدان‌ها اقدام به آزادسازی یک تخمک می‌کند. تخمک‌ها در داخل یک فولیکول که کیسه‌ای پر از مایع است رشد می‌کنند. این فولیکول در نهایت کشیده شده و باز می‌شود (پاره می‌شود) تا تخمک آزاد شود. هم کشش و هم ترکیدن فولیکول برای آزاد شدن تخمک ممکن است باعث درد تخمکگذاری شود. خون یا مایعی که از فولیکول پاره شده آزاد می‌شود، پوشش داخلی شکم (صفاق) را تحریک می‌کند و منجر به درد می‌شود. درد در هر نقطه دیگری خارج از چرخه قاعدگی میتل اشمرز نیست. این درد یک بخش طبیعی از چرخه قاعدگی و فرآیند تخمکگذاری در افراد مونث (زنان طبیعی و افراد AFAB) است.
آیا درد تخمکگذاری همان درد پریودی است؟
میتل اشمرز ممکن است شبیه درد پریود باشد و مانند دردهای قاعدگی (دیسمنوره) تجربه شود اما درد تخمکگذاری حدود دو هفته قبل از شروع قاعدگی اتفاق می‌افتد. تخمکگذاری تقریباً روز چهاردهم سیکل ماهانه رخ می‌دهد و اگر در این مدت تخمک بارور نشود و لانه‌گزینی صورت نگیرد، چرخه قاعدگی به روال قبل ادامه می‌یابد و یک هفته بعد از تخمکگذاری، شروع ریزش دیواره رحم و آغاز خونریزی در بانوان خواهد بود.
درد تخمکگذاری (میتل اشمرز)چقدر طول می‌کشد؟
میتل اشمرز معمولاً چند ساعت طول می‌کشد. با این حال، در برخی بانوان درد می‌تواند تا ۴۸ ساعت نیز دوام داشته باشد.
درد تخمکگذاری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متخصصین ممکن است میتل اشمرز را بر اساس زمان درد تشخیص دهند. تخمکگذاری معمولاً حدود دو هفته بعد از چرخه قاعدگی اتفاق می‌افتد. اگر در این مرحله از چرخه، بانویی احساس درد کند، ممکن است این درد تخمکگذاری باشد. ممکن است پزشک از فرد بخواهد که زمان سیکل‌های قاعدگی خود را ثبت کند. لازم است به زمان درد و جایی که درد را احساس می‌شود توجه داشته باشند تا با ثبت وقایع، پزشک بهتر بتواند اقدامات لازم برای کاهش درد را پیشنهاد کند و یا اگر علت درد تخمکگذاری نیست به دنبال یافتن علت آن و ریشه‌یابی درد باشد.
ردیابی چرخه قاعدگی
طول چرخه قاعدگی از اولین روز یعنی یکم پریود تا اولین روز پریود بعدی است. به عنوان مثال، اگر خونریزی بانویی در اول خرداد است و شروع پریودی بعدی باید بیست و نهم خرداد باشد (در اکثر بانوان طول سیکل قاعدگی ۲۸ روزه است). در این مثال، تخمکگذاری احتمالاً در حدود روز چهاردهم یا پانزدهم اتفاق می‌افتد. اگر بانوی در حدود روز پانزدهم احساس درد یک طرفه یا دو طرفه در پایین شکم دارد، ممکن است درد تخمکگذاری باشد.
برای تشخیص میتل اشمرز به چه آزمایشاتی نیاز است؟
متخصص ممکن است معاینه شکم و لگن را انجام دهد. این آزمایشات می‌تواند به رد سایر علل درد مانند اندومتریوز یا کیست تخمدان کمک کند. هم‌چنین ممکن است به سونوگرافی شکم یا واژینال نیاز باشد. متخصص زنان و زایمان هم‌چنین ممکن است از سواب‌ها (وسیله‌ای شبیه گوش پاک‌کن) برای برداشتن ترشحاتی از دهانه رحم جهت بررسی و آزمایش عفونت استفاده کند.
اگر پزشک در طول معاینه متوجه موارد مشکوک شود یا درد شدید باشد، ممکن است برای یافتن علت به آزمایشات بیشتری نیاز باشد. پزشک متخصص در مورد مراحل بعدی با بیمار صحبت خواهد کرد و اطلاعات لازم را در اختیار او قرار می‌دهد.
درد تخمکگذاری چگونه درمان می‌شود؟
اکثر بانوان نیازی به درمان برای میتل اشمرز ندارند. درد معمولاً در عرض یک روز از بین می‌رود. در صورتی که درد شدید و مداوم است و دیر تسکین می‌یابد. از توصیه‌های مراقبتی زیر می‌توان استفاده کرد:
- می‌توان داروهای موجود بدون نسخه OTC، مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (ایبوپروفن یا ناپروکسن) یا استامینوفن را برای کمک به تسکین درد مصرف کنند.
- یک پد گرم یا حمام آب گرم نیز ممکن است به تسکین درد کمک کند.
اما برای درد شدید تخمکگذاری (میتل اشمرز)، باید با پزشک در مورد مصرف قرص‌های ضد بارداری مشورت کرد. داروهای ضد بارداری هورمونی از تخمکگذاری جلوگیری می‌کنند. بدون انجام فرایند تخمکگذاری، مسلماً درد تخمکگذاری نیز وجود نخواهد داشت.
اما باید توجه داشت که مصرف قرص‌های ضد بارداری باعث می‌شود تا تخمکی برای باروری توسط اسپرم نباشد و در نتیجه بارداری رخ نمی‌دهد. اگر بانویی قصد بارداری و افزودن به تعداد فرزندان خانواده خود دارد و در عین حال اگر درد تخمکگذاری شدید است و نباید از قرص ضد بارداری استفاده کند. در این شرایط بهتر است طی مشورت با پزشک از روش جایگزین دیگری برای مدیریت درد استفاده کند.
آیا می‌توان از درد تخمکگذاری (میتل اشمرز) جلوگیری کرد؟
تنها با جلوگیری از تخمکگذاری می‌توان از میتل اشمرز جلوگیری کرد. همانطور که گفتیم بسیاری از داروهای ضد بارداری هورمونی از تخمکگذاری جلوگیری می‌کنند که در نتیجه درد میتل اشمرز نیز از بین خواهد رفت.
انتظار از درد تخمکگذاری چگونه است؟
میتل اشمرز یک درد طبیعی است. این درد یکی از عوارض پریودی در بانوان است. این درد خطرناک نیست و نشانه یک بیماری جدی نیست. میتل اشمرز بر باروری تاثیر نمی‌گذارد و این دردها می‌تواند نوعی آگاهی برای بانوان باشد تا از زمان تخمکگذاری خود آگاه شوند.
همانطور که تیم متخصص پینو بیبی همیشه توصیه می‌کند بهتر است دردهای خود را جدی بگیرید و در مورد ریشه‌یابی و علت بروز درد حساس باشید. دردهای خود را با پزشک متخصص در میان بگذارید خصوصاً اگر نسبت به منشا و علت بروز درد مطمئن نیستید. در مورد دردهای ناحیه شکم و لگن هم بهتر است اگر از نوع آن مطمئن نیستید با پزشک متخصص زنان مشورت کنید و هر دردی را به درد تخمکگذاری نسبت ندهید. در چنین شرایطی پزشک می‌تواند بیماری جدی‌تری را که علائم مشابهی دارد بررسی کند.
چه شرایطی را می‌توان با درد تخمکگذاری اشتباه گرفت؟
درد میتل اشمرز به خودی خود جای نگرانی ندارد. اما اگر درد شدید است بهتر است با پزشک خود مشورت کنید زیرا این درد می‌تواند نشانه یک وضعیت متفاوت و جدی‌تری باشد، از جمله:
- آندومتریوز، وضعیت دردناکی که در آن پوشش داخلی رحم خارج از رحم رشد می‌کند.
- بافت اسکار ناشی از برش سزارین یا سایر جراحی‌های شکمی که باعث چسبندگی شکم شده است.
- عفونت‌های مقاربتی (STIs)، مانند کلامیدیا، که می‌تواند باعث التهاب شود که منجر به تخمکگذاری دردناک می‌شود.
- بیماری التهابی لگن، عفونتی که بر سیستم تولید مثل تأثیر می‌گذارد.
- کیست تخمدان، کیسه‌ای از مایع که روی تخمدان ایجاد می‌شود.
- پیچ خوردگی تخمدان، زمانی که تخمدان می‌پیچد و در وضعیت نرمال قرار ندارد.
- حاملگی خارج از رحم به خصوص زمانی که حاملگی در خارج از رحم، اغلب در لوله فالوپ اتفاق می‌افتد.
- آپاندیسیت، زمانی که آپاندیس ملتهب است.
- سایر مشکلات شکمی، مانند بیماری التهابی روده
آیا می‌توان از درد تخمکگذاری برای برنامه‌ریزی بارداری استفاده کرد؟
برخی افراد از درد تخمکگذاری برای برنامه‌ریزی بارداری و یا اجتناب از بارداری استفاده می‌کنند. اگر در زمان تخمکگذاری بانویی رابطه جنسی داشته باشد، شانس باردار شدن او افزایش می‌یابد. بنابراین، توجه به هر میتل اشمرز می‌تواند به بانوان کمک کند که در صورت تلاش برای باردار شدن بتوانند برنامه‌ریزی کنند و بدانند چه زمانی در حال تخمک آماده لقاح و ملاقات با اسپرم در رحم دارند.
با این حال، به میتل اشمرز به عنوان راهی برای جلوگیری از بارداری اعتماد نکنید. از روش‌های کنترل بارداری مطمئن‌تر دیگر استفاده کنید.
چه زمانی برای میتل اشمرز باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بانویی درد تخمکگذاری (میتل اشمرز) دارد، می‌تواند از درمان‌های خانگی که برای کاهش درد پریود استفاده می‌کند برای تسکین درد میتل اشمرز هم بهره ببرد. در این شرایط بد نیست درمان‌های خانگی مانند حمام آب گرم، پد گرم کننده و تسکین درد با داروهای بدون نسخه (OTC) را امتحان کنید. برای درد شدید تخمکگذاری، حتماً با پزشک مشورت کنید.
اگر آخرین قاعدگی رخ نداده است و یا علائم ذیل در طول تخمکگذاری وجود داشت باید با پزشک تماس گرفته شود:
- تب بیشتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد
- درد هنگام ادرار کردن
- قرمزی یا سوزش پوست در جایی که درد وجود دارد.
- حالت تهوع یا استفراغ شدید
- درد شدید در میانه چرخه قاعدگی که بیشتر از یک روز طول می‌کشد یا در بیشتر ماه‌ها رخ می‌دهد.
- داروهای مسکن بدون نسخه OTC تسکین دهنده درد نیستند.
- خونریزی شدید واژن بین قاعدگی
سوالاتی که معمولاً در خصوص درد تخمکگذاری (میتل اشمرز) از پزشک پرسیده می‌شود
اگر در طول تخمکگذاری درد وجود دارد، معمولاً از پزشک سوالات ذیل پرسیده می‌شود:
- چه چیزی باعث درد می‌شود؟
- برای تسکین درد چه کنم؟
- آیا راهی برای جلوگیری از درد تخمکگذاری وجود دارد؟
- آیا قرص‌های ضد بارداری به کنترل درد کمک می‌کنند؟
- آیا درد تخمکگذاری به این معنی است که بانویی بارورتر است؟
پاسخ منفی است. داشتن درد در زمان تخمکگذاری به این معنی نیست که بانوی نسبت به بانوی دیگر که درد تخمکگذاری ندارد، قدرت باروری بیشتری دارد. میتل اشمرز به هیچ وجه بر شانس باردار شدن زن در چرخه ماهانه تأثیر نمی‌گذارد.
کیست روی تخمدان چه علائمی دارد؟
علائم میتل اشمرز را می‌توان با کیست تخمدان اشتباه گرفت. برخی از علائم رایج کیست در تخمدان عبارت هستند از:
- درد لگن یا درد مبهم در ناحیه کمر
- احساس نفخ یا پری شکم
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی
- درد هنگام پریود شدن
سخن آخر
درد تخمکگذاری که میتل اشمرز نیز نامیده می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که افراد هنگام تخمکگذاری دچار کرامپ تخمکگذاری (گرفتگی عضلات) یا سایر دردها می‌شوند. میتل اشمرز مضر نیست اغلب اوقات، می‌توان آن را با مسکن‌های موجود در داروخانه، پدهای گرمایشی و حمام گرم تسکین داد. اما اگر میتل اشمرز شدید است باید با پزشک مشورت شود. پزشکان ممکن است قرص‌های ضد بارداری را برای جلوگیری از تخمکگذاری توصیه کند. در زمان استفاده از قرص‌های ضد بارداری، علاوه بر این که از بروز درد جلوگیری می‌کنند، چون تخمکی آزاد نمی‌شود بنابراین بارداری نیز رخ نمی‌دهد.