آزردن کودکان برای سوء استفاده جنسی به موقعیتی گفته می‌شود که بعضی بزرگسالان از کودک برای تحریک جنسی بدن خود استفاده می‌کنند. ممکن است این کار به لمس کردن بدن کودک و یا مجبور کردن او به برهنه شدن و … نیز منجر شود. سوء استفاده جنسی از کودکان می‌تواند شامل هر موردی از فعالیت‌های بدنی با کودک شما باشد. این موارد ممکن است که به زور و تهدید کودک انجام شود و اغلب کسانی مرتکب این عمل ناشایست می‌شوند که عواقب این عمل ناشایسته و سن کودک را در نظر نمی‌گیرند. این افراد به دنبال لذت خود و آزار جنسی کودکان می‌باشند. آزار جنسی کودکان معمولاً با بی‌توجهی خانواده‌ها که ممکن است کودک در آن خانواده از حمایت و محبت کمی برخوردار باشد اتفاق می‌افتد. کودکانی‌که نیاز به محبت بیشتری دارند قطعاً بیشتر در معرض خطر آزار جنسی قرار می‌گیرند. همچنین عواملی مانند فقر، پایین بودن سواد و تحصیلات والدین، نرفتن‌کودک به مدرسه، جدایی والدین و مشاجره‌های آنها همگی در سوء استفاده جنسی از کودکان تاثیر خواند گذاشت. با پینو بیبی همراه باشید تا در خصوص این موضوع مهم اطلاعات بیشتری کسب کنید.
سوء استفاده جنسی در کودکان معمولاً در چه سنی اتفاق می‌افتد؟
طبق گفته روانشناسان و جامعه آماری که از این موضوع بدست آمده حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کودکان درسن ۹ تا ۱۲ سالگی حداقل یکبار خود ارضایی جنسی را نسبت به بدن خود تجربه کرده‌اند. خوب است بدانید که صحبت کردن با فرزندان خود به طور مثبت در مورد مسائل جنسی در عادی سازی این رفتارها و کاهش احساس ترس و خجالت و اضطراب درباره بدنشان و نوع جنسیت خودشان بسیار اهمیت دارد.
استثمار (بهره‌کشی) جنسی چیست؟
لازم است به این موضوع اشاره شود که استثمار جنسی نوعی سوء استفاده جنسی می‌باشد، با این تفاوت که ممکن است کودک در برابر این عمل ناشایست چیزی مانند مواد مخدر برای خود یا والدین خود، پول، غذا و جای خواب و استراحت درخواست کند و به اعمال جنسی با دیگران پاسخ مثبت دهد.
علائم هشدار دهنده کودک‌آزاری برای خانواده چیست؟
کودکانی هستند که مورد اذیت و آزار جنسی قرار گرفته‌اند ممکن است در مورد این موضوع با خانواده خود صحبت نکنند و از طرف شخص متجاوزگر (پدوفیل) متقاعد شده است که این موضوع یک راز بین من و تو است و کودک احساس می‌کند که اگر این موضوع را به والدین خود بازگو کند، او را مقصر بدانند و تنبیه کنند یا مشکل‌های بیشتری به وجود بیاید. بهتر است علائم هشدار دهنده‌ای را که در زیر اشاره شده است را در نظر بگیرید.
علائم جسمی کودک‌آزاری و حساسیت‌های کودک
- مشکل در راه رفتن، نشستن زیاد و دائماً به سرویس بهداشتی رفتن
- خونریزی در ناحیه تناسلی و یا قسمت‌های حساس بدن و وجود پارگی در لباس
- به وجود آمدن عفونت و سوزش ادرار
- امتناع از حمام رفتن، یا برعکس رفتن زیاد به حمام بر اثر فوبیا
- داشتن غیبت در مدرسه و ترس از ارتباط با دوستان یا حتی ارتکاب رفتارهای نامناسب جنسی
- وجود علائم افسردگی و اختلالات پس از صانحه
- دیدن کابوس‌های شبانه
- خودآزاری با افکار نامناسب و اجتناب از تماس فیزیکی معمول با اطرافیان
- کودک ممکن است نگران خواهران و برادران خود شود و تلاش بر این دارد که محیطی امن برای آنها به وجود بیاورد.
در مورد احساس آزار جنسی کودک چه کارهایی را می‌توان انجام داد؟
کودک می‌تواند با در میان گذاشتن این موضوع مهم با یک شخص که مورد اطمینان است و می‌تواند او را حمایت کند و از او راهنمایی بخواهد از وقوع این حادثه و تاثیرات منفی سوء استفاده جنسی آن جلوگیری کند. همچنین می‌توانید برای مراقبت سلامت فرزندتان از وجود یک پرستار مورد اطمینان بهره ببرید. بهتر است که خانواده‌ها نگاه روشنی به این امر داشته باشند، همان طور که می‌دانیم این اتفاقات جرم به حساب می‌آید پس باید با افکار و رفتار مناسب و حمایت از فرزندان خود مانع از این اتفاق و یا عوارض رفتاری فرزند خود بعد از وقوع ناگهانی آزار جنسی توسط افراد ناایمن شویم و از فرزندمان حمایت عاطفی و احساسی کنیم.
چه اقداماتی انجام دهیم تا از وقوع آزار جنسی به کودکان جلوگیری کنیم؟
معمولاً آزار جنسی کودکان توسط افراد بزرگسال که بالاتر از سن ۱۸ سال و نوجوانان به بلوغ رسیده که چندین سال از کودک بزرگ‌تر هستند اتفاق می‌افتد. بهتر است والدین موقعیت‌هایی ایجاد کنند که کودکان خود را در معرض بروز آزار جنسی و سوء استفاده‌های جنسی قرار ندهند. به عنوان مثال:
- کودکان خود را در موقعیت‌هایی‌که غیر ضروری نیست تنها نگذارید. قرار گرفتن در بازی با همسالان خود یا بزرگسالان و نوجوان را به حداقل برسانید. در صورت لزوم یکی از والدین یا نزدیکان کودک نیز در آنجا حضور داشته باشند، تا شرایط ایمنی برای فرزندان ایجاد شود.
- بسیاری از موقعیت‌های دیگر را که ممکن است در آن آزار جنسی وجود داشته باشد را پیش‌بینی کنید. مثلاً ورزش کردن کودک با چند بزرگسال، یا رفتن به کلاس‌های موسیقی، نقاشی، شنا و نمونه‌هایی دیگر از این نوع مسائل را باید در نظر گرفت و از مربیان و مسئولان خواسته شود که نظارت و مراقبت لازم را در رابطه با کودکان داشته باشند.
- بعضی مواقع خانواده‌ها طبق قوانین زندگی خود، فرزندان خود را به بزرگسالانی مثل (راننده سرویس، مربی مهد و یا مربی خصوصی) می‌سپارند. خوب است والدین در رابطه با استخدام این اشخاص دقت لازم را داشته باشند و از مراکز اداری معتبر، تایید صلاحیت این گونه افراد را بگیرند. زیرا این مراکز در قبال نگرانی و خطرات احتمالی از دید والدین مسئول هستند و می‌توانند به آنها اطمینان لازم را بدهند.
- والدین زمانی که فرزند خود را به یک مراقب دیگر سپرده‌اند، می‌توانند به صورت ناگهانی و غیرمنتظره به دیدن آنها بروند. حتی اگر فرد مراقب از آشنایان خانوادگی باشد.
- بهتر است بیشتر مراقب کودکان گوشه‌گیر و ناتوان ذهنی باشید زیرا ممکن است این کودکان در معرض خطر سوء استفاده جنسی باشند و نتوانند از خود دفاع کنند. ممکن است که این کودکان، توان تشخیص رفتار آزار جنسی و رفتارهای محبت آمیز از سوی افراد سودجو را نداشته باشند. به دلیل نداشتن توانایی‌های کلامی در این کودکان مواظبت از آنها بسیار ضروری می‌باشد.
- والدین باید از برنامه روزانه فرزندان خود اطلاع داشته باشند. مراقب باشند که فرزندشان، با افراد ناشناس در مکان‌های دور و مهمانی‌های دورهمی دوستانه همراه نشوند و یا در حد امکان از قرارهای آنها مطلع باشند و می‌توانند از آنها ساعات رفت و برگشت‌شان را سوال کنند.
چه آسیب‌هایی بعد از مشکلات ناشی از سو استفاده جنسی در کودکان رخ می‌دهد؟
زمانی که در کودکی آزار جنسی اتفاق افتاده، این اتفاق ممکن است آسیب‌های روانی کوتاه مدت و بلند مدت در زندگی و یا در مرحله رشد بزرگسالی داشته باشد. آثاری که بر روان و رفتار کودکان و نوجوانان گذاشته می‌شود شامل افسردگی، اضطراب، پایین آمدن عزت نفس، اختلال در خورد و خوراک، اختلال در خواب شبانه، مشکلات روحی و روانی که منجر به بیماری‌های بدنی می‌شوند و از همه مهمتر اختلال استرس پس از سانحه می‌باشد. به همین علت ممکن است قربانیان این حادثه به علت کمبود عزت نفس و از بین رفتن اطمینان لازم از مدرسه و دوستان و فعالیت‌های اجتماعی دوری کنند. اگر این کودکان در زمان مناسب درمان رفتاری و روانی نشوند ممکن است رفتارهای ناشایست مانند خشونت بر ضد حیوانات، و مشکلاتی مثل اختلال بیش فعالی (ADHD)، و یا اختلال نافرمانی (ODD)، در رفتار آنها شکل بگیرد. لازم است که والدین بدانند بعضی از اتفاقات ناخوشایند سوء استفاده جنسی شامل حاملگی در نوجوانان قربانی شده می‌باشد. خوب است بدانید که در صورت وقوع اتفاقات آزار جنسی در فرزندان می‌توانید برای پیشگیری ازآسیب‌های جدی روحی و روانی و جسمی به مراکز مشاوره و روانشناسی مراجعه کنید.
چگونه باید از فرزندان‌مان در برابر سوء استفاده جنسی محافظت کنیم؟
بهتر است والدین با فرزندان خود رابطه دوستانه و نزدیک داشته باشند تا فرزندان احساس امنیت را در کنار پدر و مادر داشته باشند و خانه را امن‌ترین مکان برای حفظ امنیت خود بدانند. زمانی که رابطه بین والدین و فرزندان صمیمی باشد، آنها به راحتی و بدون شرم درباره این موضوع صحبت خواهند کرد و در این صورت است که شما می‌توانید، آنها را راهنمایی کنید تا کودک یا نوجوان ما آگاهی لازم را در رابطه با مسئله آزار جنسی دریافت کنند. و شما به راحتی می‌توانید از فرزندتان حمایت کنید.
چه کسانی ممکن است از کودک سوءاستفاده جنسی کنند؟
معمولاً شخص متجاوزگر (کودک آزار یا پدوفیل) از افراد غریبه نیست، یعنی این گونه افراد می‌توانند جزء افراد نزدیک کودک مثل خواهر، برادر، همبازی‌ها و یا حتی والدینی کودک که مشکلات روانی دارند هم باشند. کسانی که از کودکان سوء استفاده جنسی می‌کنند معمولاً خود را مهربان و با محبت نشان می‌دهد، تا بتواند چهره واقعی خود را پنهان کند و به کودک نزدیک شود. بعضی از کسانی که قصد آزار جنسی دارند از روش‌های مختلف مثل: تهدید، زورگویی، از بین بردن آبرو، شکنجه روحی فرد قربانی و … استفاده کرده تا مطمئن شوند افرادی که مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند در این رابطه سکوت اختیار می‌کنند.
درصورت مطلع شدن از کودک آزاری چگونه بایدرفتار بکنیم؟
حرف‌های فرزندتان را گوش دهید و فوراً او را محاکمه نکنید. مسئله را جدی بگیرید و در صورت لزوم به پلیس اطلاع دهید. فردی که باعث آزار جنسی کودک شده است را از دید کودک خود دور نگه دارید و حتماً برای جبران آسیب، کودک خود را به روانشناس ارجاع دهید.
آموزش خود مراقبتی به فرزند
همه افراد به آموزش خود مراقبتی نیاز دارند. خود مراقبتی رفتاری می‌باشد که هر شخص از مهارت‌ها و دانشی که کسب کرده در جهت سلامت و مراقبت روحی و جسمی خود استفاده کند. افراد به وسیله خود مراقبتی می‌توانند در جامعه بین فردی و اجتماعی سالم زندگی کنند. پس والدین وظیفه دارند در مورد آموزش‌های خود مراقبتی، فرزند خود را آگاه کنند یا از منابعی مثل معرفی کتاب‌های آگاه کننده نسبت به سلامت فرزند خود استفاده کنند.
آموزش مفهوم خصوصی و غیر خصوصی به کودکان
بهتر است برای آموزش بهتر این مفهوم به کودک از اشیاء موجود در خانه مثل وسایل شخصی استفاده کنید. می‌توانید به کودک بگویید بعضی از وسیله‌ها مانند حوله، مسواک، لباس زیر، شانه و خیلی موارد دیگر شخصی هستند و کسی جز خود کودک نمی‌تواند از آنها استفاده کند. اما برخی از وسایلی که به کودک تعلق دارند خصوصی نیستند، یعنی دیگران هم می‌توانند با اجازه از او استفاده کنند مانند: توپ، مداد، کتاب و …. در این صورت کودک مفهوم خصوصی و غیر خصوصی بودن اندام بدن را بهتر متوجه خواهد شد. همچنین می‌توانید از کتاب‌های آموزشی برای فهم و افزایش دانش فرزندان‌تان استفاده کنید و اگر فرزند شما در سن زیر ۷ سال می‌باشد ترجیحاً کتاب را تهیه کنید و برای او بخوانید و او را آگاه‌تر کنید.
آیا خاطرات دوران کودکی همیشه به یاد می‌ماند؟
طبق تحقیقات دانشمندان خاطرات دوران کودکی همیشه دقیق نیستند و بازیابی خاطراتی که سبب آسیب روحی شده‌اند بسیار مشکل‌تر هستند. زیرا زمانی که افراد تلاش می‌کنند آسیب روحی دوران کودکی خود را به یاد بیاورند بر سر دوراهی می‌مانند که آیا خاطرات را به درستی به یاد می‌آورند یا خیر؟ در این وضع به سختی می‌توان فهمید که کدام حافظه دقیق‌تر عمل می‌کند. طبق تحقیقات، شواهد مختلف نشان می‌دهند که حافظه می‌تواند تحت تاثیر افراد و موقعیت‌های دیگر باشد. لازم به ذکر است که امکان این مسئله وجود دارد که کودکی در بزرگسالی نیم بیشتری از خاطرات تلخ و شیرین خود را به یاد نیاورد.
هدف درمان افسردگی بعداز تجاوز به کودک
اگر کودک شما به تازگی مورد آزار جنسی قرار گرفته است، بهتر است از روانشناسان تخصصی کودک کمک دریافت کنید. برای اطمینان خاطر والدین لازم به ذکر است که در طی جلسات مشاوره، سرپرست کودک یا والدین او باید همراه او در تمام جلسات تعیین شده شرکت کنند اما زمانی که سوء استفاده جنسی از کودک توسط خود والدین صورت گرفته باشد، والدین نمی‌توانند همراه کودک حضور پیدا کنند. در قبال این رفتار نامناسب معمولاً طی جلساتی خود والدین تحت درمان اضطراب (PTSD) قرار می‌گیرند. در طی درمان هدف بر این نیست که فرد قربانی تمام مسائلی که برای کودک اتفاق افتاده را به یاد بیاورد. بهتر است بدانید که هدف از روان درمانی کمک به افراد است تا بتوانند بر روی خاطرات آسیب دیده خود در زمان کودکی تسلط و قدرت داشته باشند تا بتوانند به راحتی به زندگی خود ادامه دهند. از راه گفتگو با روانشناس و روان‌پزشک افراد می‌توانند آسیب‌های روحی وارد شده را که دائم در ذهن مرور و احساس می‌کنند را با درمانگر به اشتراک بگذارند، تا در مورد آن تصمیم‌گیری درستی‌گرفته شود و سعی بر این باشد که افکار منفی گذشته فراموش شود و بر زمان حال تمرکز داشته باشند. زیرا هدف درمان، رسیدن افراد به یک زنگی سالم و با تجربه‌های شیرین‌‌تر می‌باشد.
سخن آخر
کودک آزاری و سو استفاده از کودکان، مخصوصاً کودکان محروم و کم‌توان یک فعالیت جنسی ناخواسته، به همراه تهدید و زور و سوء استفاده از کودکان می‌باشد.گاهی این خشونت‌ها از طرف نوجوانان و گاهی از طرف غریبه‌ها و افراد پدوفیل‌ها صورت می‌گیرد البته آمار نشان می‌دهد که بیشترین سوء استفاده جنسی از سمت افراد نزدیک به کودک می‌باشد. بهتر است در رابطه با این موضوع مهم با مراکز مشاوره مشورت کنید. آنها راه‌های مقابله با آسیب‌های جنسی دوران کودکی و نوجوانی را به شما نشان می‌دهند. خوب است بدانید که اگر به حل این آسیب‌های وارد شده پرداخته نشود، قطعاً صدمه‌های جبران‌ناپذیر دیگری بر روح و روان افراد آسیب دیده ایجاد می‌شود.