درج واژینال یا شیاف واژینال چیست؟
شیاف واژینال داروهای جامدی هستند که با اپلیکاتور مخصوص وارد واژن می‌شوند. بدن داروها را از شیاف واژینال به سرعت جذب می‌کند. داروهایی که از طریق شیاف واژینال وارد بدن می‌شوند سریع‌تر از داروهایی که از طریق دهان مصرف می‌کنید عمل می‌کنند. دلیل این امر این است که شیاف‌ها در داخل بدن ذوب می‌شوند و مستقیماً وارد جریان خون می‌شوند. این دارو ساختاری مشابه هورمون پروژسترون دارد. از شیاف واژینال پروژسترون ممکن است برای مقاصد دیگر نیز استفاده شود. نام تجاری متداول آن اندومترین است. پروژسترون به صورت قرص، کپسول ژلاتینه، ژل واژینال، شیاف یا درج واژینال و آمپول وجود دارد. در این مقاله پینو بیبی به درج واژینال و نحوه مصرف آن می‌پردازد.
شیاف واژینال برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
- شیاف واژینال می‌تواند شرایط خاصی مانند عفونت‌های مخمری را درمان کند.
- شیاف واژن می‌تواند به درمان عفونت‌های قارچی و خشکی واژن کمک کند.
- شیاف‌های ضد بارداری نوع دیگری از شیاف واژینال هستند که برخی افراد از آن به عنوان نوعی پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند.
- شیاف‌ها بسته به هدفشان، مدت زمان متفاوتی برای اثرگذاری، نیاز دارند. اندازه و ترکیب شیمیایی یک شیاف نیز تعیین کننده سرعت انحلال آن است.
درج واژینال برای کنترل تولد (پیشگیری از بارداری)
- شیاف‌های ضد بارداری حاوی یک اسپرم کش هستند که به دو طریق از بارداری جلوگیری می‌کند:
- این ماده کفی ایجاد می‌کند که ورودی دهانه رحم را مسدود می‌کند تا اسپرم نتواند از آن عبور کند.
- این ماده اسپرم‌ها را بی‌حرکت می‌کند و می‌کشد، بنابراین آن‌ها نمی‌توانند به رحم حرکت کنند.
- بانوان باید حداقل ۱۰ دقیقه قبل از برقراری رابطه جنسی شیاف را وارد واژن کنند. انجام این کار زمان کافی را برای ذوب شدن دارو فراهم می‌کند و اسپرم کش را قادر می‌سازد تا منتشر شود.
- ۱۸ درصد از زنانی که از شیاف‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند، هر ساله با وجود استفاده صحیح، باردار می‌شوند. با استفاده ناقص، این رقم می‌تواند به ۲۸ درصد برسد.
درج واژینال برای عفونت‌های مخمری
عفونت قارچی واژن، که به عنوان کاندیدیاز واژینال نیز شناخته می‌شود، یک بیماری شایع است. عفونت ناشی از ارگانیسم کاندیدا آلبیکنس است. افراد می‌توانند عفونت‌های قارچی واژن را هم با شیاف‌های بدون نسخه (OTC) و هم با شیاف‌های طبیعی درمان کنند.
- شیاف‌های بدون نسخه (OTC): برخی از داروهای ضد قارچ هم به صورت کرم و هم به عنوان شیاف در دسترس هستند، مانند کلوتریمازول و میکونازول. این شیاف‌ها قدرت‌های متفاوتی دارند و برای خرید بدون نسخه در دسترس هستند. بسته به قدرت، دارو اغلب بین ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد تا عفونت موجود را پاک کند. شیاف‌ها معمولاً به دوزهای کمتری نسبت به کرم‌ها نیاز دارند و زودتر علائم را تسکین می‌دهند. پزشک می‌تواند یک دوره ۱۴ روزه شیاف را برای عفونت‌های مخمری شدیدتر یا پیچیده‌تر تجویز کند. هنگام استفاده از شیاف واژینال برای عفونت قارچی، ضروری است دوره توصیه شده را کامل کنید، حتی اگر علائم قبل از اتمام داروها ناپدید شده باشد.
- شیاف‌های طبیعی: برای چندین دهه، مردم از شیاف اسید بوریک به عنوان یک درمان جایگزین برای عفونت‌های قارچی مکرر واژن استفاده می‌کردند. این شیاف‌ها همچنین بدون نسخه در اکثر داروخانه‌ها، فروشگاه‌های بهداشتی و آنلاین در دسترس هستند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ میلادی، اثربخشی اسید بوریک در درمان کاندیدیازیس عود کننده واژن را بررسی کرد. تعداد زنان بهبود یافته از عفونت بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد بود. یک مطالعه آزمایشگاهی جدیدتر در سال ۲۰۱۸ میلادی نشان داد که اسید بوریک با محدود کردن رشد سویه‌های کاندیدا آلبیکنس و کاندیدا گلابراتا که به درمان دارویی معمولی مقاوم شده‌اند، عمل می‌کند. شیاف اسید بوریک ممکن است به ویژه برای افرادی که علائم کاندیدیازیس واژینال آن‌ها پس از یک دوره طولانی درمان معمولی بهبود نمی‌یابد، مفید باشد.
درج واژینال برای خشکی واژن
خشکی واژن می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما در بین افرادی که در حال گذار به یائسگی هستند شایع‌تر است. برخی شیاف‌ها می‌توانند به حفظ رطوبت واژن و سطح pH سالم کمک کنند.
شیاف واژینال برای ویتامین E
یک مطالعه علمی اخیر نشان داد که یک دوره ۱۲ هفته‌ای شیاف ویتامین E ممکن است برای درمان خشکی واژن و سایر علائم آتروفی واژن مفید باشد. این مطالعه، اثر شیاف ویتامین E و کرم واژینال حاوی هورمون استروژن را در بین ۵۲ زن مقایسه کرد. هر دو درمان پس از ۴ هفته بهبود قابل توجهی در علائم ارائه کردند، اگر چه کرم استروژن مؤثرتر بود اما ویتامین E ممکن است کندتر از کرم استروژن عمل کند زیرا هیچ تفاوت قابل توجهی بین دو درمان در هفته‌های ۸ و ۱۲ وجود نداشت.
برای زنانی که به هورمون درمانی حساس هستند، شیاف ویتامین E به طور بالقوه می‌تواند جایگزین مناسب و ایمن‌تری باشد.
درج واژینال برای شیاف‌های هورمونی
شیاف‌های هورمونی ممکن است خشکی واژن را درمان کنند. یک کارآزمایی بالینی اخیر نشان داد که شیاف‌های هورمونی ممکن است یک درمان موثر برای خشکی واژن باشد. به ویژه در میان زنانی که قادر به انجام درمان جایگزین هورمونی (HRT) نیستند. در طی ۱۲ هفته، ۳۲۵ زن شیاف هورمونی به نام پراسترون و ۱۵۷ زن دارونما مصرف کردند. در پایان ۱۲ هفته، زنانی که این دارو را مصرف کردند، بهبود قابل توجهی در خشکی واژن در مقایسه با زنانی که دارونما دریافت کردند، نشان دادند.
همچنین به نظر می‌رسد که پراسترون به صورت موضعی در سلول‌های واژن کار می‌کند و در نتیجه عوارض جانبی کمی ایجاد می‌کند.
درج واژینال پروژسترون چیست؟
درج پروژسترون (Progesterone) یا شیاف پروسترون سطوح پایین پروژسترون را در بدن بانوان درمان می‌کند. پروژسترون به حمایت از بدن قبل و در طول بارداری از جمله آماده‌سازی و حفظ سلامت رحم کمک می‌کند. درج واژینال با افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن کار می‌کند.
پیش آگاهی قبل از مصرف درج واژینال پروژسترون برای پزشک
اگر قرار است پرشک برای بانویی درج واژینال پروژسترون را تجویز کند باید از سابقه بیمار اطلاع داشته باشد بنابراین پزشک باید هر یک از شرایط زیر را مد نظر قرار دهد، این شرایط عبارت هستند از:
- بیماری عروق خونی، اختلال لخته شدن خون یا سکته مغزی
- سرطان پستان، دهانه رحم یا واژن
- بیماری قلبی
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- سقط جنین
- خونریزی واژن
- بارداری یا تلاش برای باردار شدن
- شیر دادن
- یک واکنش غیر معمول یا آلرژیک به پروژسترون، سایر هورمون‌ها، داروها، غذاها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده
چگونه باید از درج واژینال پروژسترون استفاده کرد؟
این دارو فقط برای استفاده واژینال است، خوراکی نیست. دستورالعمل روی جعبه این دارو یا بروشور دارو نگاشته شده است. توصیه‌های زیر را دنبال کنید:
- قبل و بعد از استفاده از درج واژینال دست‌های خود را خوب شست و شو دهید.
- داروها در فواصل منظم مصرف شود. آن را بیشتر از دستور مصرف نکنید. مصرف را متوقف نکنید فقط به توصیه پزشک، مصرف درج واژینال پروژسترون را قطع کنید.
- در مورد استفاده از این دارو در کودکان با پزشک خود مشورت کنید. این دارو برای استفاده در کودکان تایید نشده است.
- اگر فکر می‌کنید بیش از حد از این دارو مصرف کرده‌اید، فوراً با مرکز کنترل مسمومیت یا اورژانس تماس بگیرید.
- این دارو فقط برای شما تجویز شده است، دارو درج پروژسترون را با دیگران به اشتراک نگذارید.
- از هیچ محصول واژینال دیگری بدون مشورت با پزشک متخصص خود استفاده نکنید.
عوارض جانبی دارو شیاف واژینال پروژسترون
عوارض جانبی که باید در اسرع وقت به پزشک خود گزارش دهید:
- واکنش‌های آلرژیک؛ بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- لخته خون؛ درد، تورم یا گرمی در ساق پا، تنگی نفس، درد قفسه سینه
- تغییرات بافت سینه؛ توده‌های جدید، قرمزی، درد یا ترشح از نوک پستان
- آسیب کبدی؛ درد بالای شکم سمت راست، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، مدفوع روشن، ادرار زرد یا قهوه‌ای تیره، زردی پوست یا چشم‌ها، ضعف یا خستگی غیرعادی
- میگرن یا سردرد جدید یا بدتر شده
- سکته مغزی؛ بی‌حسی یا ضعف ناگهانی صورت، بازو یا پا، مشکل در صحبت کردن، گیجی، مشکل در راه رفتن، از دست دادن تعادل یا هماهنگی، سرگیجه، سردرد شدید، تغییر در بینایی
- درد ناگهانی چشم یا تغییر در بینایی مانند تاری دید، دیدن هاله اطراف نورها، کاهش بینایی
- ترشحات غیرمعمول واژن، خارش یا بو
- بدتر شدن خلق و خو، احساس افسردگی
به طور کلی مراقب عوارض جانبی شیاف یا درج‌های واژینال باشید. از آن جایی که شیاف‌های واژن برای انواع بیماری‌ها (مانند عفونت‌های قارچی یا باکتریایی، خشکی واژن و عدم تعادل هورمونی تولید مثلی) استفاده می‌شود، عوارض جانبی ممکن است متفاوت باشد. عوارض جانبی که معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند (در صورت ادامه یا آزاردهنده بودن عوارض به پزشک خود گزارش دهید):
- نفخ
- درد یا حساسیت پستان
- سرگیجه، سردرد
- خواب آلودگی
- سیکل‌های قاعدگی نامنظم یا لکه بینی
- نوسانات خلقی
- حالت تهوع
- تورم مچ پا، دست‌ها یا پاها
- تحریک واژن در محل استفاده (ناراحتی واژن، خشکی واژن، سوزش یا خارش)
- ترشح زیاد از واژن با حل شدن شیاف
این فهرست ممکن است همه اثرات جانبی را مشخص نکند. برای مشاوره پزشکی در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید.
سوالات متداول در مورد درج واژینال پروژسترون
- اگر یک دوز را فراموش کنم چه باید بکنم؟ اگر یک نوبت را فراموش کردید، در اسرع وقت آن استفاده کنید. اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، فقط از یک دوز استفاده کنید. دوزهای دوبل یا اضافی را استفاده نکنید.
- چه چیزی ممکن است با دارو شیاف واژینال پروژسترون تداخل داشته باشد؟ کاربامازپین، ریفامپین. این فهرست ممکن است تمام تعاملات ممکن را توصیف نکند. فهرستی از تمام داروها، گیاهان دارویی، داروهای بدون نسخه یا مکمل‌های غذایی که استفاده می‌کنید به پزشک خود بدهید. همچنین اگر سیگار می‌کشید، مشروبات الکلی می‌نوشید یا از مواد غیرقانونی استفاده می‌کنید، به پزشک اطلاع بدهید. بعضی آیتم‌ها ممکن است با داروی شما تداخل داشته باشند.
- هنگام استفاده دارو درج واژینال پروژسترون باید مراقب چه نکاتی باشم؟ برای بررسی منظم پیشرفت خود به پزشک مراجعه کنید. این دارو می‌تواند باعث تورم، حساسیت یا خونریزی لثه‌ها شود. هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مراقب باشید. برای مراقبت‌های معمول از دندان به طور مرتب به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- داروی درج واژینال پروژسترون را کجا نگه دارم؟ دور از دسترس اطفال نگه دارید. در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد (۵۹ تا ۸۶ درجه فارنهایت) نگهداری شود. هر داروی استفاده نشده را بعد از تاریخ انقضا دور بریزید.
نحوه قرار دادن شیاف واژینال
اگر پزشک برای شما، شیاف واژینال را تجویز کرده است، ممکن است سردرگم باشید که چگونه استفاده می‌شود. شیاف یک سیستم دارورسانی است که می‌تواند برای وارد کردن داروها، گیاهان، هورمون‌ها یا روان کننده‌های مختلف به واژن استفاده شود. هنگامی که شیاف در واژن قرار می‌گیرد، حل می‌شود و دارو را برای درمان بیماری واژن (مانند عفونت قارچی) یا کل بدن (مانند درمان‌های هورمونی) آزاد می‌کند. اگر در حال حاضر، قرص یا پماد را در واژن قرار می‌دهید، شیاف را معمولاً با یک اپلیکاتور پلاستیکی به واژن وارد می‌کنند تا راحت‌تر در جای خود قرار گیرد.
مراحل استفاده از درج واژینال یا شیاف واژینال
- بهداشت دست و قسمت خارجی واژن و فرج
ابتدا واژن خود را تمیز کنید از یک صابون ملایم برای شستشوی آرام قسمت‌های بیرونی واژن و اطراف آن استفاده کنید. داخل واژن خود را نشویید. حتماً دست‌های‌تان را خوب بشویید. ناحیه واژن و دستان خود را بشویید تا از صابون کاملاً پاک شود. پوست خود را با استفاده از یک پارچه نخی تمیز خشک کنید. تمیز کردن واژن و دست‌ها می‌تواند از گسترش باکتری‌ها به داخل واژن در هنگام قرار دادن شیاف جلوگیری کند.
- آماده کردن شیاف یا درج
شیاف را آماده کنید. اپلیکاتور شیاف را از بسته‌بندی آن جدا کنید و مشخص کنید که آیا از قبل با کرم یا قرص پر شده است یا خیر. اگر از قبل پر نشده است، اپلیکاتور را بین انگشت شست و سبابه خود نگه دارید و از دست دیگر خود برای قرار دادن کرم یا قرص یا کپسول در انتهای دیگر اپلیکاتور استفاده کنید.
برای پر کردن اپلیکاتور با شیاف کرم، لوله کرم را به اپلیکاتور وصل کنید تا محکم بچسبد. لوله کرم را فشار دهید تا دوز مناسب در اپلیکاتور قرار گیرد. لوله اپلیکاتور را از سر پماد خارج کرده و برای دوز بعدی خود ذخیره کنید.
اپلیکاتور ارائه شده برای تحویل شیاف کرم معمولاً دارای علائمی است که به شما نشان می‌دهد که چه مقدار در اپلیکاتور وجود دارد، مانند یک گرم، ۲ گرم و غیره.
- موقعیت مناسب بدنی برای درج واژینال
برای درج درست و راحت شیاف واژینال، بایستید و پاها و زانوهای خود را از هم باز کنید. یک پا را روی چهارپایه، لبه توالت، وان حمام یا صندلی بگذارید تا کمی بالاتر بیایید و یا می‌توانید به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید. پاها را باید به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید. هر دوی این موقعیت‌ها به شما امکان دسترسی آسان‌تر به دهانه واژن را می‌دهد که باعث می‌شود شیاف را راحت‌تر وارد کنید.
- آماده‌سازی فرج و واژن
لب‌های فرج را باز کنید. از دست غیرغالب خود برای باز کردن لب‌ها (لابیا) فرج خود استفاده کنید. این کار واژن را آشکار می‌کند. هنگامی که از دست غالب خود برای قرار دادن شیاف در دهانه واژن استفاده می‌کنید، واژن بیشتر در دسترس قرار می‌گیرد. اگر چه ممکن است در ابتدا دشوار به نظر برسد، اما سعی کنید آرامش داشته باشید. به خود یادآوری کنید که کمی طول می‌کشد تا به آن عادت کنید و می‌توانید تا زمانی که شیاف را با موفقیت وارد کنید به تلاش خود ادامه دهید.
شیاف را به داخل واژن خود فشار دهید. اپلیکاتور شیاف را وارد کنید یا با انگشت اشاره شیاف را وارد واژن خود کنید. آن را تا جایی که راحت هستید فشار دهید تا شیاف در واژن قرار گیرد. اگر از اپلیکاتور استفاده می‌کنید، پیستون را فشار دهید تا تمام شیاف به واژن برسد. وقتی حدود نیمی از اپلیکاتور در واژن یا انگشت اشاره تا بند انگشت در واژن باشد، متوجه خواهید شد که شیاف در واژن قرار دارد.
- پایان مرحله شیاف واژینال
اپلیکاتور را خارج کنید و آن را دور بریزید. اگر قابل استفاده مجدد است آن را با مقداری آب و صابون ملایم بشویید یا اگر قابل استفاده نیست آن را دور بیندازید. دست‌های خود را بشویید و خشک کنید. ممکن است تا یک ساعت طول بکشد تا شیاف به طور کامل حل شود. در آن نقطه، اگر در حال راه رفتن هستید، ممکن است متوجه نشتی شوید. دستورالعمل‌های سازنده یا پزشک را برای شیاف خاص خود را دنبال کنید. احتمالاً پس از قرار دادن شیاف آن را احساس نخواهید کرد و نیازی به برداشتن آن نخواهید داشت زیرا در واژن شما حل می‌شود.
بهترین زمان استفاده از درج واژینال پروژسترون
شیاف‌ها را در شب وارد کنید. از آنجایی که شیاف‌ها هنگام حل شدن در واژن ترشح می‌کنند، ممکن است بخواهید آن‌ها را شب‌ها قبل از رفتن به رختخواب وارد کنید. در صورت نیاز به استفاده از آن‌ها در طول روز، پوشیدن نوار بهداشتی یا آستر برای جمع‌آوری هرگونه نشتی را در نظر بگیرید. از استفاده از تامپون برای جذب خیسی و نشتی خودداری کنید. استفاده از تامپون یا فنجان قاعدگی دارو را جذب کرده و اثربخشی آن را کاهش می‌دهد. تامپون دیواره‌های واژن را نیز تحریک می‌کند.
نگهداری و استفاده موثر از درج واژینال پروژسترون
شیاف را در دمای اتاق نگهداری کنید. شیاف‌ها معمولاً از چربی‌ها یا پلیمرهای محلول در آب ساخته می‌شوند. هنگامی که درج یا شیاف وارد واژن می‌شود، شروع به ذوب شدن در بدن می‌کنند. برای جلوگیری از ذوب شدن شیاف‌ها قبل از قرار دادن آن‌ها، شیاف یا درج را در دمای اتاق نگهداری کنید. اگر در منطقه گرم زندگی می‌کنید که در دمای اتاق ذوب می‌شوند، آن‌ها را در یخچال نگهداری کنید. فرآیند ذوب شدن شیاف یا درج، داروها، گیاهان، هورمون‌ها یا روان کننده‌ها را وارد واژن می‌کند.
قرار دادن شیاف واژینال در زمان قاعدگی
در دوران قاعدگی نیز می‌توان از شیاف استفاده کرد. اگر پزشک برای شما شیاف تجویز کرده باشد، پزشک معتقد است که بیشترین سود را از اثرات درج واژینال در زایمان خواهید برد. در صورت شروع قاعدگی، استفاده از شیاف‌ها را طبق دستور پزشک ادامه دهید. فقط حتماً به جای تامپون و یا کاپ قاعدگی از نوار بهداشتی استفاده کنید. اگر یک نوبت را فراموش کردید، به یاد داشته باشید که شیاف را در زمان برنامه‌ریزی شده بعدی وارد کنید. دو دوز را همزمان مصرف نکنید.
سخن آخر
شیاف‌های واژینال برای پیشگیری از بارداری نسبت به روش‌های رایج‌تر پیشگیری از بارداری مؤثرتر هستند. با این حال، شیاف‌های واژن برای درمان عفونت‌های مخمری و خشکی واژن به طور کلی بی‌خطر و موثر در نظر گرفته می‌شوند. در بسیاری از موارد، آن‌ها همچنین ممکن است تسکین سریع‌تر و هدفمندتری نسبت به داروهای خوراکی، همراه با عوارض جانبی کمتر، ارائه دهند. استفاده از شیاف واژینال نسبتاً ساده است و فقط باید حداقل ناراحتی ایجاد کند. هنگام استفاده از آن‌ها، افراد ممکن است بخواهند وضعیت‌های مختلف بدن را امتحان کنند تا تعیین کنند کدام یک برای آن‌ها بهتر است.