در قسمت اول و دوم این مقاله به بررسی بعضی از مشکلات رایج پس از زایمان پرداختیم در این مقاله قصد داریم تا تعداد دیگری از این عوارض و مشکلات بعد از زایمان را مورد بررسی قرار دهیم. با پینو بیبی همراه باشید و تجربیات خود را با دگیران مادران و مخاطبان مجله اینترنتی پینو بیبی در میان بگذارید.
ترشحات پستان در مادرانی که شیردهی نمی‌کنند
برخی از مادران به دلایل پزشکی و یا ترجیحات شخصی از شیردهی به نوزاد خود اجتناب می‌کنند (هر چند که تیم متخصص پینو بیبی و همه متخصصان زنان و زایمان معتقد هستند که شیردهی برای مادر و نوزاد فواید بسیاری دارد در همین خصوص مقاله «فواید شیردهی برای نوزاد و مادر» را مطالعه فرمایید). اگر مادران در بدو تولد شیردهی به نوزاد را شروع کنند غدد شیری پستان تا دو سال به ترشح و سنتز شیر ادامه خواهد۳ داد اما اگر مادران از همان ابتدا شیردهی را متوقف کنند ممکن است ترشحات شیر از پستان آن‌ها تا ۶ ماه ادامه پیدا کند. این ترشحات ممکن است بریا فرد آزار دهنده باشد اما جای نگرانی نیست و کاملآً طبیعی است. این مشکل ممکن است حتی مادران شیرده را نیز تحت تاثیر قرار دهد و مادران در ساعاتی که حتی نوزاد خود را شیر نمی‌دهند متوجه نشت شیر از پستان‌های‌شان شوند.
راهکارهای مدیریت خروج شیر از پستان در مادران غیرشیرده
اگر جزو مادرانی هستید که به هر دلیل به نوازد خود شیر نمی‌دهید ممکن است ترشحات پستان بعد از زایمان شما را ازرده سازد، برای مدیریت این شرایط می‌توانید از پد سینه استفاده کنید. این پدها به راحتی به لباس زیر می‌چسبند و با خاصیت جذبی که دارند ترشحات را در خود نگه می‌دارند تا لباس شما لکه‌دار نشود. لباس‌های نخی تیره و طرح‌دار بپوشید تا لکه‌های شیر کمتر دیده شوند. در کنار استفاده از پد محافظتی پستان، کمپرس سرد یا کمپرس گرم نیز می‌تواند مانع خروج ترشحات از سینه شود. استفاده از سوتین‌های تنگ‌تر نیز تا حدودی می‌تواند موثر باشد اما پوشیدن این سینه‌بندها بیش از یکی، دو ساعت در روز توصیه نمی‌شود. اگر این ترشحات سینه بیشتر از ۶ ماه طول بکشد نیاز به مداخله پزشکی است. چنین چیزی ممکن است نشانه یک عارضه پزشکی جدی باشد بنابراین لازم است تا با پزشک معالج خود در این خصوص مشورت کنید.
مشکلات مربوط به شیردهی
شیردهی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که بعد از زایمان ذهن مادران به خود مشغول می‌سازد. بیشتر مادران سوالات زیادی در این زمینه دارند به عنوان مثال آیا شیر مادر کافی است؟، آیا وجود خون در شیر مادر برای نوزاد خطر دارد؟، آیا استفاده از بالش شیردهی موثر است؟، چرا کودک موقع شیر خوردن عرق می‌کند؟، آیا شیری که در سینه مادر می‌ماند فاسد می‌شود؟، آیا نگهداری شیر مادر در یخچال مجاز است؟، چه داروهایی را می‌توان در دوران شیردهی مصرف کرد؟ و غیره. خوشبختانه پاسخ همه این سوالات در مجله اینترنتی پینو بیبی ارائه شده است و شما می‌توانید هر گونه سوال یا دغدغه ذهنی خود را با متخصصان تیم پینو بیبی مطرح کنید. علاوه بر سوالاتی که ممکن است ذهن تازه مادران را به خود مشغول سازد گاهی ترشحات شیر روی سینه و اطراف نیپل خشک می‌شوند و منجر به تحریک این ناحیه می‌شوند. یک بارو غلط نیز بین مادران وجود دارد و آن این است که بعد از هر بار شیر دادن به نوزاد اجازه می‌دهند چند قطره شیر روی پستانش بماند و خشک شود و گمان می‌کنند این کار باعث جلوگیری از ایجاد ترک و نفوذ میکروب می‌شود در صورتی که متخصصان چنین عملی را تایید نمی‌کنند.
توصیه‌های مناسب برای شیردهی
تمیز و خشک نگه داشتن پستان یک راه مناسب برای رعایت بهداشت پستان است. لازم است تا مادر قبل و بعد از هر بار شیردهی پستان خود را با آب و صابون بسیار ملایم شستشو دهد. راهکارهای ارائه شده برای مدیریت ترک پستان را در قسمت اول مقاله مشکلات شایع بعد از زایمان مطالعه بفرمایید. در مورد مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید، برخی داروها با جذب و نفوذ به شیر مادر می‌توانند عوارضی برای نوزاد داشته باشند. استفاده از سوتین شیردهی و ماساژ پستان راهکارهای مناسبی برای جلوگیری و تسکین از مشکلات پستان در دوران شیردهی است. غذاهای سالم و مقوی بخورید، اگر مقاله تقویت حس چشایی در کودکان را مطالعه کنید درمی‌یابید که رعایت تنوع در رژیم غذایی شما تا چه حد می‌تواند بر تقویت حس چشایی نوزادتان موثر باشد.
افتادگی سینه‌ها بعد از زایمان
تورم سینه‌ها بعد از زایمان یک مشکل شایع بین اکثر بانوان است که به دلیل تجمع شیر در پستان‌های مادر استو تمجع شیر باعث سنگین و بزرگش دن پستان‌های مادر می‌شود و باعث می‌شود سینه‌ها حالتی افتاده و آویزان داشته باشند.
راهکارهای مقابله با افتادگی پستان پس از زایمان
این افتادگی سینه بعد از مدتی به خصوص زمانی که شیردهی را آغاز می‌کنید ممکن است کمتر شود چرا که سینه‌ها سبک‌تر خواهند شد، از طرفی پر بودن سینه‌ها ممکن است باعث کشش زیاد ماهیچه‌های نگهدارنده پستان‌ها شود. بهترین راه برای حفظ حالت سینه‌ها و جلوگیری از افتادگی آن‌ها، انجام تمرینات تقویتی است. استفاده از سینه‌بند مناسب نیز کمک می‌کند تا شما احساس بهتری داشته باشید. ماساژ پستان با روغن‌های گیاهی نیز در درمان افتادگی و شل بودن بافت پستان موثر است.
خروج ترشحات خونی از پستان بعد از زایمان
گاهی به دلایل مختلف ممکن است شیر ترشح از پستان با کمی خون همراه باشد. این موضوع ممکن است برای مادران بسیار ترسناک و دلهره‌آور باشد اما دلایل بروز این عارضه عموماً ساده هستند و جای نگرانی نست. ترشح شیر قهوه‌ای رنگ ممکن است ظاهر، طعم و حتی بوی خوبی نداشته باشد اما این عارضه مدت زیادی دوام نمی‌آورد و ادامه دادن به روند شیردهی مشکل را خیلی زود برطرف می‌کند. وجود خون در شیر مادر ممکن است به علت
آسیب و ترک خوردگی نوک سینه مادر، سندرم لوله زنگ زده،پارگی مویرگ‌های سینه، پاپیلوم خوش‌خیم داخل مجاری شیر، ماستیت و ورم پستان و تغییرات فیبروکیستیک باشد. تمامی این موارد در مقاله مربوط به «علل دیده شدن خون در شیر مادر» به تفصیل تشریح شده است.
راهکار درمان ترشحات خونی پستان پس از زایمان
درمان بستگی به علت بروز این عارضه دارد. آغشته شیر مادر به خون می‌تواند طعم شیر را تغییر دهد به خصوص اگر مادر شیر خود را می‌دوشد و آن را در یخچال نگهداری می‌کند، بنابراین ممکن است نوزاد از خودرن چنین شیری امتناع کند اگر نوزاد با مصرف چنین شیری مشکلی ندارد مادر می‌تواند روند شیردهی را ادامه دهد و چند قطره خون موجود در شیر برای نوزاد مشکلی به وجود نمی‌آورد. اساساً پزشکان معتقدند مادر باید به روند شیر دهی ادامه دهد تا این خونریزی متوقف شود این موضوع به ویژه در خصوص سندرم لوله زنگ زده بسیار مشهودتر است. اما اگر روند خونریزی از پستان برای مدت طولانی ادامه دارد لازم است تا مادر با یک متخصص زنان مشورت کند. گاهی مشکل به راحتی با درست کردن موقعیت شیردهی و چفت شدن دهان نوزاد به پستان برطرف می‌شود، گاهی نیز، کمپرس سرد می‌تواند روند خونریزی را متوقف کند. اگر خونریزی ناشی از ترک‌خوردگی نیپل و نوک پستان است چرب و مرطوب کردن نوک سینه ممکن است مفید باشد (باید توجه داشته در چنین شرایطی قبل از اقدام به شیردهی نوک سینه‌ها با یک حوله آغشته به آب گرم به خوبی نظافت شود تا آثار کرم و پماد از روی پستان به طور کامل پاک شود).
درد و ورم پستان پس از زایمان
بعد زا زایمان ترشح هورمونی به نام لاکتوژن در بدن افزایش می‌یابد این هورمون مسئول سنتز سیر در غدد و مجاری پستان است تا مادر بتواند نوزاد تازه متولد شده را تغذیه نماید. همین امر باعث تورم پستان‌های مادر می‌شود. تورم و التهاب ممکن است با درد همراه باشد که از آن به عنوان ماستیت یاد می‌شود اما توجه داشته باشید که گاهی ماستیت، التهاب ناشی از عفونت پستان است و با التهاب ناشی از ترشح هورمون شیر متفاوت است بنابراین اگر تورم سینه با بالا رفتن درجه حرارت بدن، تحریک پذیری زیاد و درد شدید همراه هست لازم است تا برای پیگیری مشکل با پزشک متخصص مشورت کنید. علاوه بر ماستیت عارضه تب سینه نیز یکی از مشکلاتی است که ممکن است بعد از وضع حمل برای مادران رخ دهد. تب سینه عارضه‌ای است که در ۲۴ ساعت اول بعد از ترشح شیر از پستان رخ می‌دد و باعث می‌شود بافت پستان متسع و سفت شود. این حالت غالباً با تب همراه است. سفتی، قرمزی و ماستیت ممکن است ۳ الی ۴ هفته بعد از ازیمان همچنان ادامه داشته باشد اما به تدریج مشکل برطرف خواهد شد، اگر با گذشت چند هفته از زایمان علائم کاهش پیدا نکرد و یا علائم بدتر شد لازم است تا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
راهکارهای تسکین درد و ورم پستان بعد از زایمان
معمولاً با شروع روند شیردهی این مشکل کمرنگ‌تر می‌شود زیرا شیر ذخیره شده در پستان تخلیه می‌شود. گاهی حتی دوشیدن شیر مادر نیز می‌تواند این تورم را کاهش دهد. استفاده از کمپرس سرد و یا گرم نیز برای کاهش تورم مفید است. می‌توانید از کیسه آب یخ یا تشک برقی برای کمپرس استفاده کنید. دوش آب گرم و ماساژ پستان به روش صحیح و اصولی نیز می‌تواند در کاهش التهاب سینه موثر باشد. اگر درد شدید باشد ممکن است مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن جهت تسکین درد کارآمد باشد. این عارضه معمولاً ۲ ماه پس از زایمان و منظم شدن الگوی تغذیه نوزاد رفع خواهد شد. استفاده از سوتین و سینه بند شیردهی با سایز مناسب و عدم پوشیدن سوتین‌ها و لباس‌های تنگ که به بافت پستان فشار وارد می‌کند می‌تواند بسیار موثر باشد. جفت شدن و قفل شدن دهان نوزاد با پستان مادر می‌تواند برای تخلیه موثر شیر مفید باشد. تغییر وضعیت شیردهی و شیردهی با هر دو پستان می‌تواند در مدیریت درد و التهاب پستان بعد از بارداری مناسب باشد.
آلوپسی و ریزش مو بعد از زایمان
آلوپسی و ریزش مو پس از زایمان یکی دیگر از مشکلات شایع بعد از زایمان است. ممکن است در طول دوران بارداری به ویژه در ماه عسل بارداری احساس کنید که موهای‌تان درخشان، پُرپشت و زیبا شده است چیزی که از آن به عنوان درخشش بارداری یاد می‌شود. این درخشش بارداری برای برخی افراد حتی تا ۶ ماه پس از تولد نوزاد هم ادامه می‌یابد اما همه این قدر خوش‌شناس نیستند. برخی از بانوان حتی در دوران باردرای هم دچار ریزش مو می‌شوند، برخی دیگر از بانوان در دروان بارداری این مشکل را ندارند اما پس از زایمان دچار ریزش مو و آلوپسی می‌شوند. این ریزش مو به دلیلی تغییرات هورمونی است. ریزش مو ممکن است شما را به وحشت بیاندازد اما نگران نباشید این حالت موقتی است و بعد زا چند ماه رویش موهای ریخته شده از سر گرفته خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله «آلوپسی پس از زایمان» را مطالعه کنید.
راهکارهای مقابله و درمان ریزش مو پس از زایمان
اگر در دوران بارداری از موهای خود به خوبی مراقبت کرده باشید ممکن است کمتر دچار ریزش مو دوران بارداری و آلوپسی پس از زایمان شوید. عدم استفاده از مواد شوینده قوی و اسیدی، اجتناب از استفاده از وسایلی مانند سشوار، اتو و برس حرارتی، و داشتن یک تغذیه مناسب بهترین راهکارها برای کنترل ریزش مو پس از زایمان است. فراموش نکنید که ریزش مو اجتناب‌ناپذیر و موقتی است پس خودتان را اذیت نکنید و سعی کنید از شامپوهای حجم دهند استفاده کنید و اگر برای‌تان مقدور است موهای خود را کوتاه کنید تا نگهداری و مراقبت از آن‌ها ساده‌تر باشد.
شل شدن شکم و افتادگی پوست بعد از زایمان
در دوران بارداری شکم شما هر روز بزرگتر می‌شود تا جنین در حال رشد را در خود جای دهید. بعد از زایمان ناگهان حجم زیادی از ناحیه شکم تخلیه می‌شود و پوست بدن از حالت کشش خارج شده و بنابراین ممکن است حالت شل و افتاده داشته باشد. متخصصان معتقدند حدود ۶ تا ۸ هفته زمان نیاز است تا رحم به حالت سابق خود بازگردد و اندازه نرمال خود را بدست آورد. ممکن است تا مدت‌ها شکم شما حالت برآمده داشته باشد. گاهی فشار زیاد موقع زایمان باعث می‌شود که رشته‌های عضلانی و ماهیچه‌ای دیواره شکم پاره شوند این پارگی را دیستاز رکتی شکم می‌گویند که عارضه دردناکی است و به جدا شدن عضلات شکم اشاره داردو این عارضه به ندرت اتفاق می‌افتد اما ممکن است شما درجاتی از پارگی خفیف ماهیچه‌ای را به همراه نرم و سست شدن عضلات شکم تجربه کنید.
راهکار مقابله با شل شدن پوست و بزرگی شکم بعد از زایمان
متاسفانه نمی‌توان از این عوارض به طور کامل جلوگیری کرد. اما اگر در دوران بارداری برای مقابله با علائم کشش پوستی و برطرف شدن ترک و خطوط بارداری راهکارهای موثر گفته شده در مقالات پینو بیبی را به کار بسته باشید بعد از زایمان کمتر تحت تاثیر عوارض پوستی و شل شدن پوست شکم قرار خواهید گرفت. بهر جهت انجام تمرینات سبک شکمی، پیاده‌روی و شنا می‌تواند در سفت شدن پوست و برطرف شدن برآمدگی و افتادگی شکم موثر باشد. ماساژ شکم با روغن‌های گیاهی نیز می‌تواند راهکار موثری برای ترمیم پوست شکم باشد. سعی کنید از لباس‌های نخی استفاده کنید و آبرسانی به بدن و پوست خود را فراموش نکنید. برخی بانوان برای کوچک شدن و سفت شدن شکم از شکمبند استفاده می‌کنند اما شکمبند تاثیری در کاهش چربی شکم و یاسفت شدن عضلات ندارد و تنها راه کوچک و شفت شدن شکم انجام مرتب تمرینات ورزشی و پیروی از یک سبک زندگی سالم است.
تغییر رنگ پوست بعد از زایمان
آن چه که از آن به عنوان درخشش بارداری یاد می‌شود و باعث می‌شود برخی بانوان در طول باردای پوستی شاداب و زیبا داشته باشند با زایمان و تولد نوزاد رو به افول خواهد گذاشت. بعد از زایمان احتمالاً به دلیل از دست دادن خون پوست شما حالت بی‌روح و کدری خواهد داشت. ممکن است زیر چشمان شما حالت گود رفته داشته باشد. در برخی بانوان ممکن است لکه‌های پوستی ملاسما و کلواسما که در بارداری ظاهر شده بودند بیشتر نمود پیدا کنند و لکه‌های تیره رنگی روی پوست پیشانی، گونه و اطراف دهان دیده شود. پوسته پوسته پدن پوست نیز به دلیل کم آبی و از دست دادن مایعات هم مزید بر علت خواهد شد تا شما از آن چه در آینه می‌بیند ناخشنود شوید اما نگران نباشید بعد از مدتی استراحت، مصرف یک رژیم غذایی سالم و ورزش این عوارض پوستی به تدریج از بین خواهند رفت. نگران نباشید و احساسی و بدون مشورت با پزشک تصمیم نگیرید، اجازه دهید بدن روند بازسازی خود را طی کند شما همیشه برای اقدامات پر هزینه مانند لیزر و لایه‌برداری از پوست وقت دارید.
راهکارهای مقابله با تغییر رنگ پوست و لکه‌های پوستی بعد از زایمان
قبل از هر چیز باز هم توصیه می‌کنیم سعی کنید آب کافی بنوشید. مایعات باعث می‌شوند گردش خون در پوست شما تسهیل شود و به قول قدیمی آب زیر پوست‌تان برود. سعی کنید پوست نواحی مختلف بدن به ویژه صورت را با کرم‌های آبرسان مرطوب کنید از ماسک‌های خانگی استفاده کنید و سعی کنید پوست خود را هر روز ماساژ دهید. روش‌های صحیح ماساژ پوست را در اینترنت جستجو کنید. از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. اگر لکه‌های پوستی زیاد هستند از ژل آلوئه‌ورا، روغن نارگیل و یا لوسیون‌های ملایم پوست استفاده کنید. سعی کنید مصرف لوازم آرایشی را به حداقل برسانید و در معرض نور شدید خورشید قرار نگیرید. ممکن لکه‌ها و کهیر بعد از زایمان روی دست‌ها، پشت بازو و کتف شما نیز نمایان شوند نگرا نباشید این لکه‌ها به خودی خود برطرف خواهند شد و نیازی به درمان تخصصی نیست. اگر خارش پوست شما زیاد است و یا اگر فکر می‌کنید که بثورات پوستی در حال بدتر شدن هستند به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
علائم کشش پوست و ترک‌های پوستی بعد از زایمان
افزایش وزن و تورم نواحی مختلف بدن در دوران بارداری باعث می‌شود روی نواحی از بدن خطوط و ترک‌های مشاهده شود که این خطوط را استریا یا ترک‌های بارداری می‌گویند ممکن است در زمان بارداری به دلیل کشیده شدن پوست متوجه این خطوط نشوید اما بعد از زایمان و کاهش وزن و کاهش تورم بدن ممکن است این خطوط بیشتر خود را نشان دهند. این ترک‌های پوستی ممکن است روی باسن، شکم، در ناحیه کمر و حتی در اطراف پستان و بازو طاهر شوند که ظاهری ناخوشایند دارند. نوسانات شدید وزن و تغییرات هورمونی عامل اصلی بروز این خطوط و ترک‌ها هستند اما عوامل ژنتیکی نیز در بروز این خطوط مقصرند.
راهکارهای مقابله مدیریت علائم کشش پوستی پس از زایمان
مقالات پینو بیبی در زمینه مراقبت از پوست و مقابله با علائم کشش پوست در بارداری، راهکارهای درمانی برای مقابله با ترک‌ها و خطوط بارداری، درمان افتادگی پوست شکم، مصرف داروهای پوستی در بارداری و راهکارهای بی‌خطر و آسان زیبا ماندن در دوران بارداری را مطالعه کنید تا با مراقبت از پوست در بارداری، بتوانید از عوارض پوستی بعد از زایمان تا حدود زیادی جلوگیری کنید. مجدداً باید اهمیت نوشیدن آب و مایعات کافی را یادآور شویم، هیدراته ماندن بخش مهمی از سلامت پوست در بارداری و در تمام طول زندگی است. سعی کنید پوست خود را با روغن‌های گیاهی به آرامی و در جهت صحیح ماساژ دهید. ورزش‌های کششی سبک انجام دهید و حداقل روزی نیم ساعت پیاده‌روی کنید. رییم غذایی خود را با مواد خوراکی سالم و سبزیجات و غلات کامل پُر کنید و مهم‌تر از همه به یاد داشته باشید که ترمیم پوست و ریکاور شدن بدن بعد از زایمان یک پروسه زمان‌بر و طولانی مدت است و نیازمند صبر و ممارست شما مادر گرامی است.
علائم خطرناک بعد از زایمان که نیاز به رسیدگی فوری دارند
ما در این مقاله و دو مقاله قبلی مشکلات رایج بعد از زایمان چه زایمان طبیعی و واژینال و چه مشکلات پس از زایمان سزارین را برای شما مخاطب عزیز تشریح کردیم و چند راهکار درمانی جهت تسکین و بهبود عوارض خدمت شما ارائه شد، اما برخی از مشکلات ممکن است حاد باشند و نیازمند رسیدگی فوری پزشکی باشند. مشکلاتی که خود به خود و با درمان‌های خانگی قابل معالجه و تسکین نیستند. اگر هر کدام از این علائم را به همراه مشکلات شایع ذکر شده در این سری از مقالات داشتید لازم است تا اسرع وقت با پزشک متخصص تماس بگیرید:
- بالا رفتن درجه حرارت بدن و بروز تب
- خروج ترشحات بدبو، چرک مانند و خونی از محل اسکار و بخیه‌ها
- بالا رفتن فشار خون و عدم کنترل آن با اقدامات خانگی
- سردرد شدیدی که با مصرف مسکن بهبود پیدا نمی‌کند
- سرگیجه زیاد و مداوم و ضعف شدید بدنی
- عدم تحمل مواد غذایی در معده و استفراغ
- تاری دید و کم شدن قدرت بینایی
- درد شدید در هر کدام از اندام‌های بدن
- بی‌اشتهایی که برای چند روز متوالی ادامه پیدا کند
- تفکرات خودکشی و آسیب زدن به خود یا نوزاد
- وجود خون در ادرار یا مدفوع
- تورم شدید پستان‌ها که با درد و تحریک‌پذیری همراه است
- ترشحات بدبوی واژن
- احساس داغی در پاها
- سوزش ادرار و درد وموقع دفع ادرار یا مدفوع
- بی‌اختیاری مدفوع
- احساس تورم و بزرگ شدن رحم
- وجود خون در ادرار، مدفوع یا استفراغ
- خونریزی شدید
- عدم هیچ گونه خونریزی بعد از زایمان
چالش‌های مادران بعد از زایمان
چه زایمان طبیعی انجام داده باشید و چه عمل سزارین در نهایت شما بعد از زایمان با عوارض و مشکلاتی دست و پنجه نرم خواهید کرد، هر چند که اکثر متخصصان معتقدند زایمان طبیعی و فیزیولوژیک در برابر زایمان سزارین عوارض و مشکلات کمتری دارد. در ادامه برخی از چالش‌ها و مسائل مهمی که مادران با آن مواجه خواهند شد را بررسی خواهیم کرد.
کاهش وزن بعد از زایمان
کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام یکی از دغدغه‌های رایج و مهم همه بانوان پس از زایمان است. اگر در دوران بارداری از یک رژیم غذایی سالم پیروی کرده باشید و رژیم بارداری خود را در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری متنساب، سالم و متنوع نگه داشته باشید، احتمالاً از الگوی وزن‌گیری متناسب در بارداری پیروی کرده‌اید و بعد از زایمان اضافه وزن شما چندان مشهود نخواهد بود. ورزش در دوران بارداری نیز یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند به شما در داشتن تناسب اندام بعد از زایمان کمک کند. بسیاری از افراد در دوران بارداری به دلایل مختلف و واهی از انجام تحرک بدنی غافل می‌شوند وهمین امر سبب می‌شود بعد از زایمان دچار چاقی شوند و از دست دادن چربی و کیلوهای اضافه بدن ممکن است ماه‌ها و حتی سالیان متمادی طول بکشد. همان طور که گفتیم مهم‌ترین اقدام برای بدست آوردن تناسب اندام، ورزش کردن و پیروی از یک برنامه غذایی سالم، متنوع و مقوی است. بیشتر بانوان با رعایت رژیم غذایی و تحرک بعد از ۶ ماه پس از زایمان به وزن قبل از بارداری خود برمی‌گردند هر چند که ممکن است یک تا یک و نیم کیلو نسبت به قبل اضافه وزن داشته باشند که این طبیعی است و با گذشت زمان و ورزش قابل رفع است.
بازگشت قاعدگی و بارداری مجدد
بعد از زایمان بدن فعالیت نرمال خود را از سر می‌گیرد. اگر مادر قصد شیردهی به نوزاد خود را نداشته باشد معمولاً ۶ تا ۷ هفته بعد از زایمان فرایند تخمک‌گذاری آغاز خواهد شد و این بدان معناست که احتمال بارداری مجدد وجود دارد. به طور معمولا شیردهی روند تخمک‌گذاری را به تاخیر میاندازد اما نمی‌توان به طور دقیق این فرایند را پیش‌بینی کرد. اگر تازه مادران قصد بارداری مجدد ندارند باید از هفته سوم زایمان به بعد از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند. یکی از شیوه‌های رایج برای جلوگیری از باداری بعد از زایمان استفاده از قرص‌های شیردهی به مدت ۶ ماه است. بعد از سومین ویزیت زایمان مادر می‌تواند برای پیشگیری از بارداری از روش IUD استفاده کند.
رژیم غذایی بعد از ازیمان
مادر طی فرایند زایمان انرژی زیادی از دست می‌دهد بنابراین داشتن یک رژیم غذایی سالم و مقوی می‌تواند در بهبود شرایط عمومی مادر موثر باشد. لازم است تا مادر حداقل سه ماه بعد از زایمان مکمل آهن دریافت کند چرا که به دلیل خونریزی بعد از زایمان ممکن است دچار کم‌خونی شده باشد همچنین ذخایر آهن بدن ماد وارد شیر او می‌شود تا نوزاد تازه متولد شده را تغذیه کند لذا مادر در معرض خطر کمبود آهن و کم‌خونی قرار دارد. اگر مادر قصد شیردهی دارد باید رژیم غذایی خود را به نحوی تنظیم کند که از غذاهای لاکتوژنیک و غذاهایی که شیر مادر را بیشتر می‌کنند استفاده نماید. آن چه که مادر به عنوان غذا میل می‌کند به شیر مادر راه یافته و می‌تواند در سلامت جسم و ورح کودک موثر باشد. تیم متخصص پینو بیبی در مقاله‌ای به طور مفصل به بررسی رژیم غذایی مناسب جهت ریکاوری بعد از زایمان و شیردهی موثر خواهد پرداخت.