چگونه از سلامت مو در دوران بارداری و بعد از زایمان مطمئن شویم؟
داشتن ظاهری آراسته و زیبا برای هر شخصی از اهمیت بالایی برخوردار است. دوران حاملگی یک دوره پرتنش و سخت برای هر خانم بارداری است. تغییرات هورمونی سبب برهم خوردن تعادل و نظم بدن می‌شود و در پی آن مشکلات زیادی برای بانوان رخ می‌دهد یکی از عوارض شایع در این دوران، ریزش مو است. ریزش مو در دوران بارداری برای بسیاری از بانوان بسیار نگران کننده است اما باید گفت این ریزش مو نیز مانند بسیاری از عوارض دیگر طبیعی است و بعد از سپری شدن دوران بارداری برطرف خواهد شد. گاهی نوسانات بدن بعد از زایمان هم ادامه دارد و ممکن است ریزش مو پس از دوران بارداری نیز ادامه یابد و یا حتی شروع شود، در هر صورت این ریزش مو چه در دوران حاملگی رخ دهد و چه بعد از زایمان طبیعی است و موهای ریخته شده مجدداً رشد خواهند کرد و جای نگرانی نیست. در این مقاله روش‌های جلوگیری از ریزش مو در بارداری و پس از وضع حمل را بررسی خواهیم کرد.
نکات مراقبت از مو در دوران بارداری و بعد از زایمان
در دوران حاملگی تغییرات زیادی در بدن خانم باردار رخ می‌دهد برخی از این تغییرات عوارض ناخوشایندی را به همراه خواهند داشت اما گاهی نیز این تغییرات نه تنها عوارض ناگواری به همراه ندارد بلکه موجب بروز تغییرات خوشایندی در خانم باردار خواهد شد. این تغییرات کاملاً طبیعی است و به دلیل نوسانات ترشح هورمون‌ها است. یکی از تغییراتی که در دوران بارداری ممکن است در بانوان مختلف تظاهرات متفاوتی داشته باشد، مربوط به موی مادران باردار است. شاید برای شما جالب باشد که بدانید برخی بانوان در دوران حاملگی ظاهر موهای‌شان تغییر می‌کند و گیسوان‌شان درخشان‌تر از قبل می‌شود. اما برای همه بانوان اینطور نیست و برخی دیگر از بانوان شاهد ریزش موی شدید در این دوران خواهند بود. اگر جزو آن دسته از بانوان خوش‌شناسی هستید که حاملگی سبب شفاف شدن و زیبایی موهای شما شده است به شما تبریک می‌گوییم اما اگر جزو آن دسته بانوانی هستید که در دوران بارداری دچار ریزش مو شده‌اید باید خدمت‌تان عرض کنیم که جای نگرانی است و موهای ریخته شده شما مجدداً رشد خواهد کرد. در این مقاله راهکارهای مراقبت از مو در دوران بارداری و پس از زایمان را با شما در میان خواهیم گذاشت.
دلایلی ریزش مو در دوران حاملگی
ریزش مو در دوران بارداری مانند عارضه خونریزی یک پدیده کاملاً طبیعی است که اصلاً جای نگرانی ندارد. ریزش مو در بارداری می‌تواند به علل گوناگون رخ دهد. در اینجا به برخی از علل بروز این مشکل خواهیم پرداخت و علت را ریشه‌یابی خواهیم کرد.
تغییر در سطح ترشح هورمون‌ها
بدون اغراق هر نوع عارضه دوران بارداری را می‌توان به تغییر در میزان ترشح هورمون‌ها نسبت داد. نوسانات ترشح هورمون‌ها حتی بعد از زایمان نیز ممکن است تا مدت‌ها باقی بماند. تغییرات ترشح هورمون‌ها یکی از عمده‌ترین دلایل ضعیف شدن ریشه مو و ریزش مو در دوران حاملگی است.
نداشتن یک برنامه غذایی مناسب
داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است. رژیم غذایی مادر باید متنوع و سرشار از انواع ویتامین‌ها، پروتئین، املاح و مواد معدنی باشد. تغذیه نامناسب در این دوران باعث ضعیف شدن بدن مادر خواهد شد. ضعف جسمانی و کمبود مواد مغذی عمده‌ترین علت ریزش مو در دوران حاملگی است.
ابتلای بانوی باردار به بیماری
هر نوع ضعف جسمانی و تضعیف قوای بدنی می‌تواند بر رشد موها تأثیرگذار باشد. ابتلای بانوی باردار به بیماری‌های نظیر دیابت یا فشار خون بالا، احتمال ریزش مو و توقف رشد مو را در دوران بارداری افزایش می‌دهد. یکی از بیماری‌هایی که تأثیر زیادی بر رشد مو دارد، بیماری کم کاری تیروئید است. معمولاً بارداری موجب تغییر در سطح ترشح هورمون‌های جنسی می‌شود اما این تغییرات بر ترشح هورمون تیروکسین نیز تأثیرگذار است. بنابراین ممکن است در دوران بارداری، غده تیروئید کم‌کار شود و میزان ترشح هورمون تیروئید کاهش یابد. وظیفه هورمون تیروکسین تنظیم سوخت و ساز بدن و بهبود کارکرد سیستم دستگاه گوارش و سلامت پوست و مو است. بنابراین اختلال در ترشح این هورمون و کاهش میزان ترشح آن می‌تواند منجر به ریزش مو در دوران حاملگی شود.
پیشگیری از ریزش مو در دوران حاملگی
با بکارگیری برخی راهکارهای ساده می‌توان تا حدود زیادی از ریزش مو در دوران بارداری جلوگیری کرد. قطعاً به کار بستن روش‌های پیشگیرانه بسیار بهتر از درمان خواهد بود.
سلامت مو با تغذیه مناسب
همانطور که گفته شد تغذیه نامناسب عامل اصلی ریزش مو در دوران حاملگی خواهد بود. بهتر است در این دوران در مورد برنامه غذایی حساس بود و حتی از یک متخصص تغذیه برای داشتن یک برنامه غذایی کامل و سالم مشاوره گرفت. مواد غذایی مقوی می‌تواند ریشه مو را تقویت کند و از سست شدن ریشه مو و در نتیجه ریزش آن جلوگیری کند. رژیم غذایی خانم بادرار باید ترکیبی از انواع مواد غذایی باشد و در وعده‌های غذایی روزانه باید انواع سبزیجات، میوه‌های تازه، گوشت قرمز و سفید، کربوهیدرات و حبوبات را گنجاند. داشتن یک رژیم غذایی متضمن سلامت مادر و جنین خواهد بود. گاهی بعد از انجام یک آزمایش خون، کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن خانم باردار تشخیص داده خواهد شد و نیاز است تا برای جبران این کمبودها از قرص یا شربت‌های مکمل دارویی استفاده شود؛ توصیه می‌کنیم مصرف هر گونه مکمل زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد و از مصرف خودسرانه هر نوع مکمل غذایی خودداری شود.
از استرس و اضطراب اجتناب کنید
حتماً برای شما هم پیش آمده که در هنگام بروز بیماری یا در شرایطی که به هر دلیل استرس را تجربه می‌کنید، ریزش موی شما بیشتر شده است. استرس و اضطراب بر همه جوانب سلامتی فرد تأثیر منفی دارد. استرس در دوران بارداری می‌تواند عوارض ناگوار بارداری را افزایش دهد. لازم است تا مادر در این دوران سعی کند تا آرامش خود را حفظ کند و از هر گونه استرس و اضطراب دوری کند. روش‌های مختلفی برای کاهش استرس در دوران بارداری وجود دارد که با استفاده از این روش‌ها می‌توان عوارض ناخوشایند بارداری را کاهش داد از جمله این عوارض ناخوشایند، ریزش مو و بروز مشکلات پوستی در خانم‌های باردار است.
از روغن‌های گیاهی برای مراقبت از مو استفاده کنید
روغن‌تراپی و ماساژ موها با روغن‌های گیاهی از روش‌های موثر مراقبت از مو بوده و هست. روغن درمانی باعث تقویت ریشه مو و زیباتر شدن حالت مو خواهد شد. فراموش نکنید مو دارای دو قسمت است یکی قسمت زنده مو که ریشه نام دارد و زیر لایه پوست قرار گرفته است و دیگری ساقه مو است که بخش غیرزنده مو می‌باشد. برای روغن‌تراپی لازم است تا روغن با پوست سر در تماس باشد تا مواد مغذی از طریق ریشه و پوست سر جذب شود. با استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن نارگیل، روغن بادام، روغن آرگان و … می‌توان فرآیند آب‌رسانی و تغذیه مو را بهبود بخشید. لازم است تا روغن‌تراپی هر هفته پیش از حمام و یا قبل از خواب انجام شود. عدم استفاده از سشوار و اتو موی نیز می‌تواند به کاهش ریزش مو کمک کند.
عدم استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی شیمیایی
استفاده از روغن‌تراپی یک روش طبیعی برای بهبود سلامت پوست و مو است. همانقدر که استفاده از محصولات طبیعی می‌تواند به سلامت مو کمک کند، استفاده از محصولات شیمیایی می‌تواند موجب تخریب ساختار مو و ریزش مو شود. رنگ کردن مداوم موی سر، استفاده از شامپوهای حاوی مواد شیمیایی مضر و غیره می‌توانند ریشه موی شما را سست کنند و موجب شکنندگی مو شوند.
نحوه درست شانه کردن مو
به هنگام شانه کردن از شانه دندانه درشت استفاده کنید و از شانه کردن با خشونت پرهیز کنید. هرگز موهای خود را وقتی که خیس هستند شانه نکنید. موها در حالت خیس، شکننده و آسیب‌پذیر هستند. بهتر است بعد از استحمام، موهای خود را لای حوله بپچید تا آب اضافی آن گرفته شود و اجازه دهید تا موهای شما در معرض جریان هوا خشک شوند و سپس اقدام به شانه کردن موهای خود کنید. شانه کردن موهای خیس باعث ریزش بیش از حد موها خواهند شد.
استفاده از ماسک‌های خانگی
همانطور که گفته شد استفاده از روش‌های طبیعی برای مراقبت از مو بهترین شیوه نگهداری از مو هستند. شما می‌توانید در دوران بارداری یا هر زمان دیگری برای مراقبت از موهای خود از مواد طبیعی که در منزل دارید، ماسک موی تقویتی بسازید و برای تقویت مو از آن استفاده کنید.
استفاده از ژل آلوئه‌ورا
امروزه استفاده از ژل و عصاره آلوئه‌ورا در محصولات مراقبت از پوست و مو رواج زیادی دارد. عصاره این گیاه حاوی موادی است که در درمان موهای شکننده و تقویت ریشه موها بسیار موثر است. استفاده از ژل آلوئه‌ورا سبب می‌شود که ریزش موها به حد قابل توجهی کاهش پیدا کند.
استفاده از ماسک شنبلیله
به اندازه یک قاشق از دانه‌های شنبلیله را در یک هاون بکوبید تا حالت پودری بگیرد، سپس این پودر را با کمی روغن زیتون مخلوط کنید و آن را به آرامی روی پوست سر خود ماساژ دهید. این ماسک سبب می‌شود تا موهای ضعیف تقویت شود و رشد موها بیشتر شود.
ماسک آب‌لیمو و تخم‌مرغ
تهیه این ماسک بسیار ساده است و مواد اولیه آن در خانه هر کسی یافت می‌شود. استفاده از تخم‌مرغ برای تقویت موها از قدیم مرسوم بوده است. یک عدد تخم‌مرغ را به همراه یک قاشق غذاخوری آب‌لیموی تازه در ظرفی بریزید و به خوبی آن‌ها را مخلوط کنید. این ماسک را روی موهای‌تان بمالید و برای چند دقیقه آن را روی پوست سر خود ماساژ دهید. به مدت نیم ساعت این ماسک را روی موی خود بگذارید؛ سپس موها را یا آب ولرم بشویید. این ماسک سبب می‌شود تا حجم موها افزایش یابد و از ریزش زیاد آن جلوگیری می‌کند.
استفاده از شیر نارگیل
استفاده از شیر نارگیل یک ماسک تقویت کننده بسیار عالی برای موها است. مقداری از شیر نارگیل را روی پوست سر بریزید و به آرامی برای دقایقی ماساژ دهید. اجازه دهید این ماسک ۲۰ دقیقه روی سر باقی بماند و سپس سر را با آب ولروم بشوئید.
آیا موهای ریخته شده بعد از بارداری رشد خواهند کرد؟
بزرگ‌ترین دغدغه بانوان باردار بازگشت موهای ریخته شده در دوران بارداری است. یکی از سوالات رایج بانوان در دوران بارداری این است که آیا موهای ریخته شده در دوران حاملگی مجدداً رشد خواهد کرد. رشد مجدد موها به عوامل مختلفی بستگی دارد و معمولاً امکان بازگشت موهای ریخته شده زیاد است. به طور معمول برگشت موها حداقل ۶ ماه زمان خواهد برد. بعد از زایمان مدتی طول می‌کشد تا نوسانات هورمونی برطرف شود و سطح ترشح هورمون‌ها نرمال شود. بعد از این که سطح ترشح هورمون‌ها به حالت عادی برگشت، رشد مجدد موها آغاز خواهد شد. اگر در دوران بارداری داوری خاصی مصرف می‌کردید ممکن است قطع مصرف دارو، مشکل را برطرف کند. آنچه مسلم ست این است که برگشت موها و رشد مجدد آن‌ها نیازمند سپری شدن زمان است.
ریزش مو بعد از زایمان
گاهی ریزش مو و مشکلات و عوارض بارداری حتی پس از زایمان نیز ادامه می‌یابد. بسیاری از مادران نگران ریزش موی خود هستند چرا که گمان می‌کنند با زایمان کردن و تمام شدن دوران بارداری باید همه چیز خیلی زود به حالت نرمال و قبل از دوران بارداری بازگردد. همانطور که اشاره شد برگشت به حالت قبل از دوران بارداری و تنظیم سطح ترشح هورمون‌ها نیازمند سپری شدن زمان است. مدت زمان لازم برای طبیعی شدن شرایط بدن در بانوان مختلف متفاوت است. برای برخی شاید چند هفته بعد از زایمان و برای برخی دیگر شاید چندین ماه زمان نیاز باشد تا بدن خود را با شرایط جدید وفق دهند.
آلوپسی پس از زایمان
آلوپسی یک اختلال در سیستم ایمنی بدن است. در این عارضه خودایمنی دسته‌ای از مو ریزش می‌کند. میزان ریزش مو در افراد مختلف با هم متفاوت است. برخی افراد حجم زیادی از موهای خود را از دست می‌دهند و برخی دیگر فقط در چند نقطه ریزش مو خواهند داشت. در برخی موارد ریزش مو موقتی است و موهای ریخته شده با رویش موهای جدید جایگزین می‌شوند. آلوپسی مسری نیست و علت بروز آن عوامل بسیار زیادی می‌تواند باشد از جمله: عوامل ژنتیکی، سبک زندگی فرد، شرایط روحی و غیره. یکی از انواع آلوپسی، آلوپسی پس از زایمان است. این عارضه به علت پایین سطح ترشح هورمون استروژن است. خوشبختانه ریزش مو موقتی است و نیاز به درمان خاصی ندارد گرچه ممکن است ریزش مو شدید باشد و در نگاه اول بسیار نگران‌کننده به نظر برسد. ریزش ۵۰۰ تار مو در روز در این عارضه گزارش شده است بنابراین اضطراب به خودتان راه ندهید، بدن یک تنش بزرگ را پشت سر گذاشته است و برگشت به حالت عادی نیازمند سپری شدن زمان است.
توجه داشته باشید که حتی اگر جزو آن دسته بانوان خوش‌شانسی بوده‌اید که در دوران بارداری موهای شما درخشان و پرپشت شده بوده، ممکن است پس از زایمان موهای شما این درخشندگی را از دست بدهد و شروع به ریزش کند. این امر کاملاً طبیعی است و اصلاً جای نگرانی نیست.
علت ریزش مو پس از زایمان
همانطور که پیشتر گفتیم، ریزش مو در دوران بارداری و پس از آن وابسته به تغییرات سطح ترشح هورمون‌ها است. در دوران بارداری افزایش سطح ترشح هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون سبب ریزش مو می‌شوند و پس از وضع حمل، پایین آمدن ناگهانی سطح ترشح این دو هورمون به ویژه هورمون استروژن عامل اصلی ریزش مو است. در واقع در دوران بارداری موهای شما دچار ریزش موقت می‌شود که از آن به عنوان «تلوژن افلوویوم» یاد می‌شود. دوران بارداری برای برخی بانوان مانند یک شوک بدنی است که در اثر این شوک و استرس قسمتی از موهای سر ریزش می‌کند. این اختلال موقتی است و بعد از مدتی رشد موها از سر گرفته می‌شود. در واقع موها وارد فاز استراحت یا ریزش می‌شوند و بعد از گذشت چند ماه از فاز استراحت خارج شده و رشد مجدد خود را از سر می‌گیرند.
کم‌پشتی، نازک شدن و حتی شکننده شدن مو در دوران بارداری و پس از آن طبیعی است. بدن افراد با هم متفاوت است و واکنش بدن هر فردی به استرس و تنش با دیگری متفاوت است. ممکن است یک بانوی باردار هرگز ریزش مو را نه در دوران بارداری و نه پس از آن، تجربه نکند پس خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. بدن هر فردی با دیگری تفاوت دارد.
آیا می‌توان از ریزش مو پس از زایمان جلوگیری کرد؟
حال که از طبیعی بودن ریزش مو در دوران پس از زایمان مطلع شدید شاید این سؤال برای شما پیش آید که آیا می‌توان از ریزش مو پس از اتمام دوران بارداری جلوگیری به عمل آورد؟ پاسخ این است که شما نمی‌توانید روند ریزش مو را متوقف کنید اما می‌توانید آن را کنترل کنید و سرعت ریزش مو را کند کنید.
همه آنچه که در مورد روش‌های «پیشگیری از ریزش مو در دوران حاملگی» گفته شد، در دوره پس از حاملگی نیز کاربرد دارد. داشتن یک تغذیه سالم و مناسب، مصرف آهن و پروتئین کافی، استفاده از ماسک‌ها و روغن‌های طبیعی، ورزش کردن، درمان بیماری‌ها مانند اختلال در عملکرد غده تیروئید یا دیابت و …، داشتن خواب مناسب و کافی و روش صحیح شانه زدن؛ همه و همه می‌توانند در جلوگیری از ریزش مو در دوران پس از زایمان مؤثر باشند.
توصیه‌های مراقبت از مو پس از زایمان
تولد نوزاد قطعاً یکی از شیرین‌ترین اتفاقات زندگی شما خواهد بود اما ورود عضو جدید خانواده ممکن است کلیه برنامه‌های زندگی شما را دگرگون کند. مراقبت و نگهداری از این کوچولوی تازه از راه رسیده ممکن است زمان زیادی از شما بگیرد، در چنین شرایط معمولاً مادران از توجه به خود باز می‌مانند و به صورت افراطی تمام انرژی و توان خود را برای مراقبت از نوزادشان صرف می‌کنند. این که شما مسئولیت مادرانه خود را به نحوه احسنت انجام دهید قطعاً مورد تحسین است اما فراموش نکنید شما در قبال خودتان هم مسئول هستید، پس لازم است تا در طول روز زمان مناسبی برای رسیدگی به خودتان صرف کنید. اگر موهای شما پس از زایمان ریزش دارد توصیه‌های زیر را برای مراقبت هر چه بهتر از موهای خود به کار ببندید.
ماسک موی مناسب استفاده کنید
پیشتر چند نوع ماسک موی طبیعی را معرفی کردیم. می‌توانید از همان ماسک موها استفاده کنید. با یک جستجوی ساده در اینترنت طرز تهیه و مصرف انواع و اقسام ماسک‌های مو طبیعی را می‌توانید بدست آورید. دنبال مواد عجیب و غریب نباشید، از موادی که در منزل دارید استفاده کنید. فراموش نکنید که نوع ماده‌ای که به عنوان ماسک مو به سرتان می‌زنید مهم است و باید با جنس موی شما سازگار باشد و مهم‌تر از آن روش استفاده از ماسک مو است. استفاده بیش از حد از برخی مواد یا ماندن بیش از اندازه روی سر، سبب می‌شود تا موهای شما خشک و شکننده شوند بنابراین دستورالعمل استفاده از ماسک‌ها را مد نظر داشته باشید. برخی بانوان ماسک مو را به قسمت ساقه مو آغشته می‌کنند، قسمت ساقه مو توانایی جذب مواد مغذی را ندارد چون این قسمت بخش مرده و غیرزنده مو است برای حصول نتیجه مطلوب ماسک را روی پوست سر ماساژ دهید. اگر درست کردن ماسک مو برای‌تان دشوار است، ماسک‌های موی آماده و همچنین شامپوهای حجم‌دهنده مو در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد، می‌توانید برای مراقبت از موی خود از این محصولات استفاده کنید اما توجه داشته باشید که این محصولات فاقد مواد شیمیایی مضر باشند.
تغذیه خود را اصلاح کنید
برخی بانوان بعد از بارداری به خوردن مواد غذایی ناسالم و کم‌ارزش روی می‌آورند و بیشتر این بانوان می‌گویند که ۹ ماه به خاطر سلامت جنین از خوردن برخی مواد غذایی مانند فست‌فود، تنقلات بی‌ارزش مثل چیپس و پفک، خوراکی شور و یا خیلی شیرین دست کشیدند و حالا با تولد نوزاد به قول معروف می‌خواهند دلی از عزا درآورند. این کار کاملاً اشتباه است. اگر به نوزاد خود شیر می‌دهید مواد غذایی ناسالم ممکن است از طریق شیر به نوزاد شما منتقل شود پس اگر سلامت طفل‌تان برای شما مهم است همچنان باید از خوردن مواد غذایی بی‌ارزش و مضر خودداری کنید. از طرفی ۹ ماه تلاش و چشم‌پوشی از هوس‌های نابه‌جای خوردن خوراکی‌های مضر تمرین خوبی برای اصلاح سبک زندگی است و بهتر است این ممارست را ادامه دهید و خوردن این مواد مضر را برای همیشه کنار بگذارید. گاهی همین مصرف بی‌رویه مواد خوراکی مضر عاملی برای ریزش مو پس از زایمان خواهد بود. در ضمن فراموش نکنید بدن شما ۹ ماه سخت را پشت سر گذاشته است و بعد از زایمان نیاز به بازیابی و ریکاوری دارد پس یک برنامه غذایی سالم، متنوع و مقوی را برای خودتان تنظیم کنید.
ورزش کنید
ورزش کردن پس از زایمان نه تنها باعث تناسب اندام شما خواهد شد بلکه سبب می‌شود تا بدن شما زودتر به حالت نرمال خود بازگردد. داشتن فعالیت بدنی گردش خون را تسهیل می‌کند و خونرسانی به قسمت‌های مختلف بدن را بهبود می‌بخشد بنابراین می‌تواند روند ریزش مو را کاهش دهد.
خواب کافی و مناسب
علاوه بر این که بدن با خوردن مواد غذایی مقوی ریکاور می‌شود داشتن خواب کافی و مناسب نیز برای ریکاوری پس از زایمان لازم است. قطعاً در دوران بارداری به دلیل عوارض مختلف بارداری، تغییر فرم بدن و نوسانات خلقی خواب مناسب و کافی نداشته‌اید بنابراین لازم است تا برای بعد از تولد نوزاد یک برنامه مناسب برای خواب و استراحت کافی داشته باشید. قطعاً تولد نوزاد ممکن است خواب شبانه شما را مختل کند اما سعی کنید در طول روز و ساعاتی که نوزاد در خواب به سر می‌برد، استراحت کافی داشته باشید.
درمان تخصصی ریزش مو پس از زایمان
روش‌های خانگی معمولاً دیربازده هستند اما عوارض کمی دارند و کم هزینه هستند. اگر به دنبال یک روش سریع و کم‌دردسر هستید می‌توانید با مراجعه به کلینیک‌های زیبایی روش‌های مختلف تقویت مو را امتحان کنید. مزوتراپی، کربوکسی‌تراپی، پی‌آرپی و غیره روش‌های متداول تقویت ریشه مو و جلوگیری از ریزش مو هستند. با مراجعه به یک پزشک پوست و مو و مشاوره با متخصص روش درمانی مناسب را انتخاب کنید.