هنگام صحبت در مورد کودکان، ما اغلب از اصطلاحاتی مانند نوزاد، شیرخوار و خردسال به جای یکدیگر استفاده می‌کنیم. با این حال، آنها یکسان نیستند و دانستن تفاوت بین آنها ضروری است زیرا هر یک از این اصطلاحات نشان دهنده مرحله‌ای از رشد در کودک شما است.
برای توصیف مراحل مختلف زندگی کودکان از اصطلاحات مختلفی مانند نوزاد تازه متولد شده، شیرخوار، کودک نوپا، خردسال، کودک پیش دبستانی یا نوباوه استفاده می‌شود و این اصطلاحات اگر چه به صورت مترادف استفاده می‌شوند اما متفاوت هستند. با هر یک از این اصطلاحات، نقاط عطف خاصی از رشد و تکامل برای کودک شما به وجود می‌آید. دانستن این موارد مهم است زیرا عدم دستیابی به این نقاط عطف ممکن است نشان دهنده ناتوانی‌های رشدی باشد. با پینو بیبی همراه باشید تا درباره هر کدام از این مراحل زندگی کودک بیشتر بدانید.
نوزاد تازه متولد شده Newborn
- استفاده از کلمه Newborn یا همان نوزاد تازه متولد شده از قرن چهاردهم میلادی رواج یافت.
کودک از چه سنی نوزاد تازه متولد شده در نظر گرفته می‌شود؟
- از بدو تولد تا ۲ ماهگی را نوزاد تازه متولد شده می‌نامند.
- پزشکان و کارشناسان به نوزادان کمتر از ۲ ماه به عنوان نوزاد تازه متولد شده اشاره می‌کنند.
- سازمان بهداشت جهانی کودک کمتر از ۲۸ روز را نوزاد تازه متولد شده می‌داند.
رشد و توسعه نوزاد تازه متولد شده
- دو ماه اول زندگی کودک بسیار مهم است و باید از تغذیه و مراقبت مناسب اطمینان حاصل شود.
- در ماه اول، نوزادان به طور پیوسته وزن اضافه می‌کنند، در حالی که قد او نیز چند سانتی‌متر افزایش می‌یابد.
- سیستم عصبی کودک شروع به بلوغ می‌کند و همراه با آن، رفلکس‌ها، شنوایی، ارتباطات و احساسات رشد می‌کند.
- بیشتر حرکات کودک واکنشی است. آنها به محرک‌های خارجی پاسخ می‌دهند و حتی دست‌ها، پاها و سر خود را حرکت می‌دهند.
- نوزادان تازه متولد شده برای انتقال احساساتی مانند گرسنگی یا ناراحتی گریه می‌کنند. آنها شروع به تقلید صداهای اصلی و متمایز زبانی که می‌شنوند می‌کنند و پایه و اساس خود را برای گفتار می‌گذارند.
- آنها شروع به ایجاد وابستگی عاطفی نسبت به مراقبان اصلی خود می‌کنند و پیوندهای عشق و اعتماد را ایجاد می‌کنند. می‌توانید با در آغوش گرفتن، صحبت کردن و بازی با آنها، امنیت عاطفی آنها را تقویت کنید.
چه زمانی به متخصص اطفال مراجعه کنیم؟
نوزادان در این سن می‌توانند نشانه‌هایی از ناتوانی‌های رشدی مانند اختلالات ژنتیکی و سندرم جنین الکلی را نشان دهند. به پزشک اطفال مراجعه کنید اگر:
- نوزاد در سن مناسب از لبخند زدن یا تماس چشمی عقب می‌ماند.
- کودک در سن مناسب شروع به غر زدن نمی‌کند.
- کودک حرکاتی مانند چنگ زدن را نشان نمی‌دهد.
شیرخوار Infant
اصطلاح Infant ترکیبی از دو کلمه لاتین in (غیرفعال) و fari (گفتن) است که به معنای «کسی که قادر به صحبت کردن نیست».
چه سنی شیرخوارگی در نظر گرفته می‌شود؟
- نوزادی و شیرخوارگی اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما در واقع، متفاوت هستند.
- یک نوزاد شیرخوار اشاره به نوازدی دارد که بین ۰ تا ۱۲ ماهه است.
- از نظر سنی اصطلاح شیرخوار در مقابل نوزاد تازه متولد شده، اصطلاح گسترده‌تری است که شامل یک نوزاد تازه متولد شده نیز می‌شود. هنگامی که به شیرخوار در مقابل کودک نوپا نگاه می‌کنیم، شیرخوار، کودکان تا یک سال هستند در حالی که کودکان نوپا بین یک تا چهار سال سن دارند.
رشد و توسعه شیرخوار
- تا یک سالگی، شیرخواران با سرعت سرسام آوری رشد می‌کنند و یاد می‌گیرند. خزیدن و ایستادن نقطه عطف رشد کودک در یک سال اول زندگی هستند.
- در دوران شیرخوارگی، کودکان یاد می‌گیرند که بهتر ارتباط برقرار کنند؛ لبخند می‌زنند، دست تکان می‌دهند، غرغر می‌کنند و برخی حتی ممکن است شروع به صحبت کنند.
- عملکرد حرکتی آنها با شروع به برداشتن اشیاء، خزیدن، غلت زدن، نشستن، ایستادن و راه رفتن با حمایت بهبود می‌یابد.
- شیرخواران به طور قابل توجهی رشد می‌کنند، قد آنها حدود ۱۵ تا ۲۰.۵ سانتی متر است و وزن آنها حدود سه برابر وزن هنگام تولد افزایش می‌یابد.
- آنها با مراقب اصلی خود (به طور معمول مادر) پیوندهای قوی ایجاد می‌کنند، شروع به پاسخ دادن به نام و دستورات اولیه می‌کنند و بازی‌های ساده‌ای مانند دالی بازی را انجام می‌دهند.
چه زمانی به متخصص اطفال مراجعه کنیم؟
رشد آهسته در دوران نوزادی می‌تواند نشان دهنده سندرم داون یا سایر ناتوانی‌های رشدی باشد. اگر کودک شما قادر به انجام موارد زیر نیست، می‌توانید با پزشک اطفال خود مشورت کنید:
- خزیدن یا سینه خیز رفتن
- بنشیند یا غرغر کند.
- به نامش پاسخ دهد.
- برای چیزها دست تکان دهد یا برای برداشتن اشیا دست دراز کند.
کودک نوپا Toddler
کلمه Toddler در سال ۱۷۹۳میلادی از کلمه Toddle که نحوه حرکت نوزادان را توصیف می‌کند پدید آمد.
چه سنی کودک نوپا در نظر گرفته می‌شود؟
- کودکان نوپا کودکانی هستند که آماده انتقال به پیش دبستانی هستند. در ادامه توضیح می‌دهیم که کودکان نوپا از چه سنی پیش دبستانی را شروع می‌کنند.
- کودکان نوپا معمولاً آن دسته از کودکان یک تا ۴ ساله هستند. اما در مورد سن کودک نوپا بین کارشناسان اتفاق نظر وجود ندارد.
- مرکز کنترل بیماری (CDC) و دایره المعارف بریتانیکا کودکان نوپا را کودکان بین یک تا ۳ سال تعریف می‌کند.
رشد و توسعه کودک نوپا
- سرعت رشد و تکامل در کودکان پس از یک سالگی کاهش می‌یابد.
- در سن ۳ سالگی، قد کودکان نوپا به نیمی از قد بزرگسالان خود می‌رسد. آنها راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها، حرکت در اطراف را یاد می‌گیرند و حتی می‌توانند در پوشیدن لباس‌های خود کمک کنند.
- آنها شروع به صحبت و برقراری ارتباط می‌کنند و می‌توانند برای بیان خواسته و احساسات خود از عبارات استفاده کنند و جمله بسازند. آنها اطلاعات را به سرعت جذب و به خاطر می‌سپارند و رنگ‌ها، اشکال و الفبا را یاد می‌گیرند. کودکان نوپا از آهنگ‌ها، قافیه‌ها و بازی‌های ساده لذت می‌برند.
- در دوران نوپا بودن، کودکان به چند چرت کوتاه در روز و ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب در شب نیاز دارند.
چه زمانی به متخصص اطفال مراجعه کنیم؟
مرکز کنترل بیماری بریتانیا CDC در صورت وجود علائم نگران کننده غربالگری اوتیسم را در سنین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی توصیه می‌کند. در موارد زیر به متخصص اطفال مراجعه کنید:
اگر کودک نوپا به نقاط عطف رشدی زیر دست نیافته است:
- پیاده روی
- جویدن
- بلع
- صحبت کردن
- نشان دادن علاقه به افراد آشنا
خردسال Babay
اصطلاح کودک یا خردسال در قرن چهاردهم میلادی به وجود آمد و به کودک از هر جنسی اشاره دارد. این کلمه از کلمه Babbling یعنی «ونگ ونگ کردن» بچه گرفته شده است.
کودک از چه سنی خردسال در نظر گرفته می‌شود؟
- اصطلاح خردسال بسیار گسترده است و می‌تواند شامل هر کودکی باشد.
- کلمه خردسال یک اصطلاح فراگیر برای نوزادان، کودکان و کودکان نوپا است.
- برای پاسخ به این سوال که خردسال چند سال دارد، معمولاً متخصصان برای توصیف کودک تا ۴ سالگی از اصطلاح خردسال استفاده می‌کنند.
کودک پیش دبستانی Preschooler
کودک پیش دبستانی معمولاً کودکی بین ۳ تا ۵ سال است که در یک پیش دبستانی یا مهد کودک ثبت نام کرده است.
چه سنی پیش دبستانی در نظر گرفته می‌شود؟
- والدین معمولاً پس از ۳ سالگی فرزندان خود را در پیش دبستانی ثبت نام می‌کنند.
- کودک پیش دبستانی، کودکی است که در یک پیش دبستانی ثبت نام کرده است و معمولاً بین ۳ تا ۵ سال سن دارد.
- مرحله پیش دبستانی بعد از مرحله کودک نوپا است.
رشد و توسعه کودک پیش دبستانی
- مرحله پیش دبستانی بسیار مهم است زیرا کودکان شروع به یادگیری تعامل با سایر کودکان و معلمان می‌کنند.
- مهارت‌های حرکتی آنها با یادگیری راه رفتن، پریدن، کشیدن، بازی کردن و کار با چیزهایی مانند قیچی یا بند کفش بهبود می‌یابد.
- همان طور که کودکان شروع به تعامل می‌کنند، مهارت‌های اجتماعی و گفتاری آنها به طرز چشمگیری بهبود می‌یابد. آنها به جای تمرکز بر خود شروع به تمرکز بر اطرافیان خود می‌کنند و از حالت خلقی، خودخواه به خوش اخلاق و مسئولیت پذیر تبدیل می‌شوند.
- آنها همچنین به شدت کنجکاو می‌شوند و سوالات متعددی می‌پرسند که والدین باید به آنها پاسخ دهند تا رشد فکری آنها تقویت شود.
نوباوه یا طفل Kid
وقتی کودک پیش دبستانی از مهدکودک می‌گذرد و وارد کلاس اول یا دوم دبستان می‌شود، نوباوه یا طفل نامیده می‌شود.
کودک از چه سنی نوباوه در نظر گرفته می‌شود؟
- کودکان پیش دبستانی اغلب به عنوان نوباوه شناخته می‌شوند، اما این دو اصطلاح متفاوت هستند.
- تا زمانی که یک کودک پیش دبستانی وارد کلاس اول یا دوم شود، ۶ سال دارد. نوباوه یا طفل یک کودک بین ۶ تا ۱۲ سال است.
رشد و توسعه نوباوه
- با بزرگتر شدن کودک، او باهوش‌تر و از نظر عاطفی بالغ می‌شود.
- حرکات کودک پایدارتر و برازنده‌تر است. او شروع به از دست دادن دندان‌های شیری خود می‌کند و دندان‌های دائمی رشد می‌کنند. او می‌تواند بدود، دوچرخه سواری کند، بازی کند و مهارت‌هایی مانند نقاشی، رقصیدن و آواز خواندن را بیاموزد.
- آنها شروع به درک موضوعات مدرسه خود می‌کنند و شروع به خواندن و نوشتن می‌کنند.
- آنها همچنین یاد می‌گیرند که عقاید خود را با دوستان‌شان به اشتراک بگذارند، تعامل کنند و با همسلان خود رقابت کنند.
سخن آخر
اصطلاحات نوزاد، نوزاد، نوزاد، کودک نوپا، پیش دبستانی و کودک معمولاً قابل تعویض نیستند و به مراحل مختلف رشد و تکامل مربوط به سنین مختلف اشاره می‌کنند. مهم است که تفاوت را بدانید، زیرا به شما کمک می‌کند تا رشد کودک خود و تغییرات فیزیکی و عاطفی او را درک کنید. اگر بخواهیم آن چه که در بالا توضیح داده شده را به صورت خلاصه ذکر کنیم، جدول زیر کمک شایانی خواهد کرد:
| محدوده سنی | اصطلاح کاربردی | نقاط عطف رشد |
| ۰ تا ۲ ماهگی | نوزاد تازه متولد شده | وزن اضافه می‌کنند، چند سانتی‌متر افزایش قد خواهند داشت.سیستم عصبی کودک رشد می‌کند و رفلکس‌ها، شنوایی، ارتباطات و احساسات توسعه می‌یابند.بیشتر حرکات کودک واکنشی است و به محرک‌های خارجی پاسخ می‌دهند.برای انتقال احساساتی گریه می‌کنند. صداهای اصلی و متمایز زبانی که می‌شنوند را تقلید می‌کنند. وابستگی عاطفی ایجاد می‌کنند. |
| ۰ تا ۱۲ ماهگی | شیرخوار | با سرعت سرسام آوری رشد می‌کنند و یاد می‌گیرند.خزیدن و ایستادن نقطه عطف رشد در یک سال اول زندگی کودک است.بهتر ارتباط برقرار می‌کنند؛ لبخند می‌زنند، دست تکان می‌دهند، غرغر می‌کنند. شروع به برداشتن اشیاء، خزیدن، غلت زدن، نشستن، ایستادن و راه رفتن می‌کنند.قد آنها حدود ۱۵ تا ۲۰.۵ سانتی متر است و وزن آنها حدود سه برابر وزن هنگام تولد افزایش می‌یابد.با مادر پیوندهای قوی ایجاد می‌کنند، شروع به پاسخ دادن به نام و دستورات اولیه می‌کنند و دالی بازی را انجام می‌دهند. |
| یک تا ۴ سالگی | نوپا | سرعت رشد و تکامل در کودکان پس از یک سالگی کاهش می‌یابد.آنها راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها، حرکت در اطراف را یاد می‌گیرند. آنها شروع به صحبت و برقراری ارتباط می‌کنند و اطلاعات را به سرعت جذب و به خاطر می‌سپارند و رنگ‌ها، اشکال و الفبا را یاد می‌گیرند. به ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب در شب نیاز دارند. |
| تا ۴ سالگی | خردسال | نقاط عطف رشد در خردسال همان‌هایی است که در مودر کودکان نوپا ذکر شد. (این اصطلاحات با هم همپوشانی دارند) |
| ۳ تا ۵ سالگی | پیش دبستانی | شروع به یادگیری تعامل با سایر کودکان و معلمان می‌کنند.مهارت‌های حرکتی آنها با یادگیری راه رفتن، پریدن، کشیدن، بازی کردن و کار با اشیا بهبود می‌یابد.، مهارت‌های اجتماعی و گفتاری آنها بهبود می‌یابد. خوش اخلاق و مسئولیت پذیر می‌شوند.آنها همچنین به شدت کنجکاو می‌شوند و سوالات متعددی می‌پرسند. |
| ۶ تا ۱۲ سال | نوباوه یا طفل | او باهوش‌تر و از نظر عاطفی بالغ می‌شود.دندان‌های شیری خود از دست می‌دهد و دندان‌های دائمی رشد می‌کنند. او می‌تواند بدود، دوچرخه سواری کند، بازی کند و مهارت‌هایی مانند نقاشی، رقصیدن و آواز خواندن را بیاموزد.شروع به خواندن و نوشتن می‌کند.یاد می‌گیرد که تعامل کند و با همسلان خود رقابت کند. |
توصیه می‌کنیم برای ارزیابی وضعیت رشد کودک‌تان حتماً مقالات زیر را مطالعه کنید:
- تمرینات عالی برای رشد نوزاد: غلتیدن، نشستن، خزیدن
- غربالگری‌های سلامت و پایش رشد برای نوزادان (از بدو تولد تا ۱۸ ماهگی)
- ویتامین‌ها و مواد مغذی برای رشد و نمو سالم کودک
- عوامل مهمی که بر رشد کودک تأثیر می‌گذارد؟
- چگونه والدین می‌توانند به رشد و رشد کلی کودک کمک کنند؟
- پنج مرحله مهم رشد و تکامل کودک
- قد و وزن استاندارد کودک در سنین مختلف
- علت وزن نگرفتن نوزاد و کودک
- چه مواد غذایی باعث افزایش قد کودک می‌شود؟