هیپومنوره (پریودی خفیف)، علائم و علل

هیپومنوره: دوره‌های خفیف قاعدگی

در حالی که داشتن قاعدگی سبک ممکن است در ابتدا چیز مطلوبی به نظر برسد، پریودهای مداوم سبک (وضعیتی که به عنوان هیپومنوره شناخته می‌شود) می‌تواند ناشی از شرایطی باشد که در صورت حل نشدن، ممکن است بر سلامت یک زن تأثیر منفی بگذارد، از جمله به خطر انداختن تلاش‌‌های باروری برای این بانوان را به دنبال دارد. به این ترتیب، به دست آوردن درک بهتر از الگوهای پریود اولین قدم برای یافتن تعادل و سلامت قاعدگی است. برای کسب اطلاعات در مورد هیپومنوره (قاعدگی سبک و کم)، از جمله این که چه چیزی است، علائمی که ممکن است جریان قاعدگی خفیف را ایجاد کند و این که چه چیزی باعث پریودهای بسیار سبک می‌شود با پینو بیبی همراه باشید. در این مقاله پینو بیبی عوارض و درمان طولانی مدت برای قاعدگی سبک (هیپومنوره) را بررسی خواهد کرد. قبلاً در مقاله‌ای به طور مفصل در خصوص دیسمنوره یا همان قاعدگی دردناک و آمنور اولیه و ثانویه یا همان عقب افتادن دوره پریود در مجله اینترنتی پینو بیبی مقالاتی ارائه شد، لازم است تا هنگام مطالعه تفاوت بین این اصطلاحات را در نظر داشته باشید. 

هیپومنوره چیست؟

هیپومنوره (Hypo Menorrhea) یک اصطلاح پزشکی برای دوره‌های خفیف یا جریان کم قاعدگی است. به عنوان مرجع، در طول یک دوره سالم، یک زن معمولاً بین ۴۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر خون در هر دوره از دست می‌دهد که برابر با حدود سه قاشق غذاخوری است. هیپومنوره را الیگومنوره نیز می‌گویند.

به دلیل مقدار کمی خونریزی، تشخیص دوره‌های خفیف از یک اختلال قاعدگی دیگر، یعنی لکه بینی بین دوره‌های قاعدگی، ممکن است برای زنان دشوار باشد. با این حال، مهم است که بانوان بتوانند تشخیص دهند که این دو شرایطی کاملاً متفاوت هستند. هیپومنوریا، همچنین به عنوان دوره‌های پریود کوتاه یا کم شناخته می‌شود که در واقع جریان خون بسیار سبک قاعدگی است. این برعکس پریودهای سنگین یا هیپرمنوره است که منوراژی نامیده می‌شود. جریان خون کمتر قاعدگی ممکن است ژنتیکی باشد و در صورت بررسی و تحقیق، ممکن است مشخص شود که مادر و یا خواهر زن نیز در طول قاعدگی خود جریان خون کاهش یافته است.

علائم هیپومنوره

هیچ علامت متمایز دیگری از هیپومنوره به جز یک یا چند مورد از ویژگی‌های زیر وجود ندارد:

• خیس شدن تعداد بسیار کمی از پد یا تامپون در طی خونروش قاعدگی
• داشتن یک جریان کم که به طور مداوم در طول دوره باقی می‌ماند.
• داشتن قاعدگی کمتر از سه روز
• خونریزی ممکن است شبیه لکه بینی باشد.

علاوه بر این، شایان ذکر است که پریودهای کم نشانه یک عدم تعادل اساسی در بدن است. به این ترتیب، ممکن است با علائم خاص علت دیگری همراه باشند، از جمله:

• گرگرفتگی
• آکنه
• سردرد
• مشکلات گوارشی
• نوسانات خلقی
• خستگی

علل دوره هیپومنوره (پریودی سبک)

آن چه می‌تواند باعث پریود بسیار سبک شود (در بیشتر موارد) به طور مستقیم یا غیرمستقیم با عدم تعادل هورمونی چرخه قاعدگی در بدن مرتبط است که چرخه قاعدگی را مختل می‌کند. این می‌تواند به دلایل طبیعی و غیرطبیعی و شیوه‌های زندگی باشد.

علل عادی هیپومنوره

پریودهای کم معمولاً در طول مراحل مختلف زندگی یک زن مشاهده می‌شود که در این صورت هیچ گونه ناهنجاری را نشان نمی‌دهد. آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

• قبل از یائسگی هنگامی که یک زن به یائسگی نزدیک می‌شود و تخمدان‌های او تولید هورمون خود را کاهش می‌دهند، احتمالاً دوره‌های نامنظم، از جمله یک جریان قاعدگی کم (هیپومنوره) را تجربه خواهد کرد.
• بارداری: تجربه خونریزی که شبیه یک دوره سبک است نیز ممکن است با خونریزی لانه گزینی اشتباه گرفته شود که حدود هفت تا ده روز پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. هیپومنوره یا قاعدگی‌های اندک می‌توانند به طور معمول در انتهای دوران باروری، یعنی درست بعد از بلوغ و درست قبل از یائسگی اتفاق بیفتند. این خونریزی سبک به این دلیل است که تخمک‌گذاری در این زمان نامنظم است و پوشش آندومتر به طور طبیعی رشد نمی‌کند. اما مشکلات عادی در زمان‌های دیگر نیز می‌تواند باعث جریان خونروش کم شود. عدم تخمک‌گذاری به دلیل سطح پایین هورمون تیروئید، سطح پرولاکتین بالا، سطح انسولین بالا، سطح آندروژن بالا و مشکلات با سایر هورمون‌ها نیز می‌تواند باعث پریودهای سبک و کم شود.
• شیر دادن: معمولاً برای زنان شیرده هنگام بازگشت قاعدگی بعد از زایمان، قاعدگی خفیف وجود دارد. در هنگام شیردهی بدن مادر هورمونی به نام پرولاکتین تولید می‌کند. که تخمک‌گذاری و پریودی را سرکوب می‌کند. حتی اگر زمانی که مادر هنوز در حال شیردهی است، دوره‌های قاعدگی‌ بر می‌گردد، ممکن است دوره قاعدگی نامنظم، کوتاه‌تر یا سبک‌تر از قبل باشند.
• بلوغ: چند دوره پریود اول زندگی یک دختر به احتمال زیاد بسیار کم است و اغلب فقط با لکه بینی خفیف همراه است. برای نوجوانانی که تازه شروع به قاعدگی می‌کنند، عادی است که قاعدگی‌های سبک و نامنظم را تجربه کنند. در واقع، قاعدگی‌ها در دهه ۲۰ زندگی یک دختر منظم‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر می‌شوند.

علل غیر طبیعی هیپومنوره

داشتن یک جریان پریود سبک نیز می‌تواند ناشی از برخی بیماری‌ها یا عادات سبک زندگی نامناسب باشد، از جمله موارد زیر:

• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): در زمان تخمک‌گذاری مسلماً قاعدگی رخ نمی‌دهد و در سندرم تخمدان پلی کیستیک، به علت مصرف داروهایی که به آزادسازی تخمک کمک می‌کند روند طبیعی و سیکل ماهانه دچار اختلال می‌شود و بنابراین اختلال دروه‌های قاعدگی مشاهده می‌شود. قاعدگی‌های سبک، نامنظم، سنگین یا غایب برخی از علائم مرتبط با پریود PCOS (هیپومنوره) هستند.
• قرص‌های ضد بارداری: کاهش جریان قاعدگی یک عارضه جانبی رایج روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی است، مانند قرص‌های ضد بارداری خوراکی، اقدامات هورمونی کنترل بارداری مانند قرص‌ها، چسب‌ها یا حلقه‌ها از تخمک‌گذاری و ضخیم شدن دیواره رحم جلوگیری می‌کند که می‌تواند منجر به پریودهای بسیار سبک یا عدم حضور پریود شود. IUDهایی که هورمون‌ها را آزاد می‌کنند (مانند Mirena)، یا ایمپلنت‌های هورمونی مانند Depo-Provera که استروژن نسبتاً پایین موجود در اکثر داروهای ضد بارداری هورمونی، رشد آندومتر را کاهش می‌دهد، بنابراین اندومتر نسبتاً کمی باقی می‌ماند که در طول قاعدگی ریزش می‌کند. بسیاری از زنان این عارضه جانبی را از مزایای استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی می‌دانند.
• سندرم آشرمن (چسبندگی داخل رحمی)، میزان کمبود قاعدگی ارتباط نزدیکی با میزان چسبندگی دارد.
• جراحی‌های رحم: از دست دادن قاعدگی گاهی اوقات به این معنی است که سطح خونریزی کمتر از حد طبیعی است و گاهی اوقات زمانی که حفره آندومتر در طول میومکتومی یا سایر جراحی‌های پلاستیک روی رحم کاهش یافته است، دیده می‌شود. با این حال، به ندرت نشان دهنده هیپوپلازی رحم است زیرا وجود این وضعیت در رحمی که به هورمون‌ها پاسخ می‌دهد، نشان دهنده کم‌کاری تخمدان است و این خود را با قاعدگی نادر (الیگومنوره) نشان می‌دهد.
• عوامل عصبی و عاطفی: عوامل روحی و روانی مانند استرس یا هیجان بیش از حد ممکن است باعث هیپومنوره شوند. چنین عواملی فعالیت مراکزی را در مغز که تخمدان‌ها را در چرخه تخمدان تحریک می‌کنند (برای ترشح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون) سرکوب می‌کنند و ممکن است منجر به تولید کم این هورمون‌ها شوند.
• چربی بدن کم: ورزش بیش از حد و رژیم‌های سخت می‌تواند باعث ایجاد دوره‌های قاعدگی کمی شود که در آن نسبت چربی بدن به زیر سطح مشخصی کاهش می‌یابد و ممکن است باعث فقدان کامل قاعدگی شود (که آمنوره نیز نامیده می‌شود).
• بیماری تیرویید: زمانی که غده تیروئید هورمون‌هایی را که متابولیسم را تنظیم می‌کنند، بیش از حد یا خیلی کم تولید می‌کند (فرآیندی که طی آن بدن، غذا را به انرژی تبدیل می‌کند) و ممکن است دوره‌های قاعدگی‌ غیرطبیعی شود.
• اختلالات اشتها و خوردن: اختلالات خوردن با سرکوب ترشح هورمون‌هایی که باعث تحریک تخمک‌گذاری و ریزش دیواره رحم در طول قاعدگی می‌شوند، به طور قابل توجهی بر دوره‌های قاعدگی تأثیر می‌گذارد. این منجر به دوره‌های سبک یا دوره‌های غایب در طول زمان می‌شود.
• تمرین‌های ورزشی دشوار: اگر بانویی انرژی بیشتری را صرف ورزش کردن نسبت به رژیم غذایی خود کند، سلامت تناسلی، قلبی عروقی و استخوانی او به خطر می‌افتد و آسیب می‌بیند.
• استرس زیاد طولانی مدت: استرس مدیریت نشده بر تمام جنبه‌های سلامت روانی و جسمی تأثیر می‌گذارد و همچنین بر چرخه قاعدگی نیز تأثیر‌گذار است.
• کم خونی تغذیه‌ای: نوعی کم خونی ناشی از کمبود برخی مواد مغذی مانند آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک است. کمبود این مواد مغذی می‌تواند بر تولید گلبول‌های قرمز خون تأثیر بگذارد و منجر به تغییراتی در جریان قاعدگی شود.
• افزایش یا کاهش وزن زیاد: نوسان وزن بدن و درصد چربی بدن می‌تواند چرخه قاعدگی را مختل کند و دوره‌های قاعدگی را بسیار سبک‌تر یا کوتاه‌تر کند. وقتی وزن اضافه می‌شود و بدن مادر چربی بیشتری ذخیره می‌کند، هورمون‌های مادر را از تعادل خارج می‌کند. با کاهش وزن از طریق رژیم‌های غذایی سخت و محدود کردن مواد مغذی و کالری مورد نیاز بدن، بدن خود را در حالت استرس قرار می‌دهد و دوباره هورمون‌های خود را از تعادل خارج می‌کند.
• نارسایی آندومتر (اسکلروز)
• عدم تخمک‌گذاری

عوارض هیپومنوره یا خونروش کم چیست؟

گاهی اوقات پریودهای سبک‌تر (هیپومنوره) معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست، به خصوص زمانی که در طول مراحل طبیعی زندگی وجود داشته باشد. بارداری به طور معمول با این نوع کاهش جریان در طول دوره اتفاق می‌افتد. میزان بروز ناباروری مانند زنانی است که جریان خون طبیعی دارند. قاعدگی اندک احتمالاً با فرض وجود نظم غیرعادی یا عدم حساسیت نسبی دستگاه عروقی آندومتر به بهترین شکل توضیح داده می‌شود. با این حال، هیپومنوره به دلایل غیرطبیعی می‌تواند عواقب منفی بر سلامت زنان داشته باشد.

ناباروری، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) درمان نشده، بیماری تیروئید، استرس زیاد و سایر شرایط علت پریودهای کم با مشکلات تخمک‌گذاری، از جمله عدم وجود قاعدگی و ناباروری مرتبط به آن هستند. به این ترتیب، زنانی که قاعدگی آن‌ها سبک است ممکن است در باردار شدن و یا باردار ماندن با مشکل مواجه شوند. سایر عوارض قاعدگی بسیار خفیف (هیپومنوره) ممکن است ناشی از پیشرفت شرایطی باشد که در وهله اول باعث ایجاد آن‌ها می‌شود. هیپومنوره ممکن است نه تنها به سلامت باروری زن، بلکه به سلامت جسمی و روانی او آسیب بیشتری وارد کند.

تشخیص هیپومنوره چگونه است؟

• آزمایش خون: بیشتر علت شایع کاهش جریان خون در دوران قاعدگی با آزمایش خون قابل تشخیص است. آزمایشات برای تعیین سطح هورمون‌هایی مانند هورمون محرک فولیکول، هورمون لوتئینیزه کننده، استروژن، پرولاکتین، انسولین مهم هستند. در سندرم تخمدان پلی کیستیک، سطوح بالایی از انسولین و آندروژن وجود خواهد داشت.
• سونوگرافی اولترا: سونوگرافی می‌تواند ضخامت آندومتر، اندازه رشد فولیکول‌های تخمدان، تخمک‌گذاری و سایر ناهنجاری‌ها را تشخیص دهد.
• آزمایش‌های دیگر: آزمایش‌هایی مانند اتساع و کورتاژ (D&C) و اسکن MRI گاهی برای تعیین علت جریان خون کم در طول دوره‌های قاعدگی مورد نیاز است.

درمان هیپومنوره یا الیگومنوره

در حالی که پریودهای ناچیز و سبک به دلایل عادی نیازی به درمان ندارند، آن‌هایی که ناشی از بیماری‌ها یا عادات ناسالم هستند باید به درستی برطرف شوند. به طور کلی تمرکز بر بازگرداندن تعادل هورمونی و تنظیم الگوهای قاعدگی از طریق روش‌های مختلف است.

تعدیل سبک زندگی

• یک رژیم غذایی متعادل با غذاهای غنی از فیتواستروژن و آهن و هم چنین تامین کافی پروتئین، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌های پیچیده.
• ورزش منظم که شامل تمرینات با شدت کم تا متوسط به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته است.
• کاهش استرس در قالب تمرینات تنفس عمیق، رایحه درمانی، مدیتیشن و یا یوگا

طب جایگزین

• مکمل‌های غذایی مانند آهن، فولات (ویتامین B9) و ویتامین B12 برای کمک به درمان کم خونی که زمینه هیپومنوره است.
• مکمل‌های فیتواستروژنیک مانند شبدر قرمز برای تقویت تعادل هورمونی با تامین استروژن گیاهی
• مکمل‌های تنظیم کننده هورمون مانند Macafem که غدد درون‌ریز را برای بهینه‌سازی تولید هورمون‌ها و تنظیم قاعدگی تحریک می‌کند.

طب متعارف

• داروها، مانند قرص‌های ضد بارداری، ممکن است برای تنظیم چرخه‌های قاعدگی و عادی‌سازی جریان قاعدگی استفاده شوند.
• روان درمانی، برای زنانی که پریودهای ناچیزشان به دلیل اختلالات خوردن و مشکلات مربوط به نگرانی در مورد تصویر بدنی است ممکن است مفید باشد.

تغذیه مناسب برای درمان هیپومنوره

بدون شک، قاعدگی برخی از زنان به طور طبیعی سبک است، بدون این که هیچ گونه ناهنجاری قاعدگی یا سایر شرایط بهداشتی و سلامتی وجود داشته باشد. با این حال، یک بانو تا زمانی که تحت آزمایش کافی قرار نگیرد و تشخیص مناسب را دریافت کند، نباید تصور کند که پریودهای کم، که از نظر پزشکی به عنوان هیپومنوره شناخته می‌شود، طبیعی است. در حالی که هیپومنوره اغلب در زمان‌های نوسانات هورمونی، مانند یائسگی یا بلوغ رخ می‌دهند، دوره‌های بسیار سبک نیز می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای یا شیوه‌های زندگی ناسالم باشند که نیاز به درمان دارند. خوشبختانه، سلامت قاعدگی را می‌توان با جایگزینی عادات بد با عادات مفید، از جمله رژیم غذایی، ورزش و کاهش استرس به دست آورد. مصرف مکمل‌های گیاهی، مانند ماکافم، برای بازگرداندن تعادل هورمونی به طور طبیعی و در صورت لزوم، علل زمینه‌ای هیپومنوره را با دارو درمان کند.

چه زمانی باید نگران لکه بینی بین قاعدگی بود؟

لکه بینی بین دوره‌های قاعدگی می‌تواند یک اتفاق طبیعی برای برخی از زنان باشد، به خصوص در زمان تخمک‌گذاری یا شروع یا توقف کنترل بارداری هورمونی. با این حال، اگر لکه بینی مکرر، سنگین یا همراه با علائم دیگری مانند درد یا تب باشد، مهم است که با پزشک مشورت شود تا احتمال بروز هرگونه بیماری زمینه‌ای را رد شود.

آیا استرس می‌تواند پریود را کوتاه کند؟

پاسخ مثبت است. بله، استرس می‌تواند چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار دهد و باعث تغییر در طول و مدت پریود شود. استرس می‌تواند تعادل ظریف هورمون‌هایی را که چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند، مختل کند و منجر به تغییر در زمان، دفعات و جریان قاعدگی شود.