پارگی عمدی کیسه آمنیوتیک
آمنیوتومی یا پارگی مصنوعی غشاها (AROM) زمانی است که یک پزشک عمداً کیسه آب فرد باردار را پاره میکند. پزشک ممکن است AROM را برای تسریع زایمان و تشویق گشاد شدن دهانه رحم (دیلاتاسیون) توصیه کند. پزشک یک آمنی هوک که از طریق دهانه رحم وارد میکند تا کیسه آمنیوتیک را پاره کند. آمنیوتومی شامل پاره شدن کیسه آمنیوتیک است و هدف اصلی آن القای شروع زایمان یا افزایش انقباضات و تسریع زایمان خود به خود است. پارگی مصنوعی غشاها فواید کمی دارد اما خطراتی نیز دارد. با پینو بیبی همراه باشید تا حقایق در مورد شکستن کیسه آب برای القای زایمان را دریافت کنید.
آمنیوتومی چیست؟
آمنیوتومی یا پارگی مصنوعی غشاها (AROM)، روشی برای شکستن کیسه آمنیوتیک است. کیسه آمنیوتیک (یا کیسه آب) کیسه‌ای پر از مایع است که در دوران بارداری جنین را احاطه کرده است. کیسه آمنیوتیک حاوی مایعی به نام مایع آمنیوتیک است. مایع آمنیوتیک از جنین محافظت و نگهداری میکند و حرکات جنین را در حالی که در رحم است تسهیل میکند.
هنگامی که زمان تولد کودک فرا می‌رسد، کیسه آب پاره می‌شود و مایع آمنیوتیک خارج می‌شود. این به طور طبیعی با پیشرفت انقباضات زایمان برای برخی افراد اتفاق می‌افتد. با این حال، برای برخی دیگر از بانوان، کیسه آمنیوتیک با وجود این که در حال زایمان هستند، پاره نمی‌شود بنابراین، پزشک (ماما یا متخصص زنان و زایمان) ممکن است آمنیوتومی را برای پاره کردن عمدی کیسه آب توصیه کند. پارگی یا شکستن کیسه آمنیوتیک می‌تواند باعث انقباض رحم شود و به گشاد شدن دهانه رحم (افاسمان) کمک کند.
حقایقی در مورد پارگی مصنوعی غشاء آمنیوتیک
پارگی مصنوعی غشا به عنوان آمنیوتومی یا شکستن کیسه آب نیز شناخته می‌شود، حقایقی در مورد پارگی مصنوعی غشاها عبارت است از:
- این یک روش سریع و نسبتاً آسان در دستان با تجربه متخصصین است.
- ناراحتی کمی برای مادر وجود دارد، بنابراین از بیهوشی استفاده نمی‌شود.
- معمولاً زمانی انجام می‌شود که دهانه رحم تا حدودی از بین رفته باشد (نازک) و حداقل تا سه سانتی‌متر گشاد شده باشد.
- در بسیاری از نقاط جهان، این کار به طور معمول بر روی همه زنان انجام می‌شود.
چرا آمنیوتومی (پاره کردن عمدی کیسه آب) انجام می‌شود؟
در بیشتر موارد، پزشک آمنیوتومی را برای سرعت بخشیدن به روند زایمان انجام می‌دهد. خطرات مرتبط با AROM وجود دارد و ممکن است برای همه ایده‌آل نباشد. دلایل پارگی مصنوعی غشاها (AROM) عبارت هستند از:
- برای پیشبرد یا القای زایمان: پارگی غشاء ممکن است هورمون‌هایی را آزاد کند که باعث انقباضات قوی‌تر می‌شود. تصور می‌شود که AROM پروستاگلاندین‌ها و سایر مواد شیمیایی را از غشای جنین آزاد میکند که باعث شروع زایمان می‌شود. بدون بالش مایع آمنیوتیک، کودک می‌تواند به عمق لگن حرکت کند. این فشار روی دهانه رحم ممکن است باعث اتساع (دیلاتاسیون) بیشتر شود.
- برای اتصال الکترود سر جنین: یک الکترود برای نظارت داخلی بر ضربان قلب جنین به سر جنین متصل می‌شود. این زمانی انجام می‌شود که نظارت دقیق‌تری بر نوزاد مورد نیاز باشد یا اطلاعات دریافتی از الکترود خارجی شکم قابل اعتماد نباشد.
- برای بررسی مایع آمنیوتیک: دفع بیش از حد مکونیوم (اولین مدفوع نوزاد) می‌تواند بر سلامت کودک تأثیر بگذارد. بررسی مایع آمنیوتیک برای مکونیوم به پزشک کمک میکند تا بلافاصله پس از زایمان، بینی و دهان کودک را ساکشن کند.
- قرار دادن کاتتر فشار داخل رحمی: گاهی اوقات برای اندازه‌گیری موثرتر فشار در حفره رحم در حین انقباضات به این کار نیاز است. یک کاتتر فشار داخل رحمی (IUPC) معمولاً زمانی قرار می‌گیرد که از دوزهای بالای پیتوسین برای تحریک انقباضات استفاده شود.
- در برخی از مراحل زایمان، اگر کیسه آمنیوتیک هنوز دست نخورده باشد، باید شکسته شود تا در مرحله دوم (فشار) زایمان پیشرفت کند و کودک از واژن خارج شود.
اثربخشی پارگی مصنوعی غشاها (AROM) اغلب توسط متخصصان و محققان پزشکی مورد بحث قرار می‌گیرد. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که پارگی مصنوعی غشاها لزوماً در حاملگی‌های کم خطر باعث پیشرفت زایمان نمی‌شود و پیشرفت طبیعی زایمان ترجیح داده می‌شود. با این حال، برخی از داده‌ها نشان می‌دهد که پارگی مصنوعی غشاها (AROM) می‌تواند سرعت زایمان را افزایش دهد.
آمنیوتومی چگونه انجام می‌شود؟
ابتدا، پزشک دهانه رحم بانوی آبستن را ارزیابی میکند تا ببیند آیا نرم یا نازک شده است (افاسمان) و آیا سر کودک در موقعیت صحیح قرار دارد (انگاژمان). جنین (نوزاد متولد نشده) باید در لگن مادر پایین باشد و روی دهانه رحم بانوی باردار فشار داده شود. در مرحله بعد پزشک پدها یا حوله‌هایی را زیر بدن بانوی آبستن قرار می‌دهد تا مایع کیسه آمنیوتیک را پس از پاره شدن جذب کند.
پزشک به وسیله یک ابزار پلاستیکی نازک به نام آمنیو هوک غشاهای کیسه آمنیوتیک را پاره میکند. یک آمنی هوک حدود ۳۰ تا ۳۱ سانتی‌متر طول دارد و یک قلاب منحنی در بالا دارد. شبیه قلابی است که برای قلاب بافی کردن یک پتو از آن استفاده می‌شود. برای شکستن آب، پزشک آمنیو هوک استریل را از طریق واژن بانوی باردار وارد میکند. آمنیوتومی در شرایط استریل انجام می‌شود تا احتمال ورود عفونت به رحم کاهش یابد. نیازی به اعمال بیهوشی برای انجام آمنیوتومی نیست. هنگامی که پزشک کیسه آب یا کیسه آمنیوتیک را پیدا کرد، به وسیله آمنی هوک در آن خراش یا پارگی ایجاد می‌کنند تا مایع از آن خارج شود.
ابزارهای جایگزین قلاب آمنیو هوک عبارت هستند از:
- آمنیوگلاو (Amnioglove): این ابزار به صورت یک قلاب کوچک در انتهای انگشت یک دستکش استریل قرار می‌گیرد.
- آمنیوکوت (AmniCot): یک دستکش یک انگشتی است که روی انگشت پزشک که دارای دستکش استریل است قرار می‌گیرد.
- انگشت(Finger): اگر آب از دهانه رحم بیرون زده باشد، گاهی اوقات پزشک به راحتی می‌تواند انگشت خود را در کیسه آمنیوتیک فرو کرد.
- پنجه نصف فورسپس کوچر (Claw from Half of a Kocher Forceps): شبیه یک نصفه فورسپس یا قیچی سر گرد می‌باشد.
آمادگی برای آمنیوتومی
نیازی نیست که بانوی باردار برای آمنیوتومی آماده شود و یا کار خاصی را انجام دهد. فقط باید هر گونه نگرانی در مورد این روش را با پزشک خود در میان بگذارد.
بررسی امتیاز بیشاپ پیش از آمنیوتومی
قبل از این که کیسه آب شکسته شود، متخصص زنان و زایمان عددی را محاسبه میکند که به عنوان نمره بیشاپ شناخته می‌شود. این امتیاز تخمینی از «مطلوب بودن» دهانه رحم را ارائه می‌دهد، که به نوبه خود به تخمین این که آیا شکستن کیسه آب احتمالاً باعث شروع زایمان می‌شود یا خیر کمک میکند.
امتیاز بیشاپ با اختصاص دادن امتیاز بر اساس گشاد شدن دهانه رحم (دیلاتاسیون)، افاسمان (نحوه نازک شدن دهانه رحم)، ایستگاه جنینی (میزان پایین بودن نوزاد در لگن یا انگاژمان) و همچنین قوام و موقعیت آن محاسبه می‌شود.
نمره ۸ یا بیشتر به این معنی است که دهانه رحم «مطلوب» است و احتمال مناسبی برای زایمان طبیعی وجود دارد. کیسه آب نباید شکسته و پاره شود مگر این که ایستگاه جنین صفر یا مثبت (انگاژمان) باشد. اگر دهانه رحم مطلوب نیست (نمره بیشاپ کمتر از ۶ است)، معمولاً القای آمنیوتومی و پیتوسین توصیه نمی‌شود.
با این حال، روش‌های دیگری مانند استفاده از پروستاگلاندین واژینال یا سرویدیل برای رسیدن دهانه رحم وجود دارد که ممکن است به جای آن توصیه شود. همچنین ممکن است پزشکان صبر کنند تا دهانه رحم مطلوب‌تر شود و به اصلاح رسیدن دهانه رحم اتفاق بیفتد.
روش انجام آمنیوتومی (شکستن مصنوعی غشاءها)
در حین انجام پاره کردن کیسه آب، بانوی باردار به پشت در بستر زایمان خود دراز می‌کشد و زانوهایش خم شده و پاهای به صورت وضعیت قورباغه‌ای به دو طرف است (کف پاها نزدیک به هم است). تعدادی پارچه یا حوله برای جمع‌آوری آب خارج شده در زیر بدن زائو قرار می‌گیرد. هنگام استفاده از آمنیوهوک، پزشک پس از آماده سازی بانوی باردار مراحل زیر را انجام می‌دهد:
- او با دستکش‌های استریل، دو انگشت خود را مانند معاینه معمولی واژن، وارد واژن میکند.
- هنگامی که پزشک دهانه رحم را پیدا کرد، نوک انگشتان خود را درست از طریق ورودی می‌برد تا بتواند کیسه آب را لمس کند.
- پزشک آمنیو هوک را وارد واژن میکند و آن را در امتداد انگشتانش به سمت کیسه آمنیوتیک هدایت میکند.
- دکتر با دست دیگر خود، قلاب را دستکاری میکند تا سوراخی در کیسه آب ایجاد کند و مراقب است که به جنین آسیبی نرساند.
- پزشک اطراف دهانه رحم را چک میکند تا مطمئن شود بند ناف از طریق آن پرولاپس (افتادن بندناف) نشده است.
- کارکنان پزشکی ضربان قلب جنین را از نزدیک برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زیر نظر دارند.
- در نتیجه آمنیوتومی، مایع آمنیوتیک (آب) بیرون می‌ریزد و ممکن است سر جنین بیشتر در لگن مادر پایین بیاید. اگر کیسه آب از دهانه رحم بیرون زده باشد، این روش آسان‌تر است.
پس از شکستن کیسه آب (آمنیوتومی) توسط پزشک چه اتفاقی می‌افتد؟
بعد از این که غشاها توسط آمنی هوک پاره شد، ممکن است بانوی باردار ترشح یا چکه‌ای مایع از واژن را مشاهده کند. پزشک از چندین پد یا حوله جاذب برای جذب مایع خروجی از واژن استفاده میکند. بانوی باردار ممکن است انقباضات شدیدتری را نیز احساس کند که به هم نزدیک‌تر می‌شوند. اگر این روش موفقیت‌آمیز باشد، ممکن است پزشک به مادر بگوید که دهانه رحم سریع‌تر گشاد می‌شود (متسع می‌شود، دیلاتاسیون).
آیا پارگی مصنوعی غشاها (AROM)، درد دارد؟
اکثر بانوان آبستن چیزی را احساس نمی‌کنند، به خصوص اگر در حال زایمان و وضع حمل باشند یا برای مدیریت انقباضات دردناک زایمان، تزریق اپیدورال انجام داده‌اند. همچنین نوزاد (جنین) آمنیوتومی را احساس نمی‌کند و به هیچ وجه به او آسیب نمی‌رساند. افرادی که هیچ داروی ضددردی مصرف نکرده‌اند، ممکن است هنگام قرار دادن آمنی‌هوک در واژن، کمی احساس ناراحتی کنند.
مزایای آمنیوتومی چیست؟
مزایای شکستن عمدی آب (AROM) عبارت است از:
- پارگی مصنوعی غشاها (AROM) می‌تواند با نزدیک‌تر کردن جنین به دهانه رحم و افزایش انقباضات، زایمان را تسریع کند و یا باعث پیشرفت در روند زایمان شود.
- پزشک بعد از پارگی مصنوعی غشاها، با قرار دادن یک الکترود روی سر جنین یا یک کاتتر فشار داخل رحمی، در صورت نیاز، امکان نظارت دقیق‌تر بر نوزاد و انقباضات را فراهم میکند.
- پارگی مصنوعی غشاها (AROM) می‌تواند به پزشک کمک کند تا نوزاد (جنین) را با دقت بیشتری از نظر ناراحتی تحت نظر داشته باشد.
- بعد از پارگی مصنوعی غشاها (AROM) پزشک می‌تواند ببیند که آیا مایع آمنیوتیک مکونیوم (اولین مدفوع کودک) در آن وجود دارد یا خیر و اقدامات لازم را انجام دهد زیرا دفع مکونیوم می‌تواند نشانه‌ای از ناراحتی جنین باشد. تشخیص سطوح مکونیوم به تعیین نوع حمایت پزشکی برای نوزاد در هنگام زایمان کمک میکند. اگر نوزاد مکونیوم را استنشاق کند، او را در معرض خطر مرگ درون رحمی یا مشکلات عمده تنفسی در بدو تولد قرار می‌دهد.
- پزشک با پارگی مصنوعی غشاها (AROM) ممکن است علائم عفونت مانند مایع آمنیوتیک کدر یا بدبو را تشخیص دهد.
خطرات یا عوارض آمنیوتومی چیست؟
هیچ تضمینی وجود ندارد که آمنیوتومی (پارگی مصنوعی غشاها) مدت زمان زایمان را کوتاه کند یا باعث تسریع زایمان شود. عوارض آمنیوتومی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افتادگی (پرولاپس) و فشرده‌سازی بند ناف: ممکن است سر نوزاد قبل از AROM به خوبی در لگن درگیر نباشد، زیرا آب به بیرون فوران میکند، بند ناف می‌تواند پایین بیاید و توسط بخشی از بدن نوزاد فشرده شود. همچنین ممکن است بند ناف به داخل واژن پرولاپس شود. هر دو موقعیت می‌توانند اکسیژن‌رسانی به کودک را قطع کنند.
- زایمان سزارین: زمانی که قبل از پارگی غشاها، سر جنین در لگن مادر درگیر نباشد، این امکان وجود دارد نوزاد بعد از آمنیوتومی به حالت بریچ بچرخد، که موقعیت زایمان خطرناک‌تری است.
- ضربان قلب جنین ممکن است در نتیجه پارگی مصنوعی غشاء (AROM) کاهش یابد، در این حالت سزارین سریع لازم است.
- ممکن است حین آمنیوتومی، خطر کوچکی برای پارگی پوست سر جنین و در نتیجه خونریزی وجود داشته باشد و این عارضه می‌تواند سایر مداخلات، از جمله افزایش احتمال زایمان سزارین را به دنبال داشته باشند.
- در صورت عدم استفاده از روش استریل در هنگام پارگی مصنوعی غشاء، خطر کوچکی برای ایجاد عفونت در رحم وجود دارد.
- عفونت: بدون مایع آمنیوتیک، جنین در برابر عفونت محافظی ندارد. هر چه بین شکستن آب و زایمان بیشتر طول بکشد خطر ابتلای نوزاد به عفونت افزایش می‌یابد. هنگامی که کیسه آمنیوتیک پاره شود، در صورت طولانی شدن زایمان بیش از ۲۴ ساعت، خطر عفونت مادر و جنین از طریق باکتری‌های واژن نیز افزایش می‌یابد.
- افزایش درد: برخی افراد بعد از AROM احساس انقباضات شدیدتر و افزایش درد می‌کنند. هنگامی که بالشتک مایع آمنیوتیک از بین رفت، هیچ لایه‌ای بین سر نوزاد (جنین) و دهانه رحم مادر وجود ندارد. نبود این بالشتک نرم برای مادر و جنین هر دو دردناک است.
چه زمانی پارگی مصنوعی غشاهای کیسه آب ایمن نیست؟
شکستن آب (پارگی مصنوعی غشاها) ناامن است اگر:
- کودک در مجرای زایمان با سر قرار نگرفته باشد (وضعیت بریچ یا غیرسفالیک).
- سر کودک به داخل لگن مادر نزول نکرده است. این موقعیت، ایستگاه جنینی کودک است. یک ایستگاه جنینی صفر (انگاژمان صفر) قبل از AROM پیشنهاد می‌شود.
- دهانه رحم بانوی آبستن در وضعیت مطلوب نیست. دهانه رحم مطلوب نرم، نازک (افاسمان) و باز (دیلاتاسیون) است. در اصلاح معمول دهانه رحم هنوز نرسیده است.
- مادر (بانوی حامله) وازا سرراهی (Vasa Previa) دارد. این زمانی است که رگ‌های خونی از روی دهانه رحم عبور می‌کنند. این می‌تواند زندگی نوزاد را تهدید کند.
- زمانی که پزشک مشکوک به وجود جفت سرراهی باشد.
- هنگامی که یک برش کلاسیک رحم وجود دارد و احتمال پارگی شکم می‌رود.
- زمانی که بانوی آبستن دارای عفونت تبخال تناسلی فعال است.
- هنگامی که یک عدم تناسب سر – لگنی شناخته شده وجود دارد.
آیا آمنیوتومی همیشه زایمان را تسریع میکند؟
آمنیوتومی همیشه به زایمان سرعت نمی‌دهد. متخصصین در مورد مزایای آمنیوتومی عقاید متفاوتی دارند. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که آمنیوتومی می‌تواند زایمان را حدود یک ساعت کوتاه کند. شواهد دیگر نشان می‌دهد که مداخله در زایمان موثر نیست و خطرات ممکن است بیشتر از مزایای آن در یک بارداری سالم باشد. مادر و پزشک بهترین تصمیم را بر اساس بارداری و سابقه پزشکی خواهند گرفت. همیشه خوب است که مادر از تمامی شیوه‌ها و عواقب آن مطلع باشد تا با گزینه‌های پیش رو احساس راحتی کند و انتخاب درست‌تری داشته باشد.
سخن آخر
عمل پاره باز کردن کیسه آب توسط پزشک برای زایمان، آمنیوتومی نامیده می‌شود. بنابراین، با انجام آمنیوتومی، مایع آمنیوتیکی که کودک در دوران بارداری شنا میکند، تخلیه می شود. در حین معاینه، پزشک کیسه آب را با وسیله‌ای قلاب مانند باز میکند و در این زمان بیمار چیزی احساس نمی‌کند.
آمنیوتومی برای تسریع زایمان و شناخت ماهیت مایع آمنیوتیک انجام می‌شود. مایع آمنیوتیک عمدتاً شفاف است، اما هنگامی که کودک مکونیوم را دفع میکند، می‌توان آن را به رنگ زرد قهوه‌ای (مکونیوم) متمایل کند.
هر بارداری متفاوت است و هیچ تضمینی وجود ندارد که آمنیوتومی باعث پیشرفت زایمان شود. در برخی موارد، سابقه پزشکی یا مرحله زایمان می‌تواند این روش را خطرناک کند. مادر باید مطمئن شود که خطرات و مزایای پارگی مصنوعی غشاهای را به خوبی درک کرده است. اطلاع از این روش به بانوی باردار کمک میکند تا مطمئن‌ترین و سالم‌ترین تصمیم برای کودک خود بگیرد.