حمام کردن نوزاد کاری است که بسیاری از والدین جدید مشتاقانه منتظر آن هستند. در هر حال، هیچ چیزی شیرین‌تر از این نیست که یک نوزاد کوچک هنگام لگد زدن و آب بازی به آرامی کفی شود. با این وجود، ممکن است در مورد حمام کردن نوزاد خود سوالات و نگرانی‌هایی نیز داشته باشید.
شاید شما نوزاد کوچکی دارید که به نظر می‌رسد از حمام کردن بیزار است. یا شاید شما مطمئن نیستید که چگونه باید دمای آب مناسب برای نوزاد خود را پیدا کنید. در هر حال خیاتان راحت باشد که حمام کردن نوزاد شما کاری پیچیده نیست. رعایت چند نکته اساسی می‌تواند کمک زیادی در انجام این کار به شما بکند.
نحوه حمام کردن نوزاد
حمام کردن نوزاد در هفته‌های اولیه زندگی در مقایسه با حمام‌هایی که وقتی نوزاد شما کمی بزرگ‌تر می‌شود انجام می‌دهید، کمی متفاوت به نظر می‌رسد.
حمام کردن نوزاد در بدو تولد
۲۴ ساعت اول پس از تولد، یک زمان منحصر به فرد در زندگی نوزاد شما محسوب می‌شود. او تازه دارد در مورد دنیای اطراف خود چیزهای جدید یاد می‌گیرد، با زندگی خارج از رحم سازگار می‌شود و به احتمال زیاد تازه دارد یاد می‌گیرد که چگونه شیر بخورد.
برای این که این مرحله تا حد ممکن راحت باشد، متخصصان توصیه می‌کنند که اولین حمام کودک را به تعویق بیندازید. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می‌کند که در صورت امکان، نوزاد خود را در ۲۴ ساعت بعد از تولد حمام نکنید. در صورتی که ۲۴ ساعت انتظار امکان پذیر نباشد، سازمان بهداشت جهانی (WHO) حداقل ۶ ساعت فاصله را توصیه می‌کند. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) نیز به والدین توصیه می‌کند که اولین حمام نوزاد را مطابق توصیه سازمان بهداشت جهانی به تاخیر بیندازند.
نوزاد شما با یک پوشش مومی شکل به نام ورنیکس به دنیا می‌آید که یک مرطوب کننده طبیعی است و همچنین دارای خواص ضد باکتریایی می‌باشد. اگرچه ممکن است غیر منطقی به نظر برسد، اما عقب انداختن اولین حمام نوزاد باعث می‌شود که پوست نوزاد شما نرم، سالم و تمیز باقی بماند. حمام کردن نوزاد بلافاصله پس از تولد همچنین می‌تواند باعث کاهش دمای بدن و کاهش قند خون او شود.
پس از تولد، بیش از حد زود شستن نوزاد می‌تواند در زمان پیوند عاطفی والدین و نوزاد که بسیار مهم است، مشکل ایجاد کند. علاوه بر آن، مطالعات نشان می‌دهند که عقب انداختن اولین حمام نوزاد باعث افزایش دفعات شیردهی با شیر مادر پس از تولد و همچنین بالا رفتن احتمال موفقیت در شیردهی می‌شود.
حمام کردن نوزاد پیش از این که بند ناف بیفتد
متخصصان اطفال خاطرنشان می‌کنند که آکادمی اطفال آمریکا (AAP) تا زمانی که بند ناف نوزاد بیفتد و بهبود پیدا کند، حمام با اسفنج را توصیه می‌کند. این نوع حمام با عنوان مراقبت از بند ناف خشک نیز شناخته می‌شود. بر اساس گفته متخصصان اطفال، تمیز و خشک نگه داشتن بند ناف نوزاد تا حد امکان به دلیل بهبودی و به حداقل رساندن احتمال عفونت، بهترین رویه است.
چگونه نوزاد را با اسفنج حمام کنیم؟
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که برای حمام کردن نوزاد با اسفنج مراحل زیر را دنبال کنید:
- همه وسایل مورد نیاز از جمله یک دستمال یا اسفنج کودک، یک لگن آب و یک حوله را در یک جا جمع آوری کنید.
- نوزاد خود را بر روی یک سطح مناسب و ایمن مانند میز تعویض پوشک یا تخت بشویید. همچنین می‌توانید یک حوله یا پتو را روی زمین بگذارید تا زیر نوزاد نرم باشد یا نوزاد را در آغوش خود قرار دهید. در صورتی که نوزاد خود را بر روی یک سطح مرتفع قرار داده‌اید، اطمینان حاصل کنید که همیشه با یک دست خود او را نگه دارید تا زمین نخورد.
- مراقب باشید که آب وارد چشمان نوزاد شما نشود و مستقیماً به بند ناف در حال بهبودی او اسفنج نکشید.
- مطمئن شوید که نوزاد خود را در طول حمام کردن گرم نگه دارید؛ زیرا نوزادان ممکن است به سرعت سردشان شود. یکی از راه‌های گرم نگه داشتن نوزاد در حمام با اسفنج این است که او را در یک حوله بپیچید و در حین شستشوی هر بخش از بدن، فقط حوله همان بخش را کنار بزنید.
حمام کردن نوزاد بعد از افتادن بند ناف
انتظار می‌رود که بند ناف نوزاد شما در سه هفته اول بعد از تولد او بیفتد.
پس از این مرحله، می‌توانید شروع به حمام کردن او کنید. کارشناسان توصیه می‌کنند که برای حفظ امنیت نوزاد در حین حمام کردن از وان نوزادی که داخل آن سطحی غیر لغزنده دارد، استفاده کنید.
چگونه نوزاد را در وان حمام کنیم؟
برای حمام کردن نوزاد پس از افتادن بند ناف مراحل زیر را دنبال کنید:
- همه وسایل مورد نیاز از جمله پوشک تمیز، لباس تمیز، دستمال شستشو و شوینده مخصوص نوزاد را در یک جا جمع آوری کنید.
- وان نوزاد را بر روی یک سطح صاف و هموار، یا داخل سینک و یا وان حمام قرار دهید.
- وان نوزاد را با چند سانتی متر آب گرم پر کنید. دمای آب را با ساعد یا آرنج خود بررسی کنید تا مطمئن شوید که بیش از حد گرم نیست.
- لباس نوزاد خود را در بیاورید و او را به آرامی در آب قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که پشت سر و گردن نوزاد به وسیله دست شما پشتیبانی می‌شود. از دست دیگر خود برای شستشوی او استفاده کنید.
- پارچه شستشو را خیس کنید و در صورت نیاز مقدار کمی مایع شوینده مخصوص نوزاد به آن بزنید. ابتدا صورت نوزاد خود را به آرامی تمیز کنید و سپس به سمت پایین بدن او حرکت کنید. مطمئن شوید که بین تمام چین‌های بدن او را می‌شویید و تمیز می‌کنید.
- خوب نوزاد را بشویید، سپس آبکشی کنید و مطمئن شوید که تمام کف را از بدن او پاک می‌کنید.
- نوزاد خود را از وان بیرون بیاورید و در حوله بپیچید تا گرم بماند. به آرامی پوست کودک خود را خشک کنید.
- در صورت نیاز کمی لوسیون کودک به بدن او بمالید و حمام را با پوشاندن پوشک و لباس تمیز به او به پایان برسانید.
اطمینان حاصل کنید که همیشه با یک دست، نوزاد خود را نگه دارید. اگر حتی برای یک ثانیه نیاز به دور شدن از او وجود دارد، او را در یک حوله بپیچید و با خود بیاورید. چرا که امکان این وجود دارد که نوزاد به سرعت در چند سانتی متر آب غرق شود.
چند بار باید نوزاد تازه متولد شده را حمام کنیم؟
ممکن است از بقیه شنیده باشید که نوزادان و کودکان باید به طور روزانه حمام شوند. با این حال، حمام روزانه مطابق توصیه‌های فعلی متخصصان نیست.
بر اساس گفته متخصصان اطفال، دو تا چهار حمام در هفته با استفاده از یک شامپو یا صابون ملایم بدون عطر در طول چند ماه اول زندگی نوزاد مناسب است. زیرا نوزادان به ندرت عرق می‌کنند یا آنقدر کثیف می‌شوند که بیشتر از این تعداد به حمام کامل نیاز داشته باشند.
بهترین زمان روز برای حمام کردن نوزاد
این که چه ساعتی از روز نوزاد خود را حمام کنید به خود شما بستگی دارد. بسیاری از خانواده‌ها برنامه حمام کردن پیش از خواب را در پیش می‌گیرند. چرا که حمام کردن می‌تواند به نوزاد شما کمک کند که قبل از خواب آرام شود و نشان دهنده این باشد که زمان خواب به زودی فرا می‌رسد.
عصر و شب همچنین زمانی است که بسیاری از والدین و مراقبان زمان بیش‌تری برای حمام کردن نوزاد خود دارند. با این حال، اگر ترجیح می دهید نوزاد خود را صبح یا در طول روز حمام کنید، کاملا قابل قبول است.
هنگام تصمیم گیری برای این که بهتر است چه زمانی از روز را برای حمام کردن نوزاد خود در نظر بگیرید، به این هم فکر کنید که چه زمانی هوشیارتر خواهید بود. حمام کردن نوزادان، به ویژه نوزادان تازه متولد شده، مستلزم هماهنگی مناسب بین دست و چشم، صبر و هوشیاری مراقب است.
اگر فکر می‌کنید در یک زمان خاص، حواس شما با مسئولیت‌های دیگر و یا فرزندان دیگر شما پرت می‌شود، بهتر است زمان دیگری را برای حمام کردن نوزاد خود انتخاب کنید.
اقدامات ایمنی
علاوه بر آرام نگه داشتن نوزاد و تمیز کردن او، ایمنی باید یکی از دغدغه‌های اصلی شما در زمان حمام کردن نوزاد باشد.
خطر غرق شدن نوزاد در حمام
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) خاطر نشان می‌کند که بیشتر موارد غرق شدن کودکان در داخل خانه در وان حمام اتفاق می‌افتد و بیش از نیمی از مرگ‌های اتفاق افتاده در وان حمام مربوط به کودکان زیر ۱ سال است. این آمار نگران کننده‌ای است، اما قرار نیست شما را بترساند. این آمار یادآوری می‌کند که هنگام حمام کردن نوزاد، لازم است اقدامات ایمنی را جدی بگیرید.
برای اطمینان از ایمنی کودک، آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که از صندلی‌های حمام نوزاد که به نوزاد شما امکان این را می‌دهند که در وان بنشیند استفاده نکنید. از آنجایی که این صندلی‌ها ممکن است به راحتی واژگون شوند، بینی و دهان نوزاد شما ممکن است زیر آب برود و مانع تنفس او شود.
همچنین به مراقبان توصیه می‌شود که از وان کودک ساخته شده با سطح لاستیکی یا چسب ضد لغزش استفاده کنند. مطمئن شوید که وان غیر استاندارد نیست و مطابق با استانداردهای ایمنی فعلی ساخته شده است، به خصوص اگر از محصول قدیمی یا دست دوم استفاده می‌کنید.
شما همچنین می‌توانید یک لگن ساده را بردارید و با استفاده از حوله، لغزندگی سطح آن را بگیرید. از سوی دیگر، می‌توانید نوزاد خود را در یک سینک حمام کنید. اگر از سینک استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که نوزاد خود را از شیر آب دور نگه دارید و برای جلوگیری از لیز خوردن او، سینک را با حوله بپوشانید.
همیشه با یک دست نوزاد خود را نگه دارید و حتی برای مدت کوتاه چشمان خود را از او بر ندارید. اگر لازم است حمام را ترک کنید، نوزادتان را با خود بیاورید. هرگز او را بدون مراقبت در وان رها نکنید.
و در نهایت، یک حوله در نزدیکی خود آماده داشته باشید. به این ترتیب، زمانی که حمام نوزاد تمام شد و قصد دارید او را از حمام خارج کنید، حوله آماده خواهد بود.
دمای آب
می‌توانید آزمون و خطا کنید تا ببینید که نوزاد شما چه دمای آبی را بیشتر دوست دارد. به طور کلی، آب با دمای ولرم ایده آل است. آب حمام نباید خیلی سرد باشد، اما نباید بیش از حد هم گرم باشد.
برخی از والدین به اشتباه دمای آب حمام را بیش از حد گرم می‌کنند و به این دلیل ممکن است نوزاد خود را بسوزانند. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند دمای آب خود را به شکلی تنظیم کنید که آب شیر هرگز بیش از ۴۸ درجه سانتی گراد نباشد.
همچنین این که ابتدا وان نوزاد یا سینک را با چند سانتی متر آب پر کنید و سپس نوزاد خود را در آن قرار دهید، روش مناسبی است. ابتدا آب را امتحان کنید تا ببینید که دمای آن مناسب است یا خیر. اگر آب با لمس گرم به نظر می‌رسد، به آن آب سرد اضافه کنید تا فقط کمی ولرم باشد.
محصولات حمام
نوزادان تازه متولد شده به صابون زیادی نیاز ندارند و استفاده از شامپوی بچه اکیدا ضروری نیست. پزشکان توصیه می‌کنند از ملایم ترین صابونی که می‌توانید پیدا کنید برای شستشوی نوزاد استفاده کنید، زیرا پوست نوزاد بسیار حساس است.
صابون‌های بدون عطر بهترین انتخاب برای یک نوزاد تازه متولد شده است. همچنین توصیه می‌شود که از مصرف صابون ضد باکتری یا محصولات حاوی افزودنی‌های شیمیایی برای حمام کردن نوزاد خودداری کنید.
به خاطر داشته باشید که برچسب محصولات را بخوانید: اگر صابون فهرست طولانی از مواد تشکیل دهنده دارد، احتمالاً بهتر است چیز ساده‌تری را امتحان کنید. پس از حمام کردن کودک، استفاده از لوسیون مناسب کودک می‌تواند مفید باشد، به خصوص اگر پوست نوزاد شما تمایل به خشک شدن دارد.
اگر نوزاد از حمام بدش بیاید چه؟
در صورتی که نوزاد شما در هنگام شستشو گریه یا اعتراض کند، ممکن است فکر کنید که دارید کار اشتباهی انجام می‌دهید. با این حال، بسیاری از نوزادان در ابتدا دوست ندارند حمام شوند.
یکی از دلایلی که برخی از نوزادان در برابر حمام شدن مقاومت می‌کنند این است که از تغییر دمای ناگهانی خوششان نمی‌آید. شما می‌توانید این تغییر دما را با آرام قرار دادن نوزاد در آب کاهش دهید. ابتدا او را در یک حوله بپیچید و به تدریج در آب ببرید و حوله را نگه دارید تا در نهایت نوزاد کاملاً داخل آب برود.
همچنین می‌توانید دمای آب را آزمون و خطا کنید تا ببینید که نوزاد شما چه دمایی را بیشتر دوست دارد. همچنین همیشه هنگام بیرون آوردن نوزاد یک حوله گرم آماده داشته باشید تا هوا زیاد به پوست خیس او نخورد و نوزاد احساس ناراحتی نکند.
برخی از نوزادان زمانی که آن‌ها را در آغوش بگیرید، حمام را بهتر تحمل می‌کنند. در نتیجه، بسیاری از والدین تصمیم می‌گیرند در حالی که نوزاد خود را در آغوش گرفته‌اند، حمام کنند. این کار می‌تواند یک پیوند عاطفی فوق‌العاده باشد، اما به خاطر داشته باشید که اقدامات ایمنی لازم است رعایت شوند. فقط زمانی که کاملاً هوشیار هستید با نوزاد خود حمام کنید، مطمئن شوید که حوله‌ای آماده دارید و بهتر است یک فرد بالغ دیگر باشد که نوزاد را بعد از حمام به او بسپارید. همچنین از صابون‌ها و سایر محصولات حمام مخصوص پوست بزرگسالان استفاده نکنید.
در آخر، حمام کردن را برای نوزاد خود سرگرم کننده کنید. نوزادان هنوز نمی‌توانند با اسباب بازی‌های حمام بازی کنند، اما این بدین معنی نیست که آن‌ها نمی‌توانند در حمام سرگرم شوند. شکلک‌های خنده دار و شعر خواندن هم کافی هستند تا نوزاد شما بازی کند.
اگر همچنان حمام کردن برای نوزاد شما دشوار است، توصیه می‌کنیم با یک متخصص اطفال مشورت کنید تا نکات و توصیه‌های خاص نوزاد شما را پیشنهاد دهد. همچنین به خاطر داشته باشید که اگر لازم باشد دفعات حمام کردن نوزاد خود را به دلیل این که در حمام بسیار بد اخلاق می‌شود کاهش دهید، مشکلی ندارد.
سخن آخر
مراقبت از نوزاد با چالش‌هایی همراه است که برخی از آن‌ها ممکن است شما را شگفت زده کنند. خبر خوب این است که قوانین زیادی در مورد حمام کردن نوزاد وجود ندارد.
اگر متوجه شدید که حمام کردن باعث خشکی یا تحریک پوست کودک شما می‌شود، سعی کنید برنامه خود را تنظیم کنید و به دنبال محصولات ملایم تر باشید. به خاطر داشته باشید که نوزادان بیش از سه بار در هفته به شستشو نیاز ندارند.
هنگام حمام کردن نوزاد شما، ایمنی باید در اولویت باشد. محل مطمئنی را برای حمام انتخاب کنید، از مقدار کمی صابون ملایم استفاده کنید، آب را گرم نگه دارید و مهم‌تر از همه، هرگز چشمان خود را از نوزاد در وان برندارید.