مصرف زیره در بارداری و اثرات آن

زیره معمولاً به غذاهای هندی اضافه می‌شود، در کشور عزیزمان ایران نیز در کرمان و خوزستان زیره به بسیاری از غذاها و کلوچه‌ها افزوده می‌‌شود. اما آیا خوردن زیره در دوران بارداری واقعاً بی‌خطر است؟ اگر چه زیره یک ادویه رایج خانگی است، اما تحقیقات کافی در مورد بی‌خطر بودن آن در دوران بارداری وجود ندارد. برخی از کارشناسان مصرف زیره را برای مقابله با تهوع صبحگاهی پیشنهاد می‌کنند. با این حال، نفخ و حتی خونریزی ممکن است به دلیل مصرف بیش از حد زیره سبز اتفاق بیفتد. با پینو بیبی همراه باشید تا بیشتر در مورد اثرات خوردن زیره در دوران بارداری بدانید.

گیاه زیره

زیره که با نام‌های رازیانه نصف النهار و زیره ایرانی Carum Carvi  نیز شناخته می‌شود، گیاهی دو ساله از خانواده چتریان Apiaceae، بومی غرب آسیا، اروپا و شمال آفریقا است. میوه‌های زیره در زبان عامیانه دانه زیره نامیده می‌شوند. این گیاه از نظر ظاهری شبیه به سایر اعضای خانواده هویج است، با برگ‌های ریز تقسیم شده، پر با تقسیمات رشته مانند، با گل‌های کوچک سفید یا صورتی، میوه زیره (دانه) از نوع فندقه (آکن) به صورت صاف و هلالی شکال هستند و همین بخش از گیاه به عنوان ادویه مصرف می‌شود.

زیره یک ادویه قوی

زیره هم به صورت دانه کامل و هم به صورت آسیاب شده وجود دارد. زیره یک ادویه رایج در غذاهای آسیایی و جنوب شرقی است. دانه زیره به طور گسترده در غذاهای مکزیکی، هندی و خاورمیانه استفاده می‌شود. آنها منبع خوبی از آهن، منگنز، مس، کلسیم، منیزیم، تیامین و فسفر هستند. چون زیره سرشار از آهن هستد، برای تامین انرژی و عملکرد سیستم ایمنی مفید می‌باشد. زیره ‌هم چنین می‌تواند از سرطان جلوگیری کرده و به هضم غذا کمک کند. از اسانس آن نیز برای مصارف مختلفی استفاده می‌شود. دو نوع زیره وجود دارد: زیره سیاه و زیره معمولی (زیره سبز) که طعم‌های مختلفی دارند. زیره سیاه در مقایسه با زیره معمولی کمی‌ شیرین‌تر اما از نظر طعم دودی است. این نوع زیره به ندرت نیز در دسترس است. با توجه به بررسی وزارت کشاورزی ایالات متحده، ۱۰۰ گرم دانه زیره حاوی ترکیبات زیر است که شامل:

جهت استفاده از فواید زیره برای سلامتی، بهتر است از دانه‌ها به جای پودر آن استفاده کنید. دانه‌ها را می‌توان با‌ هاون آسیاب کرد تا در صورت نیاز پودر شود. این کار به حفظ طعم زیره کمک می‌کند. پودر زیره و دانه‌های زیره را باید در یک ظرف شیشه‌ای در بسته در مکانی خنک و تاریک نگهداری کنید. پودر زیره برای شش ماه ماندگاری دارد، در حالی که دانه‌های زیره یک سال ماندگاری دارند. زیره را می‌توانید به عنوان چای میل کنید یا می‌توانید از آن برای طعم دادن به سبزیجات، حبوبات یا گوشت استفاده کنید.

فواید خوردن زیره در دوران بارداری

دانه‌های زیره برای کاهش وزن مفید هستند اما برای زنان باردار مفید نیستند. توصیه می‌شود برای جلوگیری از خطرات، در مقادیر کم مصرف شود. مصرف آب زیره در دوران بارداری یبوست را تسکین می‌دهد. ‌هم چنین به رفع احساس تهوع کمک می‌کند. زیره دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی است که می‌تواند بدن را در برابر عفونت‌ها مقاوم کند. علائم تهوع و استفراغ را در سه ماهه اول کاهش می‌دهد. زیره ‌هم چنین به افزایش شیردهی در زنان پس از بارداری کمک می‌کند. از آن جایی که زیره منبع خوبی از کلسیم و آهن است، تولید شیر را در زنان شیرده افزایش می‌دهد. تحقیقات انجام شده نشان داد که دانه‌های زیره سیاه حاوی عصاره اتانولی هستند که اثرات درمانی بر موش‌های باردار مبتلا به پره اکلامپسی دارد.

فواید چای زیره برای سلامتی

زیره دارای فواید مختلفی برای سلامتی است:

• به درمان دیابت کمک می‌کند.
• کلسترول را کاهش می‌دهد.
• از سیستم عصبی مرکزی محافظت می‌کند.
• سطح استروژن را افزایش می‌دهد.
• به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
• خواص آنتی اکسیدانی، که از آسیب سلولی در اثر اکسیداسیون جلوگیری می‌کند.
• خواص ضد میکروبی و ضد قارچی که میکروارگانیسم‌های مضر بدن را از بین می‌برد.
• خواص ضد سرطانی که به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند.
• ضد نفخ است و هم چنین قابض است و اسهال را رفع می‌کند.
• خاصیت دیورتیک، که باعث افزایش مقدار آب و نمک خروجی از بدن در ادرار می‌شود.
• خواص تعدیل کننده ایمنی، که سیستم ایمنی را تنظیم می‌کند.

در حالی که مطالعات زیادی انجام شده است، تعیین این که کدام ترکیبات موجود در زیره مسئول کدام نتایج است برای محققان دشوار بوده است، بنابراین تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

عوارض جانبی آب جیرا در دوران بارداری

مصرف آب زیره یا جیره در دوران بارداری تنها در صورتی مفید است که به مقدار مناسب مصرف شود. اگر فقط به مقدار کم به ادویه (کاری) اضافه شود، برای زنان باردار بی‌خطر است. اما خوردن زیاد زیره در دوران بارداری چندین عارضه جانبی احتمالی دارد.

• مصرف زیاد زیره ممکن است باعث سوزش سر دل در بیماران مبتلا به GERD شود.
• بیش از حد آب زیره باعث ناراحتی همراه با نفخ و آروغ می‌شود.
• مصرف زیاد زیره تأثیر مستقیمی ‌بر گرمای بدن دارد که ممکن است بر سلامت کودک تأثیر بگذارد و یا باعث زایمان شود.
• مصرف زیاد زیره ممکن است به کلیه‌ها و کبد آسیب برساند.
• زنان اغلب در سه ماهه اول بارداری سطح قند خون پایینی دارند. زیره می‌تواند سطح قند خون را بیشتر کاهش دهد.
• در سه ماهه اول، زیره ممکن است باعث خونریزی و یا سقط جنین شود.
• در مورد روغن زیره سیاه، استفاده بیش از حد می‌تواند منجر به پروتئینوری و فشار خون بالا شود.

مکتب فکری وجود دارد که از برخی فرهنگ‌ها سرچشمه می‌گیرد که معتقدند زیره می‌تواند باعث سقط جنین شود و یا برخی از زنان ادعا می‌کنند که زیره باعث زایمان زودرس می‌شود. اما هیچ تحقیق علمی ‌این ادعاها را تایید نمی‌کند.

خواص زیره در دوران قاعدگی

از آن جایی که طبع زیره گرم است، باعث بروز انقباضات در دیواره رحم می‌شود و جریان قاعدگی را باز می‌کند از طرفی به خاطر طبیعت دوگانه این گیاه مانع از خونریزی زیاد می‌شود و بنابراین این گیاه برای دوران قاعدگی بسیار کارامد خواهد بود. از طرفی کمپرس آب زیره خواص ضد درد دارد و می‌توان برای درد کمر و پاها در دوران قاعدگی از آنها سود برد. دانه زیره به علت داشتن مواد شبیه به هورمون‌های زنانه دارای خواص متضاد از یکدیگر است برای مثال از یک سو با جمع کردن شکم باعث بند امدن آسهال می‌شود و از سوی دیگر یبوست را رفع می‌کند.

آیا چای زیره باعث زایمان می‌شود؟

در اواخر بارداری، احتمالاً خسته و آماده ملاقات با کودک خود هستید. احتمالاً به شما توصیه‌هایی در مورد راه‌های مختلف برای شروع سریع زایمان داده شده است. با نزدیک شدن یا حتی پشت سر گذاشتن موعد مقرر، ممکن است وسوسه شوید که برخی از آنها را امتحان کنید. برخی از روش‌های خانگی برای القای زایمان می‌توانند خطرناک باشند، اما اکثر آنها به سادگی بی‌اثر هستند. یکی از روش‌های رایج پیشنهاد شده برای القای زایمان، نوشیدن چای زیره است، اما هیچ مدرک علمی ‌مبنی بر اثر هر نوع چای گیاهی (دمنوش) در شروع زایمان وجود ندارد. مطالعه‌ای که روی موش‌ها انجام شد نشان داد که برخی گیاهان از جمله زیره سبز باعث ایجاد انقباض در بافت رحم می‌شوند. با این حال، انقباضات به اندازه انقباضات تولید شده توسط اکسی توسین قوی نبودند و حفظ نشدند (ادامه دار نبودند).

در حالی که این مطالعات بر روی زنان باردار انجام نشده است، این نگرانی وجود دارد که زیره ممکن است باعث گرفتگی عضلات، زایمان زودرس و یا حتی سقط جنین شود. دانه‌های زیره دارای خواص سقط کنندگی نیز هستند، به این معنی که ممکن است باعث سقط جنین شوند. اگر امیدوارید از یک درمان خانگی برای القای زایمان استفاده کنید، ابتدا باید آن را با پزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید که برای شما و کودکتان بی‌خطر است. تحمل ناراحتی‌های ناشی از ادامه بارداری بیش از ۴۰ هفته دشوار است. تصور می‌شود که چای زیره باعث زایمان می‌شود زیرا میزان متابولیسم بدن بانوی باردار را افزایش می‌دهد. علاوه بر روش‌های طبیعی برای زایمان، عوارض احتمالی دیگری نیز وجود دارد. قبل از اقدام به هر یک از آنها باید با پزشک خود صحبت کنید. چای زیره یکی از محبوب‌ترین روش‌های طبیعی برای القای زایمان است. تا زمانی که ضربان قلب خود را با پیاده روی و یا استفاده از توپ ورزشی (توپ یوگا) خود افزایش دهید، می‌توانید این کار را انجام دهید.

سوالات متداول در مورد مصرف زیره در بارداری

آیا خوردن دانه زیره در دوران بارداری بی‌خطر است؟

زیره در دوران بارداری بی‌خطر است اما در مقادیر متوسط. زیره بر دمای داخلی بدن اثر می‌گذارد و طبع گرمی ‌دارد. متخصصان بهداشت توصیه می‌کنند که از خوردن زیاد زیره باید اجتناب کرد زیرا می‌تواند با داروهای شما تداخل داشته باشد.

آیا آب زیره در دوران بارداری بی‌خطر است؟

آب زیره می‌تواند باعث انقباضات زودرس در زنان باردار شود. این ادویه گرم است، ممکن است گرمای بدن را افزایش دهد یا باعث سوزش سر دل شود. برخی از خانم‌ها زمانی که از تاریخ زایمان به دلیل زایمان القایی گذشته است از آن استفاده می‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند از نوشیدن بیش از حد آب زیره اجتناب شود. آب زیره یا دمنوش زیره نیز می‌تواند باعث ایجاد گرمای بدن و تسریع زایمان شوند. علاوه بر این، شواهد کافی در مورد بی‌خطر بودن چای زیره در دوران شیردهی وجود ندارد. ‌هم چنین در فرهنگ کشور تونس باوری وجود دارد که مصرف زیره باعث سقط جنین می‌شود گرچه تحقیقات کامل و همه جانبه‌ای در این خصوص انجام نشده و این‌ها بیشت در حد باورهای عمومی و شبه علم باقی مانده‌اند با این حال بهتر است این ادویه در حد اعتدال مصرف ‌شود.

مصرف چه مقدار زیره در دوران بارداری بی‌خطر است؟

طبق مقاله چاپ شده در مجله IOSR Journal of Pharmacy، یک فرد سالم می‌تواند ۳ گرم زیره در روز بخورد. اگر باردار هستید و یا قصد بارداری را دارید، توصیه می‌شود کمتر از مقدار داده شده در غذایی خود بگنجانید. بهتر است به جای مصرف منظم، ادویه و یا دمنوش زیره را برای مدت زمان کوتاهی مصرف کنید.

در چه زمانی از بارداری مصرف زیره اصلا توصیه نمی‌شود؟

دانه زیره یکی از ادویه‌هایی است که در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه اول باید از آن اجتناب کنید. بهتر است آن را به مقدار متوسط در کاری، برنج و نان اضافه کنید. مصرف زیره اغلب احساس تهوع و استفراغ را کاهش می‌دهد.

چگونه زیره را در رژیم عذایی خود بگنجانید؟

• دانه زیره (میوه) به عنوان ادویه کاری در خورشت‌ها، نان‌ها به ویژه نان چاودار، نان سودای ایرلندی همراه با مویز یا کشمش، در سوئد و نروژ به نان سیاه افزوده می‌شود. در نان خرمایی کرمانی (البته در خوزستان نیز این نوع نان تهیه می‌شود) کاربرد دارد. زیره جز لاینفک ادویه کاری در هند است. در ایران نانی به نام نان سبزیجات پخت می‌شود که حاوی کنجد، زیره، زنیان، تخم آفتابگردان، خرفه، سیاهدانه، رازیانه و … است که البته این نان به صورت کراکر نیز تهیه می‌شود.
• بخش برگ‌های سبز آن به صورت خشک به سالاد و سوپ اضافه می‌شود.
• افزودن زیره به خورشت قیمه و یا خورشت قیمه بادمجان، زیره پلو همراه با مرغ، اسفناج پلو با ته دیگ زیره، لوبیا پلو با زیره و رازیانه، طعام پلو مازندرانی همراه با کشمش، پلو ماش و زیره، امحمر (غذایی عربی زیره پلو شیرین)، لپه پلو با زیره کرمانی و غیره از دیگر مصارف این دانه پرخاصیت است.
• در برخی نقاط دنیا مثلاً انگستان زیره در غذاهایی مانند کلم ترش و یا کیک زیره بریتانیایی استفاده می‌شود. در اتریش زیره به عنوان چاشنی به گوشت گاو و در آلمان به گوشت خوک افزوده می‌شود.
• چای یا دمنوش زیره همراه با نبات یا خرما، آب زیره  همراه با اسلایس لیمو نیز از روش‌های استفاده از زیره در رژیم غذایی است.

سخن آخر

زیره ادویه‌ای پرخاصیت است اما در مورد مصرف آن در بارداری بحث‌های زیادی وجود دارد. به نظر می‌رسد مصرف این گیاه در ابتدای بارداری بسیار خطرناک است و در اواخر بارداری که نزدیک به موعد زایمان هستید به القای زایمان کمک می‌کند. البته هنوز مطالعات در این زمینه ادامه دارد. در برخی از فرهنگ‌ها زیره به عنوان عامل سقط جنین یا زایمان زودرس معرفی شده است. پینو بیبی توصیه می‌کند در مورد مصرف هر نوع ادویه یا مواد خوراکی حتماً با متخصص زایمان و یا ماما خود مشورت کنید. زیره خواص بسیار دارد که بهتر است در دروان شیردهی و قاعدگی از خواص بی‌نظیر این گیاه بهره ببرید.