سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) یکی از چیزهایی است که هیچ کس نمی‌خواهد به آن فکر کند. دلیل آن این است که فکر به مرگ نوزاد بسیار ترسناک است. در عین حال، SIDS مشکلی است که همه پدران و مادرانی که نوزاد تازه متولد شده دارند، باید آن را جدی بگیرند، در مورد آن آموزش ببینند و از آن آگاهی داشته باشند. خوشبختانه با این که SIDS اتفاقی ترسناک است، چند راهکار ساده وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر و پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد خود انجام دهید. در این مقاله نگاهی به بهترین کارهایی که می‌توانید برای محافظت از کودک خود در برابر این عارضه ناگوار انجام دهید، می‌اندازیم.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) چیست؟
SIDS مخفف عبارت Sudden Infant Death Syndrome یا “سندرم مرگ ناگهانی نوزاد” است. بر اساس گفته متخصصان اطفال، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد به معنی مرگ غیر منتظره‌ای است که در نوزادان زیر یک سال اتفاق می‌افتد. بیشتر موارد این نوع مرگ‌ها در شب و معمولاً بین ساعات نیمه شب تا ۶ صبح، زمانی که نوزاد خواب است، رخ می‌دهند.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد زمانی تشخیص داده می‌شود که پس از بررسی و معاینه کامل، هیچ دلیل دیگری برای مرگ کودک پیدا نشود.
SIDS هر چند وقت یک بار رخ می‌دهد؟
بر اساس اطلاعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، سالانه حدود ۳,۴۰۰ نوزاد زیر یک سال به طور غیر منتظره‌ای جان خود را از دست می‌دهند. این نوع مرگ‌ها را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)، خفگی یا خفه شدن به طور اتفاقی و مرگ به دلیل نامعلوم.
در هر سال، چندین هزار نوزاد بر اثر SIDS جان خود را از دست می‌دهند. برای مثال، در سال ۲۰۱۹، ۱,۲۵۰ مورد مرگ و میر به دلیل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد ثبت شده است.
با این که SIDS به عنوان مرگ ناگهانی و غیر قابل توضیح در نوزادان کوچک‌تر از یک سال تعریف می‌شود، اما در واقعیت، بیشتر مرگ و میرهای ناشی از آن بین ۱ ماهگی تا ۴ ماهگی نوزاد اتفاق می‌افتند. نود درصد از مرگ و میرهای ناشی از موارد سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در زمانی رخ می‌دهند که نوزاد زیر شش ماه سن داشته باشد.
چه شرایطی احتمال بروز SIDS را افزایش می‌دهند؟
بر اساس گفته پزشکان اطفال، عامل خطر اصلی برای بروز SIDS، خواباندن نوزاد در یک محیط ناامن است. محیط ناامن برای نوزاد به معنی خواباندن او بر روی ملافه‌های نرم، خواباندن او با بالش یا پتوهای زیاد و خواباندن نوزاد بر روی شکم قبل از این که توانایی غلت زدن داشته باشد، می‌باشد.
سایر موارد و کارهای خطرناک که احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهند، عبارتند از: گرمای بیش از حد برای نوزاد از جمله پوشاندن تعداد زیاد لباس به نوزاد و پیچیدن او در لایه‌های بیش از حد که باعث شود گرمش شود یا قرار دادن او در اتاقی که بیش از حد گرم شده باشد. همچنین قرار گرفتن نوزاد در معرض دود سیگار، چه در دوران بارداری و چه پس از تولد نوزاد، خطر SIDS را در کودک شما افزایش می‌دهد.
پزشکان می‌گویند که برخی از نوزادان ممکن است بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد باشند. با این که علت این نوع مرگ ناشناخته است، محتمل ترین نظریه در این رابطه این است که کودک یک آسیب پذیری اساسی (مثلاً الگوی ژنتیکی یا ناهنجاری ظریف مغزی) داشته باشد که پیش‌بینی آن غیر ممکن بوده است.
در صورتی که چنین نوزاد آسیب پذیری در ارتباط با عوامل محرک مانند فضای خواب ناامن یا سیگار کشیدن مادر قرار بگیرد، احتمال این وجود دارد که SIDS رخ دهد. همچنین از آنجایی که اغلب غیر ممکن است پیش‌بینی کنیم که کدام نوزاد ممکن است از نظر سلامت و رشد آسیب پذیری‌هایی داشته باشد، بهترین روش پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد این است که اطمینان حاصل کنیم که نوزاد ما در معرض هیچ محرکی قرار نگیرد.
چگونه از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری کنیم؟
توصیه‌های کنونی آکادمی پزشکی اطفال آمریکا (AAP) برای پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد بر ایجاد یک محیط خواب امن برای نوزاد شما تمرکز دارد. این دستورالعمل‌ها شامل اطلاعاتی در مورد محل خواب نوزاد شما، نوع محیط و شرایطی که لازم است برای ایمن ترین خواب وجود داشته باشد و نوع وضعیت خواب نوزاد شما می‌باشد. علاوه بر این، دستورالعمل‌ها درباره مسائلی مانند سلامت مادر، بهترین روش‌های تغذیه نوزاد و مواردی که باید و نباید در فضای خواب نوزاد شما وجود داشته باشند، صحبت می‌کنند.
در ادامه به این دستورالعمل‌ها نگاهی اجمالی می‌اندازیم و توصیه‌هایی از متخصصان اطفال را برای شما توضیح خواهیم داد.
نوزاد خود را به پشت بخوابانید
بر اساس گفته پزشکان متخصص اطفال، یکی از مهم ترین کارهایی که می‌توانید برای کاهش خطر و پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد انجام دهید، این است که نوزاد خود را به پشت بخوابانید. همانطور که پزشکان به آن اشاره می‌کنند، زمانی که آکادمی اطفال آمریکا (AAP) در دهه ۱۹۹۰ شروع به توصیه به خواباندن نوزادان به پشت کرد، آمار بروز SIDS به طور چشمگیری شروع به کم شدن کرد.
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توضیح می‌دهد که شما لازم است نوزاد خود را به پشت بخوابانید. اما اگر نوزاد توانایی این را پیدا کرده باشد که به تنهایی غلت بزند و به سمت شکم یا پهلوی خود غلت بزند، می‌توانید او را بدون حساسیت خاصی در تخت نوزادی او قرار دهید. در صورتی که نوزاد شما بر روی صندلی ماشین، تاب کودک، صندلی فنری یا هر وسیله دیگری به خواب برود، لازم است او را به تخت خوابش انتقال دهید و اطمینان حاصل کنید که نوزاد بر روی پشت خود قرار گیرد.
قنداق کردن نوزاد بی خطر تلقی می‌شود. اما به دلیل این که باید مراقب باشید که پس از خواب کودک خود را به پشت بخوابانید، بهتر است در زمان خواب او را قنداق نکنید تا نوزاد به طور اتفاقی بر روی پشت خود غلت نزند.
از یک فضای خواب محکم و مرتب استفاده کنید
بر اساس گفته متخصصان اطفال، شما باید نوزاد خود را بر روی یک تشک سفت و بدون هیچ چیز دیگری بخوابانید. نباید هیچ گونه ضربه گیر، بالش، ملحفه‌های آزاد یا هر چیز نرم یا مخملی، از جمله حیوانات عروسکی در گهواره نوزاد وجود داشته باشد.
شما نباید از پتو برای نوزاد خود استفاده کنید. اگر فکر می‌کنید که نوزاد شما سردش است، می‌توانید از کیسه خواب نوزاد در هنگام خواب استفاده کنید. شما همچنین نباید بالش طبی برای خواب یا بالش‌هایی که موقعیت خواب نوزاد را محدود می‌کنند را در تخت او قرار دهید.
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توضیح می‌دهد که پتوهای باز و سایر ملحفه‌ها خطر خفه شدن را برای نوزاد به همراه دارند. علاوه بر بالش‌های طبی خواب و پوزیشنرها، آکادمی اطفال آمریکا در مورد استفاده از بالش‌های شیردهی یا هر نوع پد استراحت نوزاد در طول خواب هشدار می‌دهد و آن را خطرناک می‌داند. در صورتی که نوزاد شما هنگام خواب روی بالش یا بالش شیردهی بر روی شکم یا پهلو غلت بزند، ممکن است راه هوایی او مسدود شده و خفه شود.
نوزاد خود را در اتاق خود نگه دارید، اما تخت خود را با او به اشتراک نگذارید
طبیعی است که بخواهید نوزاد خود را در زمان خواب در نزدیکی خود نگه دارید. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) والدین را تشویق می‌کند که نوزاد خود را در فاصله‌ای نزدیک از اتاق خواب خود نگهداری کنند. با این حال، این سازمان والدین را از قرار دادن نوزاد به تخت خواب خود منع می‌کند.
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که نوزاد حداقل در شش ماه اول زندگی و در صورت امکان تا یک سالگی در اتاقی مشترک با والدین خود بخوابد. آکادمی اطفال آمریکا می‌گوید: اشتراک گذاری یک اتاق یکسان با نوزاد، از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری می‌کند و خطر ابتلا به آن را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که گهواره یا تخت نوزاد شما در فاصله‌ای قرار داده شود که اگر دست خود را دراز کنید به نوزاد برسید تا بتوانید کودک خود را آرام کنید و از حرکات و نیازهای او آگاه باشید.
لازم است توجه داشته باشید که قرار دادن نوزاد در تخت خواب خود می‌تواند خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد و خفگی او را افزایش دهد. این موضوع به خصوص در صورتی که نوزاد شما کم‌تر از چهار ماه سن داشته باشد، نوزاد نارس به دنیا آمده باشد، شما یا شریک زندگی شما سیگاری باشید، تحت تاثیر مواد مخدر یا الکل باشید یا روی سطحی نرم یا نامنظم یا سطح غیر تخت (مانند مبل یا صندلی راحتی) خوابیده باشید، صدق می‌کند.
به نوزاد خود شیر بدهید
یکی از بهترین روش‌هایی که می‌توانید از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری کنیم و خطر آن را کاهش دهید، شیر دادن به نوزاد است. نتایج یک پژوهش در سال ۲۰۱۷ که در Pediatrics منتشر شد، نشان می‌دهد که تغذیه با شیر مادر به مدت حداقل ۲ ماه، از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری می‌کند و خطر ابتلا به آن را تقریبا تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
همچنین بهتر است بدانید که برای فایده بردن از این کار، نیازی به تغذیه نوزاد خود فقط با شیر مادر نیست. بر اساس این مطالعه، حتی شیردهی با هم شیر مادر و هم شیر خشک به مدت حداقل دو ماه، همان خاصیت دفاعی را در برابر SIDS ارائه می‌دهد.
علاوه بر شیردهی، آکادمی اطفال آمریکا می‌گوید که دادن پستانک به نوزاد در هنگام خواب می‌تواند از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری کند و خطر آن را کاهش دهد. اگر خودتان به نوزاد خود شیر می‌دهید، بهتر است قبل از دادن پستانک صبر کنید تا شیردهی انجام شود.
هرگز با کودک خود بر روی مبل، کاناپه یا صندلی راحتی نخوابید
والدین جدید خسته هستند و قابل درک است که گاهی اوقات هنگام شیردهی، شیر دادن با شیشه شیر یا آرام کردن نوزاد خود به خواب بروند. اما خوابیدن با نوزاد بر روی یک سطح ناامن مانند کاناپه، مبل، صندلی راحتی یا صندلی، یک عامل خطر اصلی برای SIDS به شمار می‌رود.
پزشکان توضیح می‌دهند: «خوابیدن نوزاد در تخت خواب، بر روی کاناپه یا در موقعیت‌های دیگر با والدین بسیار خطرناک است و باید از آن اجتناب کرد. از آنجایی که والدین اغلب خسته هستند، بسیار مهم است که آن‌ها در حالی که نوزاد خود را در آغوش گرفته‌اند، به خواب نروند.
در عوض، اگر احساس می‌کنید که خوابتان می‌آید و ممکن است خوابتان ببرد، قبل از این که خود شما به خواب بروید، نوزاد خود را به تخت خودش منتقل کنید.
نوزاد خود را بیش از حد گرم نکنید
این که نگران این باشید که نوزاد شما هنگام خواب خیلی سردش باشد، بسیار در بین پدران و مادران معمول است و ممکن است وسوسه شوید که به نوزاد لباس گرم بپوشانید. اما گرمای بیش از حد یک عامل خطر برای SIDS نوزاد است و لازم است از آن اجتناب کنید.
پزشکان توصیه می‌کنند: «راهنمای کلی مناسب این است که لباس نوزاد را لایه بیشتر از لباسی که یک بزرگسال در یک فصل یا دمای مشخص می‌پوشد، در نظر بگیرید». همچنین لازم است اتاق نوزاد خود را در دمای راحت نگه دارید و مطمئن شوید که دمای موجود در اتاق بیش از حد گرم نیست.
از مانیتورهای تنفس نوزاد استفاده نکنید
خرید یک مانیتور خواب جهت استفاده برای نوزاد می‌تواند وسوسه انگیز باشد. از این گذشته، بسیاری از افراد برای پیشگیری و کاهش احتمال بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شما تبلیغ می‌شوند. اما آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که از این وسایل استفاده نکنید.
هیچ وسیله‌ای نمی‌تواند و نباید جایگزین نظارت والدین بر نوزاد شما شود و آکادمی اطفال آمریکا توضیح می‌دهد که برای نظارت بر نوزاد خود نباید به این دستگاه‌ها اعتماد کنید. مانیتورهای قلبی تنفسی خانگی نباید به عنوان یک ابزار برای پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد مورد استفاده قرار گیرند، زیرا آمار نشان نمی‌دهد که این مانیتورها باعث کاهش بروز SIDS می‌شوند.
سخن آخر
ممکن است به نظر برسد که در مورد خواب نوزاد میلیون‌ها قانون و باید و نباید وجود دارد و ممکن است از دانستن آن‌ها احساس سردرگمی و ترس کنید. پزشکان روش بسیار خوبی برای به خاطر سپردن اصول اولیه توصیه‌های خواب ایمن نوزاد دارند: شما می‌توانید را با پیروی از این سه اصل از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری کنید و خطر آن را برای نوزاد خود کاهش دهید: قرار دادن و خواباندن نوزاد خود به تنهایی، به پشت، در گهواره مخصوص نوزاد.
همچنین به خاطر داشته باشید که اگر در مورد این دستورالعمل‌های خواب یا نحوه کاهش خطر ابتلا به SIDS در نوزاد خود سوالی دارید، در تماس با پزشک اطفال خود تردید نکنید. هر گونه نگرانی که ممکن است داشته باشید مهم است و پزشک اطفال شما می‌تواند به سوالات خاص در مورد نوزاد و شرایط زندگی شما پاسخ دهد.