سزارین نامی است که به عمل جراحی با هدف خارج کردن نوزاد از شکم مادر، بدون انجام روش‌های طبیعی، داده می‌شود. به طور مشخص، هنگامی که قرار است تحت زایمان سزارین قرار بگیرید تحت بیهوشی قرار گرفته، سپس متخصص زنان و زایمان بین ۹ تا ۱۰ سانتی‌متر از شکم تا سطح شرمگاهی را برش می‌دهد.
سپس لایه‌های عضلانی را پخش می‌کند تا به رحم برسد و نوزاد را بیرون بیاورد. بعد از کنار زدن لایه‌ها، پزشک جفت را برمی‌داشته و بافت‌ها را دوباره به هم بخیه می‌زند. عمل کشیدن نوزاد کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشد، اما کل عمل حدود ۴۵ دقیقه و به دنبال آن ۲ ساعت نظارت در اتاق مانیتورینگ، نیاز دارد.
سزارین چه زمانی مورد نیاز است؟
عمل سزارین در صورتی تجویز می‌شود که:
• نوزاد نسبت به ابعاد لگن مادر بیش از حد حجیم در نظر گرفته شود.
• کودک شما بد ظاهر می‌شود: به جای بالای جمجمه، خود را در سطح لگن کمتر نشان می‌دهد، شانه، باسن یا پاهای خود را برجسته می‌کند (نمایش عرضی یا بریچ) .
• جفت سرراهی دارید. در این صورت بهتر است از روش‌هایی که موجب خونریزی بیشتر در زایمان می‌شود اجتناب کنید.
• فشار خون بسیار بالا و آلبومین در ادرار دارید و بهتر است از زایمان طبیعی خودداری کنید.
• از تبخال رنج می‌برید. دستگاه تناسلی می‌تواند کودک شما را در حین عبور از کانال واژن آلوده کند.
• کودک شما دارای کندی رشد شدید است و ضعیف و شکننده به نظر می‌رسد.
• شما در انتظار چند نوزاد هستید. سه قلوها اغلب با سزارین به دنیا می‌آیند. در مورد دوقلوها، همه چیز به وضعیت ظاهری نوزادان بستگی دارد. سزارین را می‌توان برای همه نوزادان یا گاهی فقط برای یکی از آن‌ها انجام داد.
• شما برای راحتی شخصی درخواست سزارین می‌کنید زیرا نمی‌خواهید فرزند خود را به صورت طبیعی به دنیا بیاورید.
<< در همه موارد، تصمیم با توافق دوجانبه بین پزشک و مادر نوزاد گرفته می‌شود. >>
سزارین چگونه انجام می‌شود؟
در طول یک سزارین برنامه‌ریزی شده، یک پرستار شما را همراهی می‌کند تا شما را برای جراحی آماده کند. برخی از خدمات ممکن است از یک مرکز بیمارستانی به بیمارستان دیگر متفاوت باشند. در اینجا چند دستورالعمل وجود دارد که ممکن است لازم باشد آن‌ها را دنبال کنید.
- صبح سزارین از نیمه شب روز قبل برای غذا و به طور کلی چند ساعت قبل از مداخله برای آب ناشتا باشید.
- برای پوشیدن لباس‌های ارائه شده توسط بیمارستان (لباس و کلاه اتاق عمل) تمام لباس‌های خود را درآورید.
- برای کاهش خطر سوختگی ناشی از استفاده از ابزاری که گرما را هدایت می‌کند، تمام جواهرات خود را بردارید. از این ابزار در عمل سزارین برای کاهش خونریزی از عروق خونی کوچک در حین عمل استفاده می‌شود.
- قبل از رفتن به بیمارستان آرایش نکنید و در صورت امکان لاک ناخن را نیز پاک کنید.
- از لنزهای آرایشی خود نیز استفاده نکنید.
- قبل از عمل، ناحیه بالای شرمگاهی را بتراشید تا خطر عفونت در زخم جراحی کاهش یابد.
به منظور ایمن سازی جراحی اقدامات زیر انجام می‌شود
در بیشتر بیمارستان‌ها، ممکن است قبل از جراحی برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک به شما داده شود. سزارین معمولاً تحت بی‌حسی اپیدورال یا انسداد نخاعی انجام می‌شود. متخصص بیهوشی هر مرحله را برای شما توضیح می‌دهد و پرستار برای راهنمایی و حمایت شما در نزدیکی شما خواهد بود. در صورت انجام سزارین اورژانسی، تصمیم گیری برای انجام بیهوشی عمومی توسط تیم مراقبت‌های بهداشتی انجام می‌شود.
به شما یک سوند ادراری وصل می‌شود تا مثانه شما در طول عمل خالی بماند. این کار خطر آسیب به مثانه را کاهش می‌دهد و به بیرون آمدن کودک کمک می‌کند. علاوه بر این، بیهوشی مورد استفاده در حین عمل باعث کاهش احساس پر بودن مثانه در اولین ساعات بعد از عمل می‌شود.
یک محلول ضد عفونی کننده پس از تائید اثربخشی بیهوشی روی شکم شما زده می‌شود. سپس شکم و پاهای شما را با یک ملحفه استریل می‌پوشانیم. پس از آن، اگر شرایط اجازه دهد، ممکن است همسرتان یا شخص همراه شما، حضور داشته باشد.
در طول سزارین اورژانسی یا نیمه فوری، به طور کلی مراحل مشابهی دنبال می‌شود. با این حال، ترتیب ممکن است متفاوت باشد زیرا هدف تولد سریع نوزاد و تثبیت وضعیت مادر است.
بعد از عمل سزارین
بلافاصله پس از عملی مانند سزارین، ابتدا رژیم مایعات و سپس در ساعات اول رژیم غذایی سبک ضروری است. پس از آن می‌توانید یک رژیم غذایی متعادل را مانند قبل از بارداری از سر بگیرید. هنگامی که از اتاق ریکاوری به اتاق خود منتقل می‌شوید، باید به اندازه کافی بیدار باشید تا کودک خود را در آغوش بگیرید.
شما می‌توانید برای اولین بار ظرف ۶ تا ۷ ساعت پس از عمل از جای خود بیدار شوید، اما این زمان به نوع بیهوشی، داروی مصرفی، دوز، سرعت دفع اثرات بیهوشی توسط بدن و مدیریت درد توسط شما، بستگی دارد.
به عنوان یک اقدام ایمنی، باید همراهی را در اتاق بیمارستان خود داشته باشید که به مدت ۲۴ ساعت پس از سزارین به شما کمک کند. او به شما کمک می‌کند تا کودک خود را که در گهواره‌اش است بردارید یا اگر لازم است پوشک نوزاد عوض کنید، کمک‌یار شما باشد.
عواقب احتمالی سزارین برای مادر
قبل از در نظر گرفتن یک بارداری جدید، توصیه می‌شود حداقل یک سال صبر کنید. در این صورت تا قبل از کشش مجدد شکم، زمان برای بهبود مناسب اسکار در رحم باقی بماند.
علاوه بر این توصیه می‌شود اگر می‌خواهید پس از سزارین، زایمان طبیعی داشته باشید باید ۱۸ ماه صبر کنید. زیرا در غیر این صورت خطر پارگی رحم بسیار زیاد خواهد بود. به طور کلی سزارین خوب پیش می‌رود. با این حال، مانند همه جراحی‌ها، سزارین می‌تواند بر بهبودی مادر تأثیر بگذارد.
مراکز زایمان بیشتری تماس پوست به پوست را بلافاصله پس از زایمان سزارین ترویج می‌کنند. با این حال، اگر وضعیت سلامتی مادر این اجازه را ندهد، ممکن است مادر بتواند پوست نوزاد خود را به ویژه در شرایط اضطراری لمس کند.
هنگام بازگشت به خانه احساس درد بیشتر است. همین‌طور ممکن است خطر عفونت در زخم، رحم و ادرار (در صورت استفاده از کاتتر ادراری) افزایش یابد. آنتی بیوتیک‌ها برای پیشگیری یا از بین بردن عفونت تجویز می‌شوند.
ممکن است خطر خونریزی و مشکلات لخته شدن خون افزایش یابد.
معمولاً از دست دادن خون بعد از سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است که می‌تواند منجر به کمبود آهن شود. پزشک می‌تواند در صورت نیاز قرص آهن تجویز کند. رژیم غذایی مناسب به ترتیب در دوران بارداری و بعد از زایمان به مادر این امکان را می‌دهد که قبل از زایمان ذخایر آهن خوبی داشته باشد و پس از آن ذخایر خود را دوباره پر کند.
مانند هر عمل جراحی دیگری، داروی بیهوشی و مسکن نیز می‌تواند باعث یبوست شود. نوشیدن منظم آب برای رفع تشنگی و خوردن غذاهای غنی از فیبر به رفع این ناراحتی کمک می‌کند. به علاوه، حرکت مجدد در اسرع وقت به تحریک روده شما کمک خواهد کرد. در نهایت، پزشک ممکن است برای کاهش یبوست دارو تجویز کند. این دارو به خصوص در ۲۴ ساعت اول باید به طور منظم مصرف شود.
مادر ممکن است واکنش‌های عاطفی مرتبط با ناامیدی از زایمان با سزارین نشان دهد (مانند اضطراب و افسردگی). این واکنش‌ها ممکن است به زودی پس از زایمان یا دیرتر در دوره نقاهت رخ دهد.
هر زمان که این احساسات به وجود آمد، مهم است که مادر قبل از ترک محل تولد یا بازگشت به خانه، آن‌ها را با پزشک یا ماما خود در میان بگذارد تا از حمایت حرفه‌ای برخوردار شود. این مسئله بسیار مهم است زیرا افسردگی می‌تواند به پیوند دلبستگی با نوزادتان آسیب برساند.
احتمال بازگشت به بیمارستان به دلیل عوارض (مثلاً خونریزی) وجود دارد.
خطرات مخصوص زنانی که قبلاً زایمان سزارین داشته‌اند
مادری که در گذشته زایمان سزارین داشته است در بارداری یا زایمان آینده بیشتر در معرض خطرات زیر است:
احتمال (۲۰% تا ۴۰%) زایمان مجدد با سزارین در صورت مساعد نبودن شرایط برای زایمان طبیعی.
خطر (حدود ۱٪) برای داشتن مشکل با جفت، به عنوان مثال: جفت دهانه رحم را بپوشاند(جفت سرراهی) یا جدا شدن جفت از رحم قبل از تولد نوزاد. این خطر با تعداد سزارین‌های انجام شده از قبل، افزایش می‌یابد.
احتمال وجود خطر (۱%) پارگی رحم در بارداری‌های آینده. این خطر بسته به عوامل خاصی مانند نوع برش ایجاد شده در سزارین قبلی می‌تواند متفاوت باشد.
پیوند دلبستگی بین نوزاد و مادر در سزارین
امروزه روش‌های بیمارستانی به منظور تقویت سریع پیوند دلبستگی بین مادر و نوزادش پس از زایمان با سزارین تغییر می‌کند. هنگامی که وضعیت سلامت مادر و نوزاد اجازه دهد، برخی از مراکز زایمان پیشنهاد می‌کنند نوزاد را در تماس پوست به پوست در اتاق عمل و اتاق ریکاوری روی سینه مادر قرار دهند. در دوران بارداری می‌توانید این احتمال را ارزیابی کرده و در صورت لزوم آن را از کادر درمان درخواست کنید. فواید متعددی با عمل تماس پوست به پوست در نوزادان و مادران وجود دارد.
اگر شرایط اجازه نمی‌دهد (مثلاً سزارین اورژانسی و بیهوشی عمومی برای مادر)، از پدر دعوت می‌شود تا در اسرع وقت فرزند خود را به منظور ارتقاء پیوند دلبستگی در آغوش بگیرد. همانند مادر، تماس پوست به پوست با پدر نیز تشویق می‌شود.
عواقب احتمالی سزارین برای نوزاد
عواقب مهم کمی با زایمان سزارین برای نوزاد همراه است. با این حال، سزارین گاهی اوقات می‌تواند برای نوزاد، منجر به موارد زیر شود:
دیسترس تنفسی خفیف و معمولاً گذر: ریه های نوزاد ممکن است حاوی ترشحات باشد که این ترشحات کمی بیشتر از زمانی است که او به صورت واژینال به دنیا آمده است، زیرا طی زایمان طبیعی، جنین در طی عبور از کانال واژن آن‌ها را دفع می‌کند.
دمای بدن پایین‌تر جنین: زیرا اتاق‌های عمل سردتر از دمای معمول اتاق هستند. با این حال، تماس پوست به پوست با یکی از والدین بلافاصله پس از تولد به بهبود این وضعیت کمک می‌کند.
نوزاد پس از تولد به بخش مراقبت از نوزادان انتقال می‌یابد تا والدین نوزاد را از نزدیک مشاهده کرده و نوزاد نیز بتواند مراقبت‌های لازم را دریافت کند. اگر وضعیت نوزاد در بدو تولد خوب باشد، او مستقیماً با والدین خود به اتاق مراقبت‌های ویژه می‌رود.
بهبودی بعد از سزارین
بهبودی ممکن است بعد از سزارین بیشتر طول بکشد. زمان بستری شدن در بیمارستان را می‌توان ۱ تا ۲ روز بیشتر از زمان سپری شده در بیمارستان پس از زایمان طبیعی، دانست. با این حال، پزشکان به طور فزاینده‌ای به مادرانی که سزارین برنامه‌ریزی‌شده انجام داده‌اند، امکان ترخیص ۴۸ ساعت پس از تولد را پیشنهاد می‌کنند، مشروط بر اینکه شرایط آن‌ها و نوزادشان اجازه دهد.
سخن آخر
زایمان سزارین گاهی اوقات برای اطمینان از سلامت مادر یا نوزاد ضروری است. مانند هر مداخله جراحی، سزارین نیز می‌تواند عواقبی بر بهبودی مادر داشته باشد. با این حال سزارین عواقب احتمالی کمی برای نوزاد دارد.
زایمان سزارین به خودی خود عملی بسیار سریع است. بین اولین برش ایجاد شده تا زایمان ۱۰ دقیقه طول می‌کشد، حتی کمتر بسته به شرایط. از سوی دیگر، آماده سازی در بالادست و پیگیری عملیاتی در پایین دست می‌تواند طولانی‌تر باشد.
در بالادست، این آماده سازی به طور خاص شامل بیهوشی، از طریق بیهوشی اپیدورال یا بیهوشی عمومی در غیاب اپیدورال، نصب پرده استریل، و قرار دادن انفوزیون و کاتتر ادراری است تا تخلیه مثانه به طور مداوم انجام شود. در پایین دست، جفت باید برداشته شود و سپس بافت‌های بریده شده به هم بخیه شوند که می‌تواند ۳۰ تا ۴۵ دقیقه بیشتر طول بکشد.