ولوودینیا دردی در فرج است که بیش از سه ماه طول می‌کشد. برخلاف درد فرج که ناشی از یک بیماری است، ولوودینیا علت مشخصی ندارد. درد می‌تواند آنقدر زندگی را تغییر دهد که فرد را از شرکت در فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برد باز دارد. درمان این عارضه ممکن است شامل دارو، فیزیوتراپی، جراحی و حمایت از سلامت رفتاری باشد. با پینو بیبی همراه باشید.
ولوودینیا چیست؟
ولوودینیا (Vulvodynia) یک درد مزمن در فرج و یا واژن یا اندام تناسلی، بدون علت ظاهری است. درد فرج و واژن علائم شایع بیماری‌های مختلف از جمله عفونت‌ها و اختلالات پوستی است که با ولوودینیا متفاوت است. ولوودینیا دردی است که سه ماه یا بیشتر طول می‌کشد و علامت واضحی از یک بیماری خاص نیست. درد می‌تواند آنقدر خسته کننده باشد که فرد را از انجام فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برد باز دارد.
انواع ولوودینیا
دو نوع ولوودینیا یا درد مزمن واژن وجود دارد. متخصصان ولودینیا را بر اساس محل منشأ درد طبقه‌بندی می‌کنند.
- ولوودینیا موضعی: بیشتر اوقات، درد فقط در یک نقطه مانند دهلیز فرج یا کلیتوریس وجود دارد. ورودی فرج پوستی است که بین لابیای داخلی (لب‌های واژن) و دهانه مجرای ادرار (محل ادرار کردن) و واژن قرار دارد. کلیتوریس اندامی کوچک و مهره مانند در بالای فرج است. ولوودینیا موضعی گاهی اوقات سندرم درد ولو موضعی نامیده می‌شود.
- ولوودینیا ژنرالیزه: گاهی اوقات، درد فقط در یک نقطه احساس نمی‌شود. در عوض، فرد ممکن است در زمان‌های مختلف در قسمت‌های مختلف فرج و یا واژن احساس درد کند و یا ممکن است در سر تا سر فرج احساس درد کند.
ولوودینیا می‌تواند تحریک شده و بدون تحریک باشد. در ولوودینیا تحریک شده، فرد با لمس یا فعالیت احساس درد می‌کند. با ولوودینیا غیرقابل تحریک، بدون این عوامل فرد احساس درد می‌کند. بر این اساس نیز درد مزمن واژن نیز به دو دسته تقسیم می‌شود.
- سندرم وستیبولیت ولوار (VVS) به این معنی است که بیمار به فشار یا لمس اطراف دهانه واژن پاسخ دردناکی دارد. زنان مبتلا به این نوع ولوودینیا معمولاً در هنگام آمیزش جنسی، قرار دادن تامپون، معاینات زنان و زایمان و در هر زمان دیگری که به دهلیز (ناحیه اطراف دهانه واژن) فشار وارد می‌شود، درد را تجربه می‌کنند.
- ولوودینیا دیستتیک (DV) به این معنی است که بیمار یک درد عمومی در ناحیه فرج دارد که ممکن است لب‌های بزرگ، لب‌های کوچک، کلیتوریس، پرینه، مقعد، مونس پوبیس، مجرای ادرار و یا داخل ران را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است به طور ناگهانی اتفاق بیفتد، در حالی که درد معمولاً تا حدی وجود دارد، علائم می‌توانند ظاهر شوند و از بین بروند. لمس یا فشار معمولاً باعث درد نمی‌شود، اما می‌تواند علائم را بدتر کند.
چگونه ولوودینیا بر زندگی یک فرد تأثیر می‌گذارد؟
ولوودینیا می‌تواند آنقدر استرس‌زا باشد که زندگی را تغییر دهد؛ با ولوودینیا:
- درد ناشی از نشستن طولانی مدت می‌تواند انجام کار را چالش برانگیز کند.
- دشواری یا عدم امکان رابطه جنسی می‌تواند به روابط آسیب برساند.
- ممکن است فرد سخت‌تر به خواب برود و یا سخت‌تر بخوابد.
- گزینه‌های لباسی که فرد می‌پوشد می‌تواند محدود باشد.
- تحقیقات ولوودینیا را با افسردگی و اضطراب مرتبط دانسته‌اند.
چه کسانی به ولوودینیا مبتلا می‌شوند؟
اکثر افرادی که با این عارضه تشخیص داده می‌شوند بین ۲۰ تا ۶۰ سال سن دارند، اما فرد می‌تواند در هر سنی به ولوودینیا مبتلا شود.
ولوودینیا چقدر شایع است؟
درد مزمن واژن شایع‌ترین علت مقاربت دردناک (دیسپارونی) و درد مزمن لگنی در بین افراد در سنین باروری (افرادی که عادت ماهانه هستند) است. با این حال، سخت است که بتوان آمار افرادی را که به ولوودینیا مبتلا هستند را بدست آورد. بسیاری از افراد مبتلا به ولوودینیا احتمالاً به دنبال درمان نیستند. همچنین، تشخیص ولوودینیا آسان نیست زیرا محققان علت دقیق آن را نمی‌دانند. بسیاری از افراد مبتلا به ولوودینیا به اشتباه تشخیص داده می‌شوند و یا ممکن است بیماری‌های دیگر شامل درد مزمن تشخیص داده شود، اما ولوودینیا تشخیص داده نشود.
علائم ولوودینیا چیست؟
درد همراه با ولوودینیا در افراد مختلف، متفاوت است. هنگامی که درد شروع می‌شود، متوقف می‌شود و یا شدیدتر احساس می‌شود، از فردی به فرد دیگر نیز متفاوت است.
ولوودینیا چه احساسی دارد؟
درد در فرج ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. ممکن است این گونه احساس شود:
- سوزش
- نیش زدن
- چاقوزنی
- خارش
- ضربان دار
ممکن است فرد درد را در یک نقطه احساس کند، درد ممکن است از جایی به جای دیگر منتقل شود یا درد ممکن است در کل فرج پخش بشود.
چه زمانی فرد متوجه درد در ناحیه فرج خواهد شد؟
درد ممکن است به صورت موارد زیر احساس شود:
- درد شروع شود و به طور غیرقابل پیش‌بینی طی چند ماه متوقف شود.
- درد چندین ماه بدون وقفه، دوام می‌آورد.
- درد به طور ناگهانی و بدون هیچ دلیل واضحی شروع شود.
- زمانی که فرج لمس می‌شود یا در فعالیتی مانند مقاربت، ورزش، دویدن، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، قرار دادن تامپون، کاپ قاعدگی یا حتی نشستن، شروع می‌شود.
- هر یک از این فعالیت‌ها هم چنین می‌تواند درد فرج را که فرد قبلاً احساس می‌کرده است را تشدید کند.
چه چیزی باعث ولوودینیا می‌شود؟
محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث ولوودینیا می‌شود، اما دلایل بالقوه زیادی وجود دارد، از جمله:
- التهاب
- عوامل هورمونی
- عوامل ژنتیکی (ارثی)
- آسیب به اعصاب (مشکلات نوروپاتیک)
- واکنش‌های طولانی مدت به عفونت‌های واژن در گذشته
- ضعیف شدن عضلات کف لگن یا اسپاسم عضلانی
- تحریک ناشی از محصولات خشن که پوست را لمس می‌کنند.
چه شرایطی اغلب با ولوودینیا اتفاق می‌افتد؟
در اغلب، افراد مبتلا به ولوودینیا ممکن است این شرایط با سایر سندرم‌های درد همزمان باشد، از جمله:
- فیبرومیالژیا (سندرم درد اسکلتی – عضلانی)
- سندرم مثانه دردناک
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- اختلال گیجگاهی – فکی
آیا ولوودینیا ناشی از استرس و اضطراب است؟
داده‌ها نشان می‌دهد که افراد مبتلا به ولوودینیا بیشتر احتمال دارد که سطوح بالاتری از استرس و برخی شرایط سلامت رفتاری داشته باشند، از جمله:
- اضطراب
- افسردگی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
با این حال، دانستن این که چگونه این شرایط با ولوودینیا مرتبط است، دشوار است. حتی داشتن یک وضعیت سلامت دهان ممکن است احتمال ابتلا به ولوودینیا را افزایش دهد. هم چنین ممکن است به دلیل تأثیر منفی ولوودینیا بر زندگی و فعالیت‌های روزمره، فرد دچار اضطراب یا افسردگی می‌شود.
ولوودینیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با رد سایر شرایطی که ممکن است باعث درد شوند، ولوودینیا را تشخیص می‌دهد. متخصص در مورد سابقه پزشکی، سوابق جنسی و مشکلات دستگاه تناسلی و جراحی فرد سوالاتی می‌پرسد. او هم چنین در مورد علائم فرد داده‌ها را جمع‌آوری می‌کند، از جمله این که بیمار در چه منطقه‌ای درد را تجربه می‌کند، چه احساسی دارد، چه زمانی فرج درد می‌گیرد و چقدر درد دارد.
آزمایش‌ها و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص ولوودینیا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه بدنی: پزشک زنان و زایمان، فرج بیمار را ابتدا با دست‌های دستکش‌دار بررسی می‌کند و نقاط مختلف بر روی فرج بیمار را فشار می‌دهد تا متوجه شود محل درد کجاست.
- معاینه لگن بیمار با اسپکولوم برای ارزیابی واژن و دهانه رحم انجام می‌شود. دهانه رحم، سوراخ بین واژن و رحم است. پزشک هم چنین عضلات کف لگن را برای شناسایی مناطق دردناک ارزیابی می‌کند.
- تست سواب پنبه‌ای (تست فشار نقطه‌ای): پزشک یک سواب پنبه‌ای را به آرامی روی قسمت‌هایی از فرج می‌مالد و از بیمار می‌پرسد که چه زمانی (و کجا) تماس باعث احساس درد در او می‌شود. این آزمایش به ویژه برای تشخیص درد موضعی در دهلیز فرج مفید است.
- سواب برای آزمایش عفونت: پزشک با کمک یک سوآپ مقداری از ترشحات و بافت‌های فرج و دهانه رحم را برداشته و در ظرف مخصوص قرار می‌دهد و جهت آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌کند. این آزمایش‌ها می‌توانند شرایطی را که ممکن است باعث درد فرج شوند، مانند عفونت‌های مقاربتی (STIs)، واژینوز باکتریایی و عفونت‌های قارچی رد کنند.
در موارد نادر، پزشک ممکن است کولپوسکوپی یا بیوپسی از فرج را برای رد بیماری‌های غیرمرتبط با ولوودینیا که ممکن است باعث درد در بیمار شود را تجویز کند.
ولوودینیا چگونه درمان می‌شود؟
درمان ولوودینیا به زمان نیاز دارد. یافتن درمان یا ترکیبی از درمان‌هایی که به بیمار جهت تسکین درد کمک کند زمان بر است و شامل آزمون و خطا است. درمان‌هایی که در نهایت مؤثر هستند ممکن است فوراً تاثیر نداشته باشند.
درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروهای موضعی: بیمار می‌تواند از کرم‌ها و پمادهایی استفاده کند که فرج او را بی‌حس می‌کند (داروهای بی‌حس کننده) و یا داروهای اعصاب تا وضعیت بیمار را تثبیت کنند. پزشک هم چنین ممکن است کرم‌های موضعی حاوی استروژن یا ترکیبی از استروژن و پروژسترون را تجویز کند.
- داروهای خوراکی: داروهای ضد افسردگی و ضد تشنجی که می‌تواند از طریق دهان مصرف شود، می‌توانند درد عصبی را کاهش دهند.
- بلوک عصبی: ممکن است پزشک تزریقی را توصیه کند که از انتقال سیگنال‌های درد از اعصاب به مغز جلوگیری کند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند تنش عضلانی در کف لگن (عضلات، رباط‌ها و بافت همبند در لگن) بیمار را کاهش دهد. همچنین ممکن است میزان اسپاسم عضلات کف لگن را که نتیجه انقباض غیرارادی است را کاهش دهد. اسپاسم عضلانی با ولوودینیا یک عارضه شایع است. درمان ممکن است شامل کشش، افزایش طول و تقویت عضلات ضعیف کف لگن باشد.
- وستیبولکتومی: این جراحی می‌تواند برای افراد مبتلا به ولوودینیا موضعی که درد آن‌ها با درمان‌های محافظه کارانه‌تر بهبود نیافته است مفید باشد. در طول این روش، پزشک بافتی از فرج را در قسمتی که احساس درد می‌شود را برمی‌دارد.
- مشاوره: مشاوره فردی، مشاوره زوجین یا مشاوره رابطه جنسی ممکن است به بهبود بخش‌هایی از زندگی که تحت تأثیر اثرات منفی ولوودینیا هستند، مانند داشتن روابط جنسی موفق، کمک کند.
داده‌های محدود نشان می‌دهد که درمان‌هایی مانند طب سوزنی و هیپنوتیزم می‌تواند درد مرتبط با ولوودینیا را کاهش داده و اختلال عملکرد جنسی را نیز بهبود بخشد.
چگونه می‌توان علائم ولوودینیا را مدیریت کرد؟
بسیاری از اقدامات مناسبی که واژن و فرج را سالم نگه می‌دارند (مراقبت از فرج) نیز ممکن است به درد فرج کمک کنند. برای مدیریت درد باید:
- حمام کلوئیدی با نمک اپسوم یا بلغور جو دوسر انجام شود.
- هنگام شستن فرج از صابون ملایم و بدون عطر (یا فقط آب) استفاده شود.
- از مواد شوینده ملایم و بدون عطر روی پارچه‌های که فرج فرد را لمس می‌کنند، استفاده شود.
- در روز از لباس زیر نخی استفاده شود و در شب از لباس زیر استفاده نشود.
- کمپرس سرد یا بسته‌های ژل را روی فرج قرار داده شود (هر بار به مدت ۱۵ دقیقه).
- از روان کننده‌های بدون عطر یا بدون طعم در طول رابطه جنسی بدون اثرات خنک کننده یا گرم کنندگی استفاده شود.
- اگر بیمار مجبور است برای مدت طولانی بنشیند، از یک بالش فوم «دونات مانند» یا نوع دیگری از بالشتک استفاده کند که فشار روی فرج بیمار را کاهش می‌دهد.
- خواب شبانه کافی (بین ۷ تا ۹ ساعت).
- فرد مبتلا باید تکنیک‌های کاهش استرس و آرامش را در برنامه روزانه خود بگنجاند.
اجتناب کردن از موارد زیر:
- خودداری کردن از پوشیدن جوراب شلواری تنگ، شلوار یا شلوار جین.
- عدم استعمال دستمال توالت معطر، تامپون، پد یا آستر شورت.
- اجتناب از پوشیدن لباس شنا خیس یا لباس‌های تمرینی عرق کرده برای مدت طولانی.
- اجتناب از دوش کردن یا استفاده از محرک‌های احتمالی مانند دئودورانت‌ها یا حمام حباب.
- باید دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری یا سایر ورزش‌هایی که بر فرج فشار می‌آورند نیز خودداری شود.
آیا ولوودینیا هرگز از بین می‌‌رود؟
شواهد کافی برای پیش بینی زمان یا این که ولوودینیا به خودی خود کاهش می‌یابد و یا برطرف می‌شود وجود ندارد. توصیه می‌شود به جای درمان‌های خودرسرانه و آزمون و خطا، برای شروع درمان‌هایی که می‌تواند کمک کننده باشد، فرد باید یک قرار ملاقات با پزشک خود برنامه‌ریزی کند.
چه زمانی باید در مورد ولوودینیا به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بیمار درد مداوم در ناحیه فرج خود دارد، باید یک قرار ملاقات با پزشک و یا متخصص زنان خود تعیین کند. ممکن است مدتی طول بکشد تا درمان مناسب برای او پیدا شود. درمان ممکن است نیاز به فعالیت تیمی گروهی از متخصصان داشته باشد؛ رویکرد مراقبتی که شامل متخصص زنان، فیزیوتراپیست، مشاور و غیره است.
در مورد ولوودینیا چه سوالاتی باید از پزشک پرسد؟
چه آزمایشی را باید در مورد ولوودینیا پیشنهاد کرد تا متخصص دریابد چه چیزی باعث درد شده است؟
آیا فعالیت‌های وجود دارد که باید از آن‌ها اجتناب کرد و ممکن است علائم بیمار را بدتر کنند؟
آیا ولوودینیا می‌تواند مربوط به بیماری دیگری باشد؟
چه اقداماتی می‌توان برای داشتن یک زندگی جنسی سالم با ولوودینیا انجام داد؟
چه داروها، رویه‌ها یا تغییر سبک زندگی را برای درمان توصیه می‌کند؟
سوالات متداول
چگونه ولوودینیا را می‌توان درمان کرد؟
متأسفانه، ولوودینیا راه حل درمانی آسانی ندارد. درمانی که برای این عارضه موثر است به علت درد بستگی دارد. داروها، فیزیوتراپی، مشاوره و جراحی همگی راه حل‌های بالقوه‌ای هستند که می‌توانند درد را تسکین دهند.
سریع‌ترین راه برای از بین بردن ولوودینیا چیست؟
اگر فرد به تسکین سریع درد نیاز دارد، می‌تواند از یک بی‌حس کننده موضعی برای بی‌حس کردن ناحیه آسیب دیده استفاده کند. فرد مبتلا ممکن است جهت یافتن تسکین درد طولانی مدت در حین ملاقات با پزشک خود جهت یافتن درمان مناسب یا ترکیبی از درمان‌ها، به آزمون و خطا نیاز داشته باشد.
آیا می‌توان از ولوودینیا جلوگیری کرد؟
متأسفانه پاسخ منفی است، ولوودینیا قابل پیشگیری نیست.
سخن آخر
اگر در ناحیه فرج خود درد دارید با پزشک خود تماس بگیرید. درد ممکن است مربوط به یک بیماری خاص باشد یا ممکن است ولوودینیا باشد. در هر صورت، درمان‌های احتمالی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند. در ابتدا، ممکن است طول بکشد تا پزشک درمان‌هایی را که درد ناشی از ولوودینیا را تسکین می‌دهد بیابد. درمان‌هایی که برای شخص دیگری بهترین نتیجه را دارند ممکن است برای شما مفید نباشند. با این حال، هر چه زودتر شروع به بررسی گزینه‌های درمانی کنید، وضعیت بهتری خواهید داشت، یادتان باشد مجبور نیستید با درد زندگی کنید، یا رفاه خود را به خطر نیاندازید.