گاز واژن (نفخ واژینال یا کویفینگ) زمانی است که فرد گاز (باد) را از واژن خود دفع می‌کند. صدایی که شنیده می‌شود هوای به دام افتاده است که از واژن خارج می‌شود. معمولاً این خروج گاز از واژن بی‌ضرر است و در اثر رابطه جنسی، ورزش و یا ضعف عضلات کف لگن ایجاد می‌شود. در موارد نادر، نشانه فیستول واژن است. با پینو بیبی در این مقاله همراه باشید تا راجع به گاز واژن بیشتر بدانید.
گاز واژن چیست؟
گاز واژن زمانی است که فرد گاز (نفخ) را از واژن خود عبور می‌دهد. اصطلاحات دیگر برای گاز واژن عبارت هستند از کویفینگ و یا در رفتن باد از واژن. کویفینگ زمانی اتفاق می‌افتد که واژن، هوای محبوس شده در داخل آن را آزاد می‌کند. این یک عملکرد غیرارادی بدن است که فرد نمی‌تواند آن را کنترل کند. هنگامی که این هوا خارج می‌شود، صدایی شبیه نفخ یا خروج باد از رکتوم (راست روده) ایجاد می‌کند. در حالی که ممکن است این خروج باد خجالت‌آور باشد، خروج گاز از واژن بسیار رایج است و معمولاً بی‌ضرر است. با این حال، اگر با سایر علائم جدی‌تر رخ دهد، می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. در ادبیات پزشکی، چندین نام دیگر برای تعریف باد واژن وجود دارد؛ نام‌های جایگزین برای گاز واژینال عبارت هستند از: باد واژن، گاز واژن، صدای واژن، کویفینگ، در رفتن باد از واژن، باد شکم واژن، فلاتوس واژینالیس و بی‌اختیاری ولوها.
اولین اصطلاح علمی مورد استفاده توسط J.A.F. Attapattu در سال ۱۹۹۵ میلادی که برای توصیف نفخ واژینال بکار گرفته شد «پچ پچ ولوا» یا «نفخ واژن» بود.
علائم گاز واژن چیست؟
علامت اصلی گاز واژن، شنیدن و احساس خروج هوا از واژن است که شبیه به شنیدن خروج گاز از راست روده می‌باشد. حتی ممکن است فرد قبل از خروج گاز از واژن خود احساس کند که گاز در محوطه واژن به دام افتاده است. یک کویفینگ فقط چند ثانیه طول می‌کشد. برخلاف گاز معده، گاز واژن بو نمی‌دهد زیرا به سیستم گوارش فرد مربوط نیست و مانند دفع گاز از معقد نمی‌باشد.
میزان شیوع گاز واژینال
باد شکم واژن (گاز واژن) در زنان مبتلا به اختلالات کف لگن، به ویژه در آنهایی که جوان‌تر هستند و از نظر جنسی فعال هستند، شایع است. در تحقیقی که توسط Marijke و همکاران انجام شد، تقریباً از هر هشت زن در جمعیت عمومی (۴۵ تا ۸۵ سال) یک نفر از این عارضه رنج می‌برد. همان طور که در نظرسنجی انجام شده بر روی زنان ایرانی در سال ۲۰۱۲ میلادی انجام شده، نتایج نشان داد که گاز واژن (بادکردگی واژن) در ۲۰ درصد از شرکت کنندگان شایع بود.
مکانیسم ایجاد گاز واژن
مکانیسم یا آسیب شناسی این وضعیت نامشخص است. با این حال، برخی از نظریه‌ها توسط محققان در مورد فرآیند به دام انداختن هوا، دفع باد و صدای که شنیده می‌شود، ارائه شده است. هوا به طور معمول در واژن وجود دارد، زیرا دیواره‌های قدامی و خلفی واژن الاستیک هستند و نزدیک به هم و مجاور یکدیگر هستند. به دلیل تومورها یا هر عامل غیر توموری دیگری، ممکن است حباب‌های هوای بزرگی ایجاد شود که باعث سفتی و از بین رفتن خاصیت ارتجاعی دیواره‌های واژن شود. بنابراین امکان به دام افتادن هوا در داخل واژن وجود دارد. البته این یک پدیده طبیعی است که رخ می‌دهد. هوا به اجبار به داخل مجرای واژن وارد می‌شود و در اثر انقباض ماهیچه‌های مجرا خارج می‌شود. هوا در موقعیت‌های خاصی وارد واژن می‌شود و با تغییر وضعیت خارج می‌شود.
باد واژن به دلیل ساختارهای دریچه مانند در دهانه واژن ایجاد می‌شود که فضایی بالقوه در کانال واژن ایجاد می‌کند. هنگامی که فرد در حال استراحت است، هوا آزادانه وارد حفره می‌شود اما با حرکت بسته می‌شود و در نتیجه هوا در واژن محبوس می‌شود. در هنگام فعالیت، با افزایش فشار شکم و لگن، هوا از طریق یک اندام باریک و بسته به بیرون پرتاب می‌شود و صدایی تولید می‌کند. احتمال گیر افتادن و خروج هوای واژن در اثر لرزش دیواره‌های واژن در سطح دهانه آن وجود دارد. ممکن است به دلیل پایین بودن شاخص توده بدنی، دیواره واژن به اندازه کافی حمایت نشود و دیواره‌ها روی یکدیگر تا شوند. موقعیت‌های خاصی وجود دارد که در حین کونیلینگوس (رابطه جنسی دهانی) و تحریک دیجیتال، تن ماهیچه‌های کف لگن و فشار داخل شکمی تغییر می‌کند و باعث می‌شود هوا به داخل کانال واژن نفوذ کند.
دلایل ایجاد گاز واژن چیست؟
هوا به طرق مختلف در داخل کانال واژن بانوان حبس می‌شود. کانال واژینال (یا کانال تولد) ناحیه عضلانی داخل بدن است که در طول دوران پریود در آن تامپون یا کاپ قاعدگی قرار می‌گیرد. هوای حبس شده در این بخش جایی برای خروج ندارد، صدای شنیده شده از واژن به خاطر بیرون رانده شدن هوای محسوب شده است. عوامل متعددی باعث می‌شود که هوا در داخل واژن به دام بیفتد. برخی از رایج‌ترین آنها عبارت هستند از:
- فعالیت‌های جنسی: رابطه جنسی یکی از بزرگترین علل گازهای واژن است. هنگامی که آلت تناسلی، اسباب بازی جنسی و یا انگشت به داخل واژن وارد و سپس خارج می‌شود (حرکت رفت و برگشتی)، هوا می‌تواند به داخل فشار وارد کند. هنگامی که عضلات به دلیل ارگاسم منقبض می‌شوند یا وقتی آلت تناسلی خارج می‌شود، گاز آزاد می‌شود. این می‌تواند باعث ایجاد نویز و احساس حباب شود. هنگامی که آلت یا اسباب بازی جنسی خارج می‌شود، هوا آزاد می‌شود و راه خروج خود را پیدا می‌کند. گاز واژن در موقعیت‌های خاص یا زمانی که فرد در حین رابطه جنسی تغییر وضعیت می‌دهد، بیشتر اتفاق می‌افتد.
- رابطه جنسی دهانی: می‌تواند باعث ورود هوا به واژن نیز شود. برخی از اشکال رابطه جنسی خشن می‌توانند باعث ایجاد گاز در واژن شوند، اما ممکن است باعث ایجاد پنوموپریتونوم خود به خودی نیز شوند، یعنی زمانی که هوا در زیر دیافراگم جمع می‌شود و گیر می‌کند. این می‌تواند باعث درد قفسه سینه یا بالای شکم شود.
- استفاده از تامپون یا کاپ: مانند رابطه جنسی، فشار دادن تامپون و یا فنجان قاعدگی به داخل واژن در طول قاعدگی ممکن است هوا را وارد کانال واژن فرد کند. وقتی تامپون و یا کاپ قاعدگی را بر می‌دارند هوا خارج می‌شود و صدای کویفینگ شنیده می‌شود.
- ضعف عضلات کف لگن: یائسگی، زایمان و سایر علل اختلال عملکرد کف لگن، احتمال را برای نفخ واژن افزایش می‌دهد، زیرا هر یک از فرایندهای فوق عضلات کف لگن را ضعیف می‌کنند.
- معاینات واژینال: خروج گاز از واژن در طول معاینه لگن معمول است. هنگامی که متخصص زنان و زایمان یک اسپکولوم را در واژن یک خانم وارد می‌کند، این باز شدن واژن این اجازه می‌دهد تا هوا وارد آن شود. اسپکولوم برای دیدن داخل واژن استفاده می‌شود.
- فیستول واژن: فیستول سوراخی بین کانال واژن و اندام‌های ادراری یا گوارشی (مانند مثانه و یا روده) است. فیستول‌های واژن معمولاً نتیجه تروما، جراحی یا سایر بیماری‌ها هستند. به غیر از گاز واژن، علائم فیستول واژینال شامل ترشح ادرار، ادرار بدبو و بی‌اختیاری مدفوع است.
- حرکات بدنی: یوگا، ورزش و سایر حرکات مانند دویدن می‌توانند باعث گیر افتادن هوا در داخل واژن شوند زیرا واژن در طول این فعالیت‌ها کمی باز یا کشیده می‌شود.
اگر هوا به طور تصادفی وارد واژن شود، مشکلی به وجود نمی‌آورد اما افراد نباید عمداً هوا را به درون واژن خود فشار دهند یا واژن را باد کنند زیرا می‌تواند باعث گیر افتادن هوا در رگ‌های خونی شود و باعث ایجاد آمبولی شود.
آیا گاز واژن می‌تواند باعث درد شود؟
گاز به دام افتاده در داخل واژن معمولاً باعث درد نمی‌شود. در صورت وجود درد، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای مانند فیستول واژن باشد. اگر بانویی در قسمت واژن خود احساس درد می‌کند و یا علائم فیستول واژینال را دارد، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرد تا پزشک او را معاینه و بررسی کند و علت را پیدا کند.
فیستول واژن چیست؟
فیستول واژینال یک مجرای غیرطبیعی و توخالی بین واژن و یک اندام داخلی شکم و یا لگن است. آنها یک علت بالقوه برای گاز واژن هستند که به طور مستقیم با فعالیت جنسی مرتبط نیست. فیستول واژن انواع مختلفی دارد. فیستول واژن بر اساس این که سوراخ یا پارگی در کجای واژن قرار دارد و این سوراخ با کدام دستگاه یا عضو متصل است، متفاوت است. فیستول‌ها باید توسط یک متخصص پزشکی بررسی و درمان شوند. نوع فیستول واژینال که اغلب دیده می‌شود به عنوان فیستول وزیکوواژینال شناخته می‌شود. سوراخ این نوع بین مثانه و واژن است. در زیر لیستی از انواع دیگر فیستول و محل ایجاد پارگی در واژن آمده است:
- فیستول حالب واژینال: بین واژن و حالب(ها) ایجاد می‌شود که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کند.
- فیستول رکتو واژینال: بین واژن و راست روده (نزدیک به انتهای کولون) ایجاد می‌شود. این عارضه ممکن است در حین زایمان اتفاق بیفتد، اما عمدتاً در کشورهای در حال توسعه بدون دسترسی آسان یا هیچ گونه دسترسی به مراقبت‌های زایمانی رخ می‌دهد. هم چنین می‌تواند ناشی از جراحی لگن، سرطان لگن، پرتو درمانی‌های اطراف لگن برای درمان سرطان لگن، یا بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو (هر دو نوع بیماری التهابی روده) باشد. این نوع فیستول اغلب می‌تواند باعث ایجاد گاز واژن شود، به ویژه زمانی که بعد از زایمان اتفاق می‌افتد.
- فیستول انترو واژینال: بین روده کوچک و واژن ایجاد می‌شود.
- فیستول کولو واژینال: بین کولون و واژن ایجاد می‌شود. این یک نوع نادر فیستول است و اغلب به دلیل بیماری دیورتیکولی ایجاد می‌شود.
- فیستول اورترو واژینال: بین واژن و مجرای ادرار که لوله‌ای است که ادرار را از بدن به خارج می‌فرستد، ایجاد می‌شود.
علائم فیستول واژن چیست؟
گاز واژن یکی از علائم فیستول واژن است. سایر علائم به اندازه و نوع فیستول بستگی دارد، اما در این جا برخی از علائم وجود دارد که باید به دنبال آنها در بدن بود:
- مدفوع شل به ادرار نشت می‌کند.
- ادرار یا ترشحات واژن که بوی نامطبوعی دارد.
- واژینیت یا عفونت‌های مجاری ادراری که به طور مکرر رخ می‌دهد.
- بی‌اختیاری مدفوع و بی‌اختیاری ادرار
- اسهال
- ناراحتی یا درد در اطراف واژن و رکتوم
- رابطه جنسی دردناک (دیسپارونی)
- حالت تهوع
- درد شکم
درمان گاز واژن چیست؟
نفخ واژینال و یا گاز درون واژن طبیعی و شایع است. نیازی به درمان خاصی ندارد زیرا در بیشتر موارد فعالیت جنسی یا ورزش باعث آن می‌شود. خودداری و یا کاهش این گونه فعالیت‌ها تنها راه درمان گاز واژن است.
- تمرینات کگل: از آن جایی که ضعف عضلات کف لگن یکی دیگر از علل شایع گاز واژن است، تمرینات قدرتی برای کمک به تقویت و سفت کردن عضلات لگن ممکن است به کاهش دفعات خروج گاز واژن کمک کند. بهترین راه برای انجام این کار انجام تمریناتی مانند کگل یا کار با یک فیزیوتراپیست متخصص در درمان ضعف عضلات کف لگن است. برای انجام تمرینات کگل کافی است که ماهیچه‌هایی را که برای توقف ادرار استفاده می‌شوند، منقبض کنید و به مدت۱۰ ثانیه چندین بار در روز این حرکت را انجام دهید.
- یوگا: انجام برخی تمرینات تنفسی و تمدد اعصاب می‌تواند استرس و تنش را کاهش دهد.
- پساری واژن: برای جلوگیری از به دام افتادن هوا در داخل کانال واژن قرار می‌گیرد.
- بارد پساری: نوع دیگری از پساری که برای جلوگیری از به دام افتادن هوا در کانال واژن قرار می‌گیرد.
- بافر
- پساری گرد
- فرکانس رادیویی و لیزر واژن
- پساری مکعبی
چگونه می‌توان از گاز واژن جلوگیری کرد؟
گاز واژن (کویفینگ) یک اتفاق طبیعی است و هیچ کس نمی‌تواند کار زیادی برای جلوگیری از بروز آن انجام دهد. با این حال، فعالیت‌های خاصی مانند رابطه جنسی، ورزش یا زایمان می‌تواند باعث شود که میزان خروج گاز واژن بیشتر اتفاق بیفتد. پرهیز از فعالیت‌ها یا موقعیت‌های جنسی که باعث می‌شود فرد را بیشتر به حالت پاف (تجمع هوا) درآورد نیز ممکن است کمک کند. اگر فرد دارای گاز واژن مزمن است که باعث درد یا مختل کردن زندگی او می‌شود، پزشک ممکن است بتواند به او کمک کند. در موارد نادر، گاز واژن نشانه یک بیماری زمینه‌ای است.
عواملی که ریسک ابتلا به گاز واژن را افزایش می‌دهد
- اختلال عملکرد کف لگن مانند بی‌اختیاری مقعدی، افتادگی دیواره قدامی و خلفی واژن، بی‌اختیاری استرسی ادرار، افتادگی اندام‌های لگن
- جراحی واژن مانند هیسترکتومی، بازسازی کف لگن
- بیماری التهابی روده
- پرتو درمانی
- فیستول انترواژینال
- تومور
- BMI پایین فرد
- دوران پس از یائسگی
کیفیت زندگی با وجود گاز واژن
تأثیر عمده باد واژینال (گاز واژن) بر کیفیت زندگی بیمار عمدتاً روانشناختی دارد. این می‌تواند باعث ناراحتی، عدم اعتماد به نفس، کاهش انزوای اجتماعی و خجالت شود. صحبت در مورد این موضوع ممکن است استرس بیشتری ایجاد کند زیرا اکثر افراد آن را تابو می‌دانند. گاز واژن به طور کلی یک مشکل کشنده یا خطرناک نباشد، اما می‌تواند در زندگی روزمره آزاردهنده باشد. هم چنین گاز واژن ممکن است بر رضایت جنسی فرد تاثیر بگذارد و باعث کاهش این حس شود. از طرفی ممکن است باعث شود فرد میزان برقراری رابطه جنسی را کاهش دهد.
چه زمانی به خاطر باد واژن باید با دکتر تماس گرفت؟
خروج گاز از واژن به خصوص در حین یا بعد از فعالیت جنسی رایج است. این طبیعی است و جای نگرانی نیست. با این حال، اگر فرد به طور منظم گاز از واژن خود دفع می‌کند این ارتباطی به رابطه جنسی ندارد و لازم است با متخصص زنان تماس بگیرد. پزشکان می‌توانند معاینه لگنی را انجام دهند تا بررسی کنند که آیا یک بیماری زمینه‌ای، مانند فیستول واژن وجود دارد که باعث ایجاد گاز واژن می‌شود یا خیر. اگر فرد با وجود گاز واژن، هر یک از علائم زیر را نیز تجربه می‌کند باید به پزشک مراجعه کند:
- درد حین رابطه جنسی یا درد در واژن، فرج یا پرینه (فضای بین واژن و مقعد)
- بوی بد واژن
- عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری UTIs
- نشت چرک یا مدفوع از واژن
سخن آخر
گاز واژن یاQueefing یک عملکرد عجیب بدن است که معمولاً هیچ خطری برای سلامتی ندارد. گاز واژن در حالی که شرم‌آور و آزاردهنده است، معمولاً جای نگرانی ندارد و بسیار رایج است. ممکن است در حین رابطه جنسی و ورزش، گاز از واژن فرد خارج شود. ضعیف بودن عضلات کف لگن پس از زایمان و بارداری نیز می‌تواند در ایجاد کویف (باد واژن) بیشتر نقش داشته باشد. در موارد نادر، گاز واژن به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند فیستول واژن ایجاد می‌شود. اگر فرد درد و سایر علائم جدی همراه با گاز واژن را تجربه می‌کند باید به پزشک مراجعه کند.