پره اکلامپسی پس از زایمان وضعیتی است که می‌تواند تا شش هفته پس از تولد نوزاد رخ دهد. این وضعیت نادر باعث می‌شود که مادر فشار خون بالا داشته باشد و سطح پروتئین در ادرارش بالا باشد. این یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب مغزی، سکته مغزی و حتی مرگ شود. با پینو بیبی همراه باشید تا دریابید چگونه می‌توان پره اکلامپسی پس از زایمان را مدیریت کرد.
پره اکلامپسی پس از زایمان چیست؟
پره اکلامپسی پس از زایمان یک بیماری نادر است و زمانی رخ می‌دهد که بلافاصله پس از زایمان، فشار خون بالا و پروتئین اضافی در ادرار وجود دارد. پره اکلامپسی یک بیماری مشابه است که در دوران بارداری ایجاد می‌شود و معمولاً با تولد نوزاد برطرف می‌شود. بیشتر در عرض ۴۸ ساعت پس از زایمان اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند تا شش هفته پس از تولد نوزاد (بعد از زایمان) رخ دهد. پره‌اکلامپسی پس از زایمان تنها پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد. حتی افرادی که هرگز فشار خون بالا یا پره اکلامپسی نداشته‌اند نیز ممکن است به پره‌اکلامپسی پس از زایمان مبتلا شوند. این به عنوان پره اکلامپسی دیررس پس از زایمان شناخته می‌شود. پره اکلامپسی پس از زایمان نیاز به درمان فوری دارد و در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند منجر به سکته مغزی، تشنج و سایر عوارض جدی شود.
پره اکلامپسی پس از زایمان چه زمانی شروع می‌شود؟
اکثر افراد در عرض ۴۸ ساعت پس از زایمان علائم پره‌اکلامپسی پس از زایمان را نشان می‌دهند. در برخی از مادران پره‌اکلامپسی پس از زایمان معمولاً در هفت روز اول پس از زایمان رخ می‌دهد، اگر چه تا شش هفته پس از زایمان مادران هم چنان در معرض خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی پس از زایمان هستند.
عوامل خطر پره اکلامپسی پس از زایمان چیست؟
برخی عوامل خطر ابتلا به پره اکلامپسی پس از زایمان را افزایش می‌دهند. اگر هر یک از شرایط زیر وجود داشته باشد، ممکن است مادران در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پره اکلامپسی باشند:
- فشار خون بالا در آخرین بارداری: اگر بعد از هفته ۲۰ بارداری دچار فشار خون بالا شوند، در معرض خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی پس از زایمان باشند.
- چاقی: اگر مادر چاق باشد، خطر پره اکلامپسی پس از زایمان بیشتر است.
- بارداری چند جنینی: داشتن دوقلو، سه قلو یا بیشتر خطر ابتلا به پره اکلامپسی را افزایش می‌دهد.
- فشار خون بالا مزمن: داشتن فشار خون بالا کنترل نشده قبل از بارداری خطر ابتلا به پره اکلامپسی دوران بارداری و پره اکلامپسی پس از زایمان را افزایش می‌دهد.
- دیابت: ابتلا به دیابت نوع یک یا ۲ یا دیابت بارداری خطر پره‌اکلامپسی و پره اکلامپسی پس از زایمان را افزایش می‌دهد.
- سابقه خانوادگی و یا شخصی پره‌اکلامپسی بارداری یا پره اکلامپسی پس از زایمان
- سن مادر کمتر از ۲۰ سال
- سن مادر بالای ۴۰ سال
- ابتلای مادر به بیماری‌های خود ایمنی
علائم پره اکلامپسی پس از زایمان چیست؟
تشخیص پره اکلامپسی پس از زایمان به تنهایی ممکن است دشوار باشد. بسیاری از زنانی که دچار پره‌اکلامپسی پس از زایمان می‌شوند، هیچ علامتی در دوران بارداری نشان نمی‌دهند. هم چنین، وقتی روی بهبودی بعد از زایمان و مراقبت از نوزاد تمرکز می‌کنند، ممکن است هر مشکلی را به خستگی و عوراض زایمان مرتبط بدانند و آن را جدی نگیرند. علائم و نشانه‌های پره اکلامپسی پس از زایمان معمولاً مشابه علائم پره اکلامپسی قبل از زایمان است. در صورت ابتلا به پره اکلامپسی پس از زایمان، ممکن است افرادی که به تازگی زایمان کرده‌اند، علائم متعددی را تجربه کنند. ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فشار خون بالا (۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه یا بالاتر)
- سطوح بالای پروتئین در ادرار (پروتئینوری)
- سردرد (اغلب شدید)
- تغییرات در بینایی، از جمله از دست دادن موقت بینایی، تاری دید یا حساسیت به نور
- تورم صورت، دست‌ها، پاها یا اندام‌ها
- تهوع و استفراغ
- درد در قسمت بالای شکم، معمولاً در زیر دنده‌ها در سمت راست
- کاهش ادرار
- افزایش وزن سریع
- تنگی نفس
اگر به تازگی زایمان کرده‌اید و هر یک از این علائم را تجربه کرده‌اید، باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. پره اکلامپسی پس از زایمان در صورت عدم درمان می‌تواند عواقب جدی داشته باشد.
چه چیزی باعث پره اکلامپسی پس از زایمان می‌شود؟
علت دقیق پره اکلامپسی پس از زایمان ناشناخته است. پزشکان می‌دانند که برخی عوامل، خطر و ریسک ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهد. زمان می‌برد تا رحم پس از تولد، پوشش داخلی خود را از بین ببرد، بنابراین این فرآیند ممکن است با تاخیر رخ دهد که گاهی باعث بروز عوارضی مانند پره اکلامپسی پس از زایمان می‌شود. لازم است تا سابقه پزشکی خود را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید، در تمام قرارهای قبل و بعد از زایمان شرکت کنید و در مورد علائم نامنظمی که دارید صحبت کنید. بیان کردن دقیق علائم می‌تواند به پزشک کمک کند تا پره اکلامپسی پس از زایمان را تشخیص دهد.
پره اکلامپسی پس از زایمان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر پزشک شما مشکوک به پره‌اکلامپسی پس از زایمان باشد، ممکن است آزمایش‌های زیر را انجام دهد:
- بررسی فشار خون
- آزمایش خون برای انجام شمارش پلاکت و بررسی عملکرد کبد و کلیه‌ها
- آزمایش ادرار برای بررسی پروتئین ادرار
- اسکن مغز برای بررسی آسیب احتمالی مغز در صورت داشتن تشنج
پره اکلامپسی پس از زایمان چگونه درمان می‌شود؟
اگر پزشک تشخیص دهد که شما دچار پره‌اکلامپسی پس از زایمان هستید، ممکن است درمان‌های زیر را تجویز کند:
- داروی فشار خون برای کاهش سطح فشار
- داروهای ضد تشنج، مانند سولفات منیزیم، برای جلوگیری از تشنج (یکی از شایع‌ترین خطرات پره اکلامپسی پس از زایمان)
- داروهای ضد انعقاد (رقیق کننده خون) برای کاهش خطر لخته شدن خون
- اگر در حال شیردهی هستید به پزشک خود اطلاع دهید تا آنها بتوانند در مورد این که آیا این داروها برای کودک شما بی‌خطر هستند یا خیر تصمیم‌گیری کنند.
آیا پره اکلامپسی پس از زایمان خود به خود از بین می‌رود؟
خیر. نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر بعد از زایمان علائم پره اکلامپسی داشتید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.
عوارض پره اکلامپسی پس از زایمان چیست؟
پره اکلامپسی پس از زایمان بدون درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:
- اکلامپسی پس از زایمان در اصل پره‌اکلامپسی پس از زایمان به همراه تشنج است.
- اکلامپسی پس از زایمان می‌تواند به طور دائمی به اندام‌های حیاتی از جمله مغز، چشم‌ها، کبد و کلیه‌ها آسیب برساند.
- ادم ریوی: این وضعیت خطرناک ریه زمانی رخ می‌دهد که مایع اضافی در ریه‌ها ایجاد شود.
- سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که خون رسانی به بخشی از مغز قطع شود یا به شدت کاهش یابد و بافت مغز از اکسیژن و غذا محروم شود. سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است.
- ترومبوآمبولی: انسداد یک رگ خونی توسط لخته خونی است که از قسمت دیگری از بدن حرکت می‌کند. این وضعیت هم چنین یک اورژانس پزشکی است.
- سندرم هلپ HELLP که مخفف همولیز (تخریب گلبول‌های قرمز خون)، افزایش آنزیم‌های کبدی و تعداد کم پلاکت‌ها است که می‌تواند به سرعت زندگی را تهدید کند. علائم همولیز افزایش آنزیم‌های کبدی و سندرم تعداد پلاکت پایین (HELLP) شامل حالت تهوع و استفراغ، سردرد و درد بالای سمت راست شکم است. سندرم هلپ به ویژه خطرناک است زیرا نشان دهنده آسیب به چندین سیستم اندام است. گاهی اوقات، حتی قبل از تشخیص فشار خون بالا، به طور ناگهانی ایجاد می‌شود یا ممکن است بدون هیچ علامتی ایجاد شود.
- مرگ
آیا می‌توان از ابتلا به پره اکلامپسیا پس از زایمان جلوگیری کرد؟
شوربختانه، خیر هیچ راهی برای جلوگیری یا پیشگیری از پره اکلامپسیا پس از زایمان وجود ندارد. بهترین کاری که می‌توان انجام داد این است که از علائم آن آگاه باشید و سابقه پزشکی کامل خود را با پزشک در میان بگذارید.
آیا داروهای خاصی در دوران شیردهی ترجیح داده می‌شوند؟
به طور کلی اغلب ترکیبی از داروها باید برای اثربخشی آنها انتخاب شوند. انتخاب پزشکان عمدتاً به تجربه بالینی آنها بستگی دارد. برای قطع فشار خون بالا، ترکیبی از داروها با مکانیسم‌های اثر متفاوت ممکن است مورد نیاز باشد:
- مسدودکننده‌های β که به طور موثر ضربان قلب را کاهش می‌دهند.
- گشادکننده‌های عروقی که رگ‌های خونی کوچک را باز می‌کنند.
- دیورتیک‌هایی که به خلاص شدن از شر مایعات اضافی از طریق ادرار کمک می‌کنند.
داروهای خاص نظیر:
- نیفدیپین: این دارو در بارداری برای کاهش انقباضات بدون اثرات نامطلوب بر روی جنین استفاده شده است. در برخی از روش‌ها برای کاهش اسپاسم دردناک نوک پستان در زنان شیرده نیز استفاده می‌شود.
- لابتالول: به دلیل سطوح پایین لابتالول در شیر مادر، مقادیر مصرف شده توسط شیرخوار ناچیز است و انتظار نمی‌رود در نوزادانی که با شیر مادر کامل تغذیه می‌شوند، عوارض جانبی ایجاد کند. هیچ احتیاط خاصی در اکثر نوزادان مورد نیاز نیست.
- فوروزماید: یک دیورتیک است که باعث کاهش حجم خون در گردش می‌شود. درمان به ویژه برای زنان مبتلا به شرایط تهدید کننده زندگی مانند ادم ریوی، نارسایی قلبی و فشار خون بسیار بالا، بسیار مهم است. این نگرانی وجود دارد که کاهش حجم خون مادر ممکن است حجم شیر مادر را کاهش دهد. این نگرانی با نیاز در بارداری‌هایی که ممکن است نوزاد نارس به دنیا آمده باشد و ایجاد شیردهی با شیر مادر چالش برانگیز است، افزایش می‌یابد. در پاسخ به این نگرانی‌ها، فوروزماید به عنوان یک عامل برای سرکوب شیردهی مورد مطالعه قرار گرفته است و هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد فوروزماید باعث عدم تولید شیر شود.
- مهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین: عواملی هستند که رگ‌های خونی را برای کاهش فشار باز می‌کنند. آنها خواص مفید ویژه‌ای برای زنان مبتلا به دیابت یا بیماری کلیوی دارند. انتخاب‌های زیادی از این مهارکننده‌ها وجود دارد، اما مطالعات نشان داده‌اند که مصرف انالاپریل در دوران شیردهی ممکن است با حداقل قرار گرفتن در معرض نوزاد مؤثر باشد.
آیا پس از زایمان باید از سولفات منیزیم استفاده کرد؟ اگر چنین است، برای چه مدت؟
سولفات منیزیم قبل از زایمان برای کاهش خطرات تشنج مادر، اکلامپسیا شروع می‌شود. بیشتر پروتکل‌ها توصیه می‌کنند که مادران تا ۲۴ ساعت پس از زایمان، زمانی که خطر تشنج بالا است، مصرف این دارو را ادامه دهند. در برخی شرایط مانند کنترل ناقص فشار خون یا مشخصات بالینی نگران کننده، درمان ممکن است بیش از ۲۴ ساعت باشد.
پره اکلامپسی پس از زایمان چقدر طول می‌کشد؟
ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد تا داروها، فشار خون را به سطح ایمن هنگامی که فشار خون قابل کنترل باشد کاهش دهند.توجه داشته باشید که کاهش خون شدید مادر نیز ممکن است او را در معرض خطر سایر عوارض قرار دهد.
چگونگی بهبودی از پره اکلامپسی پس از زایمان
بهبودی پس از زایمان سخت است. مادر باید تمام تلاش خود را برای رفع نیازهای کودک و خودش در این مدت انجام دهد. اگر پره‌اکلامپسی پس از زایمان دارید، ممکن است برای نظارت دقیق‌تر به زمان بیشتری برای بستری در بیمارستان نیاز داشته باشید. تا جایی که می‌توانید استراحت کنید و سعی کنید روی سلامتی خود تمرکز کنید.
چه زمانی برای پره‌اکلامپسی پس از زایمان باید به بیمارستان مراجعه کرد؟
مراقب علائم هشدار دهنده پره‌اکلامپسی پس از زایمان باشید و به غریزه خود اعتماد کنید. زمانی که احساس خوبی ندارید یا زمانی که مشکلی دارید، کمک بخواهید. اگر علائمی مانند سردرد، تورم در دست و صورت یا تغییر در بینایی دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت بروز تشنج یا تنگی نفس ممکن است به مراقبت‌های پزشکی فوری در نزدیکترین اورژانس نیاز داشته باشید.
آیا افراد دوباره به پره اکلامپسی مبتلا خواهند شد؟
اگر مادری پره‌اکلامپسی پس از زایمان داشته است، در معرض خطر بیشتری برای ابتلای مجدد به آن می‌باشد. پزشک ممکن است بخواهد مادر را در طول بارداری آینده از نظر علائم پره اکلامپسی با دقت بیشتری تحت نظر داشته باشد. برای جلوگیری از پره اکلامپسی در بارداری بعدی، مصرف آسپرین بچه (۸۱ میلی‌گرم) توصیه می‌شود. داشتن یک سبک زندگی فعال و یک رژیم غذایی سالم نظیر رژیم غذایی دش می‌تواند کمک کننده باشد.
اگر بعد از زایمان به مادر داروی فشار خون داده شود آیا می‌تواند شیردهی داشته باشد؟
درمان فشار خون بالا در دوران شیردهی نیاز به توافق بین مادر، متخصص زنان و زایمان و متخصص اطفال دارد. بسیار مهم است که فشار خون مادر کنترل شود و مزایای شیردهی زود هنگام شناسایی و اولویت‌بندی شود. گاهی اوقات، حساسیت‌های زیاد در مورد «محافظت از نوزاد» ممکن است مانع از مصرف داروی فشار خون در مادران شود با این حال، داروهای فشار خون بالا هیچ خطری برای نوزاد ندارند یا کمترین خطر را دارند. دوره اولیه پس از زایمان (حداکثر هفت روز پس از زایمان) زمانی است که زنانی که پره اکلامپسی را تجربه می‌کنند در معرض بالاترین خطر قرار دارند، بسیاری از این خطرات را می‌توان با کنترل موثر فشار خون کاهش داد.
آیا می‌توان بدون پره‌اکلامپسی در دوران بارداری به پره اکلامپسی پس از زایمان مبتلا شد؟
شوربختانه پاسخ مثبت است. بله، در واقع، اگر بانویی در دوران بارداری خود پره اکلامپسی نداشته باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار داشته باشد و بعد از وضع حمل به پره اکلامپسی پس از زایمان دچار شود.
دستبند هشدار پره اکلامپسی
به مادرانی که در معرض خطر ابتلا به پره اکلامپسی پس از زایمان هستند، می‌توان یک دستبند انعطاف‌پذیر به عنوان یادآوری برای مراقبت از علائم و مراقبت از فشار خون، حتی پس از بازگشت به خانه، داد. این دستبند هم چنین به پزشکان یادآوری می‌کند که ممکن است مادر در طول دوره پس از زایمان نیاز به یک معاینه داشته باشند و ممکن است مادر همچنان در معرض خطر ابتلا به پره اکلامپسی یا اکلامپسی باشند. عمل بستن دستبند بر روی دست مادران، یک علامت هشدار در مورد علائم ایجاد می‌کند که باید از آنها آگاه بود و باید بر اساس آنها عمل کرد.
سخن آخر
دانستن علائم پره اکلامپسی پس از زایمان می‌تواند زندگی بانوان را نجات دهد. بانوان باید به بدن خود و احساس خود پس از زایمان توجه کنند. اگر علائم پره اکلامپسی پس از زایمان مانند سردرد، تورم و تاری دید را تجربه کردند، به پزشک خود اطلاع دهند. در حالی که پره اکلامپسی پس از زایمان نادر است، اما بسیار جدی است و می‌تواند منجر به آسیب دائمی اندام‌ها، سکته مغزی یا مرگ شود. تشخیص زود هنگام و درمان فوری با دارو بهترین راه برای اطمینان از بهبودی کامل است.