گاهی اوقات، چیزهای خوب دو تا دو تا هستند. دو نخود در یک غلاف، نشان دادن دو علامت لایک برای انجام یک کار خوب و در نهایت دو نوزاد دوقلو. احتمالاً از قبل در مورد دو نوع رایج دوقلوها یعنی دوقلوهای همسان و ناهمسان اطلاع دارید. اما انواع دوقلوها چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ و آیا انواع دیگری از دوقلوها وجود دارند؟
در این مقاله طبق نظر متخصصان زنان و زایمان در مورد انواع عادی دوقلوها، انواع نادر دوقلوها و هر چیز دیگری که در مورد دوقلوها به آن فکر کرده‌اید صحبت خواهیم کرد.
دوقلوهای همسان و غیر همسان چیست؟
بیایید ابتدا با اصول اولیه نحوه تشکیل جنین شروع کنیم تا فرآیند به وجود آمدن انواع دوقلوها را درک کنیم.
در طی تخمک گذاری، یک یا چند تخمک آزاد می‌شوند. زمانی که یک تخمک توسط اسپرم بارور می‌شود، زیگوت نام دارد. زیگوت به سرعت شروع به رشد می‌کند و تبدیل به یک خوشه کوچک متشکل از سلول‌ها می‌شود که از لوله فالوپ حرکت می‌کند و در رحم کاشته می‌شود. سپس به رشد خود ادامه می‌دهد و شروع به تشکیل جفت می‌کند که مواد غذایی را برای جنین در حال رشد فراهم می‌کند.
- دوقلوهای غیر همسان زمانی ایجاد می‌شوند که دو تخمک مختلف توسط دو اسپرم مختلف (معمولاً از یک اهداکننده) در یک سیکل تخمک‌گذاری بارور شوند. تخمک‌ها و اسپرم‌ها از دو زیگوت جداگانه می‌آیند، بنابراین هر کدام ژن‌های متفاوتی نیز دارند.
- دوقلوهای همسان در نتیجه یک زیگوت به وجود می‌آیند و به دو قسمت تقسیم می‌شوند. آنها از یک تخمک و اسپرم یکسان می‌آیند، بنابراین مواد ژنتیکی یکسانی دارند.
دوقلوهای غیر همسان
ممکن است فکر کنید که در هر چرخه تخمک گذاری یک تخمک آزاد می‌شود، اما همیشه اینطور نیست. دوقلوهای غیر همسان به این دلیل به وجود می‌آیند که برخی افراد همزمان دو تخمک (یا بیشتر) آزاد می‌کنند. به این فرآیند تخمک گذاری گفته می‌شود.
اگر دو اسپرم دو تخمک را بارور کنند، به آن دوقلوهای ناهمسان، دوقلوهای برادر یا دوقلوهای دو تخمکی نیز گفته می‌شود. (دوقلوهایی که از دو زیگوت می‌آیند).
دوقلوهای غیر همسان چقدر شبیه یکدیگر هستند؟
دوقلوهای غیر همسان از نظر ژنتیکی بیشتر از هر خواهر و برادر دیگری که والدین بیولوژیکی مشترک دارند، شبیه به یکدیگر نیستند.
پزشکان توضیح می‌دهند که دلیل آن این است که هر تخمک و هر اسپرم حاوی ژن‌های متفاوتی هستند. ژن‌های موجود در هر تخمک و هر اسپرم ترکیبی از ژن‌های به ارث رسیده از والدین می‌باشند.
بنابراین، یکی از دوقلوهای غیر همسان می‌تواند ژن‌هایی برای چشم‌های آبی و چال خنده داشته باشد، در حالی که دیگری چشم قهوه‌ای دارد و بدون چال خنده است.
دوقلوهای غیر همسان ممکن است در بدو تولد هم همجنس باشند هم نه. یعنی دوقلوهای غیر همسان می‌توانند دو پسر، دو دختر یا یک پسر و یک دختر باشند.
رشد جفت در دوقلوهای غیر همسان
هنگامی که دوقلوی غیر همسان در رحم زیگوت ایجاد می‌کنند، دو جفت جداگانه برای تغذیه آنها تا زمان تولد ایجاد می‌شوند. اما این جفت‌ها ممکن است به یکدیگر متصل شوند.
بعضی از افراد می‌گویند که “آنها قاعدتا باید دوقلوهای همسان باشند اگر فقط یک جفت وجود داشته باشد”، اما این جمله همیشه درست نیست. فضا داخل رحم می‌تواند تنگ شود؛ بنابراین این دو جفت می‌توانند همراه با یکدیگر نیز شروع به رشد کنند. از نظر ساختاری، آنها جفت‌های مجزا با رگ‌های خونی جداگانه هستند، اما می‌تواند شبیه یک جفت به جای دو جفت به نظر برسند.
دوقلوهای غیر همسان چقدر رایج هستند؟
تعداد دوقلوهای غیر همسان بیشتر از دوقلوهای همسان است. آنچه جالب است این است که دوقلوهای غیر همسان در برخی نقاط جهان بیشتر از سایر مناطق به دنیا می‌آیند.
تحقیقات نشان داده است که نرخ دوقلوزایی در سراسر جهان در آفریقا و آمریکای شمالی در بالاترین میزان خود است و از هر ۱,۰۰۰ تولد حدود ۱۷ نفر دوقلو هستند.
واقعیت جالب: جامعه Igbo-Ora در جنوب غربی نیجریه دارای بالاترین تعداد دوقلوهای غیر همسان در جهان است. محققان می‌گویند که از هر ۱,۰۰۰ تولد در جامعه، ۴۵ دوقلو به دنیا می‌آیند.
دوقلوها در آمریکای جنوبی و آسیا نادرتر هستند و از هر ۱,۰۰۰ تولد حدود ۹ نفر را تشکیل می‌دهند.
تعداد دوقلوهای همسان در هیچ منقطه‌ای از جهان تغییر چندانی نمی‌کند. اما تعداد دوقلوهای غیر همسان در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است. دلیل این موضوع به تحقیقات بیش‌تری نیاز دارد. اما ما می‌دانیم که تخمک‌گذاری که برای رشد دوقلوهای برادر لازم است، چیزی است که ممکن است از نظر ژنتیکی مستعد آن باشید.
چه کسی بیشتر احتمال دارد که دوقلوهای غیر همسان داشته باشد؟
احتمالاً شنیده‌اید که درمان‌های باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) و داروی باروری کلومیفن می‌تواند شانس داشتن دوقلوهای برادر را افزایش دهد. این درست است، اما عوامل دیگری نیز در آن نقش دارند. پزشکان می‌گویند که افراد در شرایط زیر بیشتر احتمال دارد که برای دوقلوهای غیر همسان تخمک گذاری کنند:
- بزرگتر از ۳۵ سال داشته باشند.
- BMI آنها بالاتر از ۳۰ باشد.
- آنها قبلا زایمان کرده‌اند.
- آنها در گذشته دوقلوهای غیر همسان به دنیا آورده‌اند.
- مادر یا خواهر بیولوژیکی آنها دوقلوهای غیر همسان به دنیا آورده‌اند.
دوقلوهای همسان (مونوزیگوت)
به دوقلوهای همسان دوقلوهای تک تخمکی نیز گفته می‌شود. به این دلیل که آنها از یک زیگوت یا یک تخم بارور شده به وجود می‌آیند که به دو قسمت تقسیم می‌شود. دانشمندان در حال حاضر نمی‌دانند چه چیزی باعث این تقسیم می‌شود. اما نتیجه این است که دو جنین مواد ژنتیکی یکسانی دارند. به این دلیل که آنها از یک تخمک و یک اسپرم می‌آیند.
به جز در مواردی که دوقلوهای همسان دارای اندام تناسلی دوجنسیتی باشند، دوقلوهای همسان در بدو تولد هم جنس خواهند بود (دو دختر یا دو پسر).
دوقلوهای همسان ممکن است دقیقا شبیه یکدیگر نباشند
دوقلوهای همسان بسیار شبیه به یکدیگر هستند. آنها از بیشتر خواهر و برادرها به یکدیگر شبیه تر هستند. اما زمانی که افراد به دو نفر دوقلوهای «همسان» می‌گویند، به این معنا نیست که هیچ تفاوت فیزیکی با هم ندارند.
عواملی فراتر از ژن‌های شما وجود دارند که بر ظاهر شما تأثیر می‌گذارند. سبک زندگی دوقلوهای همسان می‌تواند تفاوت بزرگی در ظاهر آنها ایجاد کند. چیزهایی مانند این که آیا یکی از آنها سیگار می‌کشد، یا زمان بیش‌تری را زیر نور خورشید می‌گذراند یا بیشتر ورزش می‌کند، یا استرس بیش‌تری در زندگی خود دارد… همه این عوامل در ظاهر دوقلوها تاثیر دارد.
حتی در بدو تولد، ممکن است بتوانید تفاوت‌هایی را در دوقلوهای همسان مشاهده کنید. جهش‌های ژنتیکی کوچک امکان دارد که در رحم اتفاق بیفتد. بنابراین، یکی از دوقلوها ممکن است خال یا ماه گرفتگی مادرزادی داشته باشد که به شما کمک کند تشخیص دهید که چه کسی کیست. یا شاید یکی از دوقلوها از طریق جفت خون بیش‌تری نسبت به دیگری دریافت کرده باشد. در این صورت یکی از دوقلوها کمی بزرگتر به دنیا می آید.
دوقلوهای همسان چقدر رایج هستند؟
تعداد دوقلوهای همسان کم‌تر از دوقلوهای غیر همسان است. دوقلوهای همسان در ۳ تا ۵ مورد از هر ۱۰۰۰ تولد به دنیا می‌آیند. در حالی که ارث دوقلوهای غیر همسان در خانواده وجود دارد و دوقلوهای همسان اینطور نیستند.
عوارض بارداری دوقلوهای همسان
این یک تصور غلط رایج است که دوقلوهای غیر همسان دو جفت دارند و در دوقلوهای همسان دارای یک جفت مشترک هستند. پزشکان می‌گویند که اینطور نیست. تنها راهی که می‌توانید مطمئن شوید که دوقلوها همسان هستند یا غیر همسان، دادن آزمایش‌های DNA بعد از زایمان است.
دلیل این موضوع این است که دوقلوهای همسان ممکن است یک یا دو جفت داشته باشند. بستگی به این دارد که زیگوت چقدر زود شکافته شود. اگر شکاف در رشد اولیه آنها اتفاق بیفتد، حدود سه یا چهار روز پس از لقاح، دو جفت جداگانه ایجاد می‌شوند. اگر شکاف بعدا اتفاق بیفتد، ممکن است جفت مشترک داشته باشند.
مشکل یک جفت مشترک در دوقلوهای تک تخمکی این است که رگ‌های خونی مشترک وجود داشته باشد، این سندرم انتقال خون دوقلو به دوقلو نامیده می‌شود و می‌تواند باعث شود یکی از دوقلوها خون بسیار بیش‌تری نسبت به دیگری دریافت کند. . نتیجه می‌تواند این باشد که یکی از دوقلوها بسیار بزرگ شود و دیگری کوچک‌تر یا حتی رشد نکرده باشد.
به همین دلیل و دلایل دیگر، حاملگی دوقلو نسبت به تک قلوها خطر بیش‌تری دارد. بنابراین به مادران باردار دوقلو و سایر چند قلوها توصیه می‌شود که آزمایشات چکاپ دوران بارداری و قرار ملاقات‌های پزشکی قبل از تولد نوزاد را برای اطمینان از رشد سالم جنین انجام دهند.
انواع نادر دوقلوها
دوقلوهای همسان و غیر همسان تا حد زیادی رایج ترین انواع دوقلوها به شمار می‌روند. اما موارد دیگری از انواع دیگر دوقلوها وجود دارد. این دوقلوها معمولاً مورد توجه اخبار و سایر رسانه‌ها قرار می‌گیرند؛ زیرا بسیار غیر معمول هستند.
دوقلوهای به هم چسبیده
دوقلوهای به هم چسبیده در موارد بسیار نادری ایجاد می‌شوند که یکی از زیگوت‌ها شروع به شکافتن می‌کند، اما به طور کامل از هم جدا نمی‌شود. نتیجه این موضوع ایجاد دوقلوهای همسان است که یک یا چند عضو مشترک دارند.
بنا به گفته پزشکان، اگر تخمک پس از حدود روز هفتم پس از لقاح شکافته شود، خطر به دنیا آمدن دوقلوهایی وجود دارد که اعضای مشترک با یکدیگر دارند.
دوقلوهای به هم چسبیده ممکن است به اشکال مختلفی به یکدیگر چسبیده باشند؛ در شکم، سینه، سر و جاهای دیگر. این روزها ممکن است برخی از دوقلوهای به هم چسبیده از هم جدا شوند، اما نه همیشه. جدا کردن دوقلوهای به هم چسبیده تصمیمی است که به والدین با مشورت تیم پزشکی آنها و سایر افراد دخیل واگذار می‌شود.
تخمین زده می شود که به دنیا آمدن دوقلوهای به هم چسبیده تنها یک بار در هر ۵۰,۰۰۰ بارداری اتفاق می‌افتد.
دوقلوهای انگلی
دوقلوهای به هم چسبیده دو جنین کاملاً شکل گرفته می‌باشند که به هم متصل هستند.
از طرف دیگر دوقلوهای انگلی نوعی از دوقلوها هستند که یکی از دوقلوها کاملاً رشد یافته و دیگری تکامل نیافته است. جنین رشد نیافته، عملکردی ندارد و اغلب از بارداری جان سالم به در نمی‌برد. نتیجه ممکن است شبیه به فردی باشد که دارای اندام‌ها یا سایر ارگان‌های بدن اضافی است.
دوقلوهای انگلی ممکن است مانند دوقلوهای به هم چسبیده رشد کنند و یک زیگوت به طور کامل از هم جدا نشود. یا ممکن است از دو تخمک بارور شده جداگانه که با هم ترکیب می‌شوند، به وجود بیایند. در این صورت، رشد یک زیگوت به خودی خود متوقف می‌شود و به دوقلو متصل می‌شود.
اعتقاد بر این است که دوقلوهای انگلی کم‌تر از ۱ مورد در هر ۱ میلیون تولد در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
دوقلوهایی که از سنین بارداری متفاوت ایجاد می‌شوند
زمانی که فردی باردار است، معمولاً در دوران بارداری دوباره تخمک گذاری نمی‌کند. تغییرات هورمونی تقریباً همیشه از آزاد شدن تخمک دیگر جلوگیری می‌کند و اجازه نمی‌دهد جنین دیگری تشکیل شود.
اما در شرایط استثنایی، ممکن است تخمک دیگری در دوران بارداری آزاد شود و آن تخمک می‌تواند بارور شده و رشد کند.
به این حالت سوپرفتیشن گفته می‌شود. نتیجه آن دو جنین است که از نظر رشد در مراحل مختلف رشد هستند؛ زیرا به طور جداگانه باردار شده‌اند. جهت اطلاع شما تنها حدود ۱۰ مورد تایید شده از این دوقلوها وجود دارند. اگرچه آنها در سنین بارداری متفاوت هستند، اما معمولا همراه با هم متولد می‌شوند.
دوقلوها با پدرهای متفاوت
در موارد بارداری مضاعف، این امکان وجود دارد که دوقلوها پدرهای متفاوتی داشته باشند. از آنجایی که تخمک‌ها در زمان‌های مختلف آزاد می‌شوند، ممکن است توسط اسپرم دو شریک جداگانه بارور شوند.
دوقلوهای نیمه همسان
همه ما شنیده‌ایم که برای باردار شدن به یک تخمک و یک اسپرم نیاز است. اما در موارد فوق‌العاده نادر (همانطور که در حال حاضر دو مورد ثبت شده است)، دوقلوها ممکن است نتیجه لقاح یک تخمک توسط دو اسپرم باشند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ گروهی از “دوقلوهای نیمه همسان” را توصیف می‌کند. از آنجایی که این دوقلوها جفت مشترک داشتند، پزشکان در ابتدا تصور می‌کردند که آنها دوقلوهای همسان هستند. اما وقتی سونوگرافی نشان داد که دستگاه تناسلی آنها متفاوت است، آزمایشات بیش‌تری انجام شد.
دانشمندان می‌گویند که این دوقلوها ۱۰۰ درصد از DNA مادر بیولوژیکی و ۷۸ درصد از DNA را از پدر بیولوژیکی خود به صورت مشترک داشتند.
تئوری این است که دو اسپرم مختلف تخمک را بارور کردند و سپس زیگوت شکافته شده است. این بدین معناست که دوقلوها از یک تخمک به وجود آمده‌اند؛ اما مواد ژنتیکی از دو اسپرم متفاوت دارند.
دوقلوهای بدن قطبی
ممکن است در مورد نوع دیگری از دوقلوزایی به نام دوقلوهای بدن قطبی شنیده باشید. محققان می‌گویند هیچ مورد شناسایی شده ای از این نوع دوقلوها وجود ندارد و راهی برای آزمایش آنها نداریم. بنابراین، این ایده که آنها می‌توانند وجود داشته باشند، بیشتر یک نظریه است تا چیزی که علم به طور قطع بداند.
ایده این است: یک تخمک بارور نشده تقسیم می‌شود. این یک بخش طبیعی از فرآیند تخمک گذاری است که باعث ایجاد یک تخم و یک شاخه به نام بدن قطبی می شود. جسم قطبی معمولاً رشد نیافته است و به طور کلی ناپدید می‌شود.
اگر در تئوری، جسم قطبی به اندازه کافی قوی باشد، می‌توان آن را همراه با تخمک بارور کرد. نتیجه مجموعه ای از دوقلوها خواهد بود که بین دوقلوهای غیر همسان و همسان هستند. به این دلیل که آنها از یک تخمک اما دو اسپرم متفاوت به وجود می‌آیند.