اگر شما هم طبق جدول واکسیناسیون برای کودک خود اقدام به تزریق واکسن کرده‌اید احتمالا اولین چالش شما تب بعد از واکسن است.
تب بعد از واکسن، یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی واکسیناسیون است. اغلب، تب با بیماری همراه است، بنابراین، قابل درک است که والدین وقتی فرزندشان بعد از واکسیناسیون تب می‌کند، نگران او باشند.
با این حال، تب بعد واکسن بخشی طبیعی از پاسخ‌های ایمنی است. بنابراین، تب بعد از واکسیناسیون شواهدی را ارائه می‌دهد که سیستم ایمنی کودک به واکسن پاسخ می‌دهد و در نتیجه، ایمنی در برابر ویروس یا باکتری‌هایی که واکسن هدف قرار می‌دهد، ایجاد می‌کند. در ادامه با مراقبت‌های بعد از واکسن بیشتر آشنا خواهید شد.
تب بعد از واکسن چیست؟
تب، زمانی اتفاق می‌افتد که دمای بدن بالاتر از حد طبیعی است. دمای بدن طبیعی اکثر افراد در حدود ۹۸.۶ درجه فارنهایت (۳۷ درجه سانتیگراد) است. اما دمای پایه بدن بین افراد و در طول روز متفاوت است.
از آنجایی که تب با بیماری همراه است، بسیاری از مردم آن را چیز بدی می‌دانند. اما تب، حتی تب بالا، بخش طبیعی و مهمی از پاسخ ایمنی است. تب با افزایش دمای بدن، بدن را میزبان کمتری برای میکروب‌ها می‌کند و در نتیجه توانایی رشد بیماری در بدن را محدود می‌کند.
فایده دوم تب این است که دماهای بالاتر برخی از مواد شیمیایی سیگنال‌دهنده را نیز فعال می‌کنند که پاسخ‌های ایمنی را هدایت می‌کنند.
چرا واکسیناسیون باعث تب در کودکان می‌شود؟
همان طور که گفته شد واکسن‌ها سیستم ایمنی را برای محافظت در برابر ویروس‌ها یا باکتری‌هایی که می‌توانند افراد را بیمار کنند، آماده می‌کنند. با این حال، تزریق واکسن‌ها به اندازه کافی پاسخ ایمنی شدیدی ایجاد نمی‌کنند که فرد دچار حوادث ناگوار شود، مانند مواردی که ممکن است در طول عفونت‌های طبیعی رخ دهد. با این حال، در برخی موارد پاسخ ایمنی به اندازه کافی قوی است که علائم قابل تشخیصی مانند تب خفیف بعد از واکسن ایجاد کند.
با دانستن اینکه واکسن‌ها می‌توانند باعث تب شوند، گاهی والدین از خود می‌پرسند که آیا نداشتن تب بعد از واکسن به این معنی است که واکسن کار نمی‌کند؟ با این حال، همه کسانی که به واکسن پاسخ می‌دهند تب نمی‌کنند.
تب بعد از واکسن تا چه میزان طبیعی است؟
گاهی اوقات افزایش سریع درجه حرارت کودک، باعث تشنج ناشی از تب می‌شود. در حالی که تشنج ناشی از تب ترسناک است، اما منجر به اثرات دائمی یا طولانی مدت نمی‌شود. هر گونه سوال یا نگرانی در مورد تب، یا یک دوره تشنج ناشی از تب، باید با یک پزشک در میان گذاشته شود.
تب و بی‌قراری بعد از واکسیناسیون چگونه ظاهر می‌شود؟
تب بعد از واکسن می‌تواند در ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از واکسیناسیون رخ دهد که نیاز به درمان علائم پیچیده سازی سرد در محل تزریق و پاراستامول به عنوان ضد تب دارد. واکسن‌ها به طرق مختلف در بدن در برابر عوامل بیماری زا ایمنی ایجاد می‌کنند.
واکسن از میکروارگانیسم ساخته شده است که به مقدار خیلی کمی به بدن تزریق می‌شود. این میزان، سیستم ایمنی را فعال می‌کند و پاسخ به تورم و تب تبدیل می‌شود. همه این علائم پاسخی به نشانگرهای هشداری است که در اثر تهاجم میکروارگانیسم ایجاد می‌شود. بنابراین داشتن تب بعد از واکسن یک پاسخ ایمنی عالی در نظر گرفته می‌شود.
واکنش‌های نامطلوب به واکسیناسیون می‌تواند شامل تب و بی‌قراری است. سایر علائم از همان روز واکسیناسیون تا هفت روز پس از واکسیناسیون باشد که برای مستندسازی و گزارش دهی باید به پزشک معالج گزارش شود.
واکنش‌های طبیعی بدن در برابر واکسن چیست؟
واکسن‌ها برای محافظت از کودک در برابر بیماری است و عوارض جانبی کمی دارند. این واکنش‌های معمول مانند تب و بی قراری بعد از واکسن‌ها طبیعی و بی ضرر هستند.
اگر کودک برای هر بیماری واکسینه شود، شروع به ایجاد مصونیت در برابر میکروارگانیسم‌های ایجاد کننده آن بیماری می‌شود.
اکثر اوقات تب بعد از واکسن در عرض یک هفته پس از واکسیناسیون خود را نشان می‌دهد. با این حال، از آنجایی که واکسن‌ها به روش‌های مختلفی ایجاد مصونیت می‌کنند، بسته به اینکه چگونه ساخته می‌شوند، تغییراتی در مورد اینکه دقیقاً چه زمانی تب‌های بعد از واکسیناسیون بیشتر می‌شود، وجود دارد.
واکنش‌های خفیف پس از واکسن نشان می‌دهد که این واکسن مفید بوده است. این علامت‌ها نشانه این است که بدن کودک شما پاسخ مناسبی به واکسن داده است. به طور معمول، این واکنش‌ها در عرض چند روز از بین می‌روند. رایج ترین موردی که ممکن است مشاهده کنید عبارتند از:
- درمان یا قرمزی در محل تزریق
- تورم خفیف در محل تزریق
- تب با درجه پایین
- مشکل خواب
آیا می‌توان قبل از تزریق واکسن به کودک داروی تب بر داد؟
جواب منفی است. دادن دارو قبل از ویزیت واکسن توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است پاسخ ایمنی کودک به واکسن را کاهش دهد.
مطالعات بر روی بیمارانی که قبل از واکسیناسیون داروی کاهش دهنده تب دریافت کردند، در مقایسه با بیمارانی که دارو دریافت نکردند، پاسخ آنتی‌بادی کمتری داشتند، که نشان می‌دهد پاسخ ایمنی آنها به واکسن در نتیجه کاهش تب پایین‌تر است.
در بیشتر موارد، بعد از واکسن کودک برای تب نیازی به دارو ندارد مگر اینکه تب او شدید باشد. مهمترین مراقبت‌های بعد از واکسن این است که با نوشیدن مایعات زیاد، مطمئن شوید که هیدراته می‌شود.
اگر مطمئن نیستید که کودک باید برای رفع تب یا علائم دیگر دارو دریافت کند، با پزشک کودک خود صحبت کنید.
مراقبت‌های بعد از واکسن
واکسن باعث درد و ناراحتی زیادی برای کودک می‌شود. بنابراین والدین باید به درستی از فرزندان خود مراقبت کنند. حتی پس از یک نوبت واکسن، کودک به دلیل درد و ناراحتی از سوزن می‌ترسد. بنابراین این وظیفه والدین است که از فرزندان خود مراقبت کنند و آنها را آرام کنند. در زیر چند مورد از مراقبت‌های بعد از واکسن را بررسی می‌کنیم.
- تغذیه و نوازش:
والدین باید سعی کنند به فرزندان خود غذا بدهند و او را تحت نوازش قرار دهند. والدین باید در حالی که فرزندان خود را در آغوش گرفته اند، از آنها پرستاری کنند و سعی در کاهش بی‌قراری کودک کنند.
- درخواست بی‌حسی موضعی:
اگر کودک به دلیل درد احساس بی قراری می‌کند، والدین باید از پزشک اطفال خود برای او داروی بی‌حسی موضعی دریافت کنند. پماد موضعی باید روی پوست محل تزریق واکسن زده شود. اگر کودک بی‌قراری می‌کند، نقطه‌ای که واکسن تزریق شده باید شناسایی شود.
- آرامش خود را حفظ کنید:
آرامش والدین یکی از مهمترین مراقبت‌های بعد از واکسن است. استرس و اضطراب والدین به کودک منتقل می‌شود، در صورت گریه و بی قراری کودک باید سعی در آرام کردن او داشته باشند.
- ماساژ کردن کودک را امتحان کنید:
یکی دیگر از مراقبت‌های بعد از واکسن ماساژ دادن کودک است. این کار به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک می‌کند. فرزندتان را در آغوش بگیرید و آرام کنید. کودک خود را تشویق کنید تا دست یا پایی را که واکسن کرده است حرکت دهد.
- یک پارچه سرد روی محل واکسن قرار دهید:
استفاده از داروهای ضد درد مانند استامینوفن (مثلا تیلنول) یا ایبوپروفن (مانند ادویل) را در نظر بگیرید. با پزشک خود صحبت کنید که چه مقدار دارو باید به کودک خود بدهید، به ویژه برای کودکان زیر ۶ ماه، این موضوع اهمیت دارد.
- پوشاندن لباس راحت:
یکی دیگر از مراقبت‌های بعد از واکسن، پوشاندن لباس راحت است. بهتر است کودک بعد از واکسن لباس راحت و سبک بپوشد.
- مصرف مایعات:
بعد از واکسن والدین باید مایعات زیادی به کودک بدهند. تب بعد از واکسن باعث کم آبی بدن می‌شود.
چه زمانی باید والدین باید با متخصص اطفال تماس بگیرند؟
اگر عوارض و تب بعد از واکسن شدید باشد، والدین باید در اسرع وقت به متخصص اطفال مراجعه کنند. در زیر نشانه هایی وجود دارد که نشان دهنده نیازهای کودک در مراقبت‌های بعد از واکسن است.
یک قانون کلی این است که مراقب هر چیزی که غیرعادی به نظر می‌رسد باشید، هنگامی که تغییر خلق و خو یا رفتار کودک که غیر عادی باشد، نیاز به بررسی پزشک معالج دارد.
واکنش‌های شدید بعد از واکسیناسیون نادر است و از هر ۱ میلیون کودک فقط ۱ نفر دچار این واکنش‌های نادر می‌شود. از علائم خاصی که باید مراقب آنها باشید عبارتند از:
- مشکلاتی مانند خس سینه
- گرفتگی صدا
- رنگ پریده بودن کودک
- ضعیف شدن
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
- تورم در صورت یا گلو
- تشنج
- بی قراری شدید
- درد در اندام‌ها، گوش‌ها و معده
- مشکل در بلع
- استفراغ
- اسهال
- اگر تب بیش از چهار روز ادامه داشته باشد
یکی دیگر از نشانه‌های واکنش غیر طبیعی این است که اگر گریه کودک چند ساعت طول کشید باید این را غیر طبیعی دانست.
در موارد بسیار نادر، برخی از واکسن‌ها ممکن است به کما، تشنج طولانی مدت یا آسیب زخمی مغز می‌شوند.
سخن پایانی
در این مطلب فهمیدیم که واکسن برای محافظت از کودک در برابر بیماری است. واکسن‌ها از کودک شما در برابر بیماری‌های جدی مانند فلج اطفال ، سرخک و سیاه سرفه محافظت می‌کنند. واکسن‌ها عوارض جانبی کمی دارند، این واکنش‌های ناشی از واکسن طبیعی و بی‌ضرر هستند. واکسن‌ها، مانند هر دارویی، می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند که معمولاً خفیف و ناچیز هستند. اکثر کودکان پس از تزریق واکسن واکنش طبیعی دارند. عوارض جانبی معمولا خیلی طول نمی‌کشد و نهایت یک روز طول می‌کشد.
در موارد نادری، کودک ممکن است واکنش آلرژیک شدیدی از خود نشان دهد. خطرات یک واکنش جدی کمتر از خطرات بیماری‌هایی است که واکسن‌ها از آن جلوگیری می‌کنند. پس از دریافت واکسن از کودک شما، باید که ۱۵ دقیقه صبر کنید تا مطمئن شوید که هیچ عارضه جانبی خطرناکی ندارد.