پیش از این که پدر و مادر شویم، ممکن است تصویری کلی از ظاهر یک نوزاد تازه متولد شده در ذهن خود داشته باشیم. ممکن است ظاهر نوزاد در بدو تولد را با پوستی نرم، گونه‌های تپل و لبخندی بی دندان تصور کنیم. اما زمانی که نوزادان ما تازه به دنیا می‌آیند، به این شکل به نظر نمیرسند.
نوزادان تازه متولد شده پوشیده از مواد خمیری و چیزهای دیگر هستند، پوست آن‌ها ممکن است لکه دار و کثیف به نظر برسد و حتی دستان و انگشتان آن‌ها ممکن است آبی باشد. برخی از والدین به طور قابل درکی از دیدن ظاهر نوزاد خود در بدو تولد می‌ترسند، اما بسیاری از ویژگی‌های ظاهر نوزاد در بدو تولد که ممکن است متوجه آن شوید، حتی آن‌هایی که ناراحت کننده یا چندش آور هستند، کاملا طبیعی به شمار می‌روند.
این که بدانید باید انتظار چه ظاهری از نوزاد را داشته باشید، می‌تواند مفید باشد تا از دیدن نوزاد خود در هنگام تولد نگران نشوید. بیایید در ادامه نگاهی به برخی از ویژگی‌های کاملاً طبیعی ظاهر یک نوزاد در بدو تولد بیاندازیم.
بند ناف
بر اساس گفته متخصصان اطفال، بند ناف که در دوران بارداری جنین شما را به جفت مادر متصل می‌کند، می‌تواند ظاهری بسیار ناخوشایند داشته باشد.
بند ناف شبیه ماده‌ای ژله‌ای و نیمه شفاف به نظر می‌رسد و ظاهر زیبایی ندارد. بند ناف مایل به سفید با رنگ آبی به نظر می‌رسد و حالتی لاستیکی دارد. همچنین طول بند ناف ممکن است به ۶۰ سانتی متر یا بلندتر برسد یا به کوتاهی ۲۵ سانتی متر باشد.
بیش‌تر پدر و مادرها زمان زیادی را صرف نگاه کردن به بند ناف نوزاد خود نمی‌کنند؛ چرا که معمولاً بلافاصله پس از تولد او بریده می‌شود. پس از این کار، فقط یک استامپ (زائده) بند ناف بر روی شکم فرزند شما باقی می‌ماند.
بر روی استامپ بند ناف نوزاد معمولاً =یک گیره یا کلمپ بند ناف قرار گرفته است و به مرور زمان که خشک می‌شود، تیره و کوچک می‌گردد. پرستاران بیمارستان و همچنین پزشک اطفال شما در مورد نحوه مراقبت از استامپ بند ناف شما را راهنمایی خواهند کرد.
این روزها معمولاً توصیه می‌شود که استامپ بند ناف نوزاد را به حال خود رها کنید و آن را دستکاری نکنید. بر اساس اطلاعات آکادمی اطفال آمریکا (AAP) مهم است که بند ناف نوزاد خشک و تمیز بماند تا زمانی که به طور طبیعی خودش خشک شود و خود به خود بیفتد. بنابراین این بدین معناست که نباید تا آن زمان برای حمام کردن فرزند خود او را در آب فرو ببرید. البته تمیز کردن بدن نوزاد با استفاده از اسفنج مرطوب مناسب است و مشکلی ندارد. شما می‌توانید پوشک فرزند خود را به شکلی از جلو تا کنید تا با بند ناف تماس نداشته باشد. همچنین نیازی به تمیز کردن آن با الکل نیست.
ورنیکس
ورنیکس یک ماده سفید مومی و کرمی شکل است که در بدو تولد بدن نوزاد را می‌پوشاند. والدین ممکن است از مقدار ورنیکس موجود بر روی بدن نوزاد خود متعجب شوند و عجله داشته باشند که آن را از بین ببرند. اما پزشکان متخصص اطفال می‌گویند که ورنیکس در واقع برای نوزاد شما مفید است.
به گفته پزشکان، ورنیکس از پوست فرزند شما محافظت می‌کند و همینطور دارای از قابلیت‌هایی از جمله مبارزه با میکروب است. ورنیکس به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی برای پوست نوزاد عمل می‌کند و همچنین دارای خواص ضد باکتریایی می‌باشد. به همین دلیل است که آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که اجازه دهید این ماده برای مدت زمانی بر روی پوست فرزند شما باقی بماند و بلافاصله پس از تولد، نوزاد خود را حمام نکنید.
نوزادان معمولاً در ۴۸ ساعت اول زندگی خود حمام می‌شوند؛ بنابراین این ماده سفید رنگ ممکن است برای مدتی بر روی پوست نوزاد باقی بماند و باقی ماندن آن برای او مفید است.
خال و ماه گرفتگی
وجود خال یا ماه گرفتگی مادرزادی در نوزادان بسیار رایج است؛ بسیاری از نوزادان با یک نوع خال مادرزادی به دنیا می‌آیند. پزشکان می‌گویند: «بیش‌تر خال‌های مادرزادی نیازی به توجه و نگرانی ندارند. با این حال، هر خال یا ماه گرفتگی مادرزادی کودک شما لازم است توسط متخصص اطفال بررسی شود. توصیه می‌شود که اگر خال مادرزادی به طور غیر معمول بزرگ یا تیره باشد، ممکن است لازم باشد که یک متخصص نوزاد شما را معاینه کند.
بیایید نگاهی به انواع مختلفی از ماه گرفتگی و خال‌های مادرزادی که ممکن است نوزادان در بدو تولد داشته باشند بیندازیم و در مورد آن‌ها صحبت کنیم.
نوک لک لک و بوسه فرشته
این نوع ماه گرفتگی گاهی اوقات با عناوینی از جمله دسته ماهی سالمون، نوک لک لک و بوسه فرشته نامیده می‌شود. این ماه گرفتگی‌ها نشانه‌های قرمز کوچکی هستند که بر روی صورت، پلک‌ها، لب‌های بالایی و پشت گردن نوزاد مشاهده می‌شوند. این ماه گرفتگی‌ها معمولا در نتیجه کشیدگی رگ‌های خونی ایجاد می‌شوند و معمولاً طی یک یا دو سال به صورت خود به خود محو می‌شوند.
لک‌های پورت واین
لک‌های پورت واین به لکه‌های ارغوانی و قرمز رنگی گفته می‌شود که معمولا بر روی صورت و گردن نوزاد ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها مادرزادی عروقی هستند و دائمی می‌باشند. در صورت تمایل برای برداشتن آن‌ها می‌توانید با یک متخصص پوست اطفال در مورد نحوه درمان این خال‌ها مشورت کنید.
خال‌های مادرزادی
خال های مادرزادی به خال‌هایی با رنگدانه قهو‌ای گفته می‌شود که در بدو تولد نوزاد وجود دارند. با بزرگ‌تر شدن نوزاد شما، این خال‌ها تمایل به تیره شدن دارند. بیش‌تر آن‌ها کوچک هستند، اما برخی نیز بزرگ هستند و بخش‌های بزرگی از بدن نوزاد را می‌پوشانند. در صورتی که فرزند شما دارای خال بزرگی است، نیاز است به متخصص پوست اطفال مراجعه کنید. برخی از این خال‌ها لازم است با بزرگ شدن فرزند شما برداشته شوند.
همانژیوم
خال‌های همانژیوم که اغلب به عنوان خال‌های مادرزادی توت فرنگی شناخته می‌شوند، ممکن است در بدو تولد روشن باشند و سپس به رنگ قرمز تیره‌تر در بیایند و کمی برجسته‌تر شوند. همانژیوم معمولاً در شش سال اول زندگی کودک خود به خود محو می شود.
خال لکه شیر قهوه
لکه شیر قهوه به لکه‌های قهوه ای روشن و مسطحی گفته می‌شود و شبیه به رنگ قهوه با شیر اضافه شده هستند. ممکن است نوزاد شما در بدو تولد چند مورد از این لکه‌ها را داشته باشد و تعداد بیش‌تری از آن‌ها نیز به مرور زمان ظاهر شوند. در صورتی که تعداد لکه‌های نوزاد شما زیاد است یا اگر این لکه‌ها بزرگ هستند، لازم است به پزشک مراجعه کنید تا او احتمال وجود یک بیماری به نام نوروفیبروماتوز را در نوزاد شما رد کند و مطمئن شود که فرزند شما به آن مبتلا نیست.
ملانوسیتوز پوستی
ملانوسیتوز پوستی که قبلاً با عنوان لکه‌های مغولی نامیده می‌شد به لکه‌های مسطح به رنگ آبی یا خاکستری گفته می‌شود که گاهی اوقات ممکن است بسیار بزرگ باشند و اغلب در باسن یا پشت نوزاد مشاهده می‌شوند. این لکه‌ها بیش‌تر در افراد آفریقایی، آسیایی و بومی آمریکایی تبار شایع هستند. آن‌ها خطرناک نیستند و معمولاً در عرض چند سال محو می‌شوند.
لانوگو یا کرک جنین
نوزاد شما پس از تولد ممکن است با موهای ظریفی به نام لانوگو یا کرک جنین پوشیده شده باشد. بر اساس گفته متخصصان، برخی از نوزادان ممکن است بسیار پرمو باشند، اما این موضوع جایی برای نگرانی ندارد.
لانوگو یا کرک جنین به موهای بسیار ظریف و نرمی گفته می‌شود که ممکن است بر روی صورت، پشت، گردن و بازوها و پاهای نوزاد شما وجود داشته باشند. برخی از والدین ممکن است متوجه این موها شوند و نگران این باشند که نوزاد آن‌ها بسیار پرمو باشد، اما این مشکل در عرض چند هفته خود به خود برطرف خواهد شد.
مقداری از کرک جنین پیش از تولد نوزاد می‌ریزد. به همین دلیل است که نوزادان نارس بیش‌تر از نوزادان ترم احتمال دارد کرک جنین داشته باشند. در هر صورت، موهای نوزاد ظرف چند روز یا چند هفته از بین خواهند رفت.
بدشکلی سر نوزاد
هر نوزادی با دیگری متفاوت است. اما برخی از نوزادان، به خصوص نوزادانی که از روش زایمان واژینال متولد می‌شوند، در هنگام تولد دارای سر بد شکل خواهند بود.
به خصوص پس از زایمان طبیعی، ممکن است والدین متوجه مخروطی بودن سر یا سر مخروطی شکل نوزاد خود شوند که ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که نوزاد مجبور به عبور از کانال واژن می‌شود؛ اما به گفته متخصصان، این مشکل در نهایت خودش رفع می‌شود و سر نوزاد پس از گذشت چند روز به شکل گرد خود باز می‌گردد.
کاپوت و سفالوهماتوما
همچنین ممکن است متوجه توده‌هایی در سر نوزاد خود شوید. این توده‌ها معمولاً خطرناک نیستند و نیازی به نگرانی ندارند و به تنهایی خودشان رفع می‌شوند.
فشار وارد شده در بدو تولد ممکن است باعث ایجاد تورم و توده‌هایی در پوست سر نوزاد شما شود که کاپوت نامیده می‌شوند. متخصصان توضیح می‌دهند که کاپوت به تورم پوست سر نوزاد که ادم نام دارد گفته می‌شود و معمولاً در اثر فشار وارد شده در آخرین مرحله زایمان به وجود می‌آید. این توده‌ها معمولاً در عرض ۲۴ ساعت یا کم‌تر خود به خود برطرف می‌شوند.
همچنین ممکن است فرزند شما دارای زائده‌ای به نام سفالوهماتوما بر روی سر خود باشد. به گفته آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، این تورم در زیر پوست سر نوزاد شما ایجاد می‌شود و برطرف شدن آن نسبت به کاپوت به زمان بیش‌تری، معمولاً حدود شش تا ۱۰ هفته نیاز دارد.
پزشکان در رابطه با این موضوع می‌گویند که به دلیل این که سر نوزاد از فضای کوچکی به بیرون رانده می‌شود به دلیل فشار خون جمع می‌شود. این خون در طی چند هفته به آرامی جذب بدن خواهد شد. پزشکان خاطرنشان می‌کنند که در مواجهه با این حالت فقط لازم است مراقب ابتلای فرزند خود به زردی باشید. چرا که سفالوهماتوما می‌تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.
پزشک اطفال شما در طول معاینات معمول به دنبال علائم زردی در نوزاد شما می‌گردد، اما در صورتی که فرزند شما بیش از حد معمول زرد به نظر می‌رسد، بی حال است و یا در تغذیه مشکل دارد، توصیه می‌کنیم که حتماً با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید.
آبی بودن دست و پا
این در غریزه ماست که اگر دیدیم دست و پای کسی آبی شده است، تصور کنیم اتفاق بدی برای او افتاده و نگران باشیم. اما بسیاری از نوزادان اغلب با دست‌ها و پاهای آبی به دنیا می‌آیند و معمولاً جای نگرانی نیست.
آبی شدن دست و پاها در نوزادان آکروسیانوز نامیده می‌شود. آکروسیانوز یک اتفاق طبیعی بلافاصله پس از تولد نوزاد و مخصوص چند ساعت اول زندگی فرزند شما می‌باشد. همچنین ممکن است نوزاد شما در زمان حمام کردن سردش شود و دست و پای او آبی گردد.
به گفته پزشکان، این طبیعی است که نوزادان در چند هفته اول زندگی دست و پاهای آبی داشته باشند. البته به پدر و مادر توصیه می‌شود که اطراف دهان و مرکز بدن از جمله قفسه سینه نوزاد را چک کنند. در صورتی که این نواحی صورتی رنگ باشند، آبی بودن دست و پای نوزاد مشکلی ندارد.
بدن نوزاد به نظر بی حس و شل به نظر می‌رسد
به گفته پزشکان، علاوه بر آبی شدن دست‌ها و پاهای نوزاد شما، زیاد پیش می‌آید که بدن نوزاد در زمان تولد کمی شل و بی حس به نظر برسد و این حالت نیز طبیعی است.
بعضی از نوزادان درست پس از تولد بسیار شل و ول هستند و از فرآیند تولد خسته شده‌اند. بنابراین زمانی که او را برای معاینه می‌برند، برخی از والدین تصور می‌کنند که نوزاد آن‌ها زنده نیست. خون و مواد چسبیده به بدن نوزاد که در بدو تولد در سراسر بدن مشاهده می‌شوند هم به این احساس نگرانی می‌افزاید.
اما این حالت معمولاً موقت است و نوزاد شما به سرعت خوب می‌شود. بعد از پاک کردن و گرم کردن بدن، می‌توانید صدای گریه نوزاد خود را بشنوید و نفس راحتی می‌کشید.
راش، میلیا و آکنه
دیدن یک نوزاد تازه متولد شده دارای جوش یا برجستگی‌های کوچک بر روی پوستش می‌تواند نگران کننده باشد. حقیقت این است که پوست نوزاد بسیار حساس است و مستعد ابتلا به بثورات پوستی و بیماری‌های پوستی خاص است.
به عنوان مثال، ممکن است نوزاد شما زائده‌هایی به نام میلیا بر روی صورت خود داشته باشد. میلیا به برجستگی‌های سفید ریز بر روی پوست گفته می‌شود. آن‌ها همچنین ممکن است دارای اریتم سمی یا اریتما توکسیکوم باشند که باعث می‌شود چند روز پس از تولد، جوش‌های قرمز رنگی بر روی پاها، بازوها، صورت و تنه ظاهر شوند. نوزاد شما حتی ممکن است چند هفته پس از تولد دچار آکنه شود.
همه این موارد بسیار در نوزادان معمول هستند. جوش‌های قرمز و بثورات پوستی در روزهای اولیه زندگی نوزاد شایع هستند.قاعده کلی این است که اگر نوزاد شما رفتار طبیعی دارد، خوب غذا می‌خورد و تنها راهی که فهمیدید بثورات بر روی پوست او وجود دارد این بود که لباس او را درآوردید، در این صورت بثورات پوستی مشکلی برای فرزند شما ایجاد نمی‌کند.
پوسته پوسته شدن
نوزاد شما به احتمال زیاد پوست بسیار حساسی خواهد داشت و اگر شروع به پوسته پوسته شدن کند، نباید تعجب کنید. این حالت ممکن است در روز دوم یا سوم پس از تولد اتفاق بیفتد. این یک اتفاق کاملاً عادی و معمولی است.
در این حالت بهتر است بدانید که نیازی به استفاده از مرطوب کننده برای نوزاد نیست و پوست زیرین نوزاد کاملا سالم است.
ترشحات واژن و خونریزی
اگر نوزاد دختر دارید، ممکن است متوجه شوید که او مقدار کمی ترشحات سفید دارد یا حتی کمی خونریزی دارد. این اتفاق به دلیل تاثیر هورمون‌های مادرزادی است.
طبیعی است که یک نوزاد دختر تازه متولد شده ترشحات سفید رنگ واژن داشته باشد. نوزادان دختر شیرخواره حتی ممکن است در ۲ هفتگی، مقدار کمی خونریزی واژینال داشته باشند، چرا که در این زمان هورمون‌های مادر از بین می‌روند.
سخن آخر
مشکلی ندارد که با مشاهده ظاهر نوزاد در بدو تولد خود متعجب شوید. به مرور زمان، نوزاد شما بیش‌تر شبیه به تصوری می‌شود که در ذهن خود از یک نوزاد بامزه دارید. اما ظاهر نوزاد در بدو تولد هم شیرینی خاص خود را دارد. آن‌ها هرگز تا این حد کوچک نخواهند بود، بنابراین سعی کنید تا می‌توانید این لحظات را به خاطر بسپارید.
با این که چیزهایی مانند راش پوستی، زائده، ماه گرفتگی و خال و آبی بودن دست و پای نوزاد همگی مشکلاتی طبیعی به شمار می‌روند، در صورتی که در مورد سلامت نوزاد خود نگران هستید با پزشک مشورت کنید. پزشک به سوالات شما پاسخ خواهد داد و به شما اطمینان می‌دهد که نوزاد شما سلامت است.