مردم نمی‌توانند دست از این کار بردارند. زمانی که فردی باردار است، همه دوست دارند پیش بینی کنند که ظاهر نوزاد شبیه به چه کسی خواهد شد. آیا او چشم‌های یکی از والدین و موهای دیگری را به ارث خواهد برد؟ قد او بلند خواهد بود یا کوتاه؟ آیا ظاهر او دقیقاً شبیه یکی از والدین خود خواهد شد یا اصلاً شبیه آن‌ها نخواهد بود؟ این کار، سرگرمی مورد علاقه همه است. اما خبر بد این است که روش دقیقی برای دانستن این که ظاهر نوزاد شما بعد از تولد چگونه خواهد بود، وجود ندارد؛ حتی با وجود این که بسیاری از اپلیکیشن‌ها قول می‌دهند که می‌توانند ظاهر نوزاد شما را پیش‌بینی کنند.
آیا راهی برای پیش بینی ظاهر نوزاد بعد از تولد وجود دارد؟
بسیاری از پدران و مادران در ذهن خود می‌خواهند بدانند که نوزاد آینده آن‌ها چه ظاهری خواهد داشت. حتی در صورتی که هنوز باردار نشده باشید، ممکن است در مورد ظاهر نوزاد کوچک خیالی خود که شبیه به شما یا شریک زندگی شما (یا شاید ترکیبی متعادل از دو نفر شما!) است، خیال پردازی کنید.
هر نوزاد، دو مجموعه ژنوم (یک کپی DNA از هر کدام از والدین) خواهد داشت. بنابراین احتمال زیادی وجود دارد که نوزاد تا حدودی شبیه به هر دو طرف خانواده باشد. با وجود این، متخصصان می‌گویند که با توجه به شکل‌های متعددی که ژن‌ها می‌توانند بر یکدیگر تاثیر بگذارند، هیچ روش قطعی برای پیش بینی این که نوزاد دقیقاً چه ظاهری خواهد داشت، وجود ندارد. بر اساس گفته متخصصان، هر کروموزوم می‌تواند صدها ژن داشته باشد که شما آن‌ها را از والدین خود به ارث می‌برید.
نقش ژنتیک در ظاهر نوزاد
اگرچه احتمالات مختلفی برای ترکیب دقیق ژن‌هایی که ممکن است نوزاد شما به ارث ببرد وجود دارد، اما همه چیز به DNA بستگی دارد و پیش‌بینی ظاهر نوزاد متولد نشده کار آسانی نیست.
بیش‌تر ویژگی‌هایی که نوزادان به ارث می‌برند، در نتیجه همکاری ژن‌های متعددی هستند که به طور هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا ظاهر نوزاد را به وجود بیاورند. زمانی که این ژن‌ها با یکدیگر جمع می‌شوند، برخی از اثرات آن تقویت می‌شوند و برخی دیگر کاهش پیدا می‌کنند. در این مرحله، هنوز دیگر اثرات آن کاملاً غیرفعال هستند.
البته دانشمندان تا حدودی درک کرده‌اند که چرا ویژگی‌هایی که در ظاهر نوزادان وجود دارند، به او به ارث رسیده‌اند. در ادامه چند روش را به شما معرفی می‌کنیم که در آن، ویژگی‌های ظاهری اولیه نوزاد شما، از جمله رنگ مو و رنگ چشم تحت تاثیر ژنتیک قرار می‌گیرند.
رنگ موی نوزاد چگونه خواهد بود؟
نوزادان چند جفت ژن را از هر یک از والدین خود به ارث می‌برند و این ژن‌ها در ظاهر او تاثیر دارند. این ژن‌ها، رنگ مو و همچنین رنگ چشم و رنگ پوست نوزاد را تعیین می‌کنند. اگرچه دانشمندان هنوز کشف نکرده‌اند که چه تعداد ژن در نهایت رنگ دقیق موی کودک را تعیین می‌کنند، اما آن‌ها نحوه اتفاق افتادن این فرآیند را درک می‌کنند.
ژن‌هایی که رنگ موی نوزاد را تعیین می‌کنند، ملانوسیت‌ها یا سلول‌های تولید کننده رنگ در بدن ما را نیز کنترل می‌کنند. این که تارهای موی نوزاد در طیف رنگ سیاه تا قهوه‌ای و قرمز تا بلوند قرار بگیرد، به احتمال زیاد با توجه به تعداد ملانوسیت‌هایی که وجود دارند، این که این سلول‌ها چه رنگدانه‌هایی را می‌سازند و سلول‌ها چه مقدار از هر رنگ را تولید می‌کنند، مشخص می‌شود.
به عنوان مثال، یو ملانین، ماده‌ای موجود در ملانوسیت، رنگی بین سیاه تا قهوه‌ای تولید می‌کند؛ در حالی که فئوملانین، رنگی بین زرد تا قرمز تولید می‌کند. در نتیجه، هرچه نوزاد ملانوسیت بیش‌تری داشته باشد و سلول‌های او ملانین بیش‌تری تولید کنند، موهای او تیره‌تر خواهد شد.
در عین حال، نوزادانی که دارای ملانوسیت کمی هستند که به طور کلی او ملانین بسیار کمی تولید می‌کنند، موهایی به رنگ قهوه‌ای روشن تا بلوند خواهند داشت. نوزادانی که سلول‌های آن‌ها فئوملانین بیش‌تری تولید می‌کنند، موهای قرمز تری خواهند داشت.
موهای قرمز یکی از معدود ویژگی‌هایی است که فقط توسط یک ژن تعیین می‌شود. هنگامی که نوزادان دو نسخه از آن ژن را دریافت می‌کنند، سلول‌های آن‌ها مقدار زیادی فئوملانین تولید می‌کنند و بدین ترتیب، سر نوزاد پر از موهای قرمز می‌شود. این نوزادان همچنین پوست روشن و کک و مک خواهند داشت. این ژن باعث می‌شود که ملانوسیت‌های پوست به یکدیگر بچسبند و باعث ایجاد کک و مک شوند. افرادی که دارای کک و مک هستند، ولی موهای قرمز ندارند، امکان دارد تنها یکی از ژن‌هایی که باعث ایجاد موی قرمز می‌شود را به ارث برده باشند.
رنگ موی نوزاد با گذشت زمان تغییر می‌کند، بنابراین حتی در صورتی که نوزادی داشته باشید که با سری پر از موهای سیاه به دنیا بیاید، این رنگ ممکن است تغییر کند. رنگ مو به خصوص در هنگام بلوغ، مستعد تغییر است. هورمون‌هایی که در بدن کودک جریان دارند، ممکن است ژن‌هایی را در بدن او فعال کنند که باعث تغییر رنگ یا فر شدن موهایش می‌شوند.
رنگ چشم نوزاد چگونه خواهد بود؟
بیش‌تر نوزادان با رنگ چشم آبی مایل به خاکستری به دنیا می‌آیند. دلیل این موضوع این است که سلول‌های تولید کننده رنگ در عنبیه چشم، نیاز به قرار گرفتن در معرض نور دارند تا فعال شوند. ثابت شدن رنگ چشم نوزاد می‌تواند تا شش ماه به طول بیانجامد.
درست مانند رنگ مو، رنگ چشم نوزاد نیز به وسیله ملانوسیت تعیین می‌شود. به مرور زمان، اگر ملانوسیت‌ها فقط کمی ملانین ترشح کنند، نوزاد شما چشمان آبی خواهد داشت. در صورتی که ملانین بیش‌تری ترشح کنند، چشم‌های نوزاد سبز یا فندقی به نظر می‌رسند. زمانی که ملانوسیت‌ها ملانین زیادی ترشح کنند، چشم‌های نوزاد قهوه‌ای خواهند شد.
حداقل دو ژن بر این که چه میزان ملانوسیت تولید شود، تاثیر می‌گذارند. این دو ژن به دو شکل یا مشخصات متفاوت هستند؛ یکی از آن‌ها دارای مشخصات رنگ قهوه‌ای و آبی و دیگری دارای مشخصات رنگ آبی و سبز است. رنگ چشم نوزادان به ترکیب اطلاعاتی که نوزاد از والدین خود به ارث می‌برد، بستگی دارد.
به عنوان مثال، در حالتی که هم پدر و هم مادر چشم‌های تیره داشته باشند، احتمال تیره شدن چشم‌های نوزاد زیاد است، زیرا ژن قهوه‌ای غالب است. اما در حالتی که در دو طرف خانواده سابقه وجود چشم آبی وجود داشته باشد، به دنیا آمدن نوزاد چشم آبی برای پدر و مادری که چشم قهوه‌ای دارند، غیر محتمل نیست.
- اگر پدر و مادر هر دو چشم آبی داشته باشند، به احتمال زیاد نوزاد آن‌ها چشمان آبی خواهد داشت، اما این اتفاق همیشه صادق نیست.
- پدر و مادری که چشم قهوه‌ای دارند، به احتمال زیاد فرزندی با چشم‌های قهوه‌ای به دنیا خواهند آورد. اما مشابه مورد بالا، این اتفاق هم همیشه قطعی نیست.
- در صورتی که یک یا چند نفر از افراد فامیل و پدربزرگ و مادربزرگ نوزاد چشمان آبی داشته باشند، احتمال متولد شدن نوزادی با چشمان آبی اندکی بالا می‌رود.
- در صورتی که یکی از والدین چشم‌های قهوه‌ای و دیگری چشم‌های آبی داشته باشد، معمولاً به احتمال ۵۰/۵۰ نوزاد چشم‌های قهوه‌ای خواهد داشت.
رنگ پوست نوزاد چگونه خواهد بود؟
رنگ پوست نوزاد بیش‌تر به رنگ پوست شما و همسرتان، رنگ پوست اجداد هر دو طرف و میزان قرار گرفتن نوزاد در معرض نور خورشید بستگی دارد که می‌تواند ژن هایی را تحریک کند که پوست کودک را تیره می‌کنند.
ممکن است بخواهید زمانی را صرف تماشای عکس‌های پدربزرگ و مادربزرگ و والدین نوزاد خود کنید. آیا شخصی در تصاویر وجود دارد که پوست روشن‌تر و یا تیره‌تر داشته باشد؟ متخصصان می‌گویند با بررسی تاریخچه خانواده خود و مشاهده این که چگونه رنگ‌های پوست مختلف با یکدیگر ترکیب شده‌اند، می‌توانید تصور کنید که رنگ چهره نوزاد شما چگونه خواهد بود.
در صورتی که خانواده شما سابقه داشتن پوست روشن‌تر مربوط به اصل و نسب اروپای شمالی را داشته باشد و شریک زندگی شما پوست تیره‌ای دارد که به جوامع نزدیک به خط استوا مربوط می‌شود، احتمالاً رنگ پوست نوزاد شما در وسط این بازه قرار خواهد گرفت. البته، در صورتی که یک یا هر دوی والدین سابقه رنگ پوست ترکیبی را داشته باشند، احتمالاً نوزاد شما ژن‌های روشن و تیره را در رنگ پوست خود خواهد داشت. در این صورت ممکن است یکی از فرزندان شما پوست روشن‌تری داشته باشد، در حالی که دیگری رنگ پوست تیره‌تری را دارد.
در مورد کک و مک چطور؟ با توجه به اطلاعات مرکز یادگیری علوم ژنتیک در دانشگاه یوتا، ظاهر شدن کک و مک، الگوی ارثی غالبی را نشان می‌دهد. بنابراین اگر شما و همسرتان کک و مک داشته باشید، نوزاد شما نیز به احتمال زیاد کک و مک خواهد داشت. در این صورت در آفتاب مراقب باشید؛ چرا که کک و مک بر اثر قرار گرفتن در اشعه UV تیره تر می‌شوند.
قد و استخوان بندی نوزاد چگونه خواهد بود؟
اندازه گیری قد و وزن نوزاد در بدو تولد، لزوماً قد و وزن آینده او را پیش بینی نمی‌کنند. عوامل بسیاری بر قد و استخوان بندی نوزاد تاثیر می‌گذارند که از جمله آن‌ها می‌توان رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و همچنین بیماری‌ها و مشکلات مختلف سلامت را نام برد.
بیش از ۱۰۰ ژن بر روی قد تاثیر می‌گذارند. بنابراین صرف نظر از قد اولیه نوزاد، او به اندازه‌ای رشد خواهد کرد که به قدی از نظر ژنتیکی مستعد آن است برسد.
در صورت تمایل، راه‌هایی برای پیش بینی قد نوزاد در آینده وجود دارد. یکی از روش‌های تقریبی تخمین زدن قد یک نوزاد دختر در آینده این است که ۱۲ سانتی متر از قد پدر کم کنید و میانگین این عدد را با قد مادر محاسبه نمایید. بنابراین در پدری با قد ۱۸۲ سانتی متر و مادری با قد ۱۶۷ سانتی متر، قد نوزاد دختر حدود ۱۷۰ سانتی متر خواهد بود.
برای پیش بینی قد نوزادان پسر، لازم است که ۱۲ سانتی متر به قد مادر اضافه کنید و سپس عدد به دست آمده را با قد پدر میانگین بگیرید. در مثال بالا با استفاده از همان اعداد، قد نوزاد پسر احتمال دارد که ۱۸۱ سانتی متر باشد.
با این حال، هیچ روش قطعی برای پیش بینی قد نوزاد در آینده وجود ندارد. حتی نمودارهای رشد نیز ممکن است اشتباه باشند. چرا که جدا از چند فاکتور ژنتیکی که قد را تعیین می‌کنند، تغذیه و فعالیت بدنی نیز می‌تواند در قد افراد نقش داشته باشد.
آیا نوزادان بیش‌تر شبیه به پدر هستند؟
یک باور رایج وجود دارد که نوزادان تازه به دنیا آمده بیش‌تر شبیه به پدر خود می‌شوند. ایده پشت این طرز فکر این است که تکامل، نوزادان را در بدو تولد شبیه به پدر می‌کند تا بتوانیم به طور طبیعی از این که نوزاد متعلق به پدر است، اطمینان حاصل کنیم. این نظریه در سال ۱۹۹۵ بعد از این که یک مطالعه نشان داد که غریبه‌ها راحت‌تر می‌توانند عکس‌های کودکان یک ساله را با پدرشان تطبیق دهند تا مادرشان، حمایت علمی دریافت کرد.
در یک مطالعه در زمینه سلامت کودکان، محققان کشف کردند که نوزادان مادران مجردی که بیش‌تر شبیه به پدرشان بودند، پس از گذشت یک سال از زندگی از نوزادانی که هیچ شباهتی به پدر خود نداشتند، سالم‌تر بودند. محققان بر این باورند که وقتی نوزاد شبیه به پدر خود باشد، احتمال بیش‌تری وجود دارد که پدر، ویژگی‌های خود را در نوزاد مشاهده کند و با او ارتباط برقرار کند، او را ملاقات کند و از او مراقبت کند.
این تحقیق نشان داده است که اگر نوزاد بیش‌تر شبیه به پدر باشد، پدر به طور میانگین ۲.۵ روز بیش‌تر را با نوزاد وقت می‌گذراند. پژوهشگران بر این باورند که این ملاقات‌های مکرر با پدر احتمال مراقبت، نظارت و حمایت بیش‌تر از سلامتی و نیازهای اقتصادی نوزاد را فراهم می‌کند.
اگر نوزاد شما شباهتی به شما ندارد
برخی از والدین زمانی که نوزادشان هیچ شباهتی به آن‌ها ندارد، به این مساله اهمیت زیادی نمی‌دهند. هر چه که باشد، در واقعیت آنچه که در درون است مهم است، اینطور نیست؟ اما طبیعی است که وقتی شخصی غریبه می‌گوید که نوزادتان شبیه به شما نیست، یا می‌پرسد که آیا شما پرستار بچه هستید، احساس ناراحتی کنید و ندانید که چگونه پاسخ او را بدهید.
بهترین راه برای برخورد با چنین نظرات غیر حساسی در مورد شباهت نوزاد به شما این است که اجازه دهید بگذرد. فقط لبخند بزنید و موضوع را عوض کنید.
اگر نمی‌توانید جواب ندهید، بهترین کار بعدی شوخی کردن است. می‌توانید چیزی شبیه این بگویید: “حق با شماست، اما او شخصیت جذاب من را دارد.” یا می‌توانید به شوخی بگویید: “خدا را شکر که او هیچ شباهتی به من ندارد.”
نکته مهم این است که بدانیم اکثر اوقات مردم نیاز به مقایسه دارند. این مساله واقعاً مربوط به شخص شما نیست و بیش‌تر به فرهنگ آن شخص مربوط است. آن‌ها می‌خواهند با نوزاد ارتباط پیدا کنند و در بیش‌تر اوقات، قصد آن‌ها این نیست که شما را بی اهمیت جلوه دهند.
آیا اپلیکیشن می‌تواند ظاهر کودک شما را پیش بینی کند؟
چندین اپلیکیشن وجود دارند که ادعا می‌کنند می‌توانند ظاهر نوزاد شما را بر اساس تصاویر هر دو والدین پیش بینی کنند. این برنامه‌ها معمولاً با ترکیب دو تصویر و سپس تغییر ویژگی‌ها به گونه‌ای کار می‌کنند که به شکل مشخصات ظاهری یک نوزاد باشد.
هیچ داده علمی مبنی بر این که پیش بینی این اپلیکیشن‌ها تا چه حد در پیش بینی ظاهر نوزاد شما موفق هستند، وجود ندارد و با این که از نظر ژنتیکی، کودک ویژگی‌های فیزیکی را از هر دوی والدین به ارث می‌برد، اما ظاهر او ترکیب ۵۰/۵۰ بین پدر و مادر نیست. برخی از ویژگی‌ها مانند داشتن رنگ چشم قهوه‌ای یا چال لپ، ویژگی‌های غالب محسوب می‌شوند. اما نوزاد ممکن است با ویژگی‌های مغلوب از جمله موهای بلوند یا لاله گوش متصل نیز به دنیا بیاید، حتی اگر هیچ یک از والدین این خصوصیات را نداشته باشد.
بنابراین این اپلیکیشن‌ها ممکن است روش مفرحی برای داشتن ایده کلی از ظاهر نوزاد باشند، اما به طور قطع دقیق نیستند.
سخن آخر
صرف نظر از ظاهر نوزاد شما، او بخشی از شماست و ۵۰ درصد از DNA شما را به ارث برده است. بنابراین نگران ویژگی‌های جسمانی نوزاد آینده خود نباشید. به هر صورت، این ویژگی‌ها ممکن است به مرور زمان تغییر کنند. در عوض، با نوزاد کوچک خود زمان بگذرانید و از آن لذت ببرید.