ناخن جویدن یا ناخن خوردن رایج ترین عادت در بین بسیاری از عاداتی است که کودکان انجام می‌دهند. از هر ۱۰ کودک، ۶ کودک در برخی مواقع ناخن‌های خود را می‌جوند. خبر خوب این است که کودکان احتمالاً طی فرایند رشد و نمو دیگر ناخن جویدن را کنار می‌گذارند، زیرا یاد می‌گیرند که استرس را به روش‌های دیگر مدیریت کنند. با این حال، می‌توان اقدامات زیادی انجام داد که می‌تواند برای تشویق کودکان به توقف ناخن جویدن کمک کند. با مجله پینو بیبی همراه باشید تا نکاتی را در مورد کمک ترک عادت ناخن جویدن کودکان بیاموزید.
آیا ناخن جویدن واقعاً یک بیماری پزشکی است؟
خوردن و جویدن ناخن از نظر پزشکی با نام اونیکوفاژی (Onychophagy) شناخته می‌شود. این نوعی رفتار خودآرایی است که شامل جویدن، خوردن و کندن ناخن‌ها از جمله ناخن‌های پا می‌شود. این یک عادت مخرب است، به ویژه زمانی که تکرار می‌شود و در پاسخ به شرایط استرس‌زا نشان داده می‌شود.
جویدن ناخن می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند عفونت و بیماری‌های روانی شود. جویدن ناخن در میان سایر بیماری‌ها مانند تریکوتیلومانیا (کندن پوست) زیر مجموعه بهداشت پاتولوژیک قرار می‌گیرد.
اکثر کودکانی که ناخن‌های خود را می‌جوند مشکلی ندارند. در برخی موارد، جویدن ناخن ممکن است باعث عفونت باکتریایی به نام پارونیشیا شود که نیاز به مراجعه به پزشک برای مصرف آنتی‌بیوتیک دارد. اگر کودک زگیل داشته باشد هنگام جویدن ناخن این عفونت را به انگشتان منتقل می‌کند، زگیل می‌تواند به اطراف ناخن نیز منتقل شود. اگر چه جویدن ناخن در موقعیت‌های اجتماعی ناخوشایند است، اما معمولاً برای بچه‌ها بی‌ضرر است. با این حال، اگر به کوتیکول، ناخن یا پوست اطراف آسیب برساند، می‌تواند به یک نگرانی پزشکی تبدیل شود. اگر پوست اطراف ناخن قرمز، دردناک یا دارای ترشح است، کودک باید توسط متخصص اطفال بررسی شود. اگر بچه‌ها زیاد در خاک بازی کنند، این فرصت برای ابتلا به عفونت‌های انگلی از تخم‌هایی که ممکن است در خاک باشد نیز وجود دارد.
تحقیقاتی برای تلاش جهت درک این که آیا این شرایط همه کودکان از گرایش‌های زیربنایی مشابه ناشی می‌شوند انجام شده است، در این رابطه یک اختلال روانپزشکی مرتبط با نام اونیکوتیلومانیا (Onychotillomania) شناخته می‌شود و با چیدن و مانیکور کردن ناخن‌ها همراه است.
علل روانشناسی ناخن جویدن در کودکان
اختلالات روانپزشکی رایج مرتبط با ناخن جویدن و ناخن خوردن در کودکان عبارت هستند از اختلال کم توجهی و بیش فعالی، اختلال نافرمانی مقابله‌ای و اختلال اضطراب جدایی. علاوه بر این، برخی دیگر از اختلالات همراه عبارت هستند از اختلال افسردگی اساسی، اختلال تیک، اشکال اختلال وسواس فکری – اجباری، شب ادراری (ادرار غیر ارادی)، عقب ماندگی ذهنی، اختلال رشد فراگیر و گاهی اوقات نیز اختلال اضطراب فراگیر و اختلال پانیک.
علل مرتبط با جویدن ناخن در کودکان به شرح زیر است:
- بدون این که کودکان متوجه شوند این کار را می‌کنند.
- جویدن ناخن برای کنترل اضطراب
- جویدن ناخن به منظور جلب توجه
- جویدن ناخن جهت آسیب رساندن به خود برای کنترل پرخاشگری
- جویدن ناخن به عنوان بخشی از طیف اختلال وسواس فکری – اجباری
- جویدن ناخن بر اساس اختلالات وسواسی اجباری و اختلالات رفتاری و عاطفی مشخص شده که شروع آن معمولاً در دوران کودکی و نوجوانی است.
عواقب کلی ناخن جویدن طولانی مدت
- بدشکلی ناخن‌ها
- دندان‌های بد شکل و کج
- عقب رفتن فک پایین
- پوست اطراف ناخن زخمی و پوسته پوسته می‌شود.
- عدم تمرکز ذهن
- محیط مناسب برای رشد باکتری‌ها و انگل‌ها
چرا کودک ناخن‌هایش را می‌جود؟
کودک ممکن است از روی کنجکاوی یا بی‌حوصلگی، برای از بین بردن استرس، یا صرفاً به این دلیل که به یک عادت تبدیل شده است، ناخن‌های خود را بجود. کودکان همچنین ممکن است این کار را انجام دهند زیرا والدین یا خواهر یا برادر بزرگ‌ترش را در حال انجام ناخن جویدن دیده است.
برای برخی از کودکان، جویدن ناخن راهی برای کاهش تنش یا کنار آمدن با احساسات شدید است. بنابراین این می‌تواند روشی باشد که کودک در برخورد با مسائل زمانی که احساس می‌کند تحت فشار است، به آن پناه ببرد. طبیعی است که کودکان نیز هر از گاهی احساس اضطراب کنند.
برای مثال، یادگیری چیزی جدید در مهد کودک، یا احساس خجالتی بودن در یک بازی گروهی، هر دو می‌تواند باعث ایجاد احساس استرس یا نگرانی شود.
از دیگر عادات رایج دوران کودکی می‌توان به مکیدن شست، دست در بینی کردن و چرخش مو دور انگشان دست اشاره کرد. آموزش روش‌های موثر جهت مدیریت استرس می‌تواند به جلوگیری از تبدیل شدن ناخن جویدن به یک عادت مادام العمر کمک کند.
راهکارهای برای منع ناخن جویدن کودکان
مراقب ناخن‌های کودکان باشید: اگر ناخن‌ها بیش از حد بلند شوند یا اگر لبه‌های ناهمواری داشته باشند که دائماً به چیزها گیر می‌کنند، کودک ممکن است بیشتر وسوسه شود که ناخن‌هایش را بجود.
برای کاهش وسوسه، ناخن‌های کودکان را کوتاه کنید و لبه‌های ناهموار را با یک سوهان ناخن ریز، مرتب کنید. بسته به سرعت رشد ناخن‌های کودک، ممکن است بخواهید هر چند هفته یکبار به ناخن‌های کودک‌تان رسیدگی کنید. مرتب کردن ناخن‌های کودک همچنین کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که باکتری‌ها و کثیفی‌ها زیر ناخن‌های کودک گیر نمی‌کند و به سیستم بدنی او راه پیدا نمی‌کند.
دلسوز و صبور باشید: ترک هر عادتی سخت است. ممکن است افراد بزرگسال عادت‌های عصبی داشته باشند که نتواند آن‌ها را ترک کند، مانند جویدن سر مداد یا چرخاندن موها دور دست. بنابراین با کودک پیش دبستانی خود با مهربانی رفتار کنید تا او را در مورد ناخن جویدن احساس بدی پیدا نکند. اگر والدین هنگام جویدن ناخن از کودک خود عصبانی شوند، می‌تواند کودک را عصبی‌تر و خودآگاه‌تر کند (خودآگاهی نسبت به جویدن ناخن که شاید تا به حال به خودشان به آن توجه نداشتند).
آگاهی رساندن به کودک: به کودک کمک کنید تا بفهمد جویدن ناخن می‌تواند باعث عفونت و حتی درد شود و عادتی است که ارزش ترک آن را دارد. اگر کودکان بتوانند مسئله بهداشت را به خوبی درک کنند مثلاً درک کنند بعد از رفتن به توالت دست‌های خود را بشویند، می‌توانند این موضوع را نیز درک کنند که ناخن جویدن باعث بیماری می‌شود.
از سیستم تشویق استفاده کنید: در مرحله بعد، وقتی کودک اقدام به جویدن ناخن نمی‌کند، او را تحسین کنید. به عنوان مثال، می‌توانید هر بار که به مدت یک ساعت ناخن‌های خود را نجوید، یک برچسب به آن‌ها بدهید و مثلاً تعیین کنید که اگر بیست برچسب جمع کرد، می‌تواند یک غذای خاص، یا یک رفتن به پارک و یا یک کتاب جدید جایزه بگیرد.
اجتناب از تاکتیک‌های منفی: از روش‌هایی مانند لاک ناخن با طعم تلخ استفاده نکنید. این لاک‌ها می‌توانند عمیقاً ناخوشایند باشند و باعث شوند کودک احساس کند که در حال تنبیه شدن است. کودک ممکن است به دلایل دیگری نیاز داشته باشد که دست خود را در دهان خود بگذارد، به عنوان مثال، زمانی که در حال خوردن فینگر فود است. طعم تلخ ممکن است باعث شود که کودک دیگر تمایلی به خوردن برخی از غذاهای مورد علاقه خود نداشته باشد.
ایجاد حس امنیت و آرامش: اگر کودک دچار تغییری شده است که می‌تواند او را مضطرب کند، مانند نقل مکان، یا شروع یک مدرسه و یا مهد کودک جدید، ممکن است باعث ایجاد عادت ناخن جویدن شود. بچه‌ها معمولاً به خوبی با شرایط مختلف به موقع سازگار می‌شوند، اما در حالی که بچه‌ها به خانه یا مهد کودک جدید خود عادت می‌کنند، شما و خواهر و برادر بزرگتر باید به آن‌ها اطمینان خاطر و توجه زیادی نشان دهید. همچنین مهم است که مطمئن شوید به صحبت‌های کودک گوش می‌دهید و با کودک صحبت کنید.
اگر تغییر زندگی چشمگیرتر باشد (مانند سوگ، طلاق یا جدایی در خانواده) ممکن است مدت بیشتری طول بکشد تا همه، از جمله فرزند شما، با آن کنار بیایند. عادت ناخن جویدن آن‌ها ممکن است در چنین مواقع سختی تشدید شود.
کودکان را نسبت به عادت ناخن جویدن مطلع کنید: گاهی اوقات، کودکانی که ناخن‌های خود را می‌جوند، حتی متوجه نمی‌شوند که این کار را انجام می‌دهند. برای کمک به کودک‌تان در تشخیص عادتش، وقتی متوجه شدید که ناخن‌هایش را می‌جود، به آرامی به او بگویید که دارد ناخن می‌جود. یک سیگنال محتاطانه را با کودک هماهنگ کنید که زمانی که شما متوجه ناخن جویدن او می‌شوید، با نشان دادن حرکت یا علامت خاص و یا گفتن کلمه‌های خاص، او را متوجه ناخن جویدن کنید، مانند یک لمس خفیف روی بازو، تا وقتی در ملاء عام به آن اشاره می‌کنید، کودکان خجالت نکشند.
یک جایگزین برای ناخن جویدن پیشنهاد کنید: به کودک‌تان در مواقعی که میل به گاز گرفتن ناخن دارد، کارهای دیگری پیشنهاد بدهید تا به آن‌ها کمک کنید تا دستانشان را مشغول نگه دارند. به عنوان مثال، می‌توانید یک توپ استرس فشرده یا سنگ نگرانی به آن‌ها بدهید تا در حالی که در حال تماشای تلویزیون هستند آن را نگه دارند.
همچنین می‌توانید به جای جویدن ناخن‌ها، تکنیک‌های خودآرام‌بخشی دیگری مانند نفس عمیق کشیدن یا نوازش انگشتانش را به فرزندتان بیاموزید و یا آدامس جویدن را امتحان کنید که دهان آن‌ها را مشغول نگه دارد تا کمتر بتوانند ناخن بجوند. صبور باشید رشد عادت‌های جدید و مطلوب زمان می‌برد، بنابراین غلبه بر عادت قدیمی نیز زمان می‌برد. ممکن است مدتی طول بکشد تا تلاش‌های شما و کودک‌تان باعث شود او از ناخن جویدن اجتناب کند.
از نشانه‌های بصری استفاده کنید: اگر کودک احساس ناامیدی می‌کند زیرا نمی‌تواند ناخن جویدن خود را متوقف کند، از او بپرسید که آیا می‌خواهد برای ترک این عادت، گچ بر روی انگشتان خود یا برچسب‌های رنگارنگ روی ناخن‌های خود نگه دارد. این به کودک شما فوراً یادآوری می‌کند که ناخن‌هایش را گاز نگیرد. اما اگر کودکان ترجیح می‌دهند این‌ها را امتحان نکنند، آن‌ها را مجبور نکنید. وادار کردن کودک پیش دبستانی به پوشیدن چیزهایی که توجه را به عادت او جلب می‌کند ممکن است باعث شود کودک احساس خودآگاهی کند یا انگار در حال تنبیه شدن است و ممکناست این کار موجب شود مورد تمسخر دوستان خود قرار گیرد.
هر کودک متفاوت است، بنابراین طیف وسیعی از تکنیک‌ها را با کودک خود امتحان کنید. اما مطمئن شوید که کودک نیز در عادت ترک ناخن و همراهی با شما برای انجام روش‌ها و تکنیک‌ها مشارکت فعال دارد. در غیر این صورت ممکن است علاقه خود را از دست بدهند، یا به این موضوع به عنوان یک جنگ قدرت نگاه کنند و به خاطر داشته باشید که ممکن است مدتی طول بکشد تا آن‌ها بتوانند عادت آرامش بخش ناخن جویدن خود را به طور کامل ترک کنند.
دریافت پشتیبانی: اگر تاکتیک‌های خود را برای جلوگیری از جویدن ناخن انجام داده‌اید، به مهد کودک یا پیش دبستانی فرزندتان اطلاع دهید که در خانه چه راهکارهای را انجام می‌دهید. زمانی که شما در اطراف آن‌ها نیستید، اولیا مدرسه یا مهد نیز می‌توانند از همان رویکرد استفاده کنند.
برخی از کارکنان مدراس یا مهد کودک‌ها ممکن است ایده‌های خود را برای مقابله با ناخن جویدن داشته باشند که ممکن است شما با آن مخالف باشید. بهتر است مطمئن شوید که آن‌ها به جای استفاده از استراتژی‌های خود، خواسته‌های شما را دنبال می‌کنند. اگر پیام‌ها و راهکارهای متفاوتی در مورد ترک این عادت دریافت کند ممکن است برای کودک گیج کننده باشد.
چه زمانی باید نگران ناخن جویدن کودک بود؟
جویدن ناخن معمولاً یک عادت بی‌ضرر است و بعید است که نشانه یا دلیلی برای مشکلات جدی باشد. در بیشتر کودکان هنگام بلوغ این عادت ناخن جویدن کم کم محو می‌شود.
اما اگر کودک ناخن‌هایش را آنقدر محکم می‌جود که اغلب خونریزی می‌کند و ناخن‌ها به سمت داخل رشد می‌کند یا عفونی می‌شود، یا اگر این عادت باعث درد لثه‌هایش می‌شود، با پزشک کودک خود صحبت کنید.
گاهی اوقات، ناخن جویدن شدید راهی برای بیان نگرانی یا مشکلات اساسی در توجه است. دریافت اطمینان و کمک از پزشک به این معنی است که می‌توانید هر مشکل احتمالی را زودتر تشخیص دهید.
سخن آخر
جویدن ناخن مانند به دهان بردن اشیا یک رفتار رایج است که اغلب به عنوان چیزی بیش از یک عادت آزاردهنده در نظر گرفته می‌شود. این رفتار اغلب نادیده گرفته می‌شود. با این حال، ناخن جویدن می‌تواند جدی باشد و یک اختلال اشتباه درک شده و اشتباه تشخیص داده شده است. بنابراین اگر با روش‌های بالا این مشکل برطرف و درمان نشد حتماً از روانشناس کودک کمک بگیرید.