جسم زرد شما هورمون پروژسترون را تولید می‌کند که رحم شما را به محیطی سالم برای رشد جنین تبدیل می‌نماید. هر بار که تخمک گذاری می‌کنید، جسم زرد جدیدی تشکیل می‌شود و زمانی که دیگر برای ساخت پروژسترون به آن نیاز ندارید تجزیه می‌شود. بدون جسم زرد، رحم شما نمی‌تواند تغییرات لازم برای تبدیل شدن یک تخمک بارور شده به جنین را انجام دهد. کیست جسم زرد به توده‌هایی گفته می‌شود که گاهی روی جسم زرد رشد می‌کنند. جسم زرد ساختاری در تخمدان‌ها می‌باشد که هورمون‌های مهم بارداری را تولید می‌کند. در صورتی که پزشک شما کیست جس زرد را در طول فرآیند تصویر برداری پیدا کرد، لازم نیست نگران باشید. چرا که این کیست‌ها بی ضرر و بدون درد هستند و معمولاً بدون نیاز به درمان از بین می‌روند.
جسم زرد چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
جسم زرد شما پس از آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها تشکیل می‌شود و به اندازه کافی باقی می‌ماند تا به رحم شما کمک کند و از جنین در حال رشد حمایت کند. درک این که جسم زرد شما دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد، به درک مراحل چرخه قاعدگی کمک می‌کند. زیرا جسم زرد شما در مرحله سوم قاعدگی (فاز لوتئال) اهمیت ویژه ای پیدا می‌کند.
فاز فولیکولی
کیسه‌های کوچک داخل تخمدان شما به نام فولیکول می‌توانند تخمک ایجاد کند. در طول ۱۴ روز اول چرخه قاعدگی، یک فولیکول غالب تشکیل می‌شود که نسبت به فولیکول‌های دیگر بزرگ‌تر است. یک تخم در داخل آن رشد می‌کند. تمام فولیکول‌های دیگر نیز کوچک شده و در نهایت ناپدید می‌شوند.
فاز تخمک گذاری
هورمون‌های لوتئینه کننده باعث می‌شوند که فولیکول غالب آن تخمک را آزاد کند. ۱ تا ۲ روز طول می‌کشد تا تخمک از فولیکول خارج شود.
فاز لوتئال
فاز لوتئال حدود ۱۴ روز طول می‌کشد. پس از خروج تخمک از فولیکول، جسم زرد شما از مواد تشکیل دهنده آن فولیکول شروع به تشکیل شدن می‌کند و جسم زرد شما هورمون‌های استروژن و پروژسترون را تولید می‌کند. با این حال، ساخت پروژسترون مهم‌ترین کار جسم زرد به شمار می‌رود. پروژسترون رحم را به محیطی سالم برای رشد و نمو جنین تبدیل می‌کند. هورمون پروژسترون تغییرات زیر را در رحم ایجاد می‌کند:
- رحم شما را بزرگ‌تر می‌کند.
- پوشش داخلی رحم شما (آندومتر) را ضخیم می‌کند تا تخمک بارور شده بتواند در آنجا جاسازی (لانه گزینی) شود.
- رحم شما را با اکسیژن و خون کافی تامین می‌کند تا تخمک بتواند به یک جنین سالم تبدیل شود.
جسم زرد شما پس از تشکیل شدن یکی از این دو کار را انجام می‌دهد:
- اگر تخمک بارور شود، جسم زرد شما به مدت حدود ۱۲ هفته پروژسترون آزاد می‌کند. در حدود هفته دوازدهم در سه ماهه اول بارداری، اندامی که جنین در حال رشد را نگه می دارد (جفت) شروع به تولید پروژسترون کافی برای جنین می‌کند تا جسم زرد دیگر نیازی به این کار نداشته باشد. بدین ترتیب جسم زرد کوچک‌تر می شود و درنهایت شروع به تجزیه می‌کند.
- در صورتی که تخمک بارور نشود، جسم زرد شما حدود ۱۰ روز پس از خروج تخمک از فولیکول غالب شروع به تجزیه شدن می‌کند. بدون پروژسترون، پوشش رحم شما قادر به تغییراتی نخواهد بود که به بارداری کمک می‌کنند. درعوض، در طول دوره قاعدگی پوشش رحم را از بین خواهد برد.
کیست جسم زرد تخمدان چیست؟
گاهی اوقات، جسم زرد شما به جای اینکه در زمانی که باید تجزیه شود، به رشد خود ادامه می‌دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، جسم زرد شما با مایع پر می‌شود و یک کیست جسم زرد ایجاد می‌کند. نقص جسم زرد، که به آن نقص فاز لوتئال نیز گفته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که جسم زرد شما پروژسترون کافی برای ضخیم شدن پوشش رحم تولید نمی‌کند یا ممکن است بدن شما در حال تولید پروژسترون باشد، اما پروژسترون آنطور که باید باعث ضخیم شدن پوشش رحم نمی‌شود.
کیست جسم زرد یک توده طبیعی، بی ضرر و پر از مایع است که در تخمدان‌های شما تشکیل می‌شود. این نوع کیست بر روی جسم زرد رشد می‌کند؛ گروهی از سلول‌ها که پس از آزادسازی تخمک (تخمک گذاری) هر ماه از تخمدان شما شکل می‌گیرند.
جسم زرد در دوران بارداری وظیفه مهمی را برعهده دارد. جسم زرد شما هورمونی به نام پروژسترون را تولید می‌کند که رحم شما برای نگهداری جنین در حال رشد به آن نیاز دارد. جسم زرد زمانی از بین می‌رود که دیگر در بدن به آن نیاز نباشد.
کیست جسم زرد زمانی تشکیل می‌شود که جسم زرد شما به رشد خود ادامه دهد.
چه افرادی به کیست جسم زرد مبتلا می‌شوند؟
هر فردی که عادت ماهانه می‌شود، ممکن است به کیست جسم زرد مبتلا گردد. اما در صورتی که باردار باشید، احتمال بیش‌تری وجود دارد که پزشک شما این کیست را پیدا کند؛ زیرا جسم زرد برای کمک به بارداری کمی بیش‌تر باقی می‌ماند. این نوع کیست معمولاً بدون درد است؛ بنابراین اکثر افراد مبتلا به آن حتی نمی دانند که کیست جسم زرد دارند. کیست جسم زرد در بیش‌تر مواقع در تصویربرداری روتین دوران بارداری پیدا و تشخیص داده می‌شود.
کیست جسم زرد چقدر شایع است؟
کیست جسم زرد در بیش‌تر مواقع در طول مراحل تصویر برداری در اوایل بارداری شناسایی می‌شود. این نوع کیست‌ها یکی از رایج ترین انواع رشد سلولی (کیست، توده، تومور) هستند که پزشکان در سه ماهه اول بارداری مشاهده می‌کنند.
کیست جسم زرد چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارد؟
مگر این که مشکلی در رابطه با کیست زرد وجود داشته باشد، این کیست قاعدتاً نباید روی بدن شما تأثیر خاصی بگذارد. در صورتی که باردار باشید، کیست جسم زرد بر روی جنین نیز تاثیری نخواهد داشت. در موارد بسیار نادری که کیست آنقدر بزرگ می‌شود که ممکن است به تخمدان‌های شما آسیب برساند یا خطراتی را برای بارداری شما ایجاد کند، پزشک می‌تواند آن را برداشته و پروژسترون اگزوژن به شما بدهد تا جایگزین پروژسترون تولید شده توسط جسم زرد شود.
علائم کیست جسم زرد چیست؟
کیست‌های کوچک از این نوع معمولاً علائمی را در شما ایجاد نمی‌کنند؛ مگر این که پاره شوند، خونریزی کنند یا پیچ خوردگی در آن‌ها رخ دهد. در این صورت کیست جسم زرد باعث به وجود آمدن درد شدید در لگن، حالت تهوع یا استفراغ شدید یا سبکی سر و ضعف می‌شود. به همین دلیل در صورتی که این علائم را تجربه می‌کنید، لازم است فورا مورد معاینه پزشک قرار بگیرید. کیست‌های جسم زرد دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
- معمولا بدون درد و بی ضرر هستند.
- اغلب توسط پزشک شما در طول یک معاینه معمول بارداری کشف می‌شوند.
- می‌تواند بر افرادی که قاعدگی دارند تأثیر بگذارد، چه فرد باردار باشند و چه نباشند.
- اگر باردار هستید، معمولاً تا سه ماهه دوم بارداری خود به خود از بین می‌روند.
- اگر باردار نیستید، معمولاً در عرض چند هفته تا سه دوره کامل قاعدگی از بین می‌روند.
دلایل ایجاد کیست جسم زرد تخمدان چیست؟
کیست جسم زرد زمانی در تخمدان‌های شما تشکیل می‌شود که جسم زرد شما به جای تجزیه شدن، مانند زمانی که همچنان باردار هستید به رشد خود ادامه دهد.
در هر چرخه عادت ماهانه، کیسه‌ای در یکی از تخمدان‌های شما به نام فولیکول، تخمک ایجاد و آزاد می‌کند. اندکی پس از آن، جسم زرد شما در شکستن فولیکول جایی که تخمک از آن خارج شده است، تشکیل می شود. اگر تخمک بارور شود، جسم زرد شما هورمونی به نام پروژسترون تولید می‌کند که رحم شما را تغییر می‌دهد. پروژسترون پوشش داخلی رحم را ضخیم‌تر می‌کند تا تخمک بارور شده بتواند در آن جا بگیرد. این فرآیند یک محیط سالم در داخل رحم شما ایجاد می‌کند و رحم تبدیل به جایی می‌شود که تخمک به جنین تبدیل می‌گردد.
جسم زرد شما زمانی از بین می‌رود که دیگر به پروژسترونی که برای کمک به بارداری تولید می‌کند نیاز نداشته باشید. اگر باردار هستید، جسم زرد شما معمولا در حدود هفته ۱۲ بارداری، زمانی که جفت شروع به تولید پروژسترون کافی برای حفظ سلامت جنین می کند، از بین می‌رود. اگر تخمک بارور نشود نیز جسم زرد شما معمولاً ۱۰ روز پس از خروج تخمک از تخمدان شما از بین می‌رود.
هنگامی که جسم زرد پر از مایع می‌شود و منبسط می‌گردد، کیست جسم زرد در تخمدان شما ایجاد می‌شود. اما به طور کلی، این کیست خود به خود حل و دوباره جذب می‌شود.
کیست جسم زرد چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما ممکن است یکی از اقدامات زیر را انجام دهد تا متوجه شود که آیا کیست جسم زرد دارید یا خیر:
- تصویر برداری: این نوع کیست‌ها اغلب در طول سونوگرافی خود را نشان می‌دهند. سونوگرافی ترانس واژینال به پزشک شما این امکان را می‌دهد که رحم و تخمدان شما را از نزدیک ببیند. در طول این عمل، یک دستگاه ظریف که امواج صوتی را آزاد می‌کند وارد واژن شما می‌شود. هنگامی که دستگاه داخل واژن می‌شود، امواج صوتی را که به صورت تصویری روی مانیتور ثبت می‌کند. این به ارائه دهنده شما اجازه می‌دهد تا هر توده ای مانند کیست جسم زرد را مشاهده کند.
- آزمایش: گاهی اوقات، پزشک شما ممکن است سطح هورمون شما را برای مشخص کردن وجود یا عدم وجود کیست بررسی کند.
کیست جسم زرد چگونه درمان می‌شود؟
این احتمال وجود دارد که برای کیست جسم زرد نیازی به درمان نداشته باشید. اگر باردار هستید، کیست شما احتمالا در سه ماهه دوم بارداری از بین می‌رود. در صورتی که باردار نیستید نیز کیست شما ممکن است ظرف چند هفته از بین برود. معمولاً در زمان سومین سیکل قاعدگی، این نوع کیست از بین می‌رود. در عین حال، پزشک شما می‌تواند یک روش درمانی را برای کمک به کنترل علائم شما تجویز کند. پزشک شما ممکن است موارد زیر را به شما توصیه کند:
- استراحت
- داروهای ضد درد
- توقف آمیزش جنسی (اگر درد شما را تشدید کند)
اگر کیست شما آنقدر بزرگ شود که ممکن است به تخمدان شما آسیب برساند یا در صورت بارداری خطراتی ایجاد کند، پزشک ممکن است کیست شما را خارج کند، اما به ندرت به این کار نیاز است.
چگونه می توانم از ابتلا به کیست جسم زرد پیشگیری کنیم؟
شما نمی‌توانید از تشکیل کیست جسم زرد پیشگیری کنید. این نوع کیست طبیعی است و به طور طبیعی شکل می‌گیرد. هر بار که تخمک گذاری می‌کنید، جسم زرد جدیدی در تخمدان شما تشکیل می‌شود و هر بار، احتمال تشکیل این کیست وجود دارد. خبر خوب این است که این نوع کیست از جمله مواردی نیست که باید به فکر پیشگیری از آن باشید. آن‌ها بی ضرر هستند.
تاثیر کیست جسم زرد بر زندگی روزانه چیست؟
اصلاً نباید انتظار داشته باشید که کیست جسم زرد روی زندگی شما تأثیر بگذارد. عوارض این کیست‌ها ممکن است رخ دهند، اما این عوارض بسیار نادر هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کیست شما ترکیده است و باعث درد شدید شد، باید فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشید. همچنین، اگر کیست جسم زرد آنقدر بزرگ شد که باعث پیچ خوردگی تخمدان شما شود، لازم است برای دریافت مراقبت های اورژانسی به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید. در صورتی که علائم زیر را تجربه کردید، لازم است فوراً کمک پزشکی دریافت نمایید:
- تهوع و استفراغ مداوم همراه با درد لگن
- درد شدید در شانه و کتف شما
- احساس سبکی سر یا سرگیجه، مثل این که در شرف غش کردن باشید
- درد و تیر کشیدن در یک طرف شکم یا ناحیه لگن شما
علائم بالا نشانه‌های هشدار دهنده و مهمی در دوران بارداری هستند. با این حال، به خاطر داشته باشید که کیست‌های جسم زرد عمدتاً توده‌هایی بدون خطر هستند که بدون مشکل یا تأثیری در تخمدان رشد می‌کنند و خود به خود نیز ناپدید می‌شوند.
آیا کیست جسم زرد از بین می‌رود؟
کیست جسم زرد معمولاً بدون هیچ درمانی از بین می‌رود. اگر باردار هستید، کیست جسم زرد شما احتمالاً در سه ماهه دوم بارداری خود به خود از بین می‌رود. در صورتی که باردار نباشید نیز به احتمال زیاد کیست شما چند هفته پس از تخمک گذاری شکسته و جذب می‌شود.
آیا کیست جسم زرد به معنای بارداری است؟
داشتن کیست جسم زرد به این معنی نیست که شما باردار هستید. با این حال، پزشک شما احتمال بیش‌تری دارد که یکی از این نوع کیست‌ها را در صورت بارداری شما پیدا کند؛ زیرا ای نوع کیست‌ها معمولاً در طی مراحل تصویر برداری که با بارداری اتفاق می‌افتند، ظاهر می‌شوند. از آنجایی که این کیست‌ها اغلب علائمی ایجاد نمی‌کنند، ممکن است تا زمانی که در سونوگرافی مشاهده نشود، متوجه وجود آن نشوید.
سخن آخر
در صورتی که پزشک شما متوجه شد که شما کیست جسم زرد دارید، نگران نباشید. این کیست‌ها بدون ضرر هستند و احتمالاً هیچ علامتی را احساس نخواهید کرد که حتی به شما اطلاع دهد چنین کیستی وجود دارد. اگر کیست جسم زرد شما را ناراحت می‌کند، پزشک شما می‌تواند به شما در مدیریت و کنترل علائم آن کمک کند تا زمانی که خود به خود از بین برود.