مدفوع خونی در نوزاد معمولاً بی خطر است. اما گاهی اوقات می‌تواند نشان دهنده یک مشکل پزشکی باشد. در این مقاله می‌توانید با برخی از علل خون در مدفوع نوزاد و این که چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید، آشنا شوید.
با این که عجیب به نظر می‌رسد، اما شما می‌توانید با بررسی کردن به پوشک نوزاد خود چیزهای زیادی در مورد رشد او بیاموزید. در چند ماه اول تولد نوزاد، شما مقدار زیادی مدفوع قهوه‌ای، زرد و سبز مشاهده خواهید کرد که این رنگ‌ها همگی برای نوزادانی که با شیر مادر و شیر خشک تغذیه می‌شوند، طبیعی هستند. با این حال، گاهی اوقات ممکن است متوجه مدفوع خونی نوزاد شوید و این قطعا می تواند زنگ خطری برای شما باشد.
خیالتان راحت باشد که خون در مدفوع نوزاد، چه به شکل پوسته‌های کوچک باشد چه رگه‌های بزرگ، معمولاً بی خطر است. البته در موارد نادر، مدفوع خونی نوزاد ممکن است یک مشکل پزشکی مانند عفونت یا خونریزی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش (GI) را نشان دهد.
در این مقاله در مورد علل احتمالی خون در مدفوع نوزاد صحبت خواهیم کرد و همچنین علائمی را که لازم است با مشاهده آنها به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید را توضیح می‌دهیم.
علل شایع مدفوع خونی در نوزاد
بر اساس گفته متخصصان اطفال، مدفوع نوزاد معمولا قهوه‌ای، زرد یا سبز است. گاهی اوقات ممکن است با خون در مدفوع نوزاد نیز مواجه شوید. در ادامه شایع ترین علل وجود خون در مدفوع نوزاد را بررسی می‌کنیم.
یبوست نوزاد
یبوست در نوزادان نسبتاً شایع است و معمولاً به دلیل حساسیت به پروتئین شیر، شروع کردن غذای جامد یا عدم دریافت مایعات کافی به وجود می‌آید. علائم مشخص یبوست در نوزاد عبارت از مدفوع نکردن به مدت طولانی، مدفوع سفت که شبیه سنگ ریزه است، گیجی، ناراحتی و سفت شدن شکم (وقتی آن را لمس می‌کنید) می‌باشند.
یبوست همچنین می‌تواند باعث به وجود آمدن پارگی‌های ریز در مقعد شود که باعث ایجاد رگه‌های خونی یا پوسته‌های خونی روی سطح مدفوع می‌شود. بنا به گفته متخصصان نوزاد، این پارگی‌ها (شقاق مقعدی) در مخاط پوشاننده قسمت پایین روده و اطراف مقعد اتفاق می‌افتند. گاهی اوقات با دقت کردن به مقعد نوزاد می‌توانید پارگی کوچکی را در آن مشاهده کنید و برخی اوقات این پارگی‌ها فقط در داخل هستند و کاملاً قابل مشاهده نمی‌باشند. طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، شقاق مقعدی شایع ترین علت خون در مدفوع کودک است.
بیشتر پارگی‌های مقعدی خود به خود بهبود می‌یابند. پارگی‌های مقعدی باید در عرض چهار تا شش هفته بهتر شوند و می‌توان با حمام آب گرم و استفاده از پماد پوشک به بهبودی نوزاد کمک کرد. اگر مشکوک هستید که نوزاد شما یبوست دارد، رژیم غذایی کودک خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، اگر نوزاد شما غذای جامد را شروع کرده است، ممکن است سعی کنید لبنیات را از رژیم غذایی او حذف کنید، فیبر بیشتری به او بدهید و اطمینان حاصل کنید که مایعات کافی دریافت می‌کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد رفع و درمان یبوست نوزاد خود با پزشک اطفال صحبت کنید.
عفونت‌ها
وجود خون در مدفوع نوزاد همچنین می‌تواند نشان دهنده عفونت‌های باکتریایی خاص از جمله گاستروانتریت باشد. مطالعه علمی انجام شده در گذشته نشان می‌دهند که گاستروانتریت باکتریایی یکی از علل مهم وجود مدفوع خونی در نوزادان تازه متولد شده است.
به این دلیل که عفونت‌ها اغلب باعث التهاب روده و ایجاد پارگی‌های کوچک می‌شوند که باعث می شود خون به بیرون نشت کند. مدفوع شل معمولاً با عفونت همراه است و همچنین زمانی که مخاط در مدفوع وجود دارد نیز ممکن است عفونت رخ داده باشد. اگر متوجه اسهال همراه با مدفوع خونی در نوزاد خود شدید، توصیه می‌کنیم که این موضوع را فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. اگر عفونتی در بدن نوزاد وجود داشته باشد، پزشک ممکن است برای کمک به درمان آن آنتی بیوتیک برای کودک شما تجویز کند.
لکه‌های قرمز در مدفوع نوزاد
به خاطر داشته باشید که مدفوع قرمز همیشه به معنای وجود خون در آن نیست. قرمز بودن مدفوع نوزاد همچنین می‌تواند نتیجه خوردن غذاهای قرمز رنگ مانند گوجه فرنگی، چغندر یا حتی میوه‌ها باشد.
البته همچنان توصیه می‌شود که اگر مدفوع کودک شما خونی به نظر می‌رسد یا به طور مداوم قرمز می‌شود، مهم است که علت آن را مشخص کنید و به دنبال مراقبت‌های مناسب باشید.
حساسیت غذایی نوزاد
آلرژی‌های غذایی می‌توانند روده بزرگ را ملتهب کنند و باعث شوند خون به داخل مدفوع نفوذ کند. شایع ترین حساسیت غذایی در نوزادان به پروتئین شیر گاو است. این حالت همان عدم تحمل لاکتوز و حساسیت به آن نیست، بلکه یک حساسیت واقعی به پروتئین است که اغلب با رشد کردن نوزاد بهتر می‌شود.
همچنین ممکن است کودک شما به سایر آلرژن‌های غذایی رایج مانند سویا، تخم مرغ، ماهی، صدف، آجیل درختی، بادام زمینی یا گندم حساسیت داشته باشد. علاوه بر این، نوزادان شیرده می‌توانند به چیزی در رژیم غذایی والدین شیرده خود واکنش نشان دهند.
در صورتی که نوزاد شما حساسیت غذایی داشته باشد، خون موجود در مدفوع نوزاد ممکن است قرمز روشن‌تر یا اغلب بسیار تیره باشد. آلرژی غذایی معمولاً با علائم دیگری از جمله بثورات پوستی، استفراغ، و اسهال نیز همراه است. پزشک شما می‌تواند به تشخیص حساسیت غذایی و ایجاد یک برنامه درمانی برای نوزاد شما کمک کند.
زخم شدن نوک پستان مادر
اگر مادری که به نوزاد خود شیر می‌دهد، نوک سینه‌هایش ترک خورده باشد و خونریزی داشته باشد، نوزاد ممکن است مقداری از خون را در حین شیردهی ببلعد که منجر به ایجاد لکه‌های قرمز یا سیاه تیره در مدفوع او می‌شود. در این حالت معمولاً جایی برای نگرانی در مورد سلامت نوزاد نیست.
با این حال، اصلاح نحوه قرار گرفتن دهان نوزاد بر سینه مادر و مکیدن او می‌تواند از ساییدگی و درد نوک سینه مادر جلوگیری کند یا آن را کاهش دهد. در صورتی که با این مشکل روبرو هستید، با پزشک یا مشاور شیردهی تماس بگیرید تا در صورت لزوم در اصلاح تکنیک شیردهی به شما کمک کند.
خونریزی دستگاه گوارش
در موارد نادر، مدفوع قرمز تیره، سیاه یا قیری رنگ نوزاد نشان دهنده خونریزی در امتداد دستگاه گوارش فوقانی (GI) نوزاد است. خونریزی دستگاه گوارش اغلب از یک بیماری یا آسیب شدید ناشی می‌شود. بنابراین در صورتی که کودک شما مدفوعی به رنگ قرمز تیره دارد، ضروری است که فورا به پزشک خود اطلاع دهید. یکی از علل شایع خونریزی گوارشی فوقانی در نوزادان زخم معده است؛ بنابراین حتما با پزشک خود مشورت کنید.
کریستال‌های اورات
آیا در پوشک نوزاد خود یک ماده گچی به رنگ نارنجی مایل به صورتی می‌بینید؟ این ماده احتمالاً همان کریستال‌های اورات است که وقتی ادرار نوزاد فوق العاده غلیظ است (معمولاً در چند روز اول پس از تولد) ایجاد می‌شود. برخی از والدین ممکن است کریستال‌های اورات را با خون در پوشک اشتباه بگیرند.
سایر علل مدفوع خونی نوزاد
مدفوع خونی نوزاد همچنین ممکن است دلایل کم‌تر رایجی داشته باشد. به عنوان مثال، باکتری استرپتوکوک می‌تواند پوست اطراف مقعد را آلوده کند و منجر به التهاب و مدفوع خونی شود. کولیت (التهاب روده بزرگ)، بیماری کرون یا انتروکولیت نکروزان نیز می‌تواند باعث ایجاد خون در مدفوع شود.
به ندرت، روده نوزاد می‌تواند روی خود جمع شود و در نتیجه یک اورژانس پزشکی به نام انواژیناسیون ایجاد شود. این عارضه باعث انسداد روده می‌شود و اغلب با درد گرفتگی شدید و ناگهانی (معمولاً با گریه متناوب نوزاد)، استفراغ و مدفوع خونی همراه با مخاطی که ممکن است شبیه ژله باشد، همراه است. تشخیص دیرهنگام این عارضه می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین اگر مشکوک به انواژیناسیون برای نوزاد خود هستید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
در صورت وجود خون در مدفوع نوزاد چه کار کنیم؟
وجود خون در مدفوع نوزاد تقریباً همیشه با حساسیت به شیر گاو مرتبط است و پروتئین گاوی که در اثر شیردهی به نوزاد منتقل می‌شود، علت آن است. نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد این است که پروتئین گاوی ممکن است تا دو هفته طول بکشد تا از سیستم بدن شما خارج شود؛ بنابراین کمی زمان بیشتری به خود بدهید. حتماً برچسب‌ها همه مواد غذایی که خود و کودک شما مصرف می‌کنید را بخوانید و مراقب موادی مانند آب پنیر و کازئین که هر دو از شیر درست می‌شوند باشید.
غذاهای دیگری که جزو آلرژن‌های رایج هستند را نیز حذف کنید؛ بنابراین این دو هفته را نیز کنار بگذارید. (حدود یک سوم نوزادانی که به شیر گاو حساس هستند به سویا نیز حساس هستند.) اگر خون از بین رفت، می توانید سعی کنید آنها را یکی یکی به رژیم غذایی خود بازگردانید.
برخی از متخصصان نیز تصور می‌کنند که وجود خون در مدفوع نوزاد ناشی از جذب بد لاکتوز است. آنها می‌گویند که کاهش سرعت هضم، با اطمینان از این که کودک مقدار زیادی شیر چرب شما (شیری که در پایان شیردهی ترشح می‌شود) می‌تواند به حل این مشکل کمک کند. برای آزمایش این تئوری، می‌توانید سعی کنید شیردهی نوزاد را برای مدتی به یک سینه در هر نوبت شیردهی محدود کنید تا به اندازه کافی روی سینه شما بماند تا شیر چرب را دریافت کند. همچنین می‌توانید قبل از این که کودک به شما بچسبد، کمی از شیر اولیه خود را بیرون بیاورید تا نوزاد زودتر به شیر عقب شما برسد. مطمئن شوید که پزشک مدفوع کودک را از نظر عفونت و انگل نیز بررسی می کند.
چه زمانی برای مدفوع خونی با پزشک تماس بگیریم؟
بعد از مشاهده مدفوع خونی نوزاد، معمولاً متوجه می‌شوید که نوزاد شما به طور طبیعی رفتار می‌کند و مقدار خون نیز کم است. مواردی از این دست را می‌توان در خانه تحت نظر داشت؛ البته همیشه باید به پزشک اطفال در مورد مدفوع خونی اطلاع دهید. اگر نوزاد شما کم‌تر از ۱۲ هفته سن دارد یا هر یک از علائم زیر را در او مشاهده کردید، فوراً به دنبال مراقبت پزشکی برای او باشید:
- مقدار بیش از حد خون در مدفوع
- آسیب به مقعد
- مدفوع مشکی رنگ
- مدفوع خونی همراه با مخاط
- خون قرمز تیره در مدفوع یا روی مدفوع
- اسهال
- خستگی
- تب
- بی قراری یا گریه تسلی ناپذیر
- مدفوع با غلظت و قیری رنگ
- بیدار نشدن نوزاد برای تغذیه
- امتناع از خوردن یا نوشیدن
- دل درد
همچنین اگر نوزاد شما نارس یا با ناراحتی قلبی به دنیا آمده است و زیر ۲ ماه سن دارد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. اگر کودک شما مدفوع خونی همراه با تب دارد و بیمار است، توصیه می‌شود که فورا به دنبال کمک پزشکی باشید.
آیا وجود خون در مدفوع نیاز به مراجعه به اورژانس دارد؟
در صورت وجود خون در مدفوع نوزاد، همیشه باید با پزشک کودک صحبت کنید. اما این که آیا این نیاز به ویزیت اورژانسی دارد یا خیر، به رفتار کودک شما بستگی دارد. اگر کودک خوشحال است و سالم به نظر می‌رسد، با پزشک خود تماس بگیرید تا یک قرار ملاقات برای شما تعیین کند. اگر نوزاد درد شکم، خونریزی قابل توجه در مدفوع، اسهال، استفراغ یا تب را تجربه می‌کند، به اورژانس مراجعه کنید. به گفته متخصصان، خون مداوم یا افزایش خون در مدفوع یا خون ترکیب شده با مخاط نیاز به تماس فوری با پزشک دارد.
درمان خون در مدفوع نوزاد
همه مدفوع‌های خونی نیاز به درمان ندارند. یبوست خفیف و شقاق مقعدی اغلب خود به خود از بین می‌روند. با این حال از آنجایی که نوزادان در برابر برخی عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر هستند، پزشک احتمالاً به دنبال تشخیص علت و درمان آن خواهد بود. درمان مناسب به علت وجود خون در مدفوع بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان درد برای شقاق مقعد: پزشک ممکن است حمام یا کرم‌های سیتز را توصیه کند.
- جراحی: انسداد در روده که باعث خونریزی می‌شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
- آنتی بیوتیک‌ها: پزشک ممکن است برای برخی عفونت‌ها یا به ندرت برای درمان شقاق عفونی آنتی بیوتیک تجویز کند.
- مایعات: پزشک ممکن است مایعات داخل وریدی (IV) یا نوشیدنی‌های الکترولیتی را برای نوزادی که اسهال او باعث کم آبی بدن می‌شود، توصیه کند.
- تغییرات رژیم غذایی: خوردن فیبر بیشتر ممکن است به یبوست در نوزادان بزرگ‌تر کمک کند. نوزادان کوچک‌تر ممکن است نیاز به تعویض شیر خشک یا نوشیدن بیشتر شیر مادر داشته باشند. گاهی اوقات مادر شیرده مجبور است رژیم غذایی خود را به خاطر نوزاد تغییر دهد.
سخن آخر
اطمینان حاصل کنید که به پزشک خود یک توضیح کلی از علائم نوزاد خود ارائه دهید. آیا خون موجود در مدفوع نوزاد به رنگ قرمز تیره است یا قرمز روشن؟ آیا به صورت رگه‌هایی در قسمت بیرونی مدفوع ظاهر شده است یا در سرتاسر مدفوع مخلوط شده است؟ آیا کودک شما تب، اسهال یا سایر علائم غیر عادی دارد؟ ارائه دادن یک گزارش دقیق به پزشک اطفال کمک می‌کند تا به تشخیص درست برسد.
در مطب، پزشک همچنین ممکن است مدفوع کودک شما را تجزیه و تحلیل کند و آن را از نظر علائم عفونت یا بیماری معاینه کند. درمان این حالت بستگی به علت دقیق مدفوع خونی دارد. با این حال اغلب اوقات، مدفوع خونی منجر به هیچ گونه مشکل سلامتی طولانی مدت در نوزاد نمی‌شود.