در رشد نوزاد نارس چه مشکلاتی ایجاد می‌شود؟ برخی از نوزادان هفته‌ها و یا حتی ماه‌‌ها زودتر از زمانی که باید متولد شوند، به دنیا می‌آیند. به دنیا آمدن کودک قبل از هفته ۳۷ بارداری و قبل از تکمیل شدن دوران جنینی چهل هفتهای، احتمال کامل نشدن رشد برخی از اندام‌ها را افزایش می‌دهد. به همین دلیل اغلب نوزادان نارس، دارای وزن بسیار پایین و همینطور مشکلات تنفسی می‌باشند.
وزن کم نوزادان نارس، منجر به بروز مشکلاتی از جمله زردی پوست و چشم (یرقان)، قند خون پایین، عدم کافی بودن سلول های قرمز خون جهت حمل اکسیژن به بافت‌های بدن نوزاد و … در آن‌ها می‌شود. رشد نوزاد با مشکلاتی همراه می‌باشد به طوری که نگرانی بیشتر در رابطه با این نوزادان به دلیل احتمال عفونت، قطع تنفس و خونریزی مغزی در آن‌ها می‌باشد. برخی از نوزادان نارس دچار اختلال شنوایی یا بینایی نیز هستند. در ادامه اطلاعات کامل‌تری از رشد نوزاد نارس ارائه کرده‌ایم.
نوزاد چند هفتهای نارس است؟
نوزادی که قبل از هفته ۳۶ بارداری به دنیا آید، نوزاد نارس می‌باشد. البته با توجه به پیشرفت تکنولوژی، نوزادان ۲۶ هفتهای نیز می‌توانند سالم بمانند. با این حال پس از تولد نوزاد، میزان نارس بودن او با توجه به آزمایش تشخیصی به کمک عکس برداری با اشعه ایکس تعیین می‌شود.
نوزادانی که به صورت نارس به دنیا می‌آیند، نیازمند یک ارزیابی تشخیصی هستند تا مشکلات آن ها شناسایی گردد. این ارزیابی‌ها کمک میکنند تا بتوان زمینه‌هایی که در آن‌ها امکان ایجاد بهبودی وجود دارد، بررسی شود.
ارزیابی تشخیصی وابسته به نیازهای نوزاد توسط متخصصان در زمینه‌های پزشکی، تغذیه، روانشناسی، مددکاری اجتماعی، آموزش، شنوایی، بینایی، گفتار و زبان، فیزیوتراپی و کاردرمانی انجام می‌شود.
مشخصات ظاهری نوزاد نارس
نوزادان نارس، دارای پوست شفافی هستند و رگ‌های زیرپوست آن‌ها قابل مشاهده است. علت این موضوع این است که لایه‌های چربی در زیر پوست آن‌ها کم است و به عبارتی چربی قهوه‌ای در زیر پوست آن‌ها به طور کامل گسترش پیدا نکرده است.
در برخی موارد، اندام‌های جنسی نوزادان نارس به طور کامل گسترش پیدا نکرده است و اثراتی از ناخن‌های دست و پا آن‌ها نیز وجود ندارد. احتمالا تنفس نوزدان نارس نیز دارای مشکل است و واکنش‌هایی شامل مکیدن، چنگ‌زدن، چرخیدن به سمت منبع شیر و … در این کودکان با اختلال مواجه است.
مراقبت‌های ویژه از نوزاد نارس
معمولا نوزادان نارس به بخش مراقبت‌های ویزه نوزدان نارس منتقل می‌شوند و در محفظه گرم، خشک و ایمن و به دور از هر گونه عفونت احتمالی نگهداری می‌گردند.
به منظور پیشگیری از کاهش آب بدنی و خشک شدن پوست نوزاد، هوای داخل محفظه را مرطوب نگه می‌دارند. دستگاه تنفس مصنوعی یا تهویه مطبوع هوا، به تنفس بهتر نوزاد کمک می‌کند.
تغذیه از عامل‌های مهم در رشد نوزاد نارس
برای نوزادان نارس، شیر مادر بهترین ماده غذایی می‌باشد؛ چراکه آنتی بادی‌هایی که در شیرمادر وجود دارد، از نوزاد در برابر عفونت‌ها پشتیبانی می‌کند. اولین شیر مادر با نام کلستروم یا آغوز سرشار از مواد مغذی می‌باشد و همین ماده منجر به فعال کردن سیستم گوارش نوزاد می‌شود. این ماده سرشار از DHA نیز می‌باشد که برای رشد مغز، چشم و اعصاب نوزاد ضرورت دارد.
البته نوزادان نارس طی ۲۴ ساعت اولیه زندگی خود و تا زمانی که وضعیت سلامت آن‌ها تثبیت نشود، شیر دریافت نمی‌کنند. گاهی نیز فرزندان برای نوشیدن شیر بسیار کوچک هستند. در این موقعیت‌ها از طریق تغذیه با لوله، شیر دوشیده شده به آن‌ها داده می‌شود.
در صورتی که نوزدان نارس در دریافت شیر مادر محدودیتی داشته باشند، برای تقویت عملکرد بدن آن‌ها در برابر عفونت، مطابق با بلوغ سیستم گوارشی و برای رشد نوزادان نارس، از مواد غذایی جایگزین و مناسب استفاده می‌شود.
رشد طبیعی نوزاد نارس
اغلب کودکان بر اساس یک الگوی قابل پیش بینی رشد میکنند اما زمان‌بندی رشد در میان کودکان مختلف و حتی خواهران و برادارن با یکدیگر متفاوت می‌باشد. برای مثال بیش از نیمی از کودکان با رسیدن به سن یک سالگی راه می‌روند اما راه نرفتن کودکان تا ۱۸ ماهگی نیز طبیعی می‌باشد.
شما به عنوان پدر و مادر نوزاد نارسی که زود به دنیا آمده است، می‌توانید به نمودارها و نقاط عطف رشد به شکل متفاوت‌تری نگاه کنید. سنی که در آن از نوزاد خود انتظار دارید به نقاط عطف رشد برسد، باید با در نظر گرفتن موعد تولد فرزندتان باشد. در واقع باید در نگاه کردن به نمودارها و ارزیابی رشد نوزاد نارس، سن تطبیقی او در نظر گرفته شود.
رشد جبرانی نوزاد نارس
نوزدان نارس در معرض رشد کم قرار دارند، به همین دلیل برای تحریک رشد آن‌ها از مکمل‌های غذایی استفاده می‌شود. نوزادان نارس باید به طور روزانه ۱۵ گرم وزن اضافه کنند، البته اضافه کردن ۲۰ الی ۳۰ گرم پروتئین در طول روز به آن ها کمک می‌کند سریع‌تر رشد کنند.
به منظور جلوگیری از عقب ماندگی رشدی نوزادان، باید از مواد مغذی استفاده کنند چرا که در معرض خطر افزایش رسوب چربی قرار دارند. البته نوزادان نارسی که تحت مراقبت‌های ویژه هستند تا قبل از رسیدن به وزن یک کیلو و ۸۰۰ گرم از شرایط تحت کنترل خارج نمی‌شوند.
تأخیر در رشد نوزادان زودرس
نوزادانی که پس از تولد در میان نوزادان نارس قرار می‌گیرند و مدت زمان زیادی را در بخش مراقبت‌های ویژه هستند، تاخیر در رشد دارند. از مهم‌ترین تاخیر در رشد نوزاد نارس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاخیر در گفتار و زبان
- تاخیر در مهارت‌های شناختی شامل فکرکردن ، یادگیری و استدلال
- تاخیر در یادگیری مهارت‌های حرکتی و حرکت هدفمند
هر چه این تاخیر‌ها سریع‌تر شناسایی شوند، با احتمال بیشتری امکان درمان وجود دارد.
زردی نوزاد نارس
زردی کودک به حالتی گفته می‌شود که در آن پوست نوزاد به رنگ زرد است؛ این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که مقدار مازادی از ماده شیمیایی به نام بیلی روبین در خون جمع شود.
بیلی روبین در روند طبیعی ناشی از تجزیه گلبول‌های قرمز ایجاد می‌گردد و به کمک کبد از طریق ادرار و مدفوع از بدن نوزاد خارج می‌گردد. هر چه قدر که نوزاد کم وزن تر باشد، احتمال ابتلا به زردی بیشتر است. توجه کافی به زردی در نوزادان نارس و درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
سخن آخر
اغلب نوزدان نارس بین هفته ۳۲ الی ۳۷ بارداری متولد می‌شوند؛ احتمالا شما در طول دو سال اول زندگی او متوجه تاخیر در رشد فرزند خود خواهید شد اما پس از دو سالگی به مرور این تاخیر جبران می‌شود.
به طوری که وقتی کودک به سنین پیش از مدرسه می‌رسد، بیش از دو الی چهار ماه تفاوت از نظر سن و یا رشد، مشکلی را برای او نسبت به همسالانشان ایجاد نخواهد کرد.
اما در برخی موارد وجود اختلال در رشد نوزادی حتی تا زمان بزرگسالی نیز ادامه پیدا می‌کند؛ دلیل این موضوع نیز این است که نوزدان نارس در معرض خطر رشد کم قرار دارند. اهمیت داشتن رشد نوزاد نارس و وزن او پس از تولد، به دلیل نشانه‌ای از میزان احتمال زنده ماندن نوزاد می‌باشد. نوزادانی که با بیش از ۸۰۰ گرم متولد می‌شوند با احتمال بیش از ۶۰ درصد زنده می‌مانند.