درد رباط گرد یکی از علائم شایع و طبیعی بارداری است. این نوع گرفتگی‌های بارداری معمولاً در سه ماهه دوم رخ می‌دهند؛ زیرا در آن رحم و رباط‌های اطراف آن کشیده می‌شوند. استراحت و تمرینات یوگا ممکن است به بهتر شدن آن کمک کند، و بهتر است از انجام حرکات ناگهانی خودداری کنید. اگر درد شکم و علائم دیگری دارید، توصیه می‌کنیم که فوراً به پزشک مراجعه کنید.
درد رباط گرد چیست؟
شما دو رباط گرد در لگن خود دارید، یکی در هر یک از دو طرف رحم. به مرور زمان که رحم شما در دوران بارداری رشد می‌کند، رباط های گرد کشیده و ضخیم می‌شوند تا آن را در خود جای دهند و آن آن را در جای خود نگه دارند. این تغییرات باعث ایجاد دردهای موقت اسپاسم مانند می‌شود که ناراحت کننده، اما به طور کلی بی ضرر هستند. درد رباط گرد یا درد لیگامان گرد به احساس ناراحت کننده‌ای در نواحی شکم، نزدیک باسن یا در ناحیه کشاله ران گفته می‌شود. این درد به دلیل رشد جنین رخ می‌دهد که به طور کل در دوران بارداری معمول و طبیعی است.
رباط گرد چیست؟
رباط های گرد مانند دو بند یا طناب در هر دو طرف رحم هستند. طول هر کدام از آن‌ها حدود ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر است.
این رباط ها، رحم را به لگن متصل می‌کنند و رحم را در جای خود نگه می‌دارند.
علائم و نشانه‌های درد رباط گرد چیست؟
اگر اولین بارداری شما باشد، ممکن است ترس داشته باشید که این درد به دلیل یک مشکل بزرگ‌تر باشد. نگرانی شما قابل درک است، اما شناخت علائم درد رباط گرد می تواند استرس شما را کاهش دهد. مشخص ترین علامت این نوع درد، اسپاسم شدید و ناگهانی در ناحیه شکم یا لگن می‌باشد. درد معمولا در سمت راست رخ می‌دهد. برخی از زنان باردار این نوع درد را در هر دو طرف را تجربه می‌کنند.
خبر خوب این است که این نوع درد موقتی است و معمولاً پس از چند ثانیه یا چند دقیقه متوقف می‌شود. البته درد می‌تواند متناوب باشد و دوباره عود کند. برخی فعالیت‌ها و حرکات ممکن است باعث ایجاد درد شوند. با این که پزشک شما ممکن است ورزش‌های سبک را در دوران بارداری توصیه کند، مهم است که توجه داشته باشید که برخی از اشکال فعالیت بدنی می‌توانند درد شما را تحریک یا تشدید کنند. این نوع درد معمولاً در سه ماهه دوم بارداری (هفته ۱۴ تا ۲۷) رخ می‌دهد. اما ممکن است زودتر یا دیرتر از این زمان نیز در بارداری احساس شود. زنان باردار، اغلب درد رباط گرد را اینگونه توصیف می‌کنند:
- درد
- گرفتگی عضلات
- احساس تیر کشیدن، بریده شدن یا کشیدگی عضلات
درد ممکن است در یک طرف یا هر دو طرف بدن ایجاد شود. این درد در بیش‌تر اوقات فقط چند ثانیه طول می‌کشد، اما پتانسیل این را نیز دارد که تا ساعت‌ها به طول بیانجامد. درد رباط گرد اغلب در طول سه ماهه دوم بارداری بارها اتفاق می‌افتد و ممکن است در زمان انجام حرکات ناگهانی بدتر شود (به عنوان مثال، به هنگام ایستادن یا نشستن سریع، عطسه، سرفه یا خندیدن).
در دوران بارداری، به احتمال زیاد در زمان انجام فعالیت بدنی احساس ناراحتی می‌کنید؛ زیرا حرکت باعث کشیدگی رباط ها می‌شود. اما می‌توانید پس از شناسایی فعالیت‌هایی که باعث درد شما می‌شوند، تنظیماتی را برای کاهش ناراحتی خود انجام دهید. به عنوان مثال، اگر هنگام غلت زدن در رختخواب مستعد درد عضلات هستید، غلت زدن و تغییر موقعیت با آهسته‌تر ممکن است درد را کاهش و بهبود دهد.
درد رباط گرد از چه زمانی شروع می‌شود؟
اگر چه درد رباط گرد ممکن است در هر زمانی از دوران بارداری اتفاق بیفتد، اما به طور معمول در سه ماهه دوم شایع‌تر است. دلیل آن این است است که رحم شما و رباط های اطراف آن واقعاً شروع به بزرگ شدن می‌کنند تا جایی برای کودک شما باز شود.
درد رباط گرد چه تفاوتی با شکم درد در بارداری دارد؟
احساس تیز و گرفتگی حاصل از درد رباط گرد نباید بیش از چند ثانیه طول بکشد. یعنی همان اندازه که تغییر وضعیت یا بلند شدن شما زمان نیاز دارد، درد رباط گرد نیز همانقدر طول می‌کشد. درد رباط گرد یک ناراحتی شایع و بی ضرر در دوران بارداری به شمار می‌رود، ولی درد شکم در طول دوران حاملگی می‌تواند نشانه یک مشکل جدی مانند زایمان زودرس، پره اکلامپسی شدید، جدا شدن جفت یا یک مشکل پزشکی غیر مرتبط با بارداری مانند آپاندیسیت باشد.
درد رباط گرد چقدر طول می‌کشد؟
درد رباط گرد ممکن است مختصر باشد یا به مدت چندین ساعت ادامه داشته باشد، اما اغلب موقتی است و فقط به مدت چند ثانیه یا کمی بیش‌تر طول می‌کشد. این درد معمولاً فقط حدود دو هفته طول می کشد، اما در صورتی که درد تا زمان زایمان نیز ادامه یابد غیر طبیعی نیست.
پس از بارداری، هورمون‌های شما به حالت قبل بازمی‌گردند و درد رباط گرد نیز از بین می‌رود.
دلیل درد رباط گرد در بارداری چیست؟
بدن زن در دوران بارداری هورمون‌هایی تولید می‌کند تا رباط ها را شل و کشیده کنند. این هورمون‌ها به بدن کمک می‌کنند تا با جنین در حال رشد در آن، سازگار شود. به مرور که جنین در داخل رحم رشد می‌کند، رحم و رباط های گرد مادر دچار کشیدگی می‌شوند. این کشیدگی می‌تواند باعث بروز اسپاسم در رباط های گرد شده و منجر به درد در این نواحی شود.
درد رباط گرد تقریباً به طور خاص در بارداری رخ می‌دهد. اما در موارد نادری نیز ممکن است در زنانی که باردار نیستند، اتفاق بیفتد. این درد ممکن است نشانه آندومتریوز نیز باشد که در آن، پوشش رحم در خارج از رحم رشد می‌کند.
نحوه درمان درد رباط گرد چگونه است؟
درد رباط گرد در دوران بارداری شایع است، اما کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش ناراحتی ناشی از آن انجام دهید. انجام موارد اصلاحی برای جلوگیری از حرکات ناگهانی یکی از راه‌های کاهش این درد است. ارائه دهنده شما می تواند نکاتی را برای کمک به کاهش ناراحتی درد رباط گرد در اختیار شما قرار دهد. اگر درد مکرر رباط گرد را تجربه می‌کنید، موارد زیر را امتحان کنید:
- به وضعیت بدن خود توجه کنید: پشت خود را صاف و شانه‌ها را عقب نگه دارید. از حرکاتی که باعث بدتر شدن درد رباط می‌شود، مانند خم شدن یا کشش بیش از حد خودداری کنید.
- موقعیت بدن خود را تغییر دهید: سعی کنید زانوهای خود را به سمت شکم خم کنید یا به پهلو دراز بکشید و یک بالش زیر شکم برای حمایت از وزن آن و یک بالش دیگر بین پاهای خود قرار دهید.
- آهسته حرکت کنید: گر در هنگام فعالیت بدنی متوجه درد رباط گرد شدید، کمی سرعت حرکت خود را کم کنید تا ببینید آیا به بهتر شدن ناراحتی کمکی می‌کند یا خیر. وقتی احساس کردید که بهتر شدید، به تدریج فعالیت خود را افزایش دهید تا زمانی که تعادل مناسب را پیدا کنید.
- سعی کنید ناحیه مورد نظر را ماساژ دهید: ناحیه دردناک را به آرامی با نوک انگشتان ماساژ دهید.
- ناحیه شکم را گرم کنید: از یک بطری آب گرم (نه داغ) استفاده کنید یا برای شل کردن عضلات خود حمام آب گرم را امتحان کنید.
- استفاده از شکم بند دوران بارداری برای نگه داشتن وزن برآمدگی شکم شما و جلوگیری از کشش عضلات و پاره شدن پوست در ناحیه شکم: بسیاری از مادران باردار متوجه می‌شوند که بستن شکم بند یا کمربند حاملگی، درد رباط گرد، کمر درد و فشار وارده به لگن و شکم را با حمایت وزن وارده بر روی شکم در حال رشد شما تسکین می‌دهد.
- استراحت: وقتی درد و ناراحتی را تجربه می‌کنید، بنشینید و سعی کنید آرام باشید. آرامش و استراحت به کاهش درد شما کمک می‌کند.
- مصرف استامینوفن (که استفاده از آن به طور کلی در دوران بارداری بی خطر به شمار می‌رود، اما برای اطمینان بهتر است با پزشک زنان و زایمان خود در این رابطه مشورت کنید).
چگونه از درد رباط گرد پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از درد رباط گرد در دوران بارداری همیشه امکان پذیر نیست. اما ممکن است بتوانید با رعایت نکات زیر، برخی از حرکات ناگهانی که گاهی باعث درد می‌شوند را در دوران بارداری کاهش دهید:
- از بلند کردن وسایل سنگین و ایستادن به مدت طولانی در دوران بارداری خودداری کنید. این کار، فشار موجود بر روی رحم و رباط های گرد را کاهش می‌دهد.
- اگر حس می‌کنید که چند لحظه دیگر شروع به خندیدن، عطسه کردن یا سرفه کردن می‌کنید، سعی کنید ابتدا به جلو خم شوید. سپس دستان خود را زیر برآمدگی شکم خود قرار دهید تا فشار و حرکت وارد شده به شکم خود را محدود کنید.
- هر روز نرمش‌هایی را در ناحیه شکم برای کشش انجام دهید. از پزشک خود بپرسید که آیا یوگای بارداری برای شما مناسب است یا خیر.
- موقعیت بدن خود را به آرامی تغییر دهید و سعی کنید از ایستادن، نشستن یا غلت زدن ناگهانی خودداری نمایید.
- سعی کنید ناحیه لگن خود را در طول مدت روز نرمش دهید یا این نرمش کششی را به طور روزانه انجام دهید: دست‌ها و زانوهای خود را روی زمین قرار دهید. سر خود را به پایین بیاورید به صورتی که صورت شما روبروی زمین باشد. لگن خود را بالا نگه دارید.
- در مورد ورزش در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
آیا این درد تأثیری بر روی بر جنین می‌گذارد؟
درد رباط گرد برای شما و جنین شما خطرناک نیست. این درد، نشانه مشکل یا علامت یک بیماری یا عارضه نمی‌باشد.
آیا گرفتگی‌های عضلانی دوران بارداری بعد از زایمان برطرف می‌شوند؟
پس از اتمام بارداری و به دنیا آمدن نوزاد شما، سطح هورمون‌ها کاهش می‌یابند و رحم و رباط های اطراف آن به اندازه قبل از بارداری باز می‌گردند. بنابراین بله، درد رباط گرد بعد از بارداری برطرف می‌شود.
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص درد رباط گرد وجود ندارد. اگر این اولین بارداری شماست و با این نوع درد آشنا نیستید، در صورت نگرانی با پزشک ملاقات کنید تا در مورد علائم خود صحبت کنید. در بیش‌تر موارد، پزشک می‌تواند درد رباط گرد را بر اساس شرح علائم شما تشخیص دهد. او ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد تا مطمئن شوند که درد، ناشی از مشکل دیگری نیست. به هر صورت چه باردار باشید و چه نباشید، درد در ناحیه شکم می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌ها و مشکلات دیگر باشد. در صورت داشتن درد شکم و علائم دیگر، از جمله علائم زیر، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
- خون ریزی
- انقباض عضلات که می‌تواند به معنای به دنیا آمدن نوزاد باشد.
- لرز
- تب
- سرگیجه
- حالت تهوع یا استفراغی که با حالت تهوع صبحگاهی ارتباطی نداشته باشد.
- درد یا فشار در ناحیه کمر که یکی دیگر از علائم زایمان است.
- درد یا گرفتگی شدیدی که از بین نمی‌رود.
- مشکل در راه رفتن
- تغییر در ترشحات واژن (تغییر در نوع مایعی که از واژن نشت می‌شود).
حتی اگر می‌دانید درد رباط گرد چگونه است و چه حسی دارد، مهم است که اگر ناراحتی شما پس از چند دقیقه برطرف نشد یا در صورتی که درد شدید همراه با علائم دیگر دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
درد رباط گرد در قسمت تحتانی شکم رخ می‌دهد. بنابراین ممکن است فکر کنید هر دردی که در این ناحیه احساس می‌کنید به دلیل کشیدگی رباط ها می‌باشد. اما همیشه اینطور نیست. ممکن است مشکل جدی تری داشته باشید که نیاز به توجه پزشک دارد. درد شدید معده در دوران بارداری ممکن است به دلایل مختلفی از جمله جدا شدن جفت رخ دهد. سایر بیماری‌هایی که می‌توانند باعث درد پایین معده شوند عبارتند از: آپاندیسیت، فتق و مشکلات کبد یا کلیه‌ها.
در صورت درد شدید، پزشک ممکن است نیاز به زایمان زودرس داشته باشد. درد زایمان زودرس می‌تواند مانند درد رباط گرد باشد. اما بر خلاف درد رباط گرد که پس از چند دقیقه متوقف می‌شود، ناراحتی حاصل از زایمان زودرس ادامه دار می‌شود.
سخن آخر
درد رباط گرد در دوران بارداری شایع و طبیعی است. به دلیل این که رحم و رباط‌های اطراف آن کشیده می‌شوند تا فضایی برای کودک ایجاد شود، اسپاسم‌هایی کوتاه و دردناک توسط مادر باردار احساس می‌شوند. استراحت و سایر روش‌های درمانی در خانه ممکن است به بهتر شدن درد کمک کند. اما در صورتی که دردی دارید که از بین نمی‌رود یا دردی همراه با علائم دیگر دارید، توصیه می‌کنیم با پزشک خود تماس بگیرید.