سندرم تونل کارپال در بارداری و شیردهی

سندرم تونل کارپال وضعیتی است که در آن عصب میانی در جایی که از مچ دست می‌گذرد تحت فشار قرار می‌گیرد. این سندرم اغلب به این دلیل اتفاق می‌افتد که تاندون‌های مچ دست متورم شده‌اند و به عصب فشار می‌آورند. عصب میانی برخی از ماهیچه‌هایی را که شست را حرکت می‌دهند کنترل می‌کند و اطلاعات مربوط به احساسات شست و انگشتان را به مغز منتقل می‌کند. سندرم تونل کارپال (CTS) که باعث تورم اطراف اعصاب مچ دست می‌شود، می‌تواند باعث بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا درد در یک یا هر دو دست شود. اگر بانوان باردار، به ویژه آن‌ها که مستعد ابتلا به این اختلال هستند باید توجه کنند که از هر ۱۰ نفری که باردار هستند، ۵ نفر به سندرم تونل کارپال مبتلا می‌شوند.

چه چیزی باعث نشانگان تونل کارپال می‌شود؟

تونل کارپال گذرگاهی در مچ دست است که حاوی تاندون‌ها و عصب به نام عصب مدیان است که از پایه دست عبور می‌کند. تونل کارپال می‌تواند متورم شود و به این عصب حساس فشار بیاورد و باعث درد شود. هنگامی که عصب تحت فشار قرار می‌گیرد می‌تواند باعث درد، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در دست آسیب دیده شود. علائم این سندرم معمولاً در شب بدتر می‌شوند و ممکن است خواب فرد را مختل کنند، اما برخی افراد هنگام صبح که از خواب بیدار می‌شوند متوجه این درد می‌شوند. آویزان کردن دست از رختخواب یا تکان دادن آن در اطراف اغلب درد و سوزن سوزن شدن را تسکین می‌دهد.

ممکن است در طول روز اصلاً متوجه این مشکل نشوید، اگر چه برخی فعالیت‌ها مانند نوشتن، تایپ کردن، رنگ کردن، کارهای هنری مثل سوزن‌دوزی، گلدوزی و یا کارهای خانه می‌توانند علائمی را ایجاد کنند. گاهی اوقات ممکن است این شرایط با چیز دیگری اشتباه گرفته شود. به عنوان مثال، فشار روی اعصاب گردن به دلیل مشکلات دیسک یا آرتروز می‌تواند علائم مشابهی ایجاد کند. در حالی که بارداری یکی از دلایل سندرم تونل کارپال است، علل شایع دیگر شامل آرتریت یا حرکات مکرر دست است که ممکن است در برخی مشاغل رخ دهد. در صورت وجود شک در تشخیص، آزمایش هدایت عصبی ممکن است کمک کند.

علت سندرم تونل کارپال در دوران بارداری چیست و چگونه درمان می‌شود؟

سندرم تونل کارپال (CTS) معمولاً در بارداری دیده می‌شود. بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ میلادی، سندرم تونل کارپال (CTS) در ۴ درصد از جمعیت عمومی رخ می‌دهد، اما در ۳۱ تا ۶۲ درصد از زنان باردار رخ می‌دهد. کارشناسان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث رواج سندرم تونل کارپال (CTS) در دوران بارداری می‌شود، اما پژوهشگران فکر می‌کنند تورم تونل کارپال مرتبط با تغییرات هورمونی است. همان طور که احتباس مایعات در بارداری می‌تواند باعث تورم مچ پا و انگشتان شود، همچنین می‌تواند باعث تورم در مچ دست شود که منجر به سندرم تونل کارپال (CTS) می‌شود.

هنگامی که بانویی باردار است، هورمون‌های باعث تجمع مایع در بدن او می‌شوند که می‌تواند باعث تورم شود. این تورم می‌تواند منجر به تورم در تونل کارپال شود. این بیماری در سه ماهه سوم حاملگی شایع‌تر است، اما ممکن است در سه ماهه اول و دوم یا بعد از زایمان نیز رخ دهد. در بیشتر موارد، علائم پس از تولد نوزاد از بین می‌روند.

علائم سندرم تونل کارپال در بارداری چیست؟

یک یا هر دو دست بانوی باردار ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ میلادی نشان داد که تقریباً ۵۰ درصد از شرکت کنندگان باردار مبتلا به سندرم تونل کارپال (CTS) آن را در هر دو دست داشتند. علائم ممکن است با پیشرفت بارداری بدتر شود. یک مطالعه نشان داد که ۴۰ درصد از شرکت کنندگان شروع علائم سندرم تونل کارپال (CTS) را پس از هفته ۳۰ بارداری گزارش کردند. این زمانی است که بیشترین افزایش وزن و احتباس مایعات رخ می‌دهد. علائم شایع سندرم تونل کارپال (CTS) در بارداری عبارت هستند از:

• بی‌حسی و گزگز (تقریباً مانند احساس سوزن سوزن شدن) در انگشتان، مچ دست و دست‌ها، که ممکن است در شب بدتر شود.
• درد و ضعف دست
• احساس ضربان در دست، مچ دست و انگشتان
• انگشتان متورم
• مشکل در هماهنگی دست
• گسترش درد به بازو یا شانه
• مشکل در گرفتن اشیا و مشکلات در انجام مهارت‌های حرکتی ظریف، مانند بستن دکمه‌های پیراهن یا بستن بند گردنبند

احتمالاً علائم بیشتر در انگشت شست، اشاره و انگشت میانی احساس خواهد شد. علائم ممکن است در شب بدتر شود. شدت علائم می‌تواند از تحریک خفیف یا درد گاه به گاه تا درد شدید متفاوت باشد. علائم ممکن است مانع از خوابیدن شود یا انجام کارهای منظم مانند کار کردن، لباس پوشیدن، آشپزی یا مراقبت از کودک را دشوار کند. مواردی که ممکن است علائم را بدتر کنند عبارت هستند از:

• تکرار مکرر همان حرکات دست
• دستان را برای مدت طولانی در همان حالت نگه داشتند
• با بازوهای صاف وزن خود را تحمل کنند

علت سندرم تونل کارپال چیست؟

سندرم تونل کارپال (CTS) زمانی اتفاق می‌افتد که عصب مدیان هنگام عبور از تونل کارپال در مچ دست فشرده می‌شود. عصب میانی از گردن، پایین بازو و تا مچ امتداد دارد. این عصب احساس در انگشتان دست را کنترل می‌کند. تونل کارپال یک گذرگاه باریک است که از استخوان‌ها و رباط‌های کوچک «کارپال» تشکیل شده است. هنگامی که تونل با تورم تنگ می‌شود، عصب فشرده می‌شود. این منجر به درد در دست و بی‌حسی یا سوزش در انگشتان می‌شود.

کدام یک از بانوان باردار در معرض خطر بیشتری هستند؟

برخی از زنان باردار بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به سندرم تونل کارپال (CTS) هستند. در اینجا برخی از عوامل خطر سندرم تونل کارپال (CTS) آورده شده است:

• داشتن اضافه وزن یا چاقی قبل از بارداری: مشخص نیست که آیا وزن زیاد باعث ایجاد سندرم تونل کارپال (CTS) می‌شود یا خیر، اما زنان باردار دارای اضافه وزن بیشتر از زنان باردار که اضافه وزن ندارند یا چاق نیستند، این بیماری در آن‌ها را تشخیص داده می‌شود.
• ابتلا به دیابت مرتبط با بارداری یا فشار خون بالا: دیابت بارداری و فشار خون بارداری هر دو می‌توانند منجر به احتباس مایعات و متعاقب آن تورم شوند. این به نوبه خود می‌تواند خطر سندرم تونل کارپال (CTS) را افزایش دهد.
• سطح بالای قند خون نیز می‌تواند باعث التهاب از جمله تونل کارپال شود. این ممکن است خطر سندرم تونل کارپال (CTS) را بیشتر افزایش دهد.
• بارداری‌های گذشته: هورمون ریلکسین (Relaxin) ممکن است در مقادیر بالاتر در بارداری‌های بعدی دیده شود. این هورمون به لگن و دهانه رحم در دوران بارداری برای آماده شدن برای زایمان کمک می‌کند. همچنین می‌تواند باعث التهاب در تونل کارپال شود و عصب میانی را تحت فشار قرار دهد.

چگونه سندرم تونل کارپال (CTS) در بارداری تشخیص داده می‌شود؟

سندرم تونل کارپال (CTS) اغلب بر اساس توضیحات بانوی باردار از علائمی که احساس می‌کند و به پزشک توضیح می‌دهد، تشخیص داده می‌شود. پزشک همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد. در طول معاینه فیزیکی، در صورت نیاز، پزشک ممکن است از تست‌های الکترودیاگنوستیک برای تایید تشخیص استفاده کند. تست‌های الکترودیاگنوسیک از سوزن‌ها یا الکترودهای نازک (سیم‌های چسبانده شده به پوست) برای ضبط و تجزیه و تحلیل سیگنال‌هایی که اعصاب ارسال و دریافت می‌کنند، استفاده می‌کنند. آسیب به عصب میانی می‌تواند این سیگنال‌های الکتریکی را کند یا مسدود کند.

پزشک همچنین ممکن است از علامت Tinel برای شناسایی آسیب عصبی استفاده کند. این تست را می‌توان به عنوان بخشی از یک معاینه فیزیکی نیز انجام داد. در طول آزمایش، پزشک به آرامی روی ناحیه عصب آسیب دیده ضربه می‌زند. اگر احساس سوزن سوزن شدن می‌کنید، این می‌تواند نشان دهنده آسیب عصبی باشد.

علامت Tinel و تست‌های الکترودیاگنوستیک جهت تشخیص سندرم در دوران بارداری بی‌خطر هستند.

نحوه درمان سندرم تونل کارپال در بارداری

اکثر پزشکان درمان غیرتهاجمی (غیرجراحی) سندرم تونل کارپال (CTS) را در بارداری توصیه می‌کنند. این درمان به این دلیل است که بسیاری از افراد در هفته‌ها و ماه‌های پس از زایمان دردشان تسکین می‌یابند. در یک مطالعه علمی، تنها ۱ نفر از ۶ شرکت کننده‌ای که در دوران بارداری سندرم تونل کارپال (CTS) داشتند، ۱۲ ماه پس از زایمان همچنان علائم سندرم کارپال را داشت. اگر علت خاصی مانند تیروئید کم کار یا آرتریت وجود داشته باشد، درمان این عارضه‌ها ممکن است به بهبودی سندرم کارپال کمک کند. سایر درمان‌ها به شدت فشرده‌سازی عصب بستگی دارد. اگر عضلات دست شما ضعیف هستند، دریافت سریع کمک بسیار مهم است. اگر علائم سندرم تونل کارپال در اوایل بارداری شروع شده باشد یا اگر علائم شدید باشد، احتمال ادامه تجربه سندرم تونل کارپال (CTS) پس از زایمان وجود دارد.

درمان‌های زیر ممکن است به طور ایمن در دوران بارداری استفاده شوند:

• استفاده از اسپلینت یا آتل: استفاده از بریسی که مچ را در وضعیت خنثی (نه خمیده) نگه دارد. هنگامی که علائم بدتر می‌شوند، استفاده از بریس در شب ممکن است بسیار مفید باشد. اگر استفاده از آتل کاربردی بود و علائم درد کمتر شد، بیماران می‌توانند آن را در طول روز نیز بپوشند.

• فعالیت‌هایی که باعث خم شدن مچ دست می‌شود را کاهش داد: این فعالیت‌ها می‌تواند شامل تایپ با صفحه کلید  و همچنین کار با موس کامپیوتر باشد.
• استفاده از سرما درمانی: یخ پیچیده شده در حوله را به مدت ۱۰ دقیقه، چند بار در روز روی مچ دست خود قرار بدهند تا به کاهش تورم کمک کند.

• استفاده از حمام کنتراست: بیمار مچ دست خود را حدود یک دقیقه در آب سرد خیس کند، سپس یک دقیقه دیگر در آب گرم قرار دهد. بیمار باید به مدت پنج تا شش دقیقه به طور متناوب این کار را ادامه دهد. هر چند وقت یکبار تا حد ممکن تکرار کند.
• استراحت: هر زمان که بیمار احساس درد یا خستگی در مچ دست داشت، کمی به مچ دست استراحت بدهد و یا به فعالیت دیگری بپردازد که تغییر وضعیت در مچ دست داده باشد.
• نگه داشتن مچ دست به سمت بالا: بیمار هر زمان که می‌تواند مچ دست خود را بالا نگه دارد. برای این کار می‌توانی از بالش استفاده کنند.
• تمرین یوگا: نتایج یک مطالعه نشان داد که تمرین یوگا می‌تواند درد را کاهش دهد و قدرت گرفتن اشیاء (چنگ زدن) را در افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال (CTS) افزایش دهد. اگر چه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، به ویژه برای درک علل سندرم تونل کارپال (CTS) مربوط به بارداری.

• فیزیوتراپی: درمان رهاسازی میوفاشیال ممکن است درد ناشی از سندرم تونل کارپال (CTS) را کاهش داده و عملکرد دست را افزایش دهد. این یک نوع ماساژ برای کاهش سفتی و کوتاهی رباط‌ها و عضلات است.

• مصرف مسکن: استفاده از استامینوفن (تیلنول) در هر مقطعی از بارداری به طور کلی بی‌خطر تلقی می‌شود، تا زمانی که بیش از ۳۰۰۰ میلی گرم در روز نباشد. اگر بانوی باردار نگرانی از بابت مصرف مسکن‌ها دارد با پزشک خود مشورت کند. باید از مصرف ایبوپروفن (Advil) در دوران بارداری خودداری شود، مگر این که به طور خاص توسط پزشک توصیه شود. ایبوپروفن با کاهش مایع آمنیوتیک و تعدادی از عوارض دیگر مرتبط است.

سندرم تونل کارپال و شیردهی

شیردهی ممکن است با وجود سندرم تونل کارپال CTS دردناک باشد، زیرا مادر باید از مچ دست خود برای نگه داشتن سر و سینه خود در موقعیت مناسب برای شیردهی استفاده کند. بهتر است که مادر سعی کند موقعیت‌های مختلف را آزمایش کند تا در موقعیتی که درد کمتری و یا فشار کمتری به دستش وارد می‌شود استفاده کند. در صورت نیاز از بالش و پتو برای نگه داشتن، حمایت یا مهاربندی استفاده کند. استفاده از بالش شیردهی نیز می‌تواند به مادران شیرده که از سندرم تونل کارپال رنج می‌برند کمک کند.

ممکن است مادران متوجه شوند که تغذیه با شیر مادر در حالی که به پهلو دراز کشیده‌اند و کودک رو به آن‌ها است، به خوبی جواب می‌دهد و درد مچ دست را کم می‌کند. نگه داشتن کودک نیز ممکن است روی مچ دست راحت‌تر باشد. با این حالت، بهتر است مادر، صاف نشسته و کودک خود را در کنار بازوی خود قرار دهد در حالی که سر نوزاد نزدیک به بالاتنه مادر است.

ممکن است مادر دیگری شیردهی بدون استفاده از دست را ترجیح دهد، به این ترتیب که کودک در حالی که در یک آغوشی یا یک چادر بسته شده نزدیک بدن مادر قرار می‌گیرد و تغذیه می‌کند.

اگر مادری در شیردهی مشکل دارد باید به دنبال موقعیتی باشد که برای مادر و کودک راحت باشد، مشورت با یک مشاور شیردهی ایده خوبی است. مشاوران شیردهی می‌توانند به مادر کمک کنند تا وضعیت‌های مناسب را بیاموزند و می‌توانند به شناسایی مشکلاتی که مادران با شیردهی دارند کمک کنند.

سخن آخر

سندرم تونل کارپال (CTS) در دوران بارداری شایع است. اقدامات ساده‌ای مانند آتل زدن و مصرف استامینوفن درمان‌های استاندارد هستند و معمولاً باعث تسکین می‌شوند. در اکثر افراد علائم سندرم کارپال در عرض ۱۲ ماه پس از زایمان برطرف می‌شود. با این حال، در برخی موارد ممکن است سال‌ها طول بکشد. با پزشک خود در مورد راه‌هایی برای مدیریت ایمن علائم خود صحبت کنید. دو مقاله پینو بیبی در مورد نحوه خوابیدن با وجود سندرم تونل کارپال در بارداری و روش‌های کاهش علائم سندرم تونل کارپال در بارداری را مطالعه بفرمایید. البته راهکارهای خوابیدن و کاهش علائم سندرم کارپال فقط محدود به دوران بارداری نیست و می‌تواند برای کلیه مشکلات دردناک مچ دست در سنین مختلف مورد استفاده قرار بگیرد.