کیست بارتولین زمانی ایجاد می‌شود که انسداد غده بارتولین در واژن رخ می‌دهد. این انسداد باعث ایجاد توده‌ای می‌شود که می‌تواند باعث تحریک و درد در هنگام راه رفتن، نشستن یا برقراری رابطه جنسی شود. کیست بارتولن به مرور زمان خود به خود برطرف می‌شود. اگر کیست بارتولن عفونی شود، ممکن است نیاز به درمان توسط یک پزشک متخصص داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کیست بارتولن با پینو بیبی همراه باشید.
کیست بارتولین چیست؟
کیست بارتولین (یا کیست فرج) نوعی کیست واژن است که در دو طرف لابیا (لب‌های واژن) در نزدیکی دهانه واژن ایجاد می‌شود. نام آن از غدد بارتولین گرفته شده است، که دو غده کوچک هستند که مایع (مخاط) تولید می‌کنند که به روان شدن واژن کمک می‌کند. لابیا و غدد بارتولین بخشی از فرج در دستگاه تناسلی زنانه هستند.
کیست بارتولین زمانی اتفاق می‌افتد که در دهانه یکی از این غدد انسداد ایجاد می‌شود و باعث ایجاد موکوس و تشکیل توده می‌شود. ایجاد کیست به طور معمول فقط در یکی از دو غده بارتولین رخ می‌دهد. برخی از کیست‌های بارتولین کوچک هستند و هیچ دردی ایجاد نمی‌کنند. اگر کیست با باکتری عفونی شود، آبسه ایجاد می‌شود. کیست بارتولین در صورت عفونت می‌تواند دردناک باشد و ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشد.
بیماری‌های مرتبط با غده بارتولن
بیماری‌های مرتبط با غده بارتولین عبارت هستند از:
- عفونت غده بارتولن (بارتولنیت)
- آبسه بارتولن
- کیست بارتولن
کیست بارتولین چگونه است؟
کیست‌های بارتولین مانند برجستگی‌های گرد زیر پوست روی لب‌های واژن (لابیا) خواهند بود. آن‌ها اغلب بدون درد هستند. در صورت بروز عفونت، برخی ممکن است قرمز، حساس و متورم شوند. سایر کیست‌های بارتولین ممکن است به نظر پر از چرک یا مایع باشند. کیست بارتولین می‌تواند به اندازه یک نخود کوچک باشد یا به بزرگی یک توپ گلف رشد کند. کیست ممکن است باعث شود یک طرف لابیای شما بزرگ‌تر یا کج به نظر برسد.
چه کسانی به کیست بارتولین مبتلا می‌شوند؟
کیست بارتولن در حدود ۲ درصد از زنان در دوره‌ای از زندگی آن‌ها ایجاد می‌شود. احتمال بروز این کیست در زنان در سنین باروری بیشتر دیده می‌شود و احتمال ایجاد کیست بارتولین پس از یائسگی کاهش می‌یابد.
چه چیزی باعث ایجاد کیست بارتولین می‌شود؟
پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چرا برخی از زنان مستعد ابتلا به کیست بارتولین هستند. برخی از علل ایجاد کیست بارتولین عبارت هستند از:
- آسیب، تحریک یا رشد اضافی پوست در ناحیه فرج واژن
- ابتلای شخص به بیماری‌های مقاربتی مانند: کلامیدیا، سوزاک یا سایر عفونت‌های مقاربتی (STIs)
- ابتلای شخص به عفونت‌های باکتریایی مانند اشریشیا (E. coli)
علائم کیست بارتولین چیست؟
بسیاری از کیست‌های بارتولین کوچک هستند و علائم دیگری به جز تحریک جزئی ایجاد نمی‌کنند. اگر کیست بارتولین یک آبسه (عفونت) ایجاد کند، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ناراحتی و درد در هنگام برقراری رابطه جنسی، راه رفتن، نشستن، یا هنگام گذاشتن تامپون یا پاک کردن ناحیه تناسلی پس از استفاده تخلیه مثانه و روده و اجابت مزاج
- تورم و حساسیت در ناحیه تناسلی
- تب یا لرز
- سرخی و قرمز شدن ناحیه مربوطه
- ترشح از کیست
- تغییر اندازه (کیست بزرگ‌تر می‌شود)
آیا کیست بارتولین مسری است؟
اکثر کیست‌های بارتولین عفونی نمی‌شوند و نمی‌توانند در طول تماس پوست به پوست پخش شوند. عفونت‌های مقاربتی (STIs) می‌توانند علت کیست بارتولین باشند که این عفونت‌ها مسری هستند.
آیا کیست بارتولین ناشی از عفونت است؟
کیست بارتولین می‌تواند ناشی از E. coli و سایر عفونت‌های باکتریایی یا عفونت‌های مقاربتی (STIs) مانند سوزاک و کلامیدیا باشد. این باکتری‌ها می‌توانند غده بارتولن را مسدود کرده و منجر به کیست شوند.
کیست بارتولین چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص کیست فرج، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. پزشک به اندازه کیست نگاه می‌کند و به دنبال علائم عفونت می‌گردد. اگر کیست ترشح داشته باشد، پزشک ممکن است مایع را از جهت احتمال ابتلای فرد به عفونت‌های مقاربتی (STIs) یا سایر عفونت‌های باکتریایی آزمایش کند.
آیا آزمایش دیگری برای تشخیص کیست بارتولین انجام می‌شود؟
در زنان بالای ۴۰ سال، پزشک ممکن است آزمایشی به نام بیوپسی را برای بررسی احتمال سرطان فرج انجام دهند. در طول این آزمایش، پزشک شما نمونه کوچکی از بافت کیست را برمی‌دارد و آن را زیر میکروسکوپ نگاه می‌کند.
اگر پزشک شما احساس کند که ممکن است یک کیست غده بارتولین سرطانی باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. ابتلا به سرطان در غده بارتولین به ندرت اتفاق می‌افتد، با این حال، اگر سن شما بالای ۶۰ سال باشد، کیست بارتولن سرطانی شایع‌تر است.
درمان کیست بارتولین چیست؟
درمان کیست فرج به علائم بستگی دارد. اگر کیست کوچک و بدون درد است و عفونی به نظر نمی‌رسد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. اگر علائم ادامه یابد یا کیست رشد کند، ممکن است دچار آبسه (عفونت) شوید. در موارد شدید، آبسه ممکن است نیاز به تخلیه از طریق عمل جراحی داشته باشد.
گزینه‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حمام سیتز (Sitz Baths): چند بار در روز به مدت چند روز در یک وان با ۸ تا ۱۲ سانتی‌متر (به اندازه‌ای آب باشد که کیست در آب قرار گیرد) آب گرم نشستن. این می‌تواند باعث رفع و بهبودی کیست بارتولن شود. همچنین می‌تواند به ترکیدن و تخلیه کیست عفونی به خودی خود کمک کند.
- داروهای مسکن بدون نسخه (OTC): برای تسکین درد و ناراحتی طبق دستور داروهای مسکن مصرف کنید.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر کیست شما عفونی شود یا آزمایشات نشان دهد که عفونت مقاربتی (STI) دارید، پزشک ممکن است برای کنترل عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- تخلیه جراحی: اگر کیست شما بزرگ و عفونی است، ممکن است جراحی برای تخلیه مایع انجام شود. یک لوله کوچک به نام کاتتر (Catheter) در کیست قرار داده می‌شود. کاتتر معمولاً در جای خود برای چند هفته تا زمان تخلیه کامل آبسه، باقی می‌ماند.
- لیزر دی اکسید کربن: در این روش پزشک با استفاده از لیزر دی اکسید کربن یک برش بر روی کیست ایجاد می‌کند اقدام به تخلیه کیست می‌کنند، بعد از تخلیه مایع داخل کیست، بخیه با کمک همین لیزر دی اکسید کربن انجام می‌شود.
- کیسه شکافی یا مارسوپیالیزیشن (Marsupialization): کیست با جراحی باز و تخلیه می‌شود. سپس جراح لبه‌های دیواره کیست را بخیه می‌زند تا یک حالت «جیب» یا «کیسه» باز دائمی برای تخلیه مداوم غده بارتولن ایجاد کند. این روش اغلب برای کیست بارتولین عود کننده مفید است.
- برداشتن غده بارتولین: در موارد بسیار نادری که درمان مؤثر نیست، پزشک ممکن است غدد بارتولین را با جراحی خارج کند.
درمان کیست بارتولن باید توسط پزشک انجام شود. حتی اگر گزینه درمانی است که میتوانید در خانه انجام دهید، بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. سعی نکنید کیست را تخلیه یا فشار دهید زیرا این امر می‌تواند باعث عفونت و بدتر شدن علائم شما شود.
چگونه علائم کیست بارتولین را در خانه مدیریت کنم؟
کیست فرج شانس خوبی برای بهبود خود به خود بدون درمان دارویی دارد. اگر کیست دردناک یا عفونی شد، با پزشک خود تماس بگیرید. برای مدیریت علائم کیست بارتولین، چند درمان خانگی پیشنهاد می‌شود:
- حمام آب گرم چند بار در روز (حمام سیتز)
- برای تحریک تخلیه، یک کمپرس گرم روی آن ناحیه نگه دارید. یک پارچه تمیز را در آب گرم خیس کنید، سپس آن را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در محل نگه دارید. گرما باعث تخلیه کیست می‌شود. اگر کیست باعث ناراحتی و درد شود، یا اگر بافت اطراف حساس یا ملتهب باشد، یک کمپرس گرم می‌تواند تسکین دهنده باشد.
چیزی به کمپرس خود اضافه نکنید – فقط آب! بافت اطراف واژن شما بسیار حساس است و روغن‌های ضروری، عطرها و سایر مواد می‌توانند وضعیت شما را بدتر کنند.
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه می‌تواند به رفع ناراحتی کمک کند.
- مخلوط سرکه سیب، عسل، زنجبیل و آلوئه‌ورا می‌تواند به باز شدن کیست و تخلیه آن کمک کند.
- مرهم سیاه نیز به علت داشتن زغال فعال برای تخلیه عفونت و مایع جمع شده در غده بارتولن مفید است.
کارهای ممنوع در زمان ایجاد کیست بارتولن
تا زمانی که کیست باتولن وجود دارد از هر نوع نفوذ در واژن خودداری کنید. این نفوذ یا دخول شامل رابطه جنسی نفوذی، استفاده از تامپون یا کاپ قاعدگی و انجام هر کار دیگری است که بر فرج و دیواره‌های واژن شما فشار وارد می‌کند. هر نوع دخولی می‌تواند باعث عفونی شدن کیست و پاره شدن آن شود که می‌تواند باعث ایجاد یک پاسخ ایمنی خطرناک به نام «سپسیس یا گندخونی Sepsis » شود. یادتان باشد شما می‌خواهید کیست به طور طبیعی تخلیه شود، نه این که عفونی شود.
از فعالیت‌های غیر نفوذی که باعث ایجاد فشار نیز می‌شود خودداری کنید. به عنوان مثال اسب سواری، دوچرخه‌سواری می‌تواند بر فرج شما فشار وارد کند و باعث پارگی کیست شود، حتی اگر هیچ دخولی وجود نداشته باشد.
همچنین از حمام یا محصولات پوستی حاوی عطرها یا مواد شیمیایی که ممکن است باعث تحریک بیشتر کیست و بافت اطراف آن شود، خودداری کنید.
آیا کیست بارتولین خود به خود از بین می‌رود؟
معمولاً کیست بارتولین خود به خود برطرف می‌شود. اکثر پزشکان حمام سیتز را برای مدیریت علائم توصیه می‌کنند. اگر کیست به خودی خود تخلیه یا ترکید، مشکلی ندارد. محل را تمیز و خشک نگه دارید تا گسترش عفونت به حداقل برسد. کیست فرج را خودتان فشار ندهید یا تخلیه نکنید زیرا ممکن است باعث عفونت شود. اگر کیست دردناک، عفونی یا بدون علائم بهبود چندین هفته طول کشید، با پزشک خود تماس بگیرید.
کیست بارتولین چقدر طول می کشد؟
مدت زمانی که میتوانید انتظار داشته باشید که کیست فرج از بین نرود، بسته به اندازه کیست و در صورت عفونی شدن غده بارتولن متفاوت است. به طور معمول، کیست‌ها در عرض چند هفته به طور کامل برطرف می‌شوند. هنگامی که کیست مورد بررسی قرار گرفت، پزشک شما می‌تواند تخمین بزند که علائم شما چقدر طول می‌کشد.
وقتی کیست بارتولین باز می‌شود چه چیزی از آن خارج می‌شود؟
کیست بارتولین می‌تواند با چرک، مخاط، باکتری، خون یا مایعات دیگر پر شود. این ترشحات می‌تواند غلیظ باشد و رنگ آن از زرد روشن تا قهوه‌ای یا قرمز متغیر است. کیست فرج عفونی ممکن است در هنگام پاره شدن بوی نامطبوعی داشته باشد. تمیز نگه داشتن و رعایت بهداشت در ناحیه آسیب دیده بسیار مهم است.
آیا باید کیست بارتولین را بیرون بیاورم؟
هرگز نباید اجسام نوک تیز مانند سوزن را در کیست فشار دهید، تا محتویات کیست را بیرون بیاورید یا چیزی داخل کیست قرار دهید تا به زور باز شود. این عمل می‌تواند باعث آسیب و گسترش عفونت شود. تخلیه کیست بارتولین به خودی خود پس از چند روز درمان طبیعی است (مانند حمام نشستن یا مصرف آنتی‌بیوتیک).
آیا می‌توان از کیست بارتولین پیشگیری کرد؟
پزشکان هنوز دلیل روشن و واضحی برای این که چرا کیست‌های بارتولین ایجاد می‌شوند پیدا نکرده‌اند، بنابراین شما معمولاً نمی‌توانید از بروز این کیست جلوگیری کنید. شما میتوانید با استفاده از کاندوم (کاندوم مردانه و یا کاندم زنانه) در حین برقراری رابطه جنسی، خطر ایجاد کیست بارتولن ناشی از STI (عفونت‌های مقاربتی) را کاهش دهید. اقدامات بهداشتی مناسب می‌تواند به جلوگیری از عفونت کیست قبل از تشکیل آبسه کمک کند.
آیا کیست بارتولین می‌تواند مدام عفونی شود و عود کند؟
جواب مثبت است، برخی از زنان هستند که دچار کیست بارتولین مکرر می‌شوند. پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می‌افتد. درمان کیست‌های غده بارتولین نسبتاً آسان است، اما پزشک در این موراد ممکن است درمان شدیدتری برای کیست‌های عود کننده را پیشنهاد کند.
چگونه می‌توانم خطر ابتلا به کیست بارتولین را کاهش دهم؟
شما نمی‌توانید از ایجاد کیست بارتولین جلوگیری کنید، اما میتوانید خطر عوارضی که باعث عفونت می‌شوند مانند رعایت اقدامات بهداشتی خوب و استفاده کاندوم (کاندوم مردانه و یا کاندوم زنانه) در حین برقراری رابطه جنسی را کاهش دهید.
آیا کیست بارتولن در بارداری ایجاد می‌شود؟
شرایط و علائم ابتلا به کیست بارتولن در دوران بارداری درست شبیه به دوران غیر بارداری خواهد بود، در واقع در دوران بارداری احتمال ابتلای فرد به کیست‌های بارتولن افزایش می‌یابد. زنان باردار نسبت به این بیماری مستعدتر هستند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
اگر فردی توده‌ای دردناک در دو طرف لابیای خود داشت که طی چند روز پس از مراقبت در منزل برطرف نمی‌شود – به عنوان مثال، نشستن در وان حمام آب گرم – با پزشک خود تماس بگیرید. اگر مشکوک به عفونت هستید یا اگر درد شما شدید است، با پزشک خود قرار ویزیت بگذارید.
اگر بیش از ۴۰ سال سن دارید، کیست روی واژن شما می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌تر باشد. در این صورت، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
سوالات متداول در مورد کیست بارتولین
- آیا عدم تعادل هورمونی باعث ایجاد کیست بارتولین می‌شود؟ تغییرات و عدم تعادل هورمونی به دلیل قاعدگی (پریود شدن) می‌تواند باعث خشکی واژن و سایر علائم شود. به نظر نمی‌رسد که این مورد بتواند باعث ایجاد کیست بارتولین شود.
- آیا اندومتریوز باعث ایجاد کیست بارتولین می‌شود؟ کیست بارتولین ناشی از آندومتریوز نیست. اگر در مورد عوارض جانبی اندومتریوز نگرانی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
- آیا استرس می‌تواند باعث ایجاد کیست بارتولین شود؟ مشخص نیست که آیا استرس می‌تواند باعث ایجاد کیست بارتولین شود یا خیر. علت کیست فرج می‌تواند عفونت‌های باکتریایی، عفونت‌های مقاربتی یا آسیب به ناحیه واژن باشد.
- آیا کیست بارتولین یک بیماری مقاربتی است؟ کیست بارتولین یک عفونت مقاربتی (STIs) نیست. یکی از علل کیست فرج، بیماری‌های مقاربتی است، اما خود کیست یک بیماری مقاربتی محسوب نمی‌شود.
سخن آخر
اگر توده‌ای دردناک در ناحیه واژن خود احساس می‌کنید، با پزشک خود تماس بگیرید تا بتوانند شما را از نظر ابتلا به عفونت معاینه کند. در مورد علائم و هر گونه نگرانی که دارید با پزشک خود راحت باشید، پزشک می‌تواند پس از معاینه فرج شما اگر کیست بارتولن وجود داشته باشد آن را تشخیص داده و درمان کند.