نیازهای تغذیهای نوزادان با رشد آنها تغییر میکند. قبل از ۶ ماهگی، اکثر نوزادان تمام نیازهای خود را با شیر خود میکنند. در حدود سن ۶ ماهگی، اضافه کردن غذای کمکی به منوی آنها ضروری میشود. این غذاها انرژی اضافی مورد نیاز برای رشد را فراهم میکنند. علاوه بر این، این تغذیه کمکی به جلوگیری از مشکلاتی مانند کمبود آهن کمک میکنند.
اگر تغذیه کمکی شیرخوار زودتر داده شود، جای شیر را میگیرد. اگر دیرتر داده شوند، ممکن است کودک شما فاقد مواد مغذی باشد و در سازگاری با غذا مشکل بیشتری داشته باشد.
شروع غذای کمکی نوزاد
شیر نیازهای تغذیهای اکثر نوزادان را تا حدود ۶ ماهگی تامین میکند. به همین دلیل سن توصیه شده برای معرفی غذاهای کمکی ۶ ماهگی است. از آنجایی که میزان رشد و نیازها از کودکی به کودک دیگر متفاوت است، برخی از نوزادان ممکن است نیاز به خوردن قبل از ۶ ماهگی داشته باشند. بنابراین برخی از متخصصان بهداشت گاهی توصیه میکنند که از ۴ تا ۶ ماهگی شروع به استفاده از غذای کمکی در برنامه غذایی کودک کنید.
با این حال، هیچ غذای کمکی نباید قبل از ۴ ماهگی به کودک خورانده شود، زیرا میتواند به سلامت کودک آسیب برساند. همچنین، کودک در این سن از نظر بدنی آمادگی خوردن چیزی غیر از شیر یا شیر خشک را ندارد زیرا:
- تولید بزاق او ناکافی است.
- او آنزیم کافی برای هضم غذای خورده را ندارد.
- کلیههای او نمی توانند مقادیر زیادی پروتئین را تحمل کنند.
- سیستم ایمنی بدن او هنوز نابالغ است در نتیجه خطر ابتلا او به آلرژی غذایی را افزایش میدهد.
با این حال، غذاهای جامد باید در اوایل زمانی که کودک در حدود ۶ ماهگی است، زمانی که سیستم گوارشی و ایمنی او آماده است، معرفی شوند. برآوردن نیازهای رو به رشد او و همچنین به این دلیل که دورهای است که ذائقه خود را نسبت به غذاها و بافتهای مختلف آنها افزایش میدهد، مهم است.
نشانههایی که کودک آماده شروع به خوردن غذاهای کمکی است
علیرغم مزایای پیشگیری از آلرژی غذایی، همه نوزادان ۴ ماهه از نظر بدنی آماده خوردن غذاهای کمکی نیستند. همچنین همه آنها قادر به برقراری ارتباط نیستند تا مطابق نیاز خود تغذیه شوند. بنابراین قبل از ارائه غذای کمکی به کودک ۴ تا ۶ ماهه خود، مطمئن شوید که همه علائم زیر وجود دارد:
- شیر مادر یا شیر خشک دیگر برای سیر کردن کودک شما کافی نیست. این ممکن است در صورتی اتفاق بیفتد که بیش از ۵ روز است که بیشتر از قبل شیر میخواهد و همچنان گرسنه به نظر میرسد، حتی اگر ۸ تا ۱۰ بار در ۲۴ ساعت هر دو سینه را خالی کند یا حتی بیش از ۱.۱ لیتر (۴۰ اونس) در روز از یک بطری بنوشد.
- بدون کمک مینشیند و میتواند به جلو خم شود.
- میتواند غذا یا اشیایی را به دهان بیاورد و سعی میکند بجود.
- سرش را نگه میدارد و کنترل میکند تا آن را بچرخاند و سرش را تکان دهد.
- میتواند اشیایی را که دیگر نمیخواهد کنار بزند. در وقع نشان میدهد او میتواند قاشق را کنار بزند تا نشان دهد که دیگر گرسنه نیست.
- به غذا علاقه نشان میدهد.
حتی قبل از ۶ ماهگی، برخی از نوزادان فقط به محتویات بشقاب والدین خود چشم دارند. با این حال، برخی از نوزادان حتی در ۷ ماهگی همچنان علاقهای به خوردن غذای کمکی ندارند. علاقه به غذاهای کمکی از کودکی به کودک دیگر بسیار متفاوت است.
اگر کودک شما علاقهای به غذا ندارد، او را به خوردن غذاهایی غیر از شیر تشویق کنید. برای این کار، با او سر میز بنشینید، غذا را جلوی او بگذارید تا بتواند آن را ببیند، لمس کند و بو کند. همچنین در جمع او غذا بخورید تا بخواهد از شما تقلید کند.
اولین غذای کمکی نوزاد
توصیه میشود برای تغذیه کمکی شیرخوار ابتدا غلات و غذاهای پروتئینی ( گوشت ، مرغ، ماهی ، تخم مرغ ، حبوبات و توفو) غنی شده با آهن را معرفی کنید، زیرا مطالعات نشان داده است که برای نوزادان ۶ ماهه اگرچه گوشت بزرگترین منبع آهن است، اما رژیم گیاهخواری می تواند نیاز آهن کودک شما را نیز تامین کند.
هنگامی که کودک شما دو بار در روز غذاهای غنی از آهن میخورد، میتوانید غذاهای دیگری ( سبزیجات و میوهها ، محصولات غلات و لبنیات) را برای تنوع بخشیدن به رژیم غذایی او معرفی کنید.
از آن زمان به بعد، سعی کنید میوه یا سبزی غنی از ویتامین C (مثلاً توت فرنگی، پرتقال، کلم بروکلی، فلفل دلمهای) را در وعدههای غذایی حاوی غلات، حبوبات بگنجانید. این ویتامین به جذب آهن با منشاء گیاهی کمک میکند. همچنین مهم است:
- در طول یک وعده غذایی یا میان وعده فقط یک غذای جدید در یک زمان ارائه دهید.
- غذاهای مغذی و متنوع را انتخاب کنید.
چه غذاهایی به نوزاد ۴ تا ۶ ماهگی بدهیم؟
اگر میخواهید به کودک خود در سنین ۴ تا ۶ ماهگی غذای جامد بدهید، غذا را به صورت پوره سرو کنید، زیرا قبل از ۶ ماهگی هنوز آماده خوردن تیکههای خوراکیها نیست. همچنین به همین دلیل است که شروع تغذیه کمکی قبل از ۶ ماهگی توصیه نمیشود.
شروع به خوردن غذای کمکی یک نقطه عطف مهم برای کودک است. بنابراین زمانی را انتخاب کنید که کودک شما به خوبی استراحت کند، روحیه خوبی داشته باشد و از سرماخوردگی یا سایر مشکلات سلامتی محفوظ باشد.
برخی از کارشناسان توصیه میکنند که شیر مادر یا شیر خشک را قبل از غذاهای جامد تا حدود ۷ ماهگی ارائه دهید. برخی دیگر معتقدند که این نوشیدنی را میتوان هم قبل و هم بعد از غذا یا حتی به نصف تقسیم کرد.
اجازه دهید کودکتان شما را راهنمایی کند تا بدانید شیر و غذاهای کمکی خود را به چه ترتیبی به او بدهید. نکته مهم این است که مصرف غذای جامد باعث کاهش شیر مادر یا شیر خشک نوزاد نمیشود.
حداقل تا یک سالگی به کودک خود غذا یا نوشیدنی بدهید. سپس به تدریج برنامهای از وعدههای غذایی و میان وعدهها را برای وی تنظیم کنید. تا ۲ سالگی به کودک خود غلات بدهید تا از محتوای بالای آهن بهرهمند شود. اگر دیگر نمیخواهد آنها را با قاشق بخورد، این مواد را در دستور پخت کلوچه، پنکیک بگنجانید.
چه زمانی غذای جدید به کودک بدهیم؟
در صورت تمایل میتوانید هر روز یک غذای جدید یا حتی بیشتر معرفی کنید. با این حال، قبل از دادن شیر گاو یا یک نوشیدنی سویا غنی شده به کودک خود تا سن ۹ ماهگی و در حالت ایده آل ۱۲ ماهگی صبر کنید، زیرا مقدار زیادی کلسیم باعث کاهش جذب آهن میشود.
دو یا سه روز فاصله بین معرفی دو غذای جدید لازم نیست. با اجتناب از این تأخیر غیرضروری، کودک شما سریعتر در معرض طیف وسیعتری از غذاها قرار میگیرد که برای رشد ذائقه او بهتر است.
یک نوزاد اغلب به چند روز نیاز دارد تا از یک تغذیه کمکی جدید خوشش بیاید. بنابراین ممکن است طول بکشد تا کودک شما غذاهای خاصی را دوست داشته باشد. به دادن این تغذیه کمکی شیرخوار به طور منظم ادامه دهید، هرگز کودک خود را مجبور به خوردن یا مزه آنها نکنید.
اگر کودک شما پس از چندین بار تلاش همچنان از خوردن غذا امتناع میکند، مدتی از خوراندن آن به وی خودداری کنید. شاید بخواهد چند هفته دیگر طعم آن را بچشد.
چقدر باید به نوزاد غذا داد؟
برای معرفی غذاهای جامد، ابتدا به کودک خود به مقدار کم، تقریباً یک قاشق چایخوری، پیشنهاد دهید. سپس میتوانید به تدریج با توجه به گرسنگی کودک خود این مقدار را افزایش دهید. تعیین مقادیری که باید به او بدهید غیرممکن است، زیرا این مقدار در هر کودک متفاوت است.
به سیگنال های گرسنگی کودک خود توجه کنید، زیرا او شما را راهنمایی میکند. ابتدا یک یا دو بار در روز به او غذا بدهید. به عنوان مثال، میتوانید برای ناهار غلات کودک غنی شده با آهن و برای شام گوشت به او بدهید.
پس از چند هفته، کودک شما ممکن است دو یا سه وعده غذایی در روز داشته باشد. بنابراین، او میتوانست برای ناهار غلات و میوه، برای شام گوشت و سبزیجات و در نهایت بسته به گرسنگی خود ماهی و سبزیجات بخورد.
حدود ۷ تا ۸ ماه، وعدههای غذایی او منظمتر خواهد بود و غذاهای بیشتری را با هم ترکیب میکند. به عنوان مثال، شام او میتواند شامل حبوبات، سبزیجات و میوهها باشد در حالی که او غلات، میوهها یا سبزیجات و همچنین پنیر یا ماست را در شام میخورد. برای هر غذا مقادیر مشابهی برنامه ریزی کنید، مانند بشقاب متعادل. اما بگذارید فرزندتان تصمیم بگیرد که چقدر بخورد. همچنین در صورت داشتن اشتهای کافی میتوان به او تنقلات پیشنهاد داد.
لیست غذای کمکی کودک
به خاطر داشته باشید که این منوهای کودک مربوط به تغذیه کمکی فقط یک نمونه هستند. در تطبیق وعدههای غذایی با میزان گرسنگی کودک و عادات خانواده خود تردید نکنید.
۶ ماه | ۷ ماه | ۸ ماه | ۹ تا ۱۱ ماه | |
از خواب بیدار | شیر مادر** | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر |
ساعت ۷ صبح | شیر مادر غلات غنی شده با آهن برای نوزادان | شیر مادر غلات غنی شده با آهن برای نوزادان | شیر مادر غلات غنی شده با آهن برای نوزادان میوه | غلات غنی شده با آهن برای نوزادان میوه شیر مادر |
ساعت ۹ صبح | اگر کودک گرسنه است، میان وعده بخورید | میوه | ||
۱۱:۳۰ صبح | شیر مادر غلات غنی شده با آهن برای نوزادان یا غذاهای پروتئینی | شیر مادر غذاهای پروتئینی سبزی | شیر مادر غذاهای پروتئینی سبزی | غذاهای پروتئینی محصول غلات سبزی میوه شیر مادر |
ساعت ۳ بعد از ظهر | غلات جو دو سر حلقه ای شکل شیرین نشده یا سایر محصولات غلات میوه | محصول یا میوه غلات لبنیات با توجه به اشتها آب | ||
ساعت ۵ بعد از ظهر | شیر مادر | شیر مادر غلات غنی شده با آهن برای نوزادان میوه | شیر مادر غلات غنی شده با آهن برای نوزادان یا غذاهای پروتئینی سبزی میوه | غذاهای پروتئینی محصول غلات میوه و/یا ماست ساده شیر مادر |
۷ بعد از ظهر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر |
“شیر مادر” برای ساده کردن جدول استفاده می شود. ممکن است شیر خشک نوزاد باشد.
سخن آخر
در حدود سن ۶ ماهگی، کودک از نظر بدنی آماده خوردن غذاهای کمکی است. برخی از نوزادان زودتر آماده میشوند. هرگز قبل از ۴ ماهگی تغذیه کمکی شیرخوار توصیه نمیشود. آشنایی کودکان با انواع غذاها به محض شروع غذا خوردن به آنها کمک میکند تا نیازهای خود را برآورده کنند و ذائقه خود را توسعه دهند. برای جلوگیری از خفگی، همیشه غذاهایی ارائه دهید که از نظر شکل، اندازه و بافت بیخطر هستند. همواره هنگام غذا خوردن در کنار کودک باشید.