بدن انسان پیچیده است و این موضوع میتواند تشخیص و دانستن این که چه چیزی طبیعی است و چه چیزی باعث نگرانی است را دشوار کند، به خصوص زمانی که همیشه پاسخ روشنی وجود ندارد. این موضوع در مورد این سوال که آیا مایع منی زرد طبیعی است یا خیر، نیز صدق میکند. به طور معمول، منی یا مایع منی؛ سفید، خاکستری یا کرم رنگ است. عوامل مختلفی مانند شیوه زندگی، سلامتی و ژنتیک میتوانند این واقعیت را تغییر دهند. گاهی اوقات منی زرد میتواند طبیعی باشد، اما بستگی به زردی منی و سایر علائم همراه دارد. منی زرد به ندرت باعث نگرانی میشود. اگر مایع منی کمی زرد باشد، این مورد میتواند کاملاً طبیعی قلمداد شود و به دلیل بسیاری از موارد خوشخیم مانند میتواند به دلیل مصرف برخی غذاها یا ویتامینها ایجاد شود. با این حال، اگر منی با رنگ زرد روشن یا تیره هست، ممکن است کمی نگران کننده باشد. ممکن است به دلیل افزایش سن، پرهیز از دفع ادرار یا وجود ادرار در منی باشد. عفونتها، از جمله پروستاتیت، بیماریهای مقاربتی (STDs) و عفونتهای دستگاه ادراری (UTIs)، میتوانند منی را زرد کنند. اگر هنگام ادرار یا انزال نیز تب یا درد وجود دارد، باید به یک متخصص مراجعه شود. با تیم متخصص پینو بیبی همراه باشید تا در مورد علل زرد شدن رنگ مایع منی اطلاعات بیشتری کسب کنید.
مایع منی چیست؟
منی Semen که مایع منی نیز نامیده میشود، یک مایع ارگانیک بدن است که میتواند میلیونها اسپرم را در خود جای دهد.منی به رنگ سفید، زرد یا طوسی رنگ است. این مایع از دستگاه تناسلی مرد ترشح میشود و حاوی سلولهای اسپرم (سلول جنسی نر) است که قادر به بارور کردن تخمکهای ماده هستند. منی همچنین حاوی ترکیباتی است که با هم مخلوط میشوند و پلاسمای منی را تشکیل میدهند که به زنده ماندن سلولهای اسپرم کمک میکند.
در انسان بالغ از نظر جنسی، سلولهای اسپرم توسط بیضهها تولید میشوند. اسپرمها حدود ۲ تا ۵ درصد از حجم کل مایع منی را تشکیل میدهند. هنگامی که اسپرم از طریق دستگاه تناسلی مرد عبور میکند، در مایعاتی که توسط لولهها و غدد مختلف دستگاه تناسلی تولید و ترشح میشود به نوعی شسته میشود. پس از بیرون آمدن از بیضهها، اسپرم در اپیدیدیم ذخیره میشود که در آن ترشحات پتاسیم، سدیم و گلیسریل فسفوریل کولین (منبع انرژی برای اسپرم) وجود دارد و به سلولهای اسپرم برای زنده ماندن کمک میکنند. اسپرم در اپیدیدیم بالغ میشود. سپس آنها از طریق یک لوله بلند به نام مجرای دفران یا لوله دفران به محل ذخیره دیگری به نام آمپول واز عبور میکنند. آمپول واز یک مایع زرد رنگ به نام ارگوتیونئین ترشح میکند، مادهای که ترکیبات شیمیایی را کاهش میدهد و اکسیژن را از آن خارج میکند. آمپول واز مادهای به نام فروکتوز ترشح میکند، قندی که اسپرم آن را تغذیه میکند. فرآیندی که منجر به خروج مایع منی از سوراخ مجرای ادرار میشود، انزال نامیده میشود. منی به گونهای سازگار شده است که به عمق واژن تخلیه شود، بنابراین اسپرم میتواند به داخل رحم رفته و با تخمک در هم آمیزد و یک زیگوت یا سلول تخم را تشکیل دهد.
منی زرد چیست؟
غدد موجود در دستگاه تناسلی مرد مایع منی میسازند. این مایع غلیظ و ژله مانند از اسپرم محافظت میکند که با تخمک زن را جهت بارور شدن، آمیزش میکند. مردان در طول رسیدن ارگاسم در چرخه پاسخ جنسی، منی را انزال میکنند.
منی (یا مایع منی) معمولاً سفید، کرم یا خاکستری روشن است. اما گاهی اوقات منی رنگ دیگری به خود میگیرد. اغلب، این تغییر رنگ دلیلی برای نگرانی نیست. اما برخی از مشکلات سلامتی میتوانند منی را زرد کنند. اگر مایع منی زرد رنگ همراه با علائم دیگر دارید، به پزشک خود مراجعه کنید.
چه عواملی خطر زردی منی را افزایش میدهد؟
رنگ منی میتواند به دلایل زیادی تغییر کند. علل موقت یا دائمی ممکن است به مایع منی رنگ زردی بدهد. در این موارد، تغییر رنگ حاصله جای نگرانی ندارد. چندین عامل خوشخیم وجود دارد که ممکن است باعث زرد به نظر رسیدن مایع منی شود. این موارد عبارت هستند از:
- افزایش سن: رنگ منی به طور طبیعی با افزایش سن تغییر میکند. ممکن است رنگ زرد روشن یا شیری رنگ به خود بگیرد.
- مصرف غذاهای خاص: رنگ خوراکی مجاز یا گوگرد موجود در برخی غذاها و ادویهها میتواند به طور موقت مایع منی را زرد کند. این امر به ویژه هنگام مصرف غذاهای حاوی گوگرد مانند زردچوبه، پیاز، سیر و مارچوبه بیشتر رایج است. هنگامی که این غذاها از سیستم رژیمی فرد خارج میشوند، مایع منی باید به رنگ سفید و یا خاکستری معمول خود باز میگردد.
- مدتی را بدون انزال بگذرانید: تمرین پرهیز، یا مدت طولانی بدون انزال، گاهی باعث زرد شدن منی میشود. اگر از آخرین انزال مدت زیادی گذشته باشد، اسپرمهای قدیمی میتواند باعث ایجاد رنگ زرد در منی شوند.
- نیاز به ادرار کردن: منی و ادرار هر دو از طریق مجرای ادرار از بدن خارج میشوند. نعوظ جریان ادرار را مسدود میکند و فقط اجازه میدهد منی از طریق مجرای ادرار جریان یابد. ادرار باقی مانده در مجرای ادرار ممکن است هنگام انزال به منی نشت کند و همراه با مایع منی خارج شود.
- استعمال سیگار و دخانیات: نیکوتین میتواند ناخنها و پوست را به رنگ زرد مایل به قهوهای تبدیل کند. سیگار هم همین کار را با مایع منی میکند.
- مصرف برخی داروها یا مکملها: از آنجایی که بدن آنتیبیوتیکها و ویتامینهای خاصی (مانند ویتامین B) را تجزیه میکند، هنگام مصرف این مکملها ممکن است مایع منی، رنگ زرد – نارنجی به خود بگیرد. برخی از آنتیبیوتیکها، مانند ریفامپیسین برای سل و فنازوپیریدین که جهت درمان عفونتهای دستگاه ادراری استفاده میشوند نیز ممکن است باعث زرد یا نارنجی شدن ادرار و مایع منی شوند. مکملهای ویتامین B ممکن است ادرار و منی را زرد نئونی کنند.
- کم آبی بدن: تغییر رنگ مایع منی از علائم کمآبی بدن است. با کاهش مصرف آب میتوان تغییرات رنگ مایع منی را مشاهده کرد. با این حال، قبل از مشاهده منی زرد، مردان اغلب با علائم دیگری از کم آبی، مانند ادرار تیره، کاهش خروجی ادرار و ادرار بدبو مواجه میشوند. اگر فرد شک دارد که منی زرد مربوط به کم آبی بدن است، حتماً مصرف مایعات روزانه خود را افزایش دهد و غذاهای غنی از آب بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجاند.
چه شرایطی باعث زرد شدن منی میشود؟
برخی از شرایط پزشکی نیز ممکن است مایع منی را زرد کند. برخی از این شرایط میتوانند اثرات عمدهای بر سلامتی داشته باشند. اگر که یکی از این شرایط علت زردی مایع منی باشد، باید فوراً با پزشک مشورت شود. مشکلاتیکه میتوانند باعث زردی مایع منی شوند عبارت هستند از:
- یرقان (زردی): زردی یک وضعیت پزشکی است که در آن بیلیروبین بیش از حد در خون تجمع مییابد. بیلی روبین یک محصول جانبی زائد بدن است که گلبولهای قرمز را تجزیه میکند. به طور معمول، سلولهای زائد توسط کبد تجزیه میشوند، اما اگر کبد نتواند تجزیه بیلیروبین را مدیریت کند، این ماده در بدن تجمع مییابد. اگر سلولهای خونی خیلی سریع شکسته شوند یا به بیماری کبدی مانند هپاتیت مبتلا باشند، بیلیروبین میتواند در خون انباشته شود. از آنجایی که بیلیروبین زرد است، ممکن است باعث ایجاد رنگ زرد در سفیدی چشم، پوست، غشاهای مخاطی و منی شود. زردی در نوزادان شایع است زیرا بدن آنها برای سازگاری با زندگی خارج از رحم تلاش میکند. در بزرگسالان، زردی میتواند به دلیل بیماریهای خونی، بیماریهای کبدی، مشکلات کیسه صفرا، تومورهای پانکراس، مسائل ژنتیکی، مسدود شدن مجاری صفراوی، عفونتها یا مصرف برخی داروها رخ دهد.
- پروستاتیت به گروهی از سندرمها گفته میشود که باعث درد و عفونت در پروستات میشود. از آنجایی که بخشی از مایع منی در پروستات ساخته میشود، در صورت وجود عفونت در پروستات، ممکن است مایع منی رنگ زردی به خود بگیرد. پروستاتیت چهار نوع است:
- پروستاتیت حاد باکتریایی: یک عفونت ادراری (ناشی از عفونتهای دستگاه ادراری (UTIs)) در غده پروستات است.
- پروستاتیت باکتریایی مزمن: یک عفونت ادراری عود کننده است که توسط باکتریهای مبحوس شده در غده پروستات ایجاد میشود.
- سندرم درد مزمن لگن: یک وضعیت درد مزمن ناشی از التهاب غده پروستات است.
- پروستاتیت التهابی: بدون علامت نوعی التهاب غده پروستات است که هیچ علامتی ایجاد نمیکند.
- پیوسپرمی: پیوسپرمی (لکوسیتوسپرمی) زمانی رخ میدهد که تعداد زیادی گلبول سفید در مایع منی وجود داشته باشد. این وضعیت میتواند ناشی از طیف وسیعی از موارد مانند عفونت، التهاب، بیماری، شرایط خودایمنی و استفاده از تنباکو و الکل باشد. گلبولهای سفید خون میتوانند به اسپرم آسیب برسانند و در نتیجه رنگ آن زرد میشود.
- بیماریهای مقاربتی (STD): کلامیدیا، تبخال تناسلی، سوزاک و سایر بیماریهای مقاربتی میتوانند رنگ سبز مایل به زردی را به منی بدهند. رایجترین این بیماریها عبارت هستند از:
- کلامیدیا: یک بیماری مقاربتی است که توسط باکتری ایجاد میشود.این بیماری علائم مختلفی دارد اما همه علائم را فرد تجربه نمیکند، یکی از علائم زرد شدن مایع منی است کسانی که این نشانه را مشاهده میکنند ممکن است درد و ترشحات غیرعادی را نیز تجربه کنند.
- تب خال ناحیه تناسلی: تبخال تناسلی یک بیماری مقاربتی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد میشود. هیچ درمانی برای عفونت تبخال وجود ندارد. پس از آلوده شدن، ویروس در بدن نهفته خواهد بود و هر چند وقت یکبار دوباره فعال میشود. اکثر افرادی که ویروس هرپس سیمپلکس دارند علائمی ندارند، اما شیوع بیماری میتواند با درد، خارش، زخم، دلمه و برجستگیهای قرمز کوچک یا تاولهای سفید همراه باشد.
- سوزاک: سوزاک نیز مانند کلامیدیا یک بیماری مقاربتی است که توسط باکتری ایجاد میشود. علائم آن نیز بسیار مشابه کلامیدیا است که باعث بروز درد و خروج ترشحات غیرطبیعی میشوند، اگر چه فرد مبتلا ممکن است همه علائم را تجربه نکند.
- هپاتیت: هپاتیتهای A، B و C همگی میتوانند از طریق جنسی منتقل شوند، اما انتقال این بیماریها به تماس جنسی محدود نمیشود. ویروسهای هپاتیت به کبد حمله میکنند و هپاتیت سمی میتواند منجر به یرقان و در نتیجه منی زرد شود.
منی زرد چگونه درمان میشود؟
درمان منی زرد بستگی به این دارد که چه چیزی باعث زردی منی شده است. برخی از علل، مانند افزایش سن، ممکن است به هیچ وجه نیاز به درمان نداشته باشند. اگر درمان ناشی از غذا، دارو یا مکملها باشد، پس از خارج شدن مادهای که فرد مصرف کرده است، مایع منی باید به رنگ طبیعی بازگردد.
هر زمان که فرد متوجه تغییرات غیرعادی بدن مانند منی زرد یا قهوهای یا وجود لکه شد، باید به پزشک مراجعه کند. منی قهوهای یا خالدار (دارای لکههای قهوهای) ممکن است نشان دهنده وجود خون در مایع منی (هماتوسپرمی) باشد. منی زرد یا قهوهای ممکن است دلیل خاصی و نگران کنندهای نداشته باشد اما میتواند نشان دهنده مشکلی باشد که نیاز به درمان دارد. درمانها بسته به علت زمینهای متفاوت هستند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تجویز و مصرف آنتیبیوتیک برای مقابله با عفونتها و بیماریهای مقاربتی خاص
- داروهای ضد ویروسی برای مقابله با عفونتهای ویروسی
چگونه از زرد شدن مایع منی جلوگیری کرد؟
این مراحل ممکن است احتمال داشتن منی زرد رنگ را کاهش دهد:
- کاهش مصرف غذاهای دارای گوگرد بالا مانند ادویهها، بروکلی، گل کلم، سیر و پیاز، تره فرنگی، لوبیا و سویا، زرده تخم مرغ، هندوانه، نارگیل، موز و غیره
- ترک استعمال سیگار و عدم مصرف دخانیات
- استفاده از کاندوم برای پیشگیری از بیماریهای مقاربتی
چه زمان باید برای مایع منی زرد رنگ با پزشک تماس گرفت؟
اگر مردی متوجه شد که مایع منی او زرد شده است، بهترین اقدام این است که علل احتمالی را در نظر بگیرد و علائم احتمالی را جستجو کند. اگر نمیتواند تشخیص دهد که چه چیزی ممکن است باعث تغییر رنگ منی شده و یا اگر علائم همراهی مانند درد یا ترشح داشت، باید با پزشک خود تماس بگیرد، علائم هشداردهنده عبارت هستند از:
- درد شکم
- خستگی مفرط و زیاد
- ادرار یا مایع منی بدبو
- تکرر ادرار یا ادرار دردناک
- درد پایین کمر
- انزال دردناک
- علائم عفونت مانند تب و لرز
- زردی پوست یا چشم (یرقان)
سایر تغییرات رنگ در مایع منی
- رنگ مایع منی ممکن است به رنگهای دیگری غیر از زرد نیز ظاهر شود. برخی از رنگهای رایجی که ممکن است در مایع منی ایجاد شود:
- قهوهای یا قرمز:گاهی به دلیل نشتی یا پاره شدن رگهای خونی اطراف کیسه منی، ممکن است رنگ مایع منی به قرمز یا قهوهای متمایل شود. اگر این تغییر رنگ بعد از یک الی ۲ روز برطرف نشد، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.
- سبز: عفونت پروستات و بافتهای اطراف آن، منجر به ایجاد رنگ سبز در مایع منی میشود. در این صورت نیز حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.
سخن آخر
بسیاری از عوامل و شرایط میتوانند مایع منی را که به طور معمول سفید – خاکستری است به رنگ زرد تغییر دهند. این تغییر رنگ ممکن است موقت یا دائمی باشد. اغلب مایع منی زرد رنگ جای نگرانی ندارد. اما گاهی اوقات منی زرد نشان دهنده یک مشکل است. اگر مردی مطمئن نیست که چرا رنگ مایع منی تغییر کرده است، به خصوص اگر علائمی غیرعادی در حین برقراری رابطه جنسی خود احساس میکند، بهتر است با پزشک مشورت کند. در صورتی که آقایان، متوجه چیزی غیرعادی در مایع منی خود شوند و یا مایع منی آنها برای مدت طولانی دچار تغییر رنگ شده باشد برای اطمینان باید به پزشک مراجعه کرده تا پزشک دلایل احتمالی را بررسی کند.