اگر تلاش شما برای باردار شدن ناموفق شده باشد، ممکن است از خود بپرسید: “چرا من باردار نمی‌شوم؟” ممکن است نگران باشید که هرگز بچه دار نخواهید شد. با این حال، دلایل زیادی برای این وجود دارد که چرا شما باردار نمی‌شوید؛ دلایلی از جمله: بی نظمی در تخمک گذاری، مشکلات ساختاری در سیستم تولید مثل، کمبود اسپرم، مشکلات پزشکی و بیماری‌های زمینه‌ای، یا صرفاً تلاش نکردن کافی برای بارداری. با این که ناباروری می‌تواند علائمی مانند نامنظم بودن پریود یا درد شدید در قاعدگی به همراه داشته باشد، بیش‌تر علل و دلایل ناباروری، خاموش هستند. به عنوان مثال، ناباروری مردان به ندرت دارای علائم است.
در این مقاله در مورد دلایل احتمالی برای این که چرا شما هنوز باردار نشده‌اید، صحبت خواهیم کرد.
دلایلی که ممکن است باردار نشوید
- احتمال دارد که به مدت کافی برای باردار شدن تلاش نکرده باشید.
- ممکن است تخمک گذاری نداشته باشید.
- شریک مرد شما ممکن است دچار ناباروری باشد.
- ممکن است ناباروری مرتبط با بالا رفتن سن را تجربه کنید.
- ممکن است لوله‌های فالوپ شما مسدود شده باشد.
- ممکن است اندومتریوز داشته باشید.
- ممکن است مشکلات پزشکی و بیماری زمینه‌ای داشته باشید.
- ممکن است داروهایی مصرف کنید که بر باروری تاثیر منفی می‌گذارند.
- ممکن است عواملی در سبک زندگی شما وجود داشته باشد که بر باروری تاثیر می‌گذارند.
- ممکن است دلایل ناباروری شما ناشناخته باشد.
- ممکن است لازم باشد از درمان‌های کمک باروری استفاده کنید.
در ادامه در مورد هر یک از عوامل بالا بیش‌تر توضیح خواهیم داد.
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟
در صورتی که هر یک از شرایط زیر در مورد شما صدق می‌کند، لازم است در مورد باروری خود به یک پزشک مراجعه کنید:
- شما ۳۵ سال یا بیش‌تر دارید و حداقل شش ماه است که برای باردار شدن تلاش کرده‌اید.
- شما کم‌تر از ۳۵ سال دارید و حداقل یک سال است که برای باردار شدن تلاش کرده‌اید.
اگر هر یک از شرایط بالا شامل حال می‌شود، از پزشک مشاوره بگیرید؛ حتی اگر هیچ نشانه‌ای مبنی بر مشکل باروری وجود ندارد.
تلاش نکردن به اندازه کافی طولانی
اولین چیزی که باید در نظر بگیرید این است که چه مدت برای باردار شدن تلاش کرده‌اید. ممکن است به نظر برسد که برای مدت طولانی سعی کرده‌اید حامله شوید و شاید هم این زمان واقعا طولانی بوده باشد. اما بهتر است بدانید بسیاری از زوج ها بلافاصله باردار نمی‌شوند.
حدود ۸۰ درصد از زوج‌ها پس از شش ماه تلاش باردار می‌شوند. تقریباً ۹۰٪ زوج‌ها نیز پس از ۱۲ ماه تلاش برای بچه دار شدن باردار می‌شوند. در این آمار فرض شده است که افراد هر ماه، به طور مکرر رابطه جنسی دارند.
عدم تخمک گذاری
لقاح انسان به تخمک و اسپرم نیاز دارد. اگر تخمک گذاری نداشته باشید، نمی‌توانید باردار شوید. عدم تخمک گذاری یکی از علل و دلایل شایع ناباروری زنان است و می‌تواند توسط بسیاری از عوامل ایجاد شود
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از علل احتمالی عدم تخمک گذاری است. سایر علل احتمالی آن عبارتند: از اضافه وزن یا کمبود وزن، نارسایی اولیه تخمدان، اختلال تیروئید، هیپرپرولاکتینمی و ورزش بیش از حد.
بیش‌تر افرادی که دارای مشکلات تخمک گذاری هستند، قاعدگی نامنظم دارند. با این حال، منظم بودن چرخه‌های قاعدگی تضمین نمی‌کند که حتما تخمک گذاری به طور طبیعی اتفاق بیفتد. اگر سیکل‌های قاعدگی شما نامنظم هستند، حتی در صورتی که یک سال از تلاش شما برای باردار شدن نمی‌گذرد، توصیه می‌کنیم که با پزشک خود صحبت کنید.
ناباروری مردانه
مگر این که روش‌های پزشکی مانند اهدای اسپرم یا تخمک صورت گرفته باشد. برای باردار شدن به هر دو شریک نیاز است. مشکلات باروری فقط برای فردی که نوزاد را حامله می‌شود، اتفاق نمی‌افتند. در ۲۰ تا ۳۰ درصد از زوج‌های (زن و مرد) نابارور، شریک مرد مشکل باروری دارد. ۴۰ درصد دیگر از این زوج‌ها دارای عوامل ناباروری در هر دو طرف هستند
ناباروری مردان به ندرت دارای علائم است و بدون تست مایع منی که آزمایشی است که سلامت منی و اسپرم را اندازه گیری می‌کند، قابل مشاهده نمی‌باشد. مطمئن شوید که پزشک هر دو شریک می‌دانند که شما در حال تلاش برای باردار شدن هستید و هر دوی شما از نظر مشکلات باروری آزمایش شده‌اید.
ناباروری مرتبط با بالا رفتن سن
زنان بعد از ۳۵ سالگی، ممکن است مدت بیش‌تری طول بکشد تا باردار شوند. بسیاری از مردم فرض می‌کنند که اگر پریودهای منظم داشته باشند، همچنان باروری آن‌ها طبیعی است؛ اما این لزوما درست نیست. بالا رفتن سن بر کیفیت تخمک گذاری و همچنین کمیت آن موثر است. مردان پس از ۴۰ سالگی نیز ممکن است با مشکلاتی در باردار شدن مواجه شوند.
مسدود شدن لوله‌های فالوپ
مشکل در تخمک گذاری حدود ۲۵ درصد از موارد ناباروری زنان را تشکیل می‌دهد. در سایر موارد، زنان ممکن است دچار مسدود شدن لوله‌های فالوپ، ناهنجاری‌های رحمی یا اندومتریوز باشند و این مشکلات را تجربه کنند.
لوله‌های فالوپ راه بین تخمدان‌ها و رحم هستند. هنگامی که یک تخمک از تخمدان‌ها آزاد می‌شود، برآمدگی‌های مو مانند از لوله فالوپ، تخمک را به داخل می‌کشاند.
اسپرم باید از دهانه رحم و از طریق رحم به سمت بالا و به طرف لوله‌های فالوپ حرکت کند. لقاح در داخل لوله فالوپ اتفاق می‌افتد، جایی که اسپرم و تخمک در نهایت به یکدیگر می‌رسند.
اگر چیزی مانع از عملکرد صحیح لوله های فالوپ شود، یا اگر جای زخم مانع از تجمع اسپرم یا تخمک شود، قادر نخواهید بود که باردار شوید.
علل احتمالی زیادی برای مسدود شدن لوله‌های فالوپ وجود دارند. با این که برخی از افراد دچار لوله‌های فالوپ بسته شده درد لگن را تجربه می‌کنند، بسیاری دیگر هیچ علامتی ندارند.
فقط آزمایش باروری می‌تواند مشخص کند که آیا لوله‌های شما باز هستند یا خیر. هیستروسالپنگوگرام (HSG) یک روش برای استفاده تخصصی از اشعه ایکس است که برای تشخیص باز بودن لوله‌های فالوپ استفاده می‌شود. متخصص زنان و زایمان می‌تواند این آزمایش را درخواست دهد (شما به متخصص باروری برای این آزمایش نیاز ندارید).
اندومتریوز
آندومتریوز به حالتی گفته می‌شود که بافت آندومتر (که بافتی است که رحم را می پوشاند) مانند بافت خارج از رحم رشد می‌کند. تخمین زده می‌شود که تا ۵۰ درصد از افراد مبتلا به آندومتریوز برای باردار شدن مشکل خواهند داشت.
از جمله شایع ترین علائم آندومتریوز می‌توان پریودهای دردناک و درد لگن در زمان‌هایی علاوه بر قاعدگی را نام برد. با این حال، همه افراد مبتلا به اندومتریوز این علائم را ندارند. برخی از افراد تنها به عنوان بخشی از آزمایش‌های ناباروری متوجه می‌شوند که به اندومتریوز مبتلا بوده‌اند.
حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از زنان مبتلا به آندومتریوز هستند؛ اما این عارضه معمولاً به اشتباه تشخیص داده می‌شود یا به سادگی فراموش می‌شود. اندومتریوز را نمی‌توان با آزمایش خون یا سونوگرافی تشخیص داد. بلکه نیاز به جراحی لاپاراسکوپی تشخیصی دارد. به همین دلیل، تشخیص صحیح آن ممکن است ۴ تا ۱۱ سال از زمان بروز علائم طول بکشد.
بیماری‌ها و مشکلات پزشکی
اختلالات پزشکی و بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است باعث ایجاد ناباروری مردان و زنان شود. به عنوان مثال، عدم تعادل تیروئید یا دیابت تشخیص داده نشده می‌تواند باعث ناباروری شود. برخی از بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس نیز می‌توانند از دلایل ناباروری باشند.
با این که ارتباط آن از نظر علمی به طور کامل شناخته نشده است، اما اختلالات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی نیز با ناباروری مرتبط است.
همچنین عفونت مقاربتی (STI) تشخیص داده نشده نیز ممکن است باعث ناباروری شود. توجه داشته باشید که ممکن است هیچ علامت و نشانه‌ای مبنی بر داشتن آن بیماری مقاربتی نداشته باشید؛ اما همچنان به یکی از انواع آن مبتلا شده باشید.
مصرف داروهای خاص
ممکن است مصرف برخی از داروهای تجویزی بر باروری تاثیر منفی بگذارند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است که مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی، باردار شدن را دشوارتر می‌کند. بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۶، محققان به این نتیجه رسیدند: داده‌های ما نشان می‌دهند که مصرف داروهای ضد افسردگی ممکن است احتمال بارداری طبیعی زنان دارای سابقه افسردگی را کاهش دهند.
با این حال، توصیه می‌کنیم که هرگز بدون مشورت با پزشک خود، مصرف دارو را قطع نکنید. اگر نگرانی دارید که دارویی که برای شما تجویز شده ممکن است در باردار شدن شما تاثیر داشته باشد، با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است صلاح بداند که شما از داروی دیگری استفاده کنید، نوع دیگری از درمان را امتحان کند یا به شما اطمینان دهد که داروی مصرفی شما مشکلی ندارد.
عوامل موثر بر سبک زندگی
مصرف ماری جوانا، چه زمانی که به صورت تفریحی و چه برای اهداف پزشکی مصرف شود، ممکن است باروری را دچار مشکل کند. به همین ترتیب، مطالعات نشان می‌دهند که سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و مصرف مواد مخدر غیرقانونی، مانند کوکائین، اکستازی، کتامین و آمفتامین‌ها می‌توانند به بروز مشکلات باروری کمک کنند.
علاوه بر این، زندگی با استرس شدید یا مزمن، تجربه تروما یا داشتن بی خوابی و سایر مشکلات خواب ممکن است احتمال باروری را کاهش دهد.
اضافه وزن یا کمبود وزن نیز به طور قابل توجهی باعث اختلال در باروری می‌شوند.
ورزش بیش از حد یا اصلاً ورزش نکردن می‌تواند مشکلاتی را برای باردار شدن ایجاد کند. پیروی از یک برنامه برای رسیدن به وزن و سطح فعالیت بدنی سالم‌تر اغلب باعث افزایش احتمال باروری می‌شود.
ناباروری به دلایل ناشناخته
بین ۱۰ تا ۳۰ درصد از زوج‌های نابارور هرگز متوجه نمی‌شوند که چرا نمی‌توانند باردار شوند. این ناباروری غیر قابل توضیح یا به عبارت دقیق تر، بدون تشخیص نامیده می‌شود. بسیاری از پزشکان به این نکته اشاره می‌کنند که در واقعیت عارضه‌ای به نام ناباروری غیر قابل توضیح وجود ندارد، بلکه فقط مشکلات کشف نشده یا دلایل تشخیص داده نشده در این نوع بارداری‌ها وجود دارند.
با این حال، این واقعیت بر جای خود باقی می‌ماند که برخی از زوج‌ها پاسخی برای دلایل ناباروری دریافت نمی‌کنند. اما پاسخ نگرفتن و عدم تشخیص به این معنی نیست که شما نمی‌توانید درمان شوید. شما همچنان می‌توانید درمان ناباروری را دریافت کنید، حتی اگر تشخیص شما غیر قابل توضیح باشد.
به دنبال درمان باروری نیستید
اگر برای باردار شدن مشکل دارید، بدانید که کمک در دسترس است. بهترین روشی که با استفاده از آن می‌توانید متوجه شوید که آیا مشکلات باروری دارید، مشورت با پزشک متخصص زنان و زایمان است. چه برای اولین بار قصد بارداری داشته باشید، چه امیدوار هستید که پس از سقط جنین باردار شوید و چه قبلا باردار بوده‌اید اما اکنون برای باردار شدن مشکل دارید. پزشک می‌تواند شما را از نظر مشکلات باروری معاینه کند و شما را درمان نماید.
بسیاری از زوج‌ها آزمایش و درمان ناباروری را به عقب می‌اندازند و فکر می‌کنند که ابتدا باید «کمی بیش‌تر تلاش کنند». این کار اشتباه است. زیرا همانطور که گفته شد، بسیاری از علل ناباروری خاموش هستند و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. بنابراین هر چه زودتر کمک دریافت کنید، احتمال بیش‌تری وجود دارد که درمان‌های باروری برای شما مفید واقع شوند.
یکی دیگر از دلایلی که زوج‌ها گاهی اوقات آزمایش ناباروری را به تاخیر می‌اندازند این است که احساس می‌کنند و به نظر می‌رسد که در سلامت کامل به سر می‌برند. اما بسیاری از افرادی که مشکلات ناباروری دارند، علائم ظاهری یا علائم مشکل باروری را ندارند.
ممکن است یک سیکل قاعدگی ۲۸ روزه در دفترچه خود داشته باشید، اما این به این معنی نیست که در هنگام تلاش برای باردار شدن نتایج سریع و روان برای شما تضمین شود و به این معنی نیست که ممکن است مشکل باروری نداشته باشید.
سلامت شریک زندگی شما
اگرچه افراد تمایل دارند فرد دارای رحم را به دلایل تاخیر در بارداری و ناباروری سرزنش کنند، اما مشکلات باروری تبعیض قائل نمی‌شوند و هر دو جنسیت را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بنا به گفته متخصصان، از کل موارد ناباروری حدود ۴۰ درصد مربوط به مردان، ۴۰ درصد مربوط به زنان و ۲۰ درصد ترکیبی از هر دو می‌باشد. نقش هر دو جنسیت در دلایل ناباروری تقریبا مساوی است.
به عنوان مثال، همانطور که سن بالا می‌تواند بر باروری زنان و افراد دارای رحم تأثیر بگذارد، همچنین می‌تواند بر افراد دارای بیضه نیز تأثیر بگذارد. حجم و تحرک اسپرم که هر دو برای لقاح مهم هستند، با افزایش سن افراد کاهش پیدا می‌کند.
یک راه ساده برای این که فرد بتواند کیفیت اسپرم را بهبود بدهد این است که خواب سالم را در اولویت قرار دهد. تحقیقات نشان می‌دهد مردانی که کم‌تر از شش ساعت یا بیش‌تر از ۹ ساعت در شب می‌خوابیدند، نسبت به مردانی که هفت یا هشت ساعت در شب می‌خوابیدند، اسپرم‌های با کیفیت پایین‌تری داشتند.