چکاپ ناحیه و آلت تناسلی نوزادان پسر را جدی بگیرید!
بخشی از وظایف هر پدر و مادر مسئولیت‌پذیری توجه به سلامتی فرزندشان است. اطمینان از سلامتی نوزاد با انجام معاینات پزشکی و بالینی میسر میشود. اهمیت برخی از این معاینات تا جایی است که عدم توجه به آن‌ها ممکن است برای همیشه آینده و زندگی فرد را متاثر سازد. یکی از این معاینات مهم معاینه آلت تناسلی در نوزادان پسر است که بهتر است در همان ۲۴ ساعت اول تولد و سپس مطابق با نظر پزشک در ادوار بعدی انجام شود تا اگر مشکل یا ناهنجاری مشاهده شد در همان سنین نوزادی تشخیص داده شود و برای درمان اقدام شود. تیم پینو بیبی در این مقاله به بررسی اهمیت چکاپ آلت تناسلی نوزادان پسر پرداخته است. از شما دعوت می‌کنیم تا این مقاله مفید را مطالعه بفرمایید.
آیا نوزادان پسر نیاز به چکاپ آلت تناسلی دارند؟
همه نوزادان ۲۴ ساعت بعد از تولد نیاز به یکسری معاینات بالینی دارند. این معاینات به منظور اطمینان از وضعیت سلامتی نوزاد و تمام ارگان‌ها و اعضای بدن اوست. فرقی نمی‌کند نوزاد دختر باشد و یا پسر به هر صورت لازم است تا ۲۴ ساعت بعد از تولد نوزاد اقداماتی صورت بگیرد تا اگر به هر دلیلی نوزاد نقص یا بیماری دارد در همان بدو امر مشکل شناسایی و در جهت معالجه و بهبود آن اقدام کرد. پزشک دور سر، قد و وزن نوزاد را اندازه‌گیری می‌کند و اگر وزن و قد و اندازه دور سر نوزاد نرمال باشد، متخصص مربوط پوست، سر، گردن، قلب، ریه‌ها، شکم و اندام تناسلی را معاینه کرده و سیستم عصبی و رفلکس‌های نوزاد را نیز ارزیابی می‌کند. تست‌های غربالگری نوزادان نیز در طول معاینه انجام میشود. بدین ترتیب وضعیت سلامتی نوزاد به طور دقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت. یکی از معاینات مهم پزشکان مربوط به ناحیه تناسلی کودکان است. این موضوع در مورد نوزادان پسر از اهمیت بیشتری برخوردار است.
بسیاری از نقایص و ناهنجاری‌های مربوط به دستگاه تناسلی در مردان مربوط به اختلالات بدو تولد است که اگر همان ابتدا تشخیص داده می‌شدند ممکن بود در آینده هرگز زندگی فرد را تحت تاثیر قرار ندهند. این مشکلات ممکن است باعث ناباروری، مشکلات جدی دستگاه تناسلی و ادراری شود.
ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی در نوزادان پسر
ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی و ادراری نوزادان پسر عبارتند از:
- بیضه نزول نکرده
- کوچک آلتی
- هیپوسپادیاس
- اپیسپادیاس
- فتق مغبنی یا کشاله ران
که در ادامه به هر کدام از این بیماری‌ها و عارضه‌ها خواهیم پرداخت.
عارضه بیضه نزول نکرده
بیضه اندامی تخم مرغ شکل در دستگاه تناسلی مردان است که وظیفه آن تولید اسپرم و ترشح هورمون‌هایی مانند تستوسترون است. بیضه‌ها در زیر آلت جنسی قرار دارند و معمولاً دمای آن بین یک تا سه درجه از دمای بدن پایین‌تر است. بیضه‌ها زمانی که این ماهیچه‌های بدن منبسط می‌شوند از شکم فاصله می‌گیرند و برای تولید اسپرم آماده می‌شوند. بیضه‌ها درون محفظه‌ای قرار گرفته‌اند که به آن کیسه بیضه گفته میشود. کیسه بیضه وظیفه کنترل دمای بیضه را به عهده دارد. در شرایطی که دمای بدن زیاد است کیسه بیضه حالت شل و آویزان دارد که باعث دور شدن بیضه‌ها از شکم میشود و در شرایط سرما، کیسه بیضه منقبض میشود و به سمت بالا و زیر شکم نزدیک میشود و بدین ترتیب بدن به صورت هوشمند همواره دمای بیضه‌ها را متعدال نگه می‌دارد. متعادل نگه داشتن دمای کیسه بیضه نقش مهمی در باروری و فعالیت و عملکرد کارآمد اسپرم‌ها دارد.
طی دوران حاملگی، بیضه جنین در داخل شکمش رشد می‌کند. با نزدیک شدن به زمان تولد، بیضه‌ها با عبور از یک لوله مخصوص که به آن کانال مغبنی می‌گویند به داخل کیسه بیضه نزول پیدا می‌کنند. گاهی به دلایل مختلف ممکن است کیسه بیضه در نوزاد پسر از محوطه شکمی خارج نشود و به اصطلاح نزول کیسه بیضه رخ ندهد. این اتفاق در بین نوزادان نارس بیشتر دیده میشود. عدم نزول کیسه بیضه ممکن است مربوط به هر دو بیضه باشد و یا فقط یکی از بیضه‌ها دچار مشکل شود. بیضه‌های نزول نکرده کارکرد مناسبی ندارند و نمی‌توانند اسپرم تولید کنند.
در واقع مهم‌ترین چک آپ آلت تناسلی نوزدان مربوط به همین عارضه است لذا در خصوص این عارضه بیش از سایر موارد با هم گفتگو خواهیم کرد. اگر باردار هستید و قرار است یک پسر کاکل زری به دنیا بیاورید و یا خدا به شما یک گل پسر عنایت کرده است به شما توصیه می‌کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در این خصوص کسب نمایید. تیم پینو بیبی شما را به خواندن ادامه مقاله دعوت می‌کند.
اهمیت چکاپ بیضه‌های نوزاد تازه متولد شده
همانطور که توضیح دادیم عدم چکاپ آلت تناسلی و دستگاه تناسلی نوزاد می‌تواند در آینده زندگی او را تحت تاثیر قرار دهد. اگر وضعیت بیضه‌های نوزاد در همان بدو تولد مورد معاینه قرار نگیرد ممکن است به دلایل مشکلات بیضه در بزرگسالی فرزند شما قادر به تولید اسپرم نباشد و لذا ممکن است لذت پدر شدن را برای همیشه از فرزندتان سلب کنید. از این رو لازم است تا والدین در همان بدون تولد نوزاد را برای چکاپ بیضه نزد متخصص ببرند. متخصص اطفال وضعیت بیضه‌ها را از حیث طبیعی بودن شکل و جای آن‌ها درون کیسه بیضه نوزاد معاینه و چک خواهد کرد و در صورت مشاهده هر نوع نقص یا مشکلی درمان را از همان دوران نوزادی آغاز خواهد کرد تا صدمات بیشتری به نوزاد و آینده او وارد نشود.
اهمیت چکاپ بیضه‌های نوزادان زیر ۱ سال
عارضه بیضه نزول نکرده یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های مادرزادی در نوزادان پسر است که باید حتماً تا یکسالگی درمان شود. همانطور که اشاره شد نوزادان نارس (نوزادانی که زودتر از موعد مقرر متولد شده‌اند) و نوزادان کم‌وزن بیش از سایرین در معرض ابتلا به این عارضه هستند. خوشبختانه در بیشتر نوزادان بعد از ۳ تا ۶ ماه پس از تولد و طی فرایند رشد و تکامل نوزاد، کیسه‌های بیضه حرکت کرده و به سمت پایین می‌آیند اما اگر تا پایان یکسالگی این مشکل به خودی خود برطرف نشد نیاز است تا برای درمان این ناهنجاری اقدام کرد.
پیشتر گفتیم که بیضه‌ها در دوران جنینی و زمانی که جنین در رحم به سر می‌برد در داخل حفره شکمی و در مجاورت کلیه‌ها قرار دارند اما همزمان با رشد جنین و تولد نوزاد، کلیه‌ها به سمت بالا صعود کرده و در جایگاه نرمال خود قرار می‌گیرند در همین حین بیضه‌ها نیز از مجاورت کلیه‌ها خارج می‌شوند و در مسیری لوله مانند وارد لگن میشود. پس از آن بیضه‌ها در کشاله ران وارد کانال اینگوینال(Inguinal) می‌شوند تا در کیسه بیضه قرار گیرند.
ممکن است به دلایل مختلف که عمدتاً اختلالات هورمونی است، سیر حرکت بیضه‌ها به درون کیسه بیضه متوقف شود. در این شرایط ممکن است نوزاد یا بیضه نداشته باشد یا یکی از بیضه‌ها در کیسه بیضه موجود باشد. معمولاً پزشکان تا پایان یکسالگی صبر می‌کنند تا مشکل را سیستم بدن به خودی خود حل کند اما اگر مشکل حل نشد نیاز به درمان جدی است.
عوارض بیضه نزول نکرده در نوزادان چیست؟
اقدامات مربوط به درمان بیضه نزول نکرده باید تا قبل از یکسالگی و یا نهایت یک سال و نیم بعد از تولد انجام شود چرا که بعد از ۱۸ ماهگی تغییرات غیرقابل بازگشت در سلول‌های بیضه نزول نکرده رخ خواهد داد که این تغییرات در آینده ریسک ناباروری را افزایش خواهد داد. ممکن است بیضه نزول نکرده منجر به افزایش احتمال ریسک پیچ‌خوردگی طناب بیضه شود. متاسفانه عارضه پیچ‌خوردگی طناب بیضه یک مشکل بسیار حاد، جدی و دردناک است و پزشک فقط ۴ تا ۶ ساعت زمان دارد تا عارضه را تشخیص دهد و آن را اصلاح نمایند و اگر این فرصت طلایی از دست برود، بیضه از بین خواهد رفت. همانطور که گفتیم خطر وقوع چنین عارضه‌ای در نوزادانی که بیضه نزول نکرده دارند بسیار بیشتر از سایر نوزدان پسر است.
علاوه بر عارضه دردناک و وخیم پیچ‌خوردگی طناب بیضه، نوزادانی که بیضه نزول نکرده دارند بیش از سایر نوزادان در معرض ابتلا به سرطان بیضه هستند. از آنجا که این نوزادان به طور مادرزادی ساختمان جنسی مختل و ناکارآمدی دارند حدود ۶ تا ۱۰ برابر بقیه نوزادان در معرض ابتلا به سرطان بیضه هستند.
همانطور که پیشتر اشاره کردیم این نوزادان ممکن است به دلیل اختلال در عملکرد بیضه‌ها و یا حتی عدم وجود بیضه نابارور شوند، ناباروری به خصوص در شرایطی که هر دو بیضه مشکل دارند بسیار محتمل است و تقریباً در ۵۰ درصد موارد شخص دچار ناتوانی در تولید مثل خواهد شد. سلول‌های زایا تا پایان ۱.۵ سالگی قابلیت درمان دارند اما اگر سن نوزاد بیشتر شود دیگر نمی‌توان مشکل را به صورت قطعی درمان کرد. معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند که اگر نوزاد پسر تا ۶ ماهگی همچنان بیضه نزول نکرده داشت والدین برای درمان اقدام کنند تا پزشک فرصت کافی برای درمان داشته باشد و قبل از ورود نوزاد به ۱.۵ سالگی مشکل حل شده باشد.
نکاتی درباره چکاپ بیضه‌های نوزاد پس از تولد
پزشک نیاز به معاینه دقیق نوزاد دارد معمولاً شیوه درمانی اتخاذ شده، جراحی خواهد بود. گاهی ممکن است علاوه بر بیضه نزول نکرده طناب بیضه کوتاه باشد که در این صورت درمان و جراحی باید طی دو مرحله انجام شود. مرحله اول ممکن است در همان دوران نوزادی انجام شود و مرحله دوم جراحی به سنین بالاتر موکول میشود و بیضه به داخل کیسه بیضه هدایت میشود.
لازم است تا مرحله اول جراحی قبل از یکسالگی نوزاد انجام شود و بیضه در محل طبیعی خود داخل کیسه قرار گیرد. در نهایت باید کیسه بیضه نیز در محل اصلی خود جایی پایین‌تر از محوطه شکمی قرار گیرد تا دمای آن به حد مناسب یعنی بین یک تا ۳ درجه پایین‌تر از دمای بدن برسد. خنک بودن کیسه بیضه برای کارکرد موثر بیضه‌ها و در آینده برای فرایند اسپرم‌سازی بسیار حائز اهمیت است.
برخی والدین ممکن است از جراحی نوزاد در این سن ترس داشته باشند اما باید خاطر نشان کرد که شرایط کاملاً کنترل شده است و بی‌هوشی برای نوزاد عوارض خطرناک و وخیمی نخواهد داشت. متخصصان معتقدند که بدن نوزاد پس از ۶ ماهگی در برابر داروهای بی‌هوشی واکنشی مانند افراد بزرگسال خواهد داشت، بنابراین جای نگرانی نیست.
بیماری هیپوسپادیاس
هیپوسپادیاس (Hypospadias) یک نقص مادرزادی در پیشابراه است. این اختلال یکی از شایع‌ترین اختلالات آلت تناسلی است. در این ناهنجاری منجر به تشکیل نابجای سوراخ آلت تناسلی در قسمت پایین مجرای ادراری میشود که از آن به عنوان اختلال انسداد شیار مجرای ادرار نیز یاد میشود. این ناهنجاری ممکن است در سر آلت یا در وسط آلت تناسلی باشد. اگر این ناهنجاری درمان نشود می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:
- کودک امکان ادرار کردن در حالت ایستاده را ندارد.
- تنگی مجاری ادرار خواهد داشت.
- شکل ظاهری آلت خمیده و غیرطبیعی خواهد بود.
- ابتلا به عفونت ادراری در این افراد بیشتر است
- فرد در بزرگسالی نمی‌تواند رابطه جنسی برقرار کند و باروری او مختل خواهد شد.
روش درمان هیپوسپادیاس
درمان فقط از طریق جراحی است و معمولاً جراحی قبل از یکسالی و قبل از ختنه انجام میشود. طی جراحی وضعیت ظاهری آلت و دستگاه تناسلی بهبود می‌یابد و مجرای خروج ادرار اصلاح میشود.
بیماری اپیسپادیاس
اپیسپادیاس (Epispadias) نسبت به هیپوسپادیاس نادرتر است. این اختلال ممکن است با احتمال بسیار کم در دختران نیز رخ دهد. در این حالت منفذ خروجی مجرای ادرار در بالای آلت تناسلی مرد یا کلیتوریس زن قرار می‌گیرد. این ناهنجاری مادرزادی در واقع باز شدن مجرای ادرار در یک جای غیرطبیعی است. در پسران مبتلا به این بیماری، مجرای ادرار به جای نوک آلت تناسلی در بالای آن باز میشود و فضای بین این دهانه و نوک آلت تناسلی مثل یک شیار به نظر می‌رسد. بیماری اپیسپادیاس نه تنها بر روی ظاهر آلت تناسلی بلکه بر عملکرد تخلیه ادرار و سیستم تناسلی نیز تاثیر منفی خواهد داشت.
روش درمان اپیسپادیاس
روش درمان این بیماری نیز عمل جراحی است. ممکن است فرد به بیش از یک عمل جراحی نیاز داشته باشد. بنابراین بهتر است به محض تشخیص بیماری برای درمان اقدام کرد تا از روند پیشرفت عارضه جلوگیری شود و در جراحی در سنین پایین صورت بگیرد.
میکروپنیس یا کوچک بودن آلت تناسلی
این اختلال بسیار نادر است و ممکن است هم در نوزادان دختر و هم در نوزادان پسر رخ دهد. این اختلال مربوط به اسکرتوفی مثانه (مثانه در خارج از بدن جنین رشد می‌کند) یا ناهنجاری‌هایی در ناحیه مجرای ادراری است. معمولاً اندازه آلت تناسلی در یک نوزاد ۶ ماهه کمتر از ۱.۹ سانتی‌متر است. در این عارضه آلت تناسلی نوزاد از نظر ساختاری طبیعی است ولی اندازه آن به صورت غیرعادی کوچک است. کوچکی آلت تناسلی ممکن است به دلیل ناهنجاری‌های ژنتیکی یا اختلالات هورمونی باشد. درمان این عارضه به شدت وابسته به عوامل زیر است:
- سن نوزاد
- سلامت عمومی نوازد
- شدت عارضه
- تحمل نوزاد در برابر برخی داروها، روش‌ها و درمان‌ها
روش درمان عارضه میکروپینس
اگر عارضه در همان سنین نوزادی تشخیص داده شود متخصص می‌تواند با هورمون تراپی مشکل را تا حدود زیادی برطرف کند. در این روش درمانی با تزریق هورمون به نوزاد، باعث تحریک رشد آلت تناسلی می‌شوند. اگر هورمون درمانی مشکل را برطرف نکند نیاز به عمل جراحی است. جراحی در نوزادان و کودکان بسیار پیچیده است اما ارزش ریسک کردن را دارد، گاهی نیز والدین ترجیح می‌دهند که جراحی را به دوران بزرگسالی فرزندشان موکول کنند. اما باید توجه داشت چنین اقدامی ممکن است صدمات روحی شدید به فرد وارد کند. به طور معمول انجام عمل‌های جراحی ناحیه تناسلی در سنین پایین عوارض روحی و روانی بسیار کمتری خواهند داشت.
فتق مغبنی یا کشاله ران
مرز مشترک بین ران و شکم، ناحیه مغبنی یا اینگوینال گفته میشود. از زیر رباط مغبنی اعصاب، عروق و عضلات عبور می‌کنند و از روی رباط مغبنی طناب اسپرم می‌گذرد. به فتق‌هایی که دهانه آن‌ها بالای رباط مغبنی قرار دارند، فتق مغبنی گفته میشود. فتق معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که ارگان داخلی از بدن به علت ضعف و پارگی عضلات یا دیواره بافت اطراف آن جابه‌جا شود و در جایگاه غیرطبیعی قرار گیرد. در این حالت ممکن است بیضه‌ها بزرگ و متورم شوند.
روش درمان فتق مغبنی یا کشاله ران
درمان این عارضه فقط با عمل جراحی است و بعد از عمل جراحی بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد تا دوران نقاهت را به سلامت پشت سر بگذارد.