آیا الگوی خواب نوزادان قابل تغییر است؟
نوزادان نیاز اساسی و حیاتی به خواب دارند. خواب به تکمیل فرایند رشد نوزاد کمک می‌کند و بدن او را برای ورود به مرحله‌های بعدی زندگی آماده می‌کند. در هفته‌های اولیه تولد، نوزاد خواب نامنظمی دارد و بیشتر زمان روز را خواب است. شب‌ها ۳ تا ۴ بار از خواب بیدار می‌شود و با گریه خود بقیه اعضای خانواده را نیز بیدار می‌کند و بیش از همه مانع خواب آرام مادر خواهد بود. کم‌خوابی والدین چالش‌های زیادی را در زندگی آن‌ها ایجاد خواهد کرد و فعالیت روزانه آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. تیم پینو با دغدغه‌های شما والدین به خوبی آشناست پس با خواندن این مقاله تفاوت روز و شب را به نوزاد خود بیاموزید و خواب شبانه آرامی را تجربه کنید. تیم پینو بیبی خواب آرامی را برای شما والدین عزیز و نوزاد دلبندتان آرزومندیم.
الگوهای خواب نوزادان
وقتی باردار هستید، ممکن است بزرگی شکم، اضافه وزن و دردهای عضلانی یک دل سیر خوابیدن را برای‌تان به یک حسرت بدل کند و برای تولد نوزادتان ثانیه‌شماری کنید به امید این که بعد از تولد نوزاد از شر دردها و شکم بزرگ خلاص خواهید شد و باز می‌توانید حداقل یک خواب راحت شبانه را تجربه کنید اما واقعیت چیز دیگری است. تولد نوزاد چالش‌های جدید به همراه خواهد داشت. نوزاد الگوی خواب منظمی ندارد و ممکن است ۴ یا ۵ بار در طول شب مجبور شوید که برای رسیدگی به نوزادتان از خواب شیرین دل بکنید. در این مقاله الگوهای خواب نوزادان را بررسی می‌کنیم. تیم پینو بیبی هر آنچه باید در مورد خواب نوزادان را در نظر داشته باشید در این مقاله گردآوری کرده است. با تیم پینو بیبی همراه باشید تا با رعایت اصول گفته شده هر چه سریع‌تر خواب آرام شبانه را دوباره تجربه کنید.
الگوی خواب نوزادان غیرقابل پیش‌بینی است
حتماً این جمله را از مادران و پدرانی که تازه صاحب فرزند شده‌اند زیاد شنیده‌اید که: «نوزاد هنوز شب و روز خود را پیدا نکرده است». خواب‌آلودگی و خستگی والدین با ورود نوزاد به خانه کاملاً مشهود است و عمده شکایت والدین در بدو ورود نوزاد بهم ریختن نظم برنامه خواب است. واقعیت این است که نوزاد حقیقتاً تفاوت روز و شب را نمی‌داند و اسلحه‌ای جز گریه کردن و خبردار کردن والدین برای رسیدگی به خود ندارد. نوزادان بیشتر طول شبانه روز را خواب هستند اما این خواب پیوسته و مداوم نیست و هر یکی، دو ساعت از خواب بیدار می‌شوند. نوزادان به طور متوسط بین ۱۷ تا ۱۸ ساعت در شبانه‌روز خواب هستند. نکته عجیب این که نوزادان به بیداری در شب تمایل بیشتری دارند تا در طول روز و این همان‌جایی است که والدین را کلافه می‌کند.
الگوی خواب نوزادان
به طور کلی متخصصان با بررسی سیستم مغزی و پالس‌های سیستم عصبی نوزادان الگوی خواب نوزادان را به چند مرحله مختلف تقسیم می‌کنند:
در فاز اول نوزاد شروع به خوابیدن می‌کند. در فاز بعدی نوزاد دست و پای خود را تکان می‌دهد و حرکت مردمک چشم از پشت پلک‌های بسته نوزاد قابل مشاهده است. از این مرحله خواب به عنوان «خواب رم» نام برده می‌شود. در این مرحله ممکن است نوزاد سریع نفس بکشد و ریتم تنفس بالایی داشته باشد. ریتم تنفس نوزاد در این مرحله شامل یک دقیقه تند تند نفس کشیدن و یک دقیقه تنفس عادی خواهد بود. در مرحله بعدی نوزاد وارد فاز خواب سبک می‌شود، عادی نفس می‌کشد و کمتر بدن خود و چشمانش را تکان می‌دهد. در فاز آخر حرکات بدنی نوزاد کاملاً متوقف می‌شود و نوزاد بی‌حرکت به یک خواب عمیق فرو می‌رود.
راهکارهایی برای ایجاد عادت مطلوب خوابیدن در نوزادان
برخی والدین گمان می‌کنند که نمی‌توان الگوی خواب نوزادان را تغییر داد و برنامه خواب نوزدان را تنظیم نمود. بسیاری از والدین با فرض این که نوزادان هنوز برای آموزش و یادگرفتن تکامل روحی و ذهنی پیدا نکرده‌اند، دوران نوزادی و کودکی فرزندشان را با کمبود خواب و خستگی سپری می‌کنند و این دلداری را به خود می‌دهند که رفته‌رفته کودک، بزرگ می‌شود و الگوی خوابش تغییر خواهد کرد. اما نوزادان حتی در دوره جنینی نیز آموزش‌پذیر هستند و به رویه‌های زندگی والدین و اطرافیان خو می‌کنند. نوزادان به چگونگی رفتار والدین عادت می‌کنند و گاهی این عادات تا پایان عمر با فرد باقی می‌ماند. در اینجا چند راهکار ساده را برای شما والدین عزیز تشریح خواهیم کرد تا زجر بی‌خوابی کشیدن و رنج بیدار ماندن را برای شما بکاهیم.
- برنامه روزانه نوزاد را فعال‌تر کنیم
نیاز غریزی و طبیعی نوزادان به خواب باعث می‌شود که نوزادان بیشتر زمان شبانه روز را خواب باشند. این میزان خواب برای رشد نوزاد ضروری و حیاتی است. خواب نوزادان سبب تکمیل سیستم عصبی نوزاد می‌شود و به رشد اندام‌ها و ارگان‌های بدن کمک می‌کند، فعالیت قلب و عروق را تنظیم می‌کند و جسم نوزاد را برای ورود به مرحله کودکی تقویت می‌کند و استحکام می‌بخشد. بنابراین نمی‌توان توقع داشت که نوزاد شما کمتر از سایر نوزادان بخوابد. اما نوزادان نیز مانند بقیه انسان‌ها بعد از یک روز پرمشغله خواب عمیق‌تری خواهند داشت پس لازم است در طول روز و ساعاتی که نوزاد بیدار است او را هوشیار نگه دارید. با او صحبت کنید، برای او شعر بخوانید و با او بازی کنید. او را در معرض نور خورشید قرار دهید و برای او موسیقی‌های شاد و ریتمیک پخش کنید. به آرامی دست و پای او را تکان دهید. در انجام این کارها زیاده‌روی نکنید.
- نسبت به خواب روزانه نوزاد حساس باشید
در پاراگراف قبلی نکته‌ای به شما والدین عزیز توصیه شد اما در انجام آن افراط نکنید. نوزدان به هر صورت به چرت‌های روزانه نیاز دارند و اگر فرصت خواب‌های کوتاه روزانه از آن‌ها سلب شود ممکن است خستگی بیش از حد علاوه بر تاثیر منفی بر رشد نوزاد مانع خوابیدن آرام او به هنگام شب می‌شود. فراموش نکنید نوزادان قادر به بیدار ماندن بیش از دو ساعت متوالی نیستند پس اگر از بیدار شدن نوزادتان نزدیک به دو ساعت گذشته است او را به حال خود رها کنید تا به آرامی به خواب رود.
- تفاوت روز و شب را به نوزاد خود بیاموزید
- همانطور که گفته شد نوزادان معمولاً شب‌زنده‌دار هستند و بیشتر تایم روز را خواب هستند و شب‌ها زمان بیشتری بیدار می‌مانند. در روزهای ابتدایی تولد، کاری از دست شما برنمی‌آید اما بتدریج می‌توانید با انجام یکسری کارها تفاوت روز و شب را به نوزاد خود بیاموزید. توصیه‌های زیر را به کار ببندید تا رفته‌رفته نوزاد دلبندتان فرق بین شب و روز را درک کند.
- طی روز که نوزاد بیدار است؛ با او صحبت کنید و او را مرکز توجه قرار دهید. با او بازی کنید و از اطرافیان بخواهید که با صحبت کردن با نوزاد به او توجه بیشتری بکنند.
- اتاق خواب نوزاد را در طول روز پرنور و روشن نگه دارید.
- موقع خواب روزانه نوزاد سعی نکنید که خانه را آرام کنید. وجود سرو صدا به نوزاد خواهد آموخت که روز، زمان فعالیت و تحرک است. محل خواب روزانه نوزاد باید از محل خواب شبانه متفاوت باشد تا نوزاد بتدریج تفاوت بین خواب شب و چرت روزانه را دریابد.
- معمولاً نوزادان عادت دارند که به هنگام شیر خوردن، بخوابند، سعی کنید این عادت را از سر او بیاندازید این کار هم باعث می‌شود که به بهداشت دهان و دندان او آسیب برساند و هم این که باعث می‌شود مدت زمان بیشتری در طول روز بخوابد. موقع شیردادن در روز به نوزاد با او صحبت کنید و با قربان صدقه رفتن و بازی او را سرگرم کنید.
- شب‌ها نور محیط را کم کنید و سعی کنید سر و صدای اضافی منزل را بکاهید. زمانی که شب‌ها نوزاد از خواب بیدار می‌شود فقط نیاز او را برطرف کنید و از بازی کردن و صحبت کردن با او پرهیز کنید.
- برای نوزاد یک محل خواب معین تعیین کنید و قبل از اینکه نوزاد به خواب عمیق فرو برود، نوزاد را در محل خوابش قرار دهید.
- از همان هفته‌های نخست زندگی سعی کنید که برای نوزاد یک برنامه خواب منظم تهیه کنید. پایبندی به این برنامه خواب موجب می‌شود تا نوزاد به این برنامه عادت کند. این برنامه می‌تواند برای تمام عمر برای فرزند شما موثر و مفید باشد. در حوالی یک ساعت معین روتین‌های خواب برای نوزاد در نظر بگیرید. یک لباس راحتی تن نوزاد کنید، نور محیط را کم کنید، سعی کنید فضا را آرام و ساکت کنید، شروع به خواندن لالایی بکنید و نوزاد خود را ببوسید و حتی به او شب بخیر بگویید. می‌توانید یک ساعت مانده به ساعت خواب شبانه نوزاد را استحمام کنید و یا با روغن بدن او را ماساژ دهید. این کارها بدن او را ریلکس می‌کند و نوید آمدن شب برای او خواهد بود. شاید عجیب به نظر برسد اما نوزاد بعد از مدتی به این روتین‌های شبانه عادت خواهند کرد و شب‌ها خواب بیشتری خواهد داشت. علاوه بر تعیین ساعت مشخص برای خوابیدن شبانه، صبح‌ها هم نوزاد را در ساعت معینی به آرامی از خواب بیدار کنید اگر نوزاد تمایل به خواب بیشتر داشت او را به حال خود رها کنید تا بخوابد اما سعی نکنید که محیط را ساکت کنید و یا اتاق را تاریک نگه دارید. شاید در چند هفته اول نوزاد به این کار شما واکنشی نشان ندهد اما بعد از مدتی به بیدار شدن در یک ساعت معین عادت می‌کند.
با به کاربستن این راهکارها نوزاد بتدریج تفاوت بین شب و روز را خواهد آموخت و شب‌ها خواب طولانی‌تر و آرام‌تری خواهد داشت. فراموش نکنید که بعد از مدتی با نوعی حس مادرانه و پدرانه و اُخت شدن با نوزاد، او و خواسته‌هایش را بیشتر درک و حس می‌کنید و خواهید فهمید نوزاد چه زمانی نیاز به خواب دارد.
چند نکته کلیدی در مورد خواب نوزادان
- از شما خواستیم تا به عنوان والدین سعی کنید تا تفاوت شب و روز را به نوزادتان بیاموزید اما فراموش نکنید این بدان معنا نیست که اگر نوزاد نیمه‌های شب بیدار شد و شروع به گریه کرد، نسبت به او بی‌تفاوت باشید و با خود تصور کنید بعد از مدتی گریه و بی‌توجهی خواهد خوابید. نوزادان نیازهایی دارند که تنها با گریه کردن قادر به ابراز آن‌ها هستند و هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌اند که صرفاً برای جلب توجه و بی‌دلیل بخواهند از خواب بیدار شوند و مانع خواب والدین‌شان شوند.
- یک الگوی معین و جالب در رابطه با خواب نوزادان وجود دارد. این الگو مربوط به نیاز نوزاد به خواب و رابطه مستقیم آن با تغذیه است. معده نوزادان بسیار کوچک است و هر چند ساعت نیاز به تغذیه دارند. حتماً شنیده‌اید که تا وقتی وزن کودک ۴ کیلوگرم است نمی‌تواند بیشتر از ۴ ساعت بخوابد و ۴ ساعت یکبار نیاز به خوردن شیر دارد.
- قنداق کردن نوزاد به خواب آرام او کمک می‌کند. قنداق‌پیچ کردن نوزادان باعث می‌شود نوزادان حسی شبیه قرارگیری در رحم مادر را تجربه کنند. قنداق کردن باعث ایجاد حس آرامش و امنیت در نوزاد می‌شود. همچنین قنداق کردن مانع از واکنش‌های حرکتی نوزاد می‌شود بنابراین نوزادان خواب عمیق‌تری را تجربه می‌کنند.
- به خواسته‌های نوزاد خود واقف باشید. سعی کنید شب‌ها در ساعات معینی که برای خواب او در نظر گرفته‌اید به او شیر بدهید. قبل از خواب، وضعیت پوشک نوزاد را بررسی کنید و اگر نیاز به تعویض دارد، پوشک را تعویض کنید.
- دمای محیط خواب نوزاد را با دقت چک کنید. گاهی ممکن است سرما یا گرمای شدید باعث خواب آشفته نوزاد شود و در حالی که کاملاً سیر است و پوشکش را هم خیس نکرده، بی‌تابی کند و مانع خواب شما شود، در این مواقع اگر درد کولیک یا رفلاکس او را اذیت نکرده باشد لازم است دمای محیط حتماً چک شود.
- اگر از سینه خود به نوزاد شیر می‌دهید به تناسب مواد غذایی که می‌خورید دقت کنید هر غذایی که ممکن است خواب شما را آشفته سازد قطعاً بر خواب نوزاد شما نیز تأثیر نامطلوب خواهد داشت.
- در آغوش گرفتن نوزاد برای ایجاد حس امنیت و احساس آرامش نوزادان بسیار لازم است. والدین با در آغوش کشیدن نوزاد مهر و محبت خود را به او ابراز می‌کنند اما توصیه می‌شود برای خواباندن نوزاد از بغل کردن او خودداری کنید. فراموش نکنید نوزاد در حال یادگیری است و ممکن است این عادت در سنین کودکی برای شما دردساز شود. همچنین نوزادانی که عادت دارند در آغوش والدین خود بخواب بروند در سنین کودکی جدا کردن محل خواب آن‌ها از والدین‌شان کار طاقت‌فرسای خواهد بود. مراقب باشید که نوزاد را به چه چیزهایی عادت می‌دهید.
- نشانه‌های خواب نوزاد خود را بشناسید. نوزدان وقتی خواب‌آلود هستند خمیازه می‌کشند، چشمان خود را مالش می‌دهند، گوش خود را می‌کشند و کلافه به نظر می‌رسند. در چنین شرایطی به نوزاد اجازه دهید تا بخوابد و از صحبت کردن و بازی با او خودداری کنید.
