در صورتی که نگران این باشید که شیر مادر کافی برای نوزادتان تولید نمی‌کنید، بهتر است بدانید که تنها نیستید. داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نشان می‌دهد که تقریباً ۷۵ درصد از مادران تازه، شیردهی را به نوزادان خود شروع می‌کنند، اما بسیاری از آنها در چند ماه اول به طور جزئی یا کامل آن را متوقف می‌کنند. یکی از شایع ترین دلایل این امر نگرانی از تولید ناکافی شیر و تلاش برای افزایش شیر مادر است.
برای بسیاری از زنان، شیر مادر به مقدار مناسب و کافی است. با این حال اگر نیاز به افزایش تولید شیر مادر دارید، راه هایی برای انجام آن وجود دارد.
آیا به دنبال راه‌های طبیعی برای افزایش شیر مادر هستید؟ به جای درستی آمده‌اید! در این راهنمای جامع، ما درمان‌های خانگی آزمایش شده و واقعی را بررسی می‌کنیم که می‌توانند به تقویت شیردهی شما کمک کنند تا اطمینان حاصل کنید که کودک شما مواد غذایی مورد نیاز خود را از شیر شما دریافت می‌کند. برای یادگیری چگونگی افزایش شیر مادر با استفاده از چندین روش مبتنی بر تجربه و برخی از روش‌هایی که مادران قرن‌ها از آنها استفاده کرده‌اند، ادامه مطلب را بخوانید.
چگونه تولید شیر مادر را افزایش دهیم؟
موارد زیر مواردی هستند که می توانید برای افزایش تولید شیر مادر انجام دهید. این که چقدر طول می‌کشد تا میزان شیر شما افزایش یابد، بستگی به این دارد که میزان شیر شما در ابتدا چقدر کم بوده است و چه چیزی در کاهش تولید شیر مادر نقش داشته است. بسیاری از این روش‌ها، اگر قرار است برای شما مفید باشند، باید ظرف چند روز تاثیر خود را بگذارند.
بیش‌تر شیر بدهید
به دفعات شیر دهید و به کودک خود اجازه دهید تصمیم بگیرد که چه زمانی شیر خوردن را متوقف کند.
هنگامی که کودک سینه شما را می‌مکد، هورمون‌هایی در بدن مادر ترشح می‌شوند که سینه‌های شما را برای تولید شیر تحریک می‌کنند. این همان رفلکس “آزاد سازی شیر” است. رفلکس شیر دهی به زمانی گفته می‌شود که ماهیچه‌های سینه شما منقبض می‌شوند و شیر را از طریق مجاری حرکت می دهند، که مدت کوتاهی پس از شروع شیردهی نوزاد اتفاق می‌افتد. هر چه بیش‌تر به نوزاد خود شیر بدهید، سینه‌های شما شیر بیشتری تولید می‌کنند.
شیر دادن به نوزاد جدیدتان به تعداد ۸ تا ۱۲ بار در روز می‌تواند به ایجاد و حفظ تولید شیر کمک کند؛ اما این بدین معنا نیست که تعداد تغذیه بیش‌تر یا کم‌تر نوزاد نشان دهنده مشکل در شیر دهی شما می‌باشد.
شیر خود را بین تغذیه نوزاد پمپ کنید
پمپاژ شیر مادر بین دفعات شیردهی نیز می‌تواند به افزایش تولید شیر مادر کمک کند. گرم کردن سینه‌ها پیش از پمپاژ می‌تواند به شما کمک کند تا راحت‌تر باشید و شیر خود را راحت‌تر پمپاژ کنید. سعی کنید شیر خود را در فرصت‌های زیر پمپاژ کنید:
- بعد از شیر دادن به نوزاد، هنوز شیر باقی مانده است.
- کودک شما یک وعده از خوردن شیر خودداری کرده است.
- کودک شما برای تغذیه از بطری شیشه شیر حاوی شیر مادر از پیش دوشیده شده یا شیر خشک تغذیه می‌کند.
از هر دو طرف شیر بدهید
در هر بار شیر دهی به کودک خود از هر دو سینه شیر بدهید. اجازه دهید نوزادتان از سینه اول شیر بخورد تا زمانی که شیردهی آن کاهش یابد یا شیردهی آن متوقف شود. تغذیه نوزاد از هر دو سینه مادر می‌تواند به افزایش تولید شیر کمک کند. پمپاژ شیر به طور هم زمان از هر دو سینه نیز طبق منابع معتبر برای افزایش تولید شیر و در نتیجه محتوای چربی بالاتر در شیر موثر است.
استفاده از کوکی شیردهی
می‌توانید کوکی‌های شیردهی را در فروشگاه‌ها و به صورت آنلاین در آمازون پیدا کنید یا خودتان آن را درست کنید. در حالی که هیچ تحقیقی در مورد کوکی های شیردهی به طور خاص در دسترس نیست، برخی از مواد تشکیل دهنده آن با افزایش شیر مادر مرتبط هستند. این غذاها و گیاهان حاوی مواد محرکی برای تحریک تولید شیر مادر هستند که ممکن است شیردهی را تقویت کنند. البته تحقیقات بیشتری در مورد تاثیر این کوکی‌ها مورد نیاز است. برخی از این موارد شامل موارد زیر می‌باشند:
- جو کامل
- جوانه گندم
- مخمر آبجو
- کنجاله بذر کتان
دستور العمل ساده کوکی برای افزایش شیر مادر
عناصر
- ۲ لیوان آرد سفید
- ۲ فنجان جو دوسر
- ۱ قاشق غذاخوری و جوانه گندم
- ۱/۴ فنجان مخمر آبجو
- ۲ قاشق غذاخوری کنجاله بذر کتان
- ۱ فنجان کره نرم شده
- ۳ عدد زرده تخم مرغ
- شکر سفید ۱/۲ پیمانه
- شکر قهوه ای ۱/۲ پیمانه
- ۱/۴ فنجان آب
- ۱ ۱/۲ قاشق چای خوری عصاره وانیل خالص
- ۱ قاشق چایخوری جوش شیرین
- ۱/۲ قاشق چای خوری نمک
دستورالعمل
- فر را با دمای ۱۷۵ درجه سانتی گراد گرم کنید.
- کنجاله بذر کتان را با آب در یک کاسه کوچک مخلوط کنید و بگذارید حداقل ۵ دقیقه خیس بخورد.
- کره و شکر سفید و قهوه‌ای را در یک کاسه بزرگ مخلوط کنید. زرده تخم مرغ و عصاره وانیل را اضافه کنید. با حرارت ملایم به مدت ۳۰ ثانیه یا تا زمانی که مواد با هم ترکیب شوند هم بزنید. آرد بذر کتان و آب را هم بزنید.
- در یک کاسه جداگانه آرد، جوش شیرین، مخمر آبجو، جوانه گندم و نمک را مخلوط کنید. به این مخلوط کره را اضافه کنید و فقط تا زمانی که ترکیب شود هم بزنید. جو را در آن خرد کنید.
- خمیر را به صورت گلوله‌های کوچک درست کنید و با فاصله از یکدیگر روی یک سینی پخت کیک قرار دهید.
- به مدت ۱۰ تا ۱۲ دقیقه یا تا زمانی که لبه‌ها شروع به طلایی شدن کنند، مخلوط را بپزید. اجازه دهید کوکی‌ها به مدت ۱ دقیقه روی سینی فر باقی بمانند. کوکی را روی یک توری سیمی خنک کنید.
غذاها، گیاهان دارویی و مکمل های مناسب برای افزایش شیر مادر
به گفته بنیاد تغذیه با شیر مادر کانادا، غذاها و گیاهان دیگری نیز وجود دارند که ممکن است تولید شیر مادر را افزایش دهند. برخی از آنها مانند شنبلیله در کم‌تر از هفت روز بر افزایش شیر مادر اثر می‌گذارند. این غذاها و گیاهان شامل موارد زیر می‌باشند:
- سیر
- زنجبیل
- زغال اخته
- رازیانه
- مخمر آبجو
- گیاه دارویی خار مبارک
- اسپیرولینا
- دانه شنبلیله
- چوبک خوراکی
- دانه زیره سبز
- دارچین
- عدس قرمز
- هویج و چغندر
- ریحان
- بادام‌ها
- شیر
- آب
همیشه قبل از مصرف مکمل جدید با پزشک خود صحبت کنید، به خصوص در هنگام شیردهی. زیرا حتی برخی از داروهای طبیعی نیز می‌توانند در بدن عوارض جانبی ایجاد کنند. توجه به این نکته مهم است که اگر چه این غذاها ممکن است به افزایش تولید شیر کمک کنند، اما باید در حد اعتدال و به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل مصرف شوند.
غذاهایی که در دوران شیردهی باید از آنها اجتناب کرد
برخی از غذاها مانند غذاهای تند، کافئین، الکل و برخی گیاهان دارویی می‌توانند باعث کاهش شیر مادر یا ایجاد ناراحتی برای نوزاد شوند. بنابراین بهتر است در دوران شیردهی از مصرف آنها اجتناب کنید.
دلایل کمبود شیر مادر
عوامل متعددی وجود دارد که می‌توانند با رفلکس افت و کاهش شیر تداخل کند. این عوامل شامل موارد زیر می‌باشند:
عوامل عاطفی
اضطراب، استرس و حتی خجالت می‌تواند با آزاد شدن شیر تداخل کند و باعث شود شیر مادر کم‌تری تولید شود. ایجاد یک محیط خصوصی و آرامش بخش برای شیردهی و ایجاد تجربه لذت بخش و بدون استرس می تواند به افزایش تولید شیر مادر کمک کند. یکی از ۱۰ روش زیر را برای کاهش استرس امتحان کنید.
مشکلات پزشکی
برخی از مشکلات پزشکی ممکن است در تولید شیر اختلال ایجاد کنند. این شرایط شامل موارد زیر می‌باشند:
- فشار خون بالا ناشی از بارداری
- دیابت
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- داروهای خاص
- داروهایی مانند داروهای سینوس و آلرژی و انواع خاصی از داروهای کنترل بارداری هورمونی که حاوی سودوافدرین هستند، ممکن است تولید شیر مادر را کاهش دهند.
سیگار و الکل
سیگار کشیدن و نوشیدن مقادیر متوسط تا سنگین الکل می‌تواند تولید شیر مادر را کاهش دهد.
سابقه جراحی سینه
نداشتن بافت غدد کافی به دلیل جراحی سینه، مانند کوچک کردن سینه، برداشتن کیست سینه یا ماستکتومی می‌تواند در شیردهی اختلال ایجاد کند. جراحی سینه و سوراخ کردن نوک پستان می‌تواند به اعصابی که با تولید شیر مادر مرتبط هستند آسیب برساند.
چگونه بفهمیم که به افزایش شیر مادر نیازی نیست؟
ممکن است نگران باشید که میزان شیر شما کم باشد، اما تولید کم شیر مادر آنقدر رایج نیست که فکر می‌کنید. بر اساس منابع معتبر، اکثر مادران بیش از یک سوم بیش‌تر از نیاز نوزادانشان شیر تولید می‌کنند. دلایل زیادی وجود دارد که کودک شما ممکن است گریه کند، سر و صدا کند یا حواسش پرت به نظر برسد، اما بعید است که دلیل آن کم بودن حجم شیر شما و گرسنگی باشد. دندان در آوردن، دل درد یا حتی فقط خستگی می‌تواند باعث بی قراری نوزاد شود. همچنین با بزرگ شدن نوزاد، حواس او راحت تر پرت می‌شود. این شرایط می‌تواند در شیردهی به نوزاد اختلال ایجاد کند و باعث شود وقتی می‌خواهید به او شیر بدهید، از شیر خوردن دوری کند.
نیازهای هر نوزاد با دیگری متفاوت است. اکثر نوزادان تازه متولد شده به ۸ تا ۱۲ بار شیر خوردن در ۲۴ ساعت، برخی حتی بیش‌تر، نیاز دارند. همانطور که کودک شما بزرگ‌تر می‌شود، به طور موثرتری نیز تغذیه می‌کند. این به این معنی است که اگر چه زمان شیر دهی بسیار کوتاه‌تر است، اما نوزاد می‌تواند در مدت زمان کم‌تری شیر بیشتری دریافت کنند. سایر نوزادان دوست دارند مدت طولانی تری درنگ کنند و شیر بخورند، اغلب تا زمانی که جریان شیر تقریباً متوقف شود. هر دو حالت خوب و مناسب به شمار می‌رود. اجازه دهید کودک به میل خود تا هر زمانی که می‌خواهد شیر بخورد و تا زمانی که خود نوزاد توقف نکرده است، به او شیر بدهید.
تا زمانی که کودک شما همانطور که از او انتظار می‌رود وزن اضافه می‌کند و نیاز به تعویض پوشک منظم دارد، به این معنی است که احتمالاً شیر کافی تولید می‌کنید. هنگامی که کودک شما به اندازه کافی شیر دریافت می‌کند، موارد زیر شامل حال وی می‌شوند:
- همانطور که انتظار می‌رود وزن نوزاد افزایش می‌یابد. یعنی نوزاد تا ۴ ماهگی در هر هفته بین ۱۵۵ تا ۲۰۰ گرم وزن می‌گیرد.
- نوزاد تا ۴ روزگی هر روز سه یا چهار مدفوع داشته باشد.
- نوزاد دو پوشک خیس در طول ۲۴ ساعت در روز دوم پس از تولد و شش یا بیش‌تر پوشک خیس بعد از روز پنجم داشته باشد.
معاینات منظم با پزشک اطفال به تعیین این که آیا شیر شما ممکن است کم باشد یا اینکه کودک شما سوء تغذیه دارد یا خیر کمک می‌کند. پیگیری تغذیه و تعویض پوشک نیز می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا میزان شیر شما کم‌تر از آنچه که باید باشد هست یا خیر. در صورتی که شیر شما کم است، تغذیه کمکی نوزاد با استفاده از مکمل با شیر خشک نیز ممکن است یک گزینه معقول به شمار رود. قبل از تکمیل شیر خشک، با پزشک یا متخصص شیردهی مشورت کنید تا از شیر گرفتن زود هنگام و تصادفی نوزاد خود جلوگیری نمایید.
متخصص شیردهی می‌تواند یک برنامه مکمل برای شما ایجاد کند تا بتوانید شیر خود را افزایش دهید و به تدریج مصرف مکمل را کاهش دهید.
سخن آخر
گر نگران این هستید که کودک شما شیر کافی دریافت نمی‌کند یا احساس می‌کنید که کودک شما به خوبی رشد ندارد، توصیه می‌کنیم با پزشک خود یا با متخصص شیردهی مشورت کنید. اگر مشکل کم بودن شیر شما خفیف است، اصلاح آن ممکن است به سادگی ایجاد چند تغییر در برنامه روزانه، برنامه غذایی یا تغییر در مصرف دارویی باشد که مصرف می‌کنید.
اگر شیر شما کم است یا مشکل دیگری با شیر دادن به نوزاد خود دارید، سعی کنید فقط به این توجه داشته باشید که نوزاد شما به خوبی تغذیه می‌شود. تا زمانی که کودک شما به خوبی تغذیه بشود و مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت کند، شیر مادر یا شیر خشک هر دو برای او مناسب هستند.
افزایش تولید شیر مادر را می توان با پیروی از برخی درمان‌های خانگی و تغییرات کم سبک زندگی به دست آورد. مهم است که صبور باشید و در صورت داشتن هر گونه نگرانی با یک مشاور شیردهی مشورت کنید. با رعایت این نکات، می‌توانید شیر مادر را افزایش دهید و تغذیه مورد نیاز کودک خود را برای رشد و شکوفایی او فراهم کنید.