در میان تمام سر دردها، کمر دردها و سایر دردهایی که همراه با بارداری به سراغ مادر می‌آیند، استفاده از مسکن خوب یکی از ضروریات است. بسیاری از مادران آینده اغلب از خود می‌پرسند که کدام داروها در دوران بارداری نباید استفاده شوند، که این منجر به یک سوال بزرگ در مورد یک داروی رایج و پر مصرف در خانه می‌شود: آیا مصرف استامینوفن در دوران بارداری بی خطر است؟ تاثیر استامینوفن بر جنین چیست؟
خوشبختانه استامینوفن که به نام تیلنول نیز شناخته می‌شود، یک گزینه دارویی بی خطر برای شما و نوزاد متولد نشده شما در نظر گرفته می‌شود. بنا به گفته متخصصان زنان و زایمان، استفاده از استامینوفن در همه دوره‌های سه ماهه بارداری بی‌خطر است و شواهد محکمی مبنی بر تاثیر استامینوفن بر جنین و این که مصرف استامینوفن باعث بروز پیامدهای نامطلوب بارداری مانند افزایش خطر سقط جنین، ناهنجاری‌های مادرزادی یا تاخیر در رشد عصبی می‌شود، وجود ندارد.
در واقع برخی از متخصصان زنان و زایمان می‌گویند که استامینوفن ایمن ترین بی خطرترین گزینه‌ای است که پزشکان به عنوان مسکن برای کنترل درد مادران باردار به کار می‌برند. تا زمانی که دوز مناسب این دارو رعایت شود، استامینوفن مسکن ایمن و مناسبی برای هر کسی به شمار می‌رود که دچار دردهای رشد جنین در بدن خود می‌باشد.
چه مقدار استامینوفن در دوران بارداری بی خطر است؟
استامینوفن از نظر تاثیر بر جنین با مشکلات بزرگی مانند سقط جنین یا نقایص مادرزادی مرتبط نیست، اما مطالعات نشان می‌دهد که نوزادان ممکن است بعداً اثرات آن را تجربه کنند. به گفته پزشکان، حداکثر مقدار دوز روزانه مجاز استامینوفن در دوران بارداری برابر با حداکثر ۳۰۰۰ میلی گرم است. با این حال، متخصصان توصیه می‌کنند که سعی کنید حداقل مقدار ممکن آن را مصرف کنید. قاعده کلی در بارداری این است که کم‌ترین دوز را برای کم‌ترین زمان مصرف کنید. دوز مناسب برای مصرف استامینوفن در بارداری معادل ۶۵۰ میلی گرم در هر ۶ ساعت (با حداکثر دوز ۳۰۰۰ میلی گرم) است. دوزی که پزشک برای کنترل دردهای شدیدتر به زنان باردار تجویز می‌کند، حدود ۱۰۰۰ میلی گرم است تا مادر باردار از شر سر درد و سایر دردهای آزار دهنده بارداری خلاص شود.
از نظر دفعات مصرف استامینوفن در بارداری، پزشکان می‌گویند که با این که می‌توان تیلنول را به طور منظم برای سر درد، کمر درد، گرفتگی عضلات، تب یا سایر دردها مصرف کرد، اما همچنان مهم است که میزان مصرف خود را در دوران بارداری کنترل کنید. بنابراین اگر درد مزمن را تجربه می‌کنید و نیاز دارید برای کنترل درد خود مدام استامینوفن مصرف کنید، بهتر است با یک پزشک در مورد روش‌های جایگزین تسکین درد یا درمان مشکل صحبت کنید و مطمئن شوید که در صورت وجود علت زمینه‌ای که از دردهای مورد انتظار بارداری فراتر است، علائم خود را با پزشک در میان بگذارید.
با این حال، اگر حساسیت خاصی به برخی داروها دارید یا دارای سابقه بیماری کبدی هستید، حتماً لازم است قبل از مصرف استامینوفن در بارداری با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
آیا مصرف استامینوفن در دوران بارداری با ADHD و اوتیسم در کودکان مرتبط است؟
اخیراً تعدادی از ادعاهای حقوقی مطرح شده است که ادعا می‌کنند مصرف تیلنول در دوران بارداری منجر به ADHD و اوتیسم در کودکان می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف روزانه استامینوفن برای دوره های طولانی (۲۸ روز یا بیشتر) می‌تواند کودک شما را در معرض خطر بیشتر تاخیر در رشد خفیف یا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) قرار دهد. تحقیقات دیگر نشان داده است که مصرف روزانه یا تقریباً روزانه استامینوفن در نیمه دوم بارداری احتمال خس‌خس سینه یا آسم در کودک را افزایش می‌دهد.
اگر چه این ادعا هشدار دهنده است، اما شواهد مطمئنی وجود دارند که نشان می‌دهند استامینوفن (ماده فعال اصلی تایلنول) هنوز در دوران بارداری بی خطر تلقی می‌شود و تاثیر استامینوفن بر جنین خطرناک نیست. پس از مطرح شدن این ادعاها، سازمان جهانی غذا و دارو (FDA) تمام شواهد موجود را بررسی کرده و تعدادی از داده‌های غیر قطعی پیدا کرده است که احتمال ارتباط بین مصرف تیلنول در بارداری و ADHD کودک را نشان می‌دهند؛ ولی این داده‌ها قطعی و اثبات شده نیستند و در حد احتمال می‌باشند. به علاوه، انجمن طب مادر و جنین (که در حاملگی‌های پر ریسک به صورت تخصصی کار می‌کنند) این یافته ها را تایید کرد، ولی همچنین بیان کرد که استامینوفن هنوز یک داروی مناسب برای زنان باردار به شمار می‌رود.
وقتی صحبت از ارتباط بین داروی تیلنول و اوتیسم به میان می‌آید، به نظر می‌رسد که تحقیقات بیشتری برای تعیین این که آیا استامینوفن یک علت مستقیم بروز اوتیسم در کودکان است یا خیر، مورد نیاز است. مطالعات انجام شده بین مصرف استامینوفن در بارداری و اوتیسم در کودکان یک ارتباط را نشان می دهند اما علیت را ثابت نمی‌کنند. در ادامه این نکته، پروفسور شیائوبین وانگ، نویسنده مسئول مطالعه دانشگاه جانز هاپکینز که ارتباط بین مصرف تیلنول در بارداری و اوتیسم و ADHD را نشان می‌دهد، بیان می‌کند که این داده‌ها نباید به شکلی تفسیر شوند که نتیجه بگیریم داروی استامینوفن عامل این دو اختلال است و مطالعات بیشتر برای روشن شدن چگونگی ارتباط احتمالی مورد نیاز می‌باشد. در حالی که ممکن است هرگز در مورد بی خطر بودن مصرف یک دارو در دوران بارداری ۱۰۰% مطمئن نباشیم، متخصصان معتقدند که شواهد نشان می‌دهد که استامینوفن هنوز هم راه حل مناسبی برای درد به شمار می‌رود.
با این اوصاف، بهترین رویکرد این است که اگر به استامینوفن حساسیت دارید، اگر مشکلات کبدی دارید، یا اگر پزشک شما می‌گوید که استامینوفن برای شما بی‌خطر نیست، از مصرف آن دوری کنید. حتی اگر پزشک شما می‌گوید که مصرف استامینوفن اشکالی ندارد، بهتر است تا جایی که می‌توانید مقدار کمی از آن را برای مدت کوتاهی مصرف کنید.
مصرف چه مسکن‌هایی در دوران بارداری بی خطر است؟
وقتی باردار هستید، از درد در امان نیستید. در واقع، ممکن است برخی از دردهای جدیدی را احساس کنید که به دلیل تغییرات هورمونی و رشد شکم شما به وجود آمده‌اند. پزشک شما احتمالاً به شما گفته است که نباید هیچ دارویی را بدون بررسی و مشورت با او مصرف کنید. ممکن است تعجب کنید که آیا لازم است با آنها مشورت کنید حتی اگر فقط می‌خواهید یک مسکن مصرف کنید؟
پاسخ ساده این است: بله، در دوران بارداری قبل از مصرف هر دارویی باید با پزشک خود مشورت کنید. حتی اگر آن دارو فقط یک قرص مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک باشد. چنین دارویی ممکن است بی ضرر به نظر برسد، اما قوانین سلامت و مواظبت از خود زمانی که نوزادی را باردار هستید تغییر می‌کنند.
مصرف برخی از داروها در دوران بارداری بی‌خطر نیست؛ حتی داروهایی که بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند.
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID)
ممکن است در دوران بزرگسالی خود بارها ایبو پروفن مصرف کرده باشید؛ اما پزشک احتمالاً از شما می‌خواهد که برای رفع تب، سر درد و درد عضلانی در دوران بارداری داروی دیگری مصرف کنید. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه و با نسخه در داروخانه به فروش می‌رسند؛ اما انتخاب‌های مطمئن تری برای زنان باردار وجود دارد که بهتر است از آنها استفاده کنند.
برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف NSAID ها (از جمله ایبو پروفن، ناپروکسن، آسپرین، سلکوکسیب) در اوایل بارداری ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد. تحقیقات همچنین به بررسی ارتباط بین این داروها و نقایص مادرزادی جنین پرداخته است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که اگر در اوایل بارداری از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی استفاده کنید، احتمال بروز مشکل در قلب یا دستگاه گوارش (هضم) نوزاد شما ممکن است کمی افزایش یابد. اما تحقیقات بیشتری لازم است تا ثابت شود که NSAID ها باعث این مشکلات می‌شوند.
با این حال، حتی اگر این ارتباط ثابت نشده باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند به جای استفاده از این مسکن‌ها استامینوفن مصرف کنید. به طور کلی داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی قطعا در طول ۳ ماه آخر بارداری شما توصیه نمی‌شوند؛ زیرا می‌توانند باعث شوند رگ خونی در قلب کودک شما قبل از زمان مناسب خود بسته شود. اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند باعث ایجاد فشار خون بالا در ریه‌های کودک شما شود. مصرف این داروها همچنین می‌تواند زایمان را برای شما سخت‌تر کند یا سطح مایع آمنیوتیکی را که در رحم، نوزاد شما را احاطه کرده است کاهش دهد. به این دلایل، شما باید فقط تحت نظارت پزشک خود از NSAID ها استفاده کنید تا مطمئن شوید که مشکلی برای شما ایجاد نخواهد شد.
مسکن‌های اپیوئیدی
داروهای اپیوئید یا مخدر (از جمله کدئین، مورفین، اکسی کدون) دسته‌ای از داروهای مسکن قوی هستند که پزشکان می‌توانند برای رفع و کنترل درد تجویز کنند. این گروه از داروهای مسکن می‌توانند در صورت مصرف بالا و مداوم اعتیاد آور نیز باشند و جزو رایج‌ترین داروهای تجویزی مورد سوء استفاده به شمار می‌روند.
برخی از مطالعات نشان می دهد که مصرف داروهای مسکن ایپوئیدی در بارداری می‌تواند احتمال داشتن نوزادی با نقص‌های مادرزادی خاص، مانند مشکل قلبی را افزایش دهد. مصرف این مسکن‌ها در دوران بارداری همچنین ممکن است احتمال زایمان زودرس یا حتی مرده زایی را افزایش دهد.
البته اگر فردی از قبل به طور مداوم مسکن‌های مخدر مصرف کند، ممکن است پزشک از او نخواهد که به طور ناگهانی مصرف آنها را پس از بارداری متوقف کند. زیرا قطع ناگهانی آن می‌تواند به سلامت مادر یا جنین او آسیب برساند. در عوض ممکن است از مادر خواسته شود تا مقدار داروی مصرفی خود را به تدریج کاهش دهد تا از عوارض جانبی ترک در او جلوگیری شود.
اما اگر در دوران بارداری خود داروهای مسکن اپیوئیدی و مخدر مصرف کنید، جنین شما در رحم تحت تاثیر و در معرض آن قرار می‌گیرد و ممکن است به آن معتاد شود. در این صورت، نوزاد پس از تولد دچار علائم و نشانه‌های ترک مواد مخدر می‌شود. به این حالت سندرم محرومیت از مواد در نوزادان یا NAS گفته می‌شود. سندرم محرومیت از مواد در نوزادان می‌تواند جدی و خطرناک باشد و باعث شود که نوزاد شما بیش از حد کوچک بشود یا دچار مشکلات تنفسی باشد، حتی اگر این داروها را دقیقاً همانطور که تجویز شده مصرف کنید.
سایر روش‌های تسکین درد در دوران بارداری
اگر در دوران بارداری به دنبال روش‌هایی برای تسکین درد به جز مصرف دارو هستید، چند جایگزین مطمئن برای استامینوفن و قرص‌های مسکن وجود دارند. در این رابطه استفاده از تکنیک‌های آرام و ریلکس شدن، خواب کافی، تمرین مدیریت استرس یا استفاده از رایحه‌های مطبوع و آرامش بخش (آروماتراپی) با روغن‌های مخصوص مانند علف لیمو و اسطوخودوس را به شما توصیه می‌کنیم.
ورزش نیز فواید زیادی، از جمله تسکین درد در دوران بارداری دارد و شما می‌توانید با خیال راحت در طول همه دوره‌های سه ماهه بارداری ورزش کنید. البته لازم است در حرکات ورزشی خود، اصلاحات جزئی ایجاد کنید تا از شکم شما در برابر افتادن یا ضربه محافظت شود. البته روشن است که باید قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید در زمانی که باردار هستید، حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
ماساژ، استفاده از شکم بند یا مراجعه به پزشک کایروپراکتیک نیز می‌تواند به ویژه برای کمردرد در دوران بارداری موثر باشد. کافئین در مورد سردرد، واقعاً خوب عمل می‌کند. فقط مقدار کمی قهوه می‌تواند مشکل سر درد در بارداری را حل کند. البته توصیه می‌شود که حداکثر ۲۰۰ میلی‌گرم قهوه در روز مصرف کنید که برابر با دو فنجان قهوه در کل روز است.
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟
اگر هر گونه دردی که در بارداری که تجربه می‌کنید باعث می‌شود تا حداکثر دوز استامینوفن را به صورت روزانه مصرف کنید، بهتر است با یک پزشک متخصص تماس بگیرید. اگر شما یک مصرف کننده مداوم استامینوفن هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که به حداکثر میزان ممکن از گزینه های جایگزین تسکین درد استفاده می‌کنید.
در حالی که سر دردهای گاه به گاه در دوران بارداری قابل انتظار است، اما سر درد شدیدی که از بین نمی‌رود ممکن است نشانه مشکل جدی‌تری مانند پره اکلامپسی ( مسمومیت حاملگی که بسیار خطرناک است) باشد. علاوه بر آن اگر از میگرن رنج می‌برید، مهم است که با پزشک خود در مورد درمان‌های مناسب آن صحبت کنید.
البته، اگر دردی که تجربه می‌کنید شدید و نگران کننده است، به خصوص سر دردهایی که باعث سر گیجه، تاری دید، یا غش، کمر درد شدید یا گرفتگی عضلات همراه با خونریزی می‌شود، همیشه فوراً با پزشک متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید. در حالی که بارداری می‌تواند با دردها و ناراحتی‌های مختلفی همراه باشد، شما بدن خود را بهتر از همه می‌شناسید. این همیشه کمک می‌کند تا پس از مشورت با پزشک اطمینان حاصل کنید که شما و کودکتان تا حد امکان سالم و سلامت هستید.