تست‌های بارداری خانگی معمولاً دقیق هستند به این تست‌ها معمولاً بیبی چک می‌گویند. با این حال، در برخی موارد، آزمایش ممکن است یک نتیجه بارداری مثبت کاذب ایجاد کند. اگر چه بسیاری از تست‌های بارداری خانگی ۹۹ درصد پیش بینی درستی را دارند، اما ممکن است نتایج نادرستی ارائه دهند. مثبت کاذب نتیجه آزمایشی است که نشان می‌دهد کاربر باردار است در حالی که باردار نیست. عوامل متعددی می‌تواند منجر به خواندن اشتباه و نتیجه کاذب شود. در این مقاله پینو بیبی به بررسی برخی از علل بالقوه تست بارداری مثبت کاذب می‌پردازد.
تست‌های بارداری چیست؟
از همان ابتدای بارداری، بدن شروع به تغییراتی برای حمایت از سلول‌هایی می‌کند که به کودک تبدیل می‌شوند. یکی از مواردی که خیلی سریع اتفاق می‌افتد، تولید هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی hCG است. اگر باردار هستید، بدن شما شروع به تولید hCG بیشتری می‌کند. پس از کاشت تخمک بارور شده در رحم (حدود شش تا ۱۰ روز پس از لقاح) سطح هورمون hCG در بدن بانوان باردار شروع به افزایش می‌کند. تست‌های بارداری به دنبال این هورمون خاص یعنی گنادوتروپین جفتی انسانی hCG هستند که فقط در طول بارداری در بدن فرد ایجاد می‌شود. این آزمایش‌ها می‌توانند از ادرار و یا خون بانوان برای جستجوی هورمون hCG استفاده کنند. تست‌های بارداری خانگی که از ادرار استفاده می‌کنند رایج ترین نوع هستند.
مزایای استفاده از تست بارداری خانگی چیست؟
استفاده از تست بارداری خانگی مزایای زیادی دارد، از جمله:
- این تست‌های بارداری ارزان هستند.
- استفاده از این تست‌ها آسان است.
- تست‌های خانگی به سرعت نتایج را ارائه می‌دهند.
نحوه عملکرد تست‌های بارداری خانگی
تست‌های بارداری در خانه، معروف به تست ادرار خانگی هستند. این تست با شناسایی هورمونی به نام گنادوتروپین جفتی انسانیhCG در ادرار کار می‌کنند. در اوایل بارداری، سلول‌هایی که بعداً بخشی از جفت را تشکیل می‌دهند، ترشح کننده هورمون hCG تولید می‌کنند. این هورمون به بدن کمک می‌کند تا بارداری را حفظ کند. تست‌های بارداری خانگی بسته به برند متفاوت هستند و هر کدام دستورالعمل‌های دقیقی برای استفاده صحیح دارند. برخی از کیت‌ها نیاز دارند که هنگام تست، فرد نوار در جریان ادرار خود قرار دهد. برخی دیگر ممکن است از یک کاپ جمع‌آوری ادرار استفاده کنند، سپس فرد یک نوار حاملگی را در این کاپ فرو می‌کند و یا ادرار را با قطره چکان بیرون می‌آورد تا روی نوار بارداری (نوار تست) قرار دهد. روشی که آزمایش نتیجه مثبت یا منفی را نشان می‌دهد به برند نیز بستگی دارد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- علامت مثبت یا منفی
- اصطلاحات باردار بودن یا باردار نبودن
- ظهور یک یا دو خط نشانگر
نکته مهم این است که فردی که تست بارداری انجام می‌دهد باید بداند که حتی یک علامت مثبت ضعیف یا یک خط نشان دهنده نتیجه مثبت است. با این حال، همه تست‌های بارداری مثبت به معنای باردار بودن فرد نیست. مواردی وجود دارد که تست بارداری می‌تواند نتیجه مثبت کاذب را نشان بدهد. افراد در صورت مثبت بودن تست بارداری باید برای ارزیابی بیشتر با پزشک خود صحبت کنند. پزشک ممکن است تست بارداری از طریق آزمایش خون را توصیه کند. این تست نیز بر اساس سنجش هورمون گنادوتروپین جفتی است. تفاوت آن با تست بارداری خانگی این است که در تست خانگی وجود یا عدم وجود هورمون گنادوتروپین جفتی ملاک است اما در تست بارداری از طریق آزمایش خون میزان کیفی و کمی هورمون گنادوتروپین جفتی مهم است.
نتایج کاذب در آزمایش بارداری چقدر رایج است؟
نتایج کاذب (منفی کاذب یا مثبت کاذب) عمدتاً به دلیل استفاده نادرست از آزمایش (تست) رخ می‌دهد. دلیل اصلی منفی کاذب آزمایش خیلی زود است زیرا اگر خیلی زود انجام دهید ممکن است سطح هورمون گنادوتروپین جفتی به میزان قابل قبولی نرسیده باشد و نوارهای تست حاملگی نتوانند آن را تشخیص بدهند. هم چنین در صورت استفاده نادرست از تست خانگی، مانند استفاده از ادرار زیاد و یا خیلی کم، ممکن است منفی کاذب دریافت کنید. پیروی از دستورالعمل‌های کیت تست خود برای اطمینان از دریافت نتیجه دقیق بسیار مهم است.
دلایل مثبت کاذب بارداری در تست ادرار خانگی
در اینجا پنج موقعیت احتمالی وجود دارد که می‌تواند باعث شود یک فرد از یک تست بارداری خانگی نتیجه مثبت کاذب بگیرد.
خطای کاربر
تست‌های بارداری خانگی بی‌خطا نیستند. مهم است که دقیقاً به دستورالعمل‌های درج شده همراه با بسته عمل کنید. قبل از استفاده از تست، تاریخ انقضا آن را بررسی کنید. حتی با وجود این محافظه‌کاری‌ها، خطای کاربر ممکن است رخ دهد. یکی از رایج‌ترین اشتباهات این است که آزمایش را خیلی زود انجام دهید. این می‌تواند باعث منفی کاذب یا مثبت کاذب شود. همچنین استفاده از آزمون در زمانی که ادرار بیش از حد به خاطر نوشیدن آب رقیق شده است. از آزمایش تست ادرار خانگی زمانی می‌توان استفاده کرد که ادرار بسیار غلیظ است، مانند اجابت مزاجی که صبح هنگام برخواستن از خواب انجام می‌دهید.
باقی گذاشتن نشانگر در جریان ادرار برای مدت زمان دقیق نیز مهم است. تنظیم تایمر روی کرونومتر و یا گوشی خود را در نظر بگیرید. این می‌تواند به شما کمک کند مدت زمانی را که نوار اندازه‌گیری در جریان ادرار شما باقی مانده است، ردیابی کنید. بررسی نتایج خود در بازه زمانی تعیین شده نیز مهم است.
خطوط تبخیر
برخی از تست‌های خانگی دو خط را زمانی که هورمون hCG تشخیص داده می‌شود و یک خط را زمانی که هورمون hCG شناسایی نمی‌شود نشان می‌دهند. خطوط معمولاً رنگ روشنی دارند، مانند صورتی، قرمز یا آبی. گاهی اوقات، یک خط دوم کم رنگ نیز ظاهر می‌شود. این خط ممکن است نشان دهنده یک بارداری اولیه باشد و یا ممکن است یک خط تبخیر باشد. اگر خط کاملاً بی‌رنگ باشد، احتمالاً یک خط تبخیر است. خطوط تبخیر ممکن است در آزمایشی که مشاهده می‌کنید پس از تبخیر کامل ادرار ظاهر شود. گاهی اوقات آنها توسط سطوح هورمونی ایجاد می‌شوند که نشان دهنده بارداری نیستند. هنگام انجام تست بارداری ادرار خانگی، رعایت دستورالعمل‌های آزمایش برای افراد مهم است. اکثر تست‌ها از کاربر می‌خواهند که نتیجه را در عرض ۴ تا ۵ دقیقه پس از انجام تست و حداکثر ۱۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از آن بخواند. آزمایشات غیر دیجیتالی ادرار حاملگی خطوط و یا نمادهایی را نشان می‌دهد که نشان می‌دهد فرد باردار است یا نه. اگر فردی تست بارداری را بعد از سپری شدن زمان توصیه شده بخواند، ممکن است نتیجه آزمایش مثبت به نظر برسد. با این حال، در بیشتر موارد، این یک تست بارداری مثبت نیست، بلکه یک خط تبخیر است که پس از زمان توصیه شده برای خواندن آزمایش از ادرار باقی می‌ماند. برخی از بانوان به اشتباه این خط را به منزله خط نشانگر بارداری طلقی می‌کنند، گمان می‌کنند که نتیجه تست بارداری مثبت بوده است. بهترین راه برای جلوگیری از گیج شدن توسط یک خط تبخیر این است که دستورالعمل‌های زمان‌بندی تست را دقیقاً همان طور که داده شده است دنبال کنید.
سقط جنین یا سقط جنین قبلی
فردی که خیلی زود پس از سقط جنین قبلی و یا سقط جنین جدید، اقدام به رابطه جنسی کرده است و سپس اقدام به گرفتن تست بارداری ادرار خانگی می‌کند. ممکن است جواب مثبت کاذب دریافت کند. هنگامی که یک تخمک بارور شده در دیواره رحم کاشته می‌شود (لانه گزینی)، بدن شروع به ترشح هورمون گنادو تروپین جفتی hCG می‌کند. به طور معمول، هورمون hCG ممکن است به محض ۵ روز پس از سقط جنین پزشکی شروع به کاهش کند، اما ممکن است برای مدت طولانی‌تری در بدن در سطحی که قابل خواندن توسط تست‌های بارداری باشد، باقی بماند. بانوانی که در این مدت آزمایش بارداری انجام می‌دهند، ممکن است نتیجه آزمایش مثبت کاذب دریافت کنند. برخی بانوان هم چنین ممکن است یک سقط جنین ناقص را تجربه کنند. این وضعیت به این معنی است که ممکن است بافتی از بارداری قبلی در رحم وجود داشته باشد که به تولید هورمون گنادوتروپین جفتی hCG ادامه دهد. اگر این اتفاق بیفتد، فرد برای برداشتن بافت‌های باقی‌مانده بارداری به عمل جراحی نیاز دارد زیرا با وجود بافت‌های بارداری قبلی احتمال عفونت بسیار بالا است.
حاملگی مولار یا حاملگی پوچ
حاملگی مولار یا خال هیداتیفورم وضعیتی است که باعث رشد تومور در رحم می‌شود. در این نوع عارضه، به جای جفت و جنین طبیعی، بافت جفت به طور غیر طبیعی رشد می‌کند. این امر می‌تواند منجر به تشکیل مجموعه‌ای از سلول‌ها یا تشکیل توده‌ای از کیسه‌های کوچک پر از مایع شود که یک متخصص پزشکی باید با انجام یک روش اتساع و کورتاژ که D&C نیز نامیده می‌شود، آنها را از بین ببرد.
انواع بارداری مولار
حاملگی‌های مولار (بارداری پوچ) به دو دسته کامل و جزئی تقسیم می‌شوند.
- حاملگی مولار کامل: در حاملگی‌های مولار کامل، جنینی تشکیل نمی‌شود. زمانی اتفاق می‌افتد که اسپرم یک تخمک خالی (تخمک بدون هسته) را بارور می‌کند. از آن جایی که تخمک خالی است، جنین نمی‌تواند رشد کند. در حاملگی مولار کامل، هیچ جنین و یا بافت جفتی در منبع رشد (درون رحم) وجود ندارد. بافت جفتی رشد می‌کند اما غیر طبیعی است و حاوی کیست‌های پر از مایع (یا تومورها) است. این بافت هورمون بارداری (گنادوتروپین جفتی انسان HCG ) را تولید می‌کند که توسط جفت سالم در دوران بارداری ساخته می‌شود. این می‌تواند باعث شود که فرد احساس کند باردار است و تست بارداری او مثبت باشد (مثبت کاذب).
- حاملگی مولار جزئی: بارداری مولار جزئی زمانی اتفاق می‌افتد که یک جفت غیرطبیعی همراه با جنین تشکیل شود و دو اسپرم یک تخمک را بارور کنند. در این موارد، جنین در حال رشد دارای یک مجموعه کروموزوم اضافی است. جنین ممکن است شروع به رشد کند اما به طور کلی نمی‌تواند زنده بماند.
در طول بارداری‌های مولار، سطح هورمون hCG فرد افزایش می‌یابد. این ممکن است منجر به مثبت شدن تست بارداری شود، چون بارداری واقعی وجود ندارد جواب این تست در واقع مثبت کاذب است. گاهی اوقات، وضعیتی به نام بیماری تروفوبلاستیک حاملگی GTD پایدار می‌تواند رخ دهد. این نتیجه از رشد مداوم محصولات لقاح مولار در داخل رحم است. این می‌تواند یک وضعیت پزشکی جدی باشد که نیاز به شیمی درمانی و به ندرت جراحی برای برداشتن رحم نیاز است (هیسترکتومی).
حاملگی خارج از رحم
گاهی اوقات یک تخمک بارور شده می‌تواند در خارج از حفره اصلی رحم کاشته شود (لانه گزینی) که باعث حاملگی خارج از رحم می‌شود. حاملگی خارج از رحم یک اورژانس پزشکی جدی است و باید فوراً به آن رسیدگی شود. حاملگی خارج از رحم معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده در طول سفر به رحم در لوله فالوپ گیر کند. این نوع حاملگی خارج از رحم به نام حاملگی لوله‌ای نیز شناخته می‌شود. حاملگی خارج از رحم نیز می‌تواند در دهانه رحم، تخمدان یا حفره شکم رخ دهد. حاملگی خارج از رحم یک اورژانس پزشکی است. این نوع حاملگی نمی‌تواند به یک بارداری طبیعی تبدیل شود و در صورت عدم درمان می‌تواند برای بانوان آسیب‌زا باشد. جنین زنده نیست زیرا جایی برای رشد آن در خارج از رحم وجود ندارد. در چنین شرایطی از دست دادن شدید خون یا از دست دادن اندام‌های تناسلی ممکن است رخ دهد. خونریزی و درد در اوایل بارداری باید فوراً توسط یک متخصص پزشکی ارزیابی شود. جنین هم چنان هورمون hCG تولید می‌کند، حتی اگر در مکان نامناسبی کاشته شده باشد. این می‌تواند باعث مثبت کاذب خواندن تست بارداری خانگی شود.
اثرات داروها
برخی از داروها ممکن است با بالا بردن سطح هورمون در خون و ادرار فرد، آزمایشات بارداری مثبت کاذب را ایجاد کنند. برخی از درمان‌های ناباروری و کاهش وزن ممکن است حاوی هورمون گنادو تروپین جفتی hCG مصنوعی باشند و باعث نتایج مثبت کاذب در تست بارداری خانگی و حتی آزمایش خون شوند. داروهای مانند آسپرین، کاربامازپین و متادون نیز ممکن است منجر به آزمایشات مثبت کاذب بارداری شوند. در درمان ناباروری و یا بارداری تحت نظر پزشک ممکن است از داروهای باروری استفاده شود. یکی از این داروها شات ماشه مصنوعی hCG است که با نام‌های تجاری ناوارل، پرگنیل، Ovidrel و پروفاسی فروخته می‌شود. تزریق هورمون hCG به فولیکول‌ها کمک می‌کند تا تخمک‌های بالغ را آزاد کنند. ممکن است باعث مثبت کاذب خواندن تست بارداری خانگی شود، به خصوص اگر آزمایش خیلی زود انجام شود. سایر داروها نیز می‌توانند باعث مثبت کاذب تست بارداری شوند. آنها شامل موارد زیر هستند و البته محدود به این موارد نیستند:
- داروهای ضد اضطراب، مانند دیازپام (والیوم) یا آلپرازولام (زاناکس)
- داروهای ضد روان پریشی، مانند کلوزاپین یا کلرپرومازین
- داروهای ضد تشنج مانند فنوباربیتال یا سایر باربیتورات ها
- داروهای بیماری پارکینسون، از جمله بروموکریپتین (پارلودل)
- دیورتیک‌ها، مانند فوروزماید Lasix، Diuscreen
- آنتی هیستامین‌ها، از جمله پرومتازین
- متادون (دولوفین)
شرایط پزشکی
در کنار بیماری‌های تروفوبلاستیک حاملگی، که شامل حاملگی مولار نیز می‌شود، سایر شرایط پزشکی می‌توانند باعث افزایش سطح هورمون گنادوتروپین جفتی hCG در فرد شود، حتی زمانی که فرد باردار نیست. این موارد عبارت هستند از:
- سرطان‌های تخمدان، مثانه، کلیه، کبد، ریه، روده بزرگ، سینه و معده
- کیست‌های تخمدان که hCG تولید می‌کنند.
- تومورهای سلول زایای تخمدان، نوعی سرطان تخمدان
- فانتوم hCG، که در آن آنتی بادی‌ها با کیت تست تداخل می‌کنند. فانتوم hCG زمانی اتفاق می‌افتد که آنتی بادی‌های خاصی با مولکول‌های کیت تست بارداری متصل می‌شوند. این تعامل باعث می‌شود که کیت آزمایش نشان دهد که سطح هورون hCG بالاتر از حد مجاز است.
- آنتی بادی‌های نادر
- تزریق هیدروکسی کلروکین HCQ
- شیمی درمانی
- عفونت مجاری ادراری
- بیماری کلیوی که باعث ایجاد خون یا گلبول‌های سفید در ادرار می‌شود.
- اختلالاتی که بر غده هیپوفیز و سطح هورمون تأثیر می‌گذارد.
دقت تست‌های بارداری خانگی
تست‌های بارداری خانگی در صورت استفاده صحیح می‌توانند تا ۹۹ درصد بارداری یا عدم بارداری را درست تشخیص بدهند. مقدار هورمون گنادوتروپین جفتی hCG موجود در ادرار فرد به تدریج پس از لقاح (ترکیب تخمک و اسپرم) افزایش می‌یابد. به همین دلیل، آزمایش‌های سنجش حاملگی معمولاً پس از اولین و یا دومین قاعدگی از دست رفته فرد، دقیق‌تر خواهند بود. با این حال، در حدود ۱۰ درصد از افراد باردار، سطح هورمون hCG تنها در روز اول پس از عقب افتادن قاعدگی شروع به افزایش می‌کند. در این موارد، اگر یک آزمایش در این زمان انجام شود، بعید است که این آزمایش و جواب آن دقیق باشد. عدم استفاده از تست طبق توصیه و دستورالعمل گفته شده همراه با کیت و یا بررسی نتایج دیرتر از زمان توصیه شده می‌تواند منجر به نتایج مثبت کاذب شود.
در صورت مثبت بودن تست بارداری چه باید کرد؟
اگر بانویی تست بارداری مثبت داشته باشد، مهم است که به متخصص زنان و زایمان و یا مامای خود اطلاع بدهد، زیرا برای تایید و نظارت بر بارداری خود نیاز به ارزیابی و آزمایش بیشتری دارد. اگر فردی معتقد است که ممکن است باردار باشد، اما نتایج تست بارداری خانگی او منفی است، باید برای راهنمایی بیشتر با پزشک مشورت کند.
سخن آخر
تست‌های بارداری خانگی می‌توانند تا ۹۹ درصد دقیق باشند. با این حال، در برخی موارد، آنها ممکن است یک نتیجه مثبت کاذب ایجاد کنند. استفاده نادرست از آزمایش، سقط جنین، سقط جنین قبلی و برخی داروها ممکن است منجر به مثبت کاذب تست بارداری شود. بانوان باید همیشه پس از مثبت شدن تست بارداری به پزشک خود مراجعه کنند. آزمایشات بیشتر می‌تواند دلایل نتیجه مثبت را ارزیابی کند و باردار بودن یا نبودن فرد را تایید کند.