یکی از مهم ترین مسائل در مراقبت‌های بهداشتی امروزه، سلامت روان است. مسائل منحصر به فرد مربوط به سلامت روان دختران و زنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. درک سلامت روان زنان رویکردی دوگانه است. زیرا اختلالات روانی وجود دارد که فقط در زنان ظاهر می‌شود. علاوه بر آن، مسائل مربوط به سلامت روان در همه جنسیت‌ها وجود دارد که تأثیر متفاوتی بر زنان می‌گذارد.
در این مقاله بر رایج ترین انواع اختلالات روانی در زنان تمرکز خواهیم کرد و توضیحات بیش‌تری را به شما در این زمینه ارائه می‌دهیم.
سلامت روان در اوایل دوران کودکی: ADHD
یکی از شایع‌ترین مشکلات روانی که در کودکان تشخیص داده می‌شود، اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) است. ADHD برای علائم مربوط به اختلال کمبود توجه، تکانشگری و گاهی بیش فعالی مورد توجه قرار گرفته است. چالش در عملکرد اجرایی یکی از ویژگی‌های اصلی اختلال کمبود توجه است. این چالش‌ها شامل مشکلات مدیریت زمان، سازماندهی، تصمیم گیری، حافظه کاری، برنامه ریزی، تنظیم هیجانی و اولویت بندی می‌باشند.
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، پسران بیش از دو برابر دختران در معرض ابتلا به ADHD هستند.
این میزان تشخیص لزوماً به این دلیل نیست که پسران بیشتر از دختران به ADHD مبتلا می‌شوند. این تضاد آشکار بیشتر محتمل است به این دلیل باشد که علائم ADHD ممکن است در دختران متفاوت باشند و این موضوع، شناسایی این اختلال را دشوارتر می‌کند. تحقیقات نشان داده است که پسران مبتلا به ADHD علائمی دارند که توسط دیگران راحت تر قابل مشاهده است. برای مثال، آنها تمایل دارند بیشتر بدوند، رفتار نامناسب‌تری داشته باشند، رفتارهای فیزیکی پرخاشگرانه از خود بروز دهند و حرکات برون‌گرایانه‌تری داشته باشند.
از سوی دیگر، دختران معمولاً علائمی دارند که مشاهده و تشخیص آنها دشوارتر است. به عنوان مثال، ممکن است در برخی موقعیت‌ها در توجه و تمرکز داشتن مشکل داشته باشند یا عزت نفس پایینی داشته باشند. علاوه بر این، از آنجایی که دختران در مقایسه با پسران از نظر کلامی بیشتر پرخاشگر هستند تا فیزیکی، شناسایی دخترانی که ADHD دارند اغلب دشوارتر است. از آنجایی که دختران اغلب مشکلات رفتاری کم‌تری را در مقایسه با پسران مبتلا به ADHD نشان می‌دهند، تشخیص علائم آنها دشوارتر است. در نتیجه، مشکلاتی که دختران در مورد ADHD با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، اغلب نادیده گرفته می‌شوند. این موضوع می‌تواند منجر بروز به مشکلات جدی در طول مسیر زندگی آنها شود.
اگرچه دختران اغلب علائم متفاوتی را در مورد ADHD از خود نشان می‌دهند، اما با این حال تحقیقات نشان داده است که ADHD تشخیص داده نشده یا اشتباه تشخیص داده شده می‌تواند به عزت نفس دختر آسیب برساند. دختران مبتلا به ADHD اغلب ناامیدی‌های خود را ابراز نمی‌کنند و معمولاً روی کار تمرکز می‌کنند. در نتیجه، این کار می‌تواند خطر ابتلا به اختلالات خوردن، افسردگی و اضطراب را در آنها افزایش دهد.
دختران مبتلا به ADHD اغلب بیش از حد برای دیگران جبران می‌کنند. آنها ممکن است موضع کمال گرایی اتخاذ کنند. این کار تا حدی به دلیل شرمساری در مورد چالش‌های عملکرد اجرایی آنها است. اغلب این موضوع منجر به عدم شناسایی و گاهی اوقات رد تشخیص ADHD می‌شود که صرفاً بر اساس نتیجه (مثلاً نمرات خوب) تشخیص داده می‌شود. علاوه بر این، دخترانی که ADHD تشخیص داده نشده دارند مستعد ابتلا به اختلالات روانی و مشکلات روحی در محیط های اجتماعی، مدرسه و حتی در روابط شخصی خود هستند. دختران اغلب علائمی را نشان می‌دهند که ارتباط نزدیکی با ADHD ندارند زیرا بسیاری از علائم ADHD که مردم به آن فکر می‌کنند و از آنها اطلاع دارند، در پسران شایع تر است. برخی از شایع ترین علائم ADHD در دختران شامل موارد زیر می‌باشند:
- منزوی تر به نظر می‌رسد
- مبارزه با اعتماد به نفس و عزت نفس پایین
- نشان دادن درجات بالاتری از اضطراب
- مشکل در پیگیری تکالیف مدرسه و همسالان خود در کلاس
- مشکل در توجه در طول کلاس
- نشان دادن پرخاشگری کلامی و درگیر شدن در کنایه زدن یا اسم گذاشتن روی هم سن و سالان خود
- به نظر می‌رسد که هر از گاهی به حرف بقیه گوش نمی‌دهد
ADHD به ندرت به تنهایی بروز پیدا می‌کند. داشتن ADHD می‌تواند دختران را مستعد رفتارهای اعتیاد آور یا تکانشی، از جمله پرخوری عصبی، اختلال پرخوری، سوء مصرف مواد و آسیب به خود کند. افراد مبتلا به ADHD بیشتر از باقی افراد با اضطراب یا افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند. از بین کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی، ۵۰ تا ۶۰ درصد دارای اختلال یادگیری یا تفاوت هستند؛ مانند نارسا خوانی یا ناتوانی در یادگیری غیرکلامی. درمان ADHD بسیار مهم است؛ زیرا عدم انجام این کار درمان هر بیماری هم زمان را نیز تضعیف می‌کند. درمان ADHD در پسران و دختران نسبتاً مشابه است. به جای تمرکز بر تفاوت‌های بین پسران و دختران در مورد درمان، پزشکان تمایل دارند تفاوت‌های فردی را در نظر بگیرند؛ زیرا همه افراد به درمان و دارو واکنش متفاوتی نشان می‌دهند.
معمولاً بهترین درمان برای ADHD ترکیبی از درمان و دارو است. همه علائم ADHD تنها با دارو قابل کنترل نیستند. تمرکز بر شناسایی کودکان مبتلا به ADHD به ویژه دختران، در اسرع وقت بسیار مهم است. مانند بسیاری از بیماری‌های روانی، هر چه سریع‌تر این علائم شناسایی شوند، سریع‌تر نیز درمان می‌شوند.
در دوران نوجوانی: افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن
مسائل مربوط به سلامت روان اغلب با نوجوانی شروع می‌شود که شایع ترین آنها بیماری‌هایی از جمله افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن است. در حالی که این مشکلات ممکن است به تنهایی نیز رخ دهند، اما اغلب همراه با یکدیگر ظاهر می‌شوند.
اختلال افسردگی در زنان جوان
شایع ترین مشکل و بیماری سلامت روان در زنان، افسردگی است. تحقیقات نشان داده است که زنان دو برابر مردان در طول زندگی خود دچار افسردگی می‌شوند. به دلیل شیوع آن، درک علائم، تشخیص و درمان آن مهم است. برخی از شایع ترین علائم افسردگی در زنان شامل موارد زیر می‌باشند:
- تغییرات قابل توجهی در عادات خواب، مانند بیشتر خوابیدن یا اصلاً نخوابیدن
- تغییرات عمده در عادات غذایی، مانند خوردن بیشتر یا اصلاً غذا نخوردن
- از دست دادن کامل لذت در فعالیت‌هایی که قبلاً باعث لذت می‌شدند
- بی ثباتی عاطفی (نوسانات خلقی سریع)، حرکت سریع از شادی به خشم و غم
- افکار خودکشی، خود آزاری، یا تلاش برای خود آزاری یا خودکشی
عوامل زیادی در ایجاد افسردگی در نوجوانان به ویژه دختران نوجوان نقش دارند. مسائل مربوط به وزن، مشکلات موجود با دوستان، آزار دیدن از قلدری طولانی مدت و مشکلات تحصیلی می‌تواند باعث شود که دختر نوجوان با افسردگی دست و پنجه نرم کند. همچنین، مشاهده یا تجربه یک عمل خشونت‌آمیز، مانند آزار جسمی یا جنسی می‌تواند به ایجاد افسردگی در نوجوانان کمک کند.
تشخیص و درمان افسردگی در اسرع وقت بسیار مهم است. به طور معمول، درمان افسردگی ترکیبی از درمان و دارو است. ممکن است از داروهای ضد افسردگی برای درمان افسردگی در زنان و نوجوانان استفاده شود. در برخی موارد، افراد ممکن است از درمان بستری بهره مند شوند. هر مورد افسردگی به اندازه فرد تشخیص داده شده منحصر به فرد است؛ بنابراین مهم است که همه گزینه ها را با یک تیم مراقبتی مورد بحث قرار دهید.
اقدام به خودکشی در زنان و دختران در مقایسه با مردان متفاوت است. اگرچه زنان بیشتر احتمال دارد اقدام به خودکشی کنند، مردان به احتمال زیاد موفق می‌شوند؛ عمدتاً بر اساس روش‌های خشونت آمیز که اغلب توسط مردان در تلاش‌هایشان استفاده می‌شود.
وقتی صحبت از درمان افسردگی می شود، صرف نظر از جنسیت، تداوم مراقبت برای داشتن نتایج پایدار مهم است.
اضطراب در زنان جوان
اضطراب یکی دیگر از اختلالات رایج سلامت روان در دختران نوجوان و زنان جوان است. طبق گفته انجمن روانپزشکی آمریکا، زنان دو برابر مردان در معرض ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر یا اختلال هراس هستند. اضطراب اغلب با احساس تنش یا نگرانی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی معمولاً افکار یا نگرانی های مکرر و مزاحم دارند که ممکن است باعث شود آنها از موقعیت‌های خاصی دوری کنند.
دلایل متعددی وجود دارد که چرا دختران نوجوان ممکن است دچار اضطراب شوند.
فشار روحی
امروزه نوجوانان برای داشتن عملکرد مناسب نه تنها در کلاس بلکه در خارج از کلاس نیز تحت فشار بسیار زیادی هستند. این استاندارد بالا می‌تواند به ایجاد اختلالات اضطرابی کمک کند.
تغییرات فیزیکی و بیولوژیکی
نوسانات هورمونی می‌تواند به ایجاد اضطراب کمک کند. از آنجایی که تولید هورمون می‌تواند کاهش یابد، این موضوع می‌تواند بر شیمی مغز تأثیر بگذارد و منجر به ایجاد اضطراب شود. مشخص شده است که تستوسترون به کاهش علائم اضطراب کمک می کند و دختران و زنان تستوسترون بسیار کم‌تری نسبت به مردان دارند. همچنین، لوب‌های فرونتال (قسمت جلویی مغز که در گرفتن تصمیمات، توجه، تولید حرکات ارادی و گفتار همراه با سایر توانایی‌های ارادی و غیرارادی دیگر نقش دارند) نوجوانان هنوز در حال رشد است که این موضوع هم می‌تواند به شروع اضطراب کمک کند.
وجود سایر اختلالات روانی زنان
اضطراب اغلب دست در دست سایر اختلالات روانی از جمله سوء مصرف مواد و افسردگی رخ می‌دهد. اضطراب می‌تواند در پسران و دختران متفاوت ظاهر شود و علائم در دختران ممکن است چندان واضح نباشد. برخی از رایج ترین راه‌هایی که ممکن است باعث ایجاد اضطراب در دختران نوجوان ظاهر شود شامل موارد زیر می‌باشند:
- احساس به هم خوردگی جسمی مانند ناراحتی معده، حالت تهوع یا سر دردهای مکرر
- نگرانی در مورد چیزهایی که خارج از کنترل آن‌هاست
- عادات خواب بد، از جمله خواب زیاد یا کم
- علائم مبهم برای تمایل به ماندن در خانه از مدرسه
اضطراب را می‌توان به چند روش درمان کرد؛ از جمله دارو، درمان یا ترکیبی از این دو. مراقبت از اضطراب شامل مدیریت مداوم این بیماری برای جلوگیری از تداخل یا ایجاد مشکل در فعالیت‌های روزانه است.
اختلالات خوردن: معمولاً در دختران نوجوان و زنان جوان مشاهده می‌شود
اختلالات خوردن می‌تواند ویران گر باشد. در حالی که اختلالات خوردن ممکن است در هر زمانی در هر فردی ایجاد شود، این اختلال در دختران نوجوان و زنان جوان بیشتر از مردان است. اکثر افراد مبتلا به بی اشتهایی یا پرخوری عصبی و نزدیک به دو سوم افراد مبتلا به اختلال پرخوری زن هستند. زنان همچنین در برخی از مراحل زندگی خود بیشتر در معرض اختلالات خوردن هستند.
این اختلالات روانی به دلایل مختلفی در زنان بیشتر دیده می‌شود. دختران نوجوان و زنان جوان به استانداردهای زیبایی غیر واقعی نگاه می‌کنند. رسانه‌های اجتماعی، فیلم‌ها و بیلبوردها تصویری غیرواقعی از زیبایی ظاهری ارائه می‌دهند. ژنتیک و بیوشیمی نیز ممکن است در بروز اختلالات خوردن نقش داشته باشد. شایع ترین اختلالات خوردن شامل تمرکز بیش از حد بر وزن بدن، شکل بدن و غذا است که باعث بروز رفتارهای خطرناک غذایی می‌شود. این رفتارها شامل استفراغ به زور، محدودیت در خوردن، پرخوری و استفاده از ملین‌ها می‌شود؛ اما محدود به آنها نیست.
اختلال در خوردن می تواند به طور قابل توجهی بر توانایی بدن برای دریافت مواد مغذی تأثیر بگذارد و به قلب، اندام‌های اصلی، استخوان‌ها و دندان‌ها آسیب برساند و منجر به بیماری‌های دیگر شود. برخی از علائم فیزیکی و رفتاری رایج اختلالات خوردن شامل موارد زیر می‌باشند:
- تغییرات ناگهانی در خلق و خو
- ورزش بیش از حد
- کاهش وزن شدید در مدت زمان کوتاه
- آداب غذا خوردن بسیار خاص و منحصر به فرد
- تخریب دندان‌ها و ناخن‌ها به دلیل قرار گرفتن مداوم در معرض اسید معده به خاطر بالا آوردن اجباری
- یک وسواس ناسالم در مورد تصویر بدن، وزن و تعداد کالری مواد غذایی
- موهای بسیار نازک که معمولاً به آن لانوگو می‌گویند
- به دلیل تغییر در تنظیم دمای داخلی، همیشه احساس سرما می‌کنند.
در بسیاری از موارد، دختران نوجوانی که مبتلا به اختلال خوردن تشخیص داده می‌شوند، برای اطمینان از درمان کامل این اختلال، زمانی را به صورت درمان بستری می‌گذرانند. بهبودی از این اختلال معمولاً خطی نیست و پایان ندارد؛ زیرا استرس و اضطراب می‌توانند علائم اختلال خوردن را تشدید کنند، اما اختلالات خوردن به طور کلی قابل درمان هستند.
اختلالات روانی مرتبط با باروری در زنان
ژنتیک، بیوشیمی و نوسانات طبیعی هورمون‌ها در طول سال‌های باروری می‌توانند به بروز مشکلات روانی که ممکن است فقط در زنان ظاهر شود، کمک کنند. برخی از این اختلالات شامل موارد زیر می‌باشند:
سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
به لطف نوسانات هورمونی، اکثر زنان علائم پریود را در طول هفته قبل از قاعدگی تجربه می‌کنند. در بسیاری از موقعیت‌ها به این حالت PMS گفته می‌شود. اگر چه سندرم پیش از قاعدگی ممکن است در فردی نسبت به فرد دیگر متفاوت ظاهر شود، اما شایع ترین علائم آن شامل نوسان احساسات، سر درد و نفخ است. به ویژه، زنانی که مبتلا به افسردگی یا اضطراب تشخیص داده شده‌اند، ممکن است علائم PMS را بیشتر و شدیدتر از زنانی که افسردگی یا اضطراب ندارند، تجربه کنند.
نکته مهم این است که علائم افسردگی و اضطراب می‌توانند با علائم PMS هم پوشانی داشته باشند. این علائم و نشانه‌ها حتی ممکن است قبل یا در طول قاعدگی بدتر شود. اگر زنان می‌خواهند PMS را درمان کنند، لازم است به طور مرتب به پزشک عمومی مراجعه کنند. در برخی شرایط داروهایی که برای کنترل این علائم استفاده می‌شوند، مانند داروهای کنترل بارداری، می‌توانند به درمان علائم PMS نیز کمک کنند.
PMDD در زنانی که مبتلا به افسردگی یا اضطراب تشخیص داده شده‌اند، شایع تر است. زنان مبتلا به PMDD لازم است با پزشک عمومی و همچنین متخصصان سلامت روان همکاری کنند تا مطمئن شوند که گزینه‌های درمانی در دسترس برای آنها مناسب است. مانند PMS، علائم PMDD نیز در زمان قاعدگی بدتر و شدیدتر می‌شود.
در بخش دوم این پست، در مورد سایر بیماری‌ها و اختلالات روانی شایع در زنان صحبت خواهیم کرد.