افراد مبتلا به اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) همچنان علائم PMS از جمله نفخ، سر درد و حساس شدن پستان‌ها را در هفته‌های پیش از پریود خود تجربه می‌کنند. اما PMDD همچنین باعث اضطراب شدید، افسردگی و تغییرات خلقی نیز می‌شود. علائم این اختلال در برخی موارد به حدی شدید است که برخی از افراد مبتلا به PMDD حتی اقدام به خودکشی می‌کنند. کنترل بارداری هورمونی و داروهای ضد افسردگی می‌توانند علائم PMDD را تسکین دهند.
PMDD چیست؟
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) شکل جدی تری از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است. این اختلال در هر سیکل قاعدگی، یک یا دو هفته قبل از پریود علائم و نشانه‌های فیزیکی و احساسی در فرد ایجاد می‌کند. PMS باعث نفخ، سردرد و حساس شدن سینه‌ها می‌شود. اما در PMDD، ممکن است علائم PMS را همراه با برخی نشانه‌های دیگر از جمله تحریک پذیری شدید، اضطراب یا افسردگی داشته باشید. این علائم در عرض چند روز پس از شروع قاعدگی بهبود می‌یابند؛ اما می‌توانند آنقدر شدید باشند که زندگی شما را در طول این دوره مختل کنند.
این اختلال چقدر شایع است؟
PMDD تا ۱۰٪ از زنان یا افرادی را که در سنین باروری زنان در بدو تولد (AFAB) قرار دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علائم اختلال نارسایی پیش از قاعدگی چیست؟
علائم PMDD در افراد مختلف متفاوت است. این علائم و نشانه‌ها معمولا یک یا دو هفته قبل از قاعدگی ظاهر می‌شوند و در عرض چند روز پس از شروع قاعدگی از بین می‌روند. علاوه بر علائم PMS از جمله گرفتگی و نفخ، ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشید:
- عصبانیت یا تحریک پذیری
- حساس شدن، سرگشته شدن یا تنش
- اضطراب و حملات پنیک
- افسردگی و افکار خودکشی
- مشکل در تمرکز
- خستگی و کم انرژی بودن
- هوس غذایی، پرخوری یا تغییر در اشتها
- سر درد
- بی‌خوابی
- نوسانات خلقی
برای برخی افراد، علائم PMDD تا دوران یائسگی ادامه دارد.
همچنین در صورتی که PMDD دارید، ممکن است متوجه شوید که برخی از علائم ذکر شده در زیر را نیز تجربه می‌کنید. اما این تجربیات برای افراد مختلف متفاوت است، بنابراین ممکن است انواع دیگری از احساسات را نیز تجربه کنید که در اینجا ذکر نشده است:
علائم عاطفی
- احساس ناراحتی یا گریه کردن
- علاقه کمتری به فعالیت هایی که معمولاً از انجام آن‌ها لذت می‌برید
- احساس نا امیدی
- احساسات خودکشی
- احساس عصبانیت یا تحریک پذیری
- احساس اضطراب
علائم فیزیکی و رفتاری
- حساسیت یا تورم سینه
- درد در عضلات و مفاصل شما
- احساس نفخ
- افزایش خشم یا درگیری با اطرافیان
- اگر احساس کنید دیگران شما را طرد می‌کنند، بسیار بیشتر از حالت عادی ناراحت می‌شوید.
از آنجایی که PMDD با چرخه قاعدگی شما مرتبط است، در صورت بارداری احتمالاً علائمی را تجربه نخواهید کرد. ممکن است متوجه شوید که علائم پس از شروع دوباره تخمک گذاری باز می‌گردند.
دلیل بروز PMDD چیست؟
کارشناسان نمی‌دانند که چرا برخی از افراد به PMDD مبتلا می‌شوند. کاهش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون پس از تخمک گذاری و قبل از قاعدگی ممکن است باعث ایجاد علائم اختلال نارسایی پیش از قاعدگی شود. سروتونین، یک ماده شیمیایی در مغز که خلق و خو، گرسنگی و خواب را تنظیم می‌کند نیز ممکن است در بروز علائم این سندرم نقش داشته باشد. سطح سروتونین نیز مانند سطح هورمون، در طول چرخه قاعدگی شما تغییر می‌کند.
تحقیقاتی وجود دارد که دلایل احتمالی دیگری را برای بروز PMDD و همچنین مواردی که ممکن است سندرم نارسایی پیش از قاعدگی شما را بدتر کنند، پیشنهاد می‌دهند. برخی از این عوامل احتمالی شامل موارد زیر می‌باشند:
- ژنتیک: برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که بالا رفتن حساسیت به تغییرات در سطح هورمون ممکن است ناشی از تغییرات ژنتیکی باشد.
- سیگار کشیدن: برخی تحقیقات نشان می‌دهند که سیگار می‌تواند بر حساسیت هورمونی شما تأثیر بگذارد.
- تروما و استرس: تحقیقات دیگر نشان داده است که در برخی موارد، PMDD ممکن است با رویدادهای استرس زا و آسیب زا در گذشته، مانند سوء استفاده عاطفی یا فیزیکی مرتبط باشد. استرس همچنین ممکن است علائم PMDD شما را بدتر کند.
خطرات سندرم نارسایی پیش از قاعدگی یا PMDD چیست؟
در صورت داشتن علائم و نشانه‌های زیر ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به PMDD باشید:
- اضطراب یا افسردگی
- PMS
- سابقه خانوادگی PMS، PMDD یا اختلالات خلقی
- سابقه شخصی تروما، سوء استفاده از مواد مخدر یا سایر رویدادهای بسیار استرس زا
عوارض PMDD چیست؟
سندرم نارسایی پیش از قاعدگی درمان نشده می‌تواند منجر به افسردگی و در موارد شدید خودکشی شود. این اختلال می‌تواند باعث پریشانی شدید عاطفی شود و بر روابط و شغل فرد تأثیر منفی بگذارد.
چگونه PMDD تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما یک تاریخچه پزشکی از شما دریافت می‌کند و علائم شما را بررسی می‌نماید. ممکن است لازم باشد پزشک، علائم شما را در طول یک یا دو چرخه قاعدگی دنبال کند. برای تشخیص PMDD، پزشک شما به دنبال حداقل پنج یا تعدادی از علائم PMDD، از جمله نشانه‌های مربوط به خلق و خو می‌گردد. پزشک شما سایر اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی یا اختلالات تولید مثل را رد یا تشخیص خواهد داد.
به غیر از تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی و لگنی، تست های تشخیصی بسیار کمی وجود دارد. از آنجایی که علائم سلامت روان نیز در این اختلال وجود دارد، ممکن است پزشک شما بخواهد که شما از نظر نگرانی‌های مربوط به سلامت روان مورد ارزیابی قرار بگیرید. علاوه بر این، پزشک شما ممکن است از شما بخواهد که یک دفتر یا دفترچه یادداشت از علائم خود را برای چندین ماه نگه دارید. به طور کلی، برای تشخیص PMDD علائم زیر باید وجود داشته باشد:
در طول یک سال، در اکثر سیکل های قاعدگی، ۵ یا بیشتر از علائم زیر باید وجود داشته باشد:
- حالت افسردگی
- عصبانیت یا تحریک پذیری
- مشکل در تمرکز
- عدم علاقه به فعالیت‌هایی که زمانی از آن‌ها لذت می‌بردید
- بد خلقی
- افزایش اشتها
- بی خوابی یا نیاز به خواب بیشتر
- احساس عدم کنترل و سرگشتگی
- سایر علائم فیزیکی که شایع ترین آن‌ها نفخ شکم، حساس شدن سینه‌ها و سر درد است.
- علائمی که توانایی شما را برای انجام کاری در موقعیت‌های اجتماعی، شغلی یا سایر موقعیت‌ها مختل می‌کند.
- علائمی که به یک بیماری پزشکی دیگر مرتبط نیستند یا توسط بیماری دیگر تشدید نشده است.
PMDD چگونه درمان می‌شود؟
روانپزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از روش‌های درمانی زیر را برای کمک به مدیریت و کنترل PMDD به شما توصیه کند:
- داروهای ضد افسردگی به نام SSRI (مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین) برای کمک به مدیریت سطح سروتونین مغز شما. نمونه‌هایی از SSRI ها شامل سرترالین، فلوکستین و پاروکستین HCI می‌باشند.
- قرص‌های هورمونی ضد بارداری که دروسپیرنون و اتینیل استرادیول دارند.
- تغییرات در رژیم غذایی مانند کاهش مصرف برخی غذاها و کافئین. ویتامین‌هایی مانند B-6 و منیزیم نیز ممکن است علائم شما را کاهش دهند.
- داروهای مسکن بدون نسخه برای تسکین گرفتگی عضلات (دیسمنوره)، سر درد، حساس شدن سینه‌ها و سایر علائم فیزیکی
- ورزش منظم برای بهبود خلق و خو
- ابزارهای مدیریت استرس، مانند تمرینات تنفس عمیق و مدیتیشن
آیا می توان PMDD را به طور طبیعی درمان کرد؟
راه هایی برای مدیریت علائم PMDD وجود دارند که شامل دارو نیست. به عنوان مثال، می‌توانید یوگا تمرین کنید، مدیتیشن را امتحان کنید یا راه‌های دیگری برای بهبود خلق و خوی خود پیدا کنید. تغییر بخش‌های خاصی از رژیم غذایی نیز ممکن است باعث تسکین علائم اختلال نارسایی پیش از قاعدگی شود. علاوه بر این، گروه‌ها یا منابع مطالعاتی پشتیبانی سلامت روان ممکن است به شما کمک کنند. مطمئن شوید که با روانپزشک خود در مورد تمام گزینه‌های درمانی موجود صحبت کنید.
آیا می توان از سندرم نارسایی پیش از قاعدگی جلوگیری کرد؟
درمان افسردگی یا اضطراب موجود ممکن است احتمال ایجاد علائم PMS را کاهش دهد. اما PMDD می‌تواند به نحوه عملکرد هورمون‌های شما مرتبط باشد و ممکن است نتوانید از آن جلوگیری کنید. در این صورت، درمان می‌تواند باعث تسکین علائم آن شود.
اگر این اختلال را داشته باشم چه چیزی پیش می‌آید؟
با درمان، اکثر افراد مبتلا به PMDD از علائم خود بهبود پیدا می‌کنند و می‌توانند به طور کامل از زندگی لذت ببرند. صحبت با یک متخصص سلامت روان یا پیوستن به یک گروه حمایتی نیز ممکن است کمک کننده باشد. اکثر افراد بعد از یائسگی علائمی ندارند.
چه زمانی به پزشک خود مراجعه کنم؟
اگر علائم اختلال نارسایی پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنید، لازم است در صورت تجربه موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- اضطراب شدید و حملات پانیک
- احساس می‌کنید کنترل خود را از دست داده‌اید.
- افسردگی شدید یا افکار خودکشی
- افکار آسیب رساندن به خود یا دیگران
- عصبانیت کنترل نشده
چه سوالاتی از پزشک خود بپرسم؟
نکاتی که به شما کمک می کند از ویزیت پزشک خود بیش‌ترین استفاده را ببرید:
- دلیل ویزیت خود را بدانید و بدانید که چه اتفاقی می‌افتد.
- قبل از ویزیت، سوالاتی را که می خواهید به آن‌ها پاسخ داده شود را بنویسید.
- شخصی را با خود بیاورید تا به شما کمک کند سؤال بپرسید و هر دو آنچه را که پزشک به شما می‌گوید به خاطر بسپارید.
- در ویزیت، نام درمان جدید و هر گونه دارو، درمان یا آزمایش جدید را یادداشت کنید. همچنین، هر دستورالعمل جدیدی را که پزشک به شما می‌دهد، یادداشت کنید.
- بدانید که چرا یک دارو یا درمان جدید تجویز می‌شود و چگونه به شما کمک می‌کند. همچنین بدانید که چه عوارضی دارد.
- بپرسید که آیا بیماری شما به روش‌های دیگری قابل درمان است یا خیر.
- بدانید چرا یک آزمایش یا روش درمانی تجویز می‌شود و نتایج آن چه معنایی می‌تواند داشته باشد.
- بدانید اگر دارو را مصرف نکنید یا آزمایش یا درمان را انجام ندهید، باید چه انتظاری داشته باشید.
- اگر قرار ویزیت بعدی دارید، تاریخ، زمان و هدف آن جلسه را یادداشت کنید.
- بدانید اگر سوالی دارید چگونه باید با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورتی که PMDD دارید، ممکن است بخواهید سوالات زیر را از پزشک خود بپرسید:
- چرا PMDD دارم؟
- بهترین درمان برای من چیست؟
- عوارض درمان چیست؟
- آیا باید کنترل بارداری خود را تغییر دهم؟
- برای مدیریت علائم چه تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنم؟
- آیا من در معرض خطر افسردگی شدید یا خودکشی هستم؟
- اگر به شدت احساس افسردگی یا خودکشی کردم چه باید بکنم؟
- آیا باید مراقب علائم عوارض باشم؟
تفاوت بین PMS و PMDD چیست؟
PMDD و PMS شبیه به هم هستند؛ زیرا هر دو، یک یا دو هفته قبل از شروع پریود و زمانی که سطح هورمون شما کاهش می‌یابد، اتفاق می‌افتند. هر دوی آن‌ها علائم فیزیکی مانند گرفتگی عضلات، سر درد یا نفخ را ایجاد می‌کنند. با این حال، PMDD همچنین علائم شدید و جدی دیگری نیز ایجاد می‌کند که ممکن است خلق و خوی شما را تحت تاثیر قرار دهند.
سندرم نارسایی پیش از قاعدگی چگونه به نظر می‌رسد؟
علائم سندرم نارسایی پیش از قاعدگی، ۱۰ تا ۱۴ روز قبل از پریود شروع می‌شود و معمولاً در دو روز اول پریود از بین می‌رود. این بدان معنی است که یک فرد مبتلا به PMDD می‌تواند اثرات PMDD را برای بیش از دو هفته در هر سیکل قاعدگی احساس کند. در این مدت، پیروی از توصیه های پزشک شما برای درمان بسیار مهم است. بیشتر مراقب خود باشید و برای حمایت به عزیزان خود تکیه کنید.
آیا PMDD یک بیماری روانی محسوب می‌شود؟
PMDD یک اختلال روانی است که در DSM-5 از آن به عنوان “اختلال افسردگی” ذکر شده است. DSM-5 مخفف عبارت Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders است و مرجعی برای تشخیص بیماری‌های روانی به شمار می‌رود.
آیا PMDD نوعی اختلال دوقطبی است؟
خیر. PMDD و اختلال دو قطبی اختلالات یکسانی نیستند. با این حال، آن‌ها علائم مشابهی دارند. در طول یک دوره عود در اختلال دوقطبی، ممکن است احساس تحریک پذیری کنید یا احساس کنید که کنترل خود را از دست می‌دهید. همچنین ممکن است افکار خودکشی داشته باشید. دریافت پشتیبانی و کمک گرفتن در صورت داشتن علائم هر یک از این بیماری‌ها بسیار مهم است.
سخن آخر
PMDD یک اختلال جدی است که می‌تواند بر زندگی، روابط و شغل شما تأثیر منفی بگذارد. زنان یا افراد مبتلا به سندرم نارسایی پیش از قاعدگی ممکن است به خود یا دیگران آسیب برسانند. اگر به طور مداوم افسردگی و اضطراب شدید یا سایر علائم PMDD را در هفته‌های منتهی به پریود خود تجربه می‌کنید، نیاز است از پزشک خود کمک بگیرید. برخی از داروها می‌توانند سطح هورمون یا سروتونین را کنترل کنند تا شما در این دوران احساس کنید بیشتر شبیه خودتان هستید. PMDD اختلالی نیست که مجبور باشید با آن زندگی کنید و قابل درمان است. بنابراین توصیه می‌کنیم دریافت مراقبت‌های پزشکی و سلامت روان مورد نیاز را به تعویق نیندازید.