خارش بدن، یک احساس ناراحت کننده و محرک است که شما را به خاراندن یک قسمت یا سراسر بدن وادار می‌کند. خارش پوست اغلب به دلیل خشکی پوست ایجاد می‌شود. از آنجایی که با افزایش سن، پوست بیشتر خشک می‌شود، این مشکل در افراد مسن بیشتر است. بسته به علت خارش، پوست شما ممکن است نرمال، قرمز، زبر یا ناهموار به نظر برسد.
خاراندن مداوم می‌تواند باعث برآمدگی آن قسمت پوست شود. خارش پوست علل زیادی دارد وجود یک بیماری جدی یا نارسایی کلیه، نیز از عوامل خارش پوست بدن است. بنابراین، برای تسکین خارش، مهم است که علت را شناسایی و علت اصلی را درمان کنید. در ادامه مطلب با علل و راه‌های درمان خارش آشنا خواهید شد.
علائم خارش بدن
خارش، می‌تواند نواحی کوچکی مانند پوست سر، بازو یا پا یا کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است خارش پوست علائم زیر را داشته باشد؛
- سرخی
- علائم خراش
- برجستگی، لکه یا تاول
- پوست خشک و ترک خورده
- پوسته پوسته شدن
در بعضی مواقع، خارش بدن طول می‌کشد و میزان آن شدید است. با مالش یا خاراندن آن قسمت بدن، خارش بیشتر خواهد شد. در صورت تداوم خارش به پزشک یا متخصص بیماری‌های پوستی مراجعه کنید.
علل مختلف خارش پوست
مهم‌ترین عامل در خارش بدن، شرایط پوستی شما است. به عنوان مثال می‌توان به خشکی پوست (گزروزیس)، اگزما (درماتیت)، پسوریازیس، گال، انگل، سوختگی، اسکار، نیش حشرات و کهیر اشاره کرد. در ادامه چند مورد از علل خارش پوست را معرفی می‌کنیم.
- خشکی پوست؛
متخصص پوست می‌تواند به تسکین علائم خشکی پوست کمک کند. پوست بسیار خشک، علامت هشدار دهنده درماتیت است، بنابراین لازم است برای کمک به تسکین و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت، به متخصص پوست مراجعه کنید.
به خاطر داشته باشید که درمان پوست خشک بسیار اهمیت دارد، زیرا ترک‌های روی پوست، جایگاه مناسبی برای میکروب‌ها است و باعث ایجاد نقاط قرمز و دردناک روی پوست می‌شود. یک متخصص پوست ممکن است دارویی برای استفاده مستقیم روی پوست انجام دهد. علائم و نشانه رایج خشکی پوست عبارتند از:
- زبر و پوسته پوسته شدن
- خارش بیش از حد
- پوست خاکستری در افراد با پوست تیره
- پوست ترک خورده
در ادامه به یک بیماری پوستی دیگر می‌پردازیم.
- اگزما؛
اگزما، یکی از علل شایع خارش پوستی است. اگزما، به مرور زمان بهبود می‌یابد. با این حال، افراد مبتلا به اگزما باید مراقب باشند، زیرا در برابر مشکلات پوستی آسیب پذیرتر هستند.
بر اساس مطالعات به دست آمده، اگزما ۱۰ تا ۲۰ درصد از کودکان را درگیر می‌کند اما تنها ۱ تا ۳ درصد از بزرگسالان را مبتلا می‌کند. این مشکل، باعث خشک شدن ناحیه می‌شود.
- پسوریازیس؛
این بیماری خودایمنی باعث تغییر رنگ و تحرکت پوست می‌شود که معمولاً به شکل پلاک است.
- محرک‌ها و مواد آلرژی‌زا؛
پوست به عنوان پوششی که از بدن محافظت می‌کند، یک هدف حیاتی را ایفا می‌کند. حتما دوست دارید بدانید که مواد آلرژی‌زا چگونه باعث تحریک پوست می‌شوند؟ وقتی سلول‌های پوست یک نوع ماده مشکوکی را تشخیص دهند، واکنشی را ایجاد می‌کنند که باعث ایجاد حساسیت می‌شود که ممکن است باعث خارش بدن شود.
آلرژی، شامل تاول‌های کوچک است. دست زدن به لباس‌ها، حیوانات خانگی، مواد شیمیایی، صابون‌ها و موادی مانند لوازم آرایشی باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود. آلرژی غذایی می‌تواند باعث خارش پوست شود، که به بررسی آن نیز خواهیم پرداخت.
آلرژی به نیکل نیز بسیار رایج است. زمانی که فردی با جواهراتی که مقدار کمی نیکل دارد تماس پیدا کند، ممکن است در محل تماس، پوست قرمز، خارش و متورم شود. کرم‌های دارویی می‌تواند به رفع خشکی پوست بدن کمک کند.
- کم آبی بدن؛
کمبود مایعات کافی، بدن را در معرض کم آبی قرار می‌دهد. کم آبی باعث خشکی پوست می‌شود که باعث خارش بدن می‌شود.
پوست یک فرد کم آب ممکن است خشک و تیره رنگ باشد. سایر علائم کم آبی شامل سردرد و گرفتگی است.
موارد خفیف کم آبی، را می‌توان با نوشیدنی بیشتر آب درمان کرد. اما بهتر است بدانید که موارد جدی نیاز به مراقبت پزشکی دارند. شما می‌توانید با کاهش مصرف کافئین و الکل، خطر کم آبی بدن خود را کاهش دهید.
- کهیر؛
کهیر، نوعی مشکل پوستی است که در اثر یک ماده شیمیایی به نام هیستامین در بدن ایجاد می‌شود و باعث تورم پوست می‌شود. کهیر می‌تواند باعث ناراحتی و درد در افراد شود.
البته، کهیر به خودی خود معمولاً خطرناک نیست، باید گفت: کهیر، واکنش‌های تورمی است که بر لب‌ها، زبان، گلو یا تأثیر می‌گذارند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. دو نوع کهیر وجود دارد:
- کهیر حاد:
این نوع کهیر معمولاً پس از تماس با یک محرک، مانند یک نوع غذا یا داروی خاص رخ می‌دهند. علل غیر آلرژیک مانند هوای بیش از حد گرم یا سرد، قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا ورزش نیز می‌تواند باعث کهیر شوند.
- کهیر مزمن:
در برخی از شرایط، کهیر طولانی مدت است. در موارد دیگر، دانستن علت کهیر یک فرد مشکل است. گاهی اوقات، کهیر به مدت ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول می‌کشد. البته بیشتر اوقات، با گذشت زمان کهیر بهبود می‌یابد.
- اختلالات عصبی؛
موارد زیادی وجود دارند که باعث تحریک پوست و ایجاد خارش بدن می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به مولتیپل اسکلروزیس، اعصاب فشرده و زونا اشاره کرد.
- زونا؛
گفتیم که خارش یکی از مشکلات مهم پوستی است. پوست ممکن است در سراسر بدن یا فقط در نواحی خاص خارش کند. بیماری زونا هم یکی علل خارش پوست بدن است. این عفونت توسط ویروس آبله مرغان می‌شود.
- آلرژی غذایی؛
این مشکل خارش، یک وضعیت اورژانسی است و ممکن است مراقبت‌های فوری لازم باشد. در این نوع الرژی، ممکن تست که سیستم ایمنی بدن شما به مواد رایج موجود در غذاها یا نوشیدنی‌ها پاسخ نامناسب می‌دهد.
علائم آن ممکن است خفیف یا شدید است و شامل عطسه، خارش چشم، تورم، بثورات پوستی، کهیر، گرفتگی معده، حالت تهوع، استفراغ است.
غذاهای آلرژی زا عبارت از شیر گاو، تخم مرغ، بادام زمینی، ماهی، صدف، آجیل، گندم و سویا است.
- بارداری؛
ممکن است افراد باردار نیز هنگام بارداری دچار خارش بدن می‌شوند. این یک وضعیت غیر معمول است که معمولا در چهار ماه آخر بارداری رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند باعث خارش در تمام پوست بدن می‌شود، معمولا کف دست‌ها و کف پا بیشتر درگیر می‌شود. برخی از دلایل خارش در بارداری عبارتند از:
- کهیر خارش دار
- خارش بارداری (شایع در نیمه دوم بارداری)
- حاملگی پمفیگوئید (ناشایع)
- کلستاز داخل داروی حاملگی (ناشایع)
عامل مهم دیگر در خارش نواحی مختلف پوست بدن، استفاده از داروها است که به بررسی آن خواهیم پرداخت.
- داروها؛
بهتر است از تأثیر بعضی از داروها در خارش بدن غافل نمانیم. در ادامه چند مورد از آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
- آنتی بیوتیک‌ها
- مسکن
- داروهای ضد تشنج
- آسپرین
- ویتامین گروه B
- کینیدین
- نیترات
- ریفامپین
- وانکوماسین
کک و حشرات دیگر
گزش کک و حشرات دیگر نیز ممکن است باعث خارش شود و مانند یک برآمدگی قرمز در آن نقطه از پوست مشخص شود، علائم آن بلافاصله پس از نیش زدن حشره مشخص است. نقاط قرمز رنگ به صورت خوشه ای روی ساق پاها و دست‌ها قرار دارد.
چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟
اگر این عارضه خارش با وجود درمان به مدت سه ماه ادامه داشت، لازم است برای بررسی بیماری پوستی به متخصص پوست مراجعه کنید. نیاز به مراجعه به پزشک متخصص داخلی برای ارزیابی سایر بیماری‌ها ضروری است. اگر در شرایط زیر قرار دارید توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.
- هنگامی که شما نمی‌دانید چه چیزی باعث خارش می‌شود.
- بیش از دو هفته خارش بدن طول می‌کشد.
- اقدامات خانگی نتیجه‌ای ندارد.
- خارش شدید است و باعث اختلال در کارهای روزمره می‌شود و مانع از خوابیدن شما می‌شود.
- به طور ناگهانی بدن خارش دارد.
- کل بدن شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- با علائم و نشانه‌های دیگری مانند کاهش وزن، تب یا تعریق شبانه همراه است
عوارض خارش پوست بدن
خارش پوستی که شدید باشد یا بیش از شش هفته طول بکشد (خارش مزمن) کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این شدت از خارش بدن، ممکن است خواب شما را مختل کند یا باعث اضطراب یا افسردگی شود. به خاطر داشته باشید که خارش و خاراندن طولانی مدت،شدت خارش را افزایش می‌دهد و قطعا باعث آسیب پوست، عفونت و زخم می‌شود.
چگونگی شناسایی علت خارش بدن
هنگامی که پزشک شما را معاینه می‌کند، سوالاتی در مورد علائم خارش بدن از شما می‌پرسد، سوالاتی مانند:
- چه مدتی است که دچار خارش شده‌اید؟
- در کجای بدن خارش وجود دارد؟
- موقتی است یا مزمن؟
- آیا با مواد محرک یا محصولات معطر جدید در تماس بوده‌اید؟
- آیا الرژی دارید؟
- شدت خارش کجاست؟
- چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
- آیا علائم دیگری مانند سرفه دارید؟
- آیا اخیراً سفر کرده‌اید؟
اگر پزشک نتواند علت خارش شما را از روی جواب سؤالات و معاینه تشخیص دهد، ممکن است نیاز به آزمایش بیشتر داشته باشید. در ادامه این آزمایشات را بررسی می‌کنیم.
- آزمایش خون: این ممکن است نشان دهنده یک زمینه بیماری باشد.
- تست عملکرد آزمایش تیروئید می‌تواند مشکلات تیروئید را بررسی کند.
- تست پوست: این آزمایش می‌تواند مشخص کند که آیا شما به چیزی واکنش آلرژیک دارید یا خیر؟
وقتی پزشک علت خارش شما را مشخص کرد، می‌تواند علت خارش شما را درمان کند. آن‌ها همچنین ممکن است یک داروی موضعی را برای کاهش مصرف توصیه کنند. اگر علت بیماری یا متفاوت باشد، پزشک بهترین روش درمانی را برای مشکلی پیشنهاد می‌کند.
درمان خارش پوست
اگر خارش شدید است و پس از چند هفته از بین نمی‌رود یا علت ظاهری ندارد، با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است به درمان‌های دیگری مانند دارو یا نور درمانی نیاز داشته باشید. اگر یک بیماری زمینه‌ای دارید که باعث خارش می‌شود. برای احساس بهتر، می‌توانید موارد زیر امتحان کنید؛
- استفاده از کمپرس سرد
- استفاده از لوسیون های مرطوب کننده
- حمام ولرم یا بلغور جو دوسر
- استفاده از کرم هیدروکورتیزون یا آنتی هیستامین های بدون نسخه
- اجتناب از خراشیدن، پوشیدن پارچه‌های تحریک کننده و قرار گرفتن در معرض گرما و رطوبت بالا
- همیشه پوست را مرطوب نگه دارید. روزانه با دوش گرفتن، هیدراته ماندن و استفاده از کرم مناسب می‌توانید خارش از خشکی پوست را تسکین دهید.
- لباس راحت و گشاد بپوشید. این می‌تواند باعث کاهش خارش بدن شود و به شما اجازه دهد، که ممکن است از قارچ جلوگیری کند.
- از یک رژیم غذایی سالم و استفاده کنید. مطالعات ثابت کرده است که تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به کنترل علائم پسوریازیس، لوپوس، سیروز و اگزما کمک کند.
- استرس را کاهش دهید. پیشنهاد می‌شود برای کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن و تمرین‌های درمانی از تشدید بیماری‌هایی مانند آگزما، پسوریازیس، درماتوگرافی و جلوگیری کرد.
- از آب گرم خودداری کنید. آب داغ می‌تواند پوست را خشک کند و ممکن است کهیر یا خشکی پوست را بدتر کند.
- بهداشت مناسب را رعایت کنید. دوش گرفتن، شستن لباس‌ها و ملافه‌ها و تعویض لباس‌های روزانه می‌تواند از گرفتار شدن به دست شپش محافظت کند.
- از صابون و دستمال ملایم، ضد درد و بدون عطر استفاده کنید. این کار می‌تواند از تحریک از خشکی پوست، اگزما و بثورات پوشک جلوگیری کند.
- از مواد غذایی آلرژی زا دوری کنید. شناسایی و جلوگیری از غذاها، محصولات و آلرژن های محیطی که باعث ایجاد علائم برای شما می شوند می‌توانند مفید باشند.
سخن پایانی
در انتهای این مطلب یادآوری می‌کنیم که خارش یک احساس تحریک‌کننده است که باعث می‌شود بخواهید پوست خود را بخراشید. گاهی اوقات ممکن است احساس درد کنید، اغلب، خارش فقط در یک ناحیه از بدن است، در موارد نادری، در سراسر بدن احساس خارش می‌کنید. همراه با خارش، ممکن است راش یا کهیر نیز داشته باشید.
خارش بدن قابل درمان است. با این حال، بهتر است برای تشخیص و درمان با پزشک خود مشورت کنید. اگر علائم آلرژی پوستی دارید، پیدا کردن محرک‌های خارش باید در اولویت باشد. این کار نباید به تنهایی انجام شود. یک آزمایش آلرژی که توسط یک متخصص آلرژی تائید شده توسط هیئت مدیره انجام می‌شود راه حل است.
یکی از گزینه‌های درمان خارش پوست، کرم یا لوسیونی است که حاوی هیدروکورتیزون یا پراموکسین هیدروکلراید است. این مواد، باعث تسکین موقت خارش می‌شود که مانع از خراشیدگی است. گزینه‌های درمانی مختلف انواع مختلفی از علائم را هدف قرار می‌دهند، بنابراین قبل از شروع یک رژیم درمانی، توصیه‌هایی پزشک را جدی بگیرید.