یک روز گرم تابستان است و شما تشنه شده‌اید. بنابراین طبیعتاً یک لیوان آب سرد بر می‌دارید. این شما را به این فکر می‌اندازد که آیا کودک ۳ ماهه شما نیز برای آب رسانی و غلبه بر گرما به مقداری آب نیاز دارد یا خیر؟ با این که نیت شما خیر است، اگر کودک شما زیر ۶ ماه سن دارد، نباید به او آب بدهید. بنا به گفته متخصصان اطفال، قبل از ۶ ماهگی دادن آب به کودک درست نیست؛ زیرا این آب جایگزین شیر خشک یا شیر مادر می‌شود و به این معنی است که نوزاد تغذیه مورد نیاز خود را از شیر دریافت نمی‌کند.
وقتی نوزادان به ۶ ماهگی می‌رسند، می‌توانند مقدار محدودی آب بخورند. با این حال، آب تنها زمانی برای نوزادان ضروری می‌شود که به یک سالگی برسند. در این مقاله به صورت دقیق‌تر به این موضوع می‌پردازیم که چرا نوزادان باید در سال اول زندگی خود فقط شیر مادر یا شیر خشک بخورند.
آیا نوشیدن آب برای نوزاد من بی خطر است؟
نوشیدن آب برای نوزاد زیر ۶ ماه ضروری و بی خطر نیست. در این سن، نوزادان تمام آب مورد نیاز خود را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت می‌کنند. اگر نگران میزان آب بدن کودک خود در آب و هوای گرم هستید، بهتر است بدانید که شیر مادر از ۸۰ درصد آب تشکیل شده است. وقتی هوا خیلی گرم است یا اگر نگران این هستید که کودکتان مایعات کافی دریافت نمی‌کند، در صورت نیاز به جای دادن آب به نوزاد، شیر مادر یا شیر خشک بدهید. نه تنها شیر مادر و شیر خشک عمدتاً از آب تشکیل شده‌اند، بلکه شیر بسیاری از مواد مغذی مهم را نیز به بدن کودک می‌دهد که آب فاقد آن است.
نوزادان معمولاً به حجمی از شیر تکیه می‌کنند تا متوجه شوند که به مقدار مناسبی تغذیه شده‌اند. بنابراین اگر به نوزاد آب یا هر چیزی غیر از شیر مادر یا شیر خشک بدهید، تشخیص این که آیا آنچه را که دریافت می‌کنند نیاز دارند یا نه برای نوزاد دشوار می‌شود.
نوشیدن آب قبل از ۶ ماهگی برای نوزاد خطرناک است؛ زیرا ممکن است نوزاد به جای شیر مادر یا شیر خشکی که از نظر تغذیه به آن نیاز دارد، شکم خود را از آب پر کند. این می‌تواند منجر به سوء تغذیه، مشکلات تامین شیر توسط مادر و از شیر گرفتن ناخواسته و زودهنگام نوزاد شود. کاملاً تمیز نبودن آب نیز یک خطر ایمنی است که می‌تواند منجر به اسهال یا عفونت در بدن نوزاد شود.
خطرات آب دادن زودهنگام به نوزاد
دادن آب خیلی زود به نوزاد ضروری نیست و برای نوزاد خطر هم دارد. نوشیدن آب قبل از شش ماهگی نوزاد ممکن است منجر به بروز مشکلات مختلفی برای کودک شما شود.
از شیر گرفتن زودهنگام نوزاد
تغذیه با شیر مادر بر عرضه و تقاضای شیر تاثیر می‌گذارد. اگر به نوزاد خود شیر می‌دهید، بدن شما بسته به دفعات شیردهی یا دفعات پمپاژ شیر مادر، به تولید شیر مادر ادامه می‌دهد. اگر به جای شیر دادن به کودک خود آب بدهید، ممکن است ناخواسته به بدن خود سیگنال دهید که باید شیر کم‌تری تولید کند.
عفونت
آب همیشه به اندازه کافی برای دستگاه گوارش نوزاد تمیز نیست و ممکن است باعث عفونت شود، کودک را بیمار کرده و منجر به اسهال شود.
اسهال مشکل ساز است زیرا نوزاد شما را در معرض خطر کم آبی قرار می‌دهد. همچنین بدن را از مواد مغذی موجود در شیر مادر یا شیر خشک قبل از جذب در سیستم کودک خالی می‌کند و احتمال بروز سوء تغذیه در نوزاد وجود خواهد داشت.
سوء تغذیه نوزاد
نوزاد شما برای رشد مناسب به مواد مغذی موجود در شیر مادر یا شیر خشک به ویژه در شش ماه اول زندگی خود نیاز دارد. آب دادن به نوزاد می‌تواند باعث شود که او شیر مادر یا شیر خشک کم‌تری بنوشد و از مصرف مقدار مناسب شیر او جلوگیری شود. این موضوع می‌تواند منجر به سوء تغذیه نوزاد گردد.
بنا به گفته متخصصان تغذیه و رژیم غذایی، دادن آب قبل از ۶ ماهگی به نوزاد می‌تواند باعث عدم تعادل در الکترولیت‌های بدن او شود و می‌تواند مقدار شیر یا شیر خشک دریافتی او را کاهش دهد و مواد مغذی را که برای رشد و نمو نوزاد مهم است، از بین ببرد.
آیا در آب دادن به نوزادان خردسال استثنایی وجود دارد؟
والدین همچنین ممکن است سوال بپرسند که آیا استثناهایی برای این قاعده وجود دارد یا خیر. اگر نوزاد یبوست یا تب داشته باشد چه؟ در این صورت آب دادن به نوزاد بی خطر است؟ با این وجود، متخصصان پزشکی توصیه می‌کنند که از دادن آب در کمتر از ۶ ماهگی نوزاد خودداری کنید؛ حتی اگر کودک شما ناراحت به نظر می‌رسد. در عوض، نوزادان برای تامین آب بدن می‌توانند شیر مادر یا شیر خشک بیش‌تری را در این شرایط مصرف کنند.
بنا به گفته متخصصان اطفال، حتی در درمان یبوست نوزاد، آب بهترین گزینه نیست. برای رفع این مشکل، مقدار کمی آب آلو، آب گلابی، آب سیب یا آب انگور گزینه‌های بهتری از آب خواهند بود.
با این حال، قبل از دادن هر چیزی غیر از شیر مادر یا شیر خشک به یک نوزاد خردسال، حتما با پزشک اطفال یا پزشک عمومی تماس بگیرید. اگر کودک شما علائم تب یا یبوست را نشان می‌دهد، حتما با یک متخصص نیز تماس بگیرید.
طرز تهیه بی خطر شیر خشک با آب
مراقبین نوزاد باید در هنگام مخلوط کردن شیر خشک مراقب مسمومیت با آب نوزاد باشند و هرگز سعی نکنند شیر خشک را با آب رقیق کنند. به توصیه متخصصان اطفال هنگام ترکیب کردن شیر خشک، رعایت دقیق دستورالعمل‌ها بسیار مهم است. اضافه کردن آب بیش از حد به شیر خشک می‌تواند شیر را رقیق کند و باعث ایجاد مشکلات جدی سلامتی در نوزاد شود.
البته اگر از شیر خشک آماده برای تغذیه استفاده نمی‌کنید، می‌توانید شیر خشک پودری را با آب شیر یا بطری مخلوط کنید. فقط مطمئن شوید که مقدار توصیه شده در دستورالعمل ها را دنبال کنید.
زمان و نحوه دادن آب به نوزاد
در حدود ۶ ماهگی، می توانید شروع به ریختن مقدار کمی آب در یک فنجان باز یا یک فنجان نی دار مخصوص کودک به نوزاد خود کنید. شما باید به نوزاد خود در استفاده از فنجان باز در این سن کمک کنید. معمولاً شما به او کمک می‌کنید لیوان را به سمت دهان خود ببرد. تا دو را بشمارید و سپس فنجان را پایین بیاورید.
بله، ما گفتیم یک فنجان باز یا یک فنجان نی دار، نه یک بطری یا لیوان سربسته کودک. دلیل آن این است که این نوع فنجان به نوزاد کمک می‌کند تا مهارت‌های مهم دهانی-حرکتی را در خود رشد و تکامل دهند و به او اجازه می‌دهد تا شروع به یادگیری نحوه نوشیدن از یک فنجان در باز کند.
چه مقدار آب باید به نوزاد خود بدهم؟
از ۶ ماهگی به بعد، کودک شما می‌تواند ۱۱۸ تا ۲۳۶ سی سی آب در روز بنوشد. میزان مصرف آب نوزاد تا یک سالگی نباید بیش‌تر از این باشد.
نوزاد در ابتدا واقعاً به آب نیاز ندارد،؛ بنابراین این پروسه بیش‌تر در مورد یادگیری استفاده از فنجان است تا دریافت آب. هدف اصلی این است که به نوزاد یاد بدهیم که ترجیحاً از یک فنجان باز آب بنوشد تا وقتی که از شیر گرفته می‌شود، بتواند به طور مناسب آب بنوشد و به بدن خود آب رسانی کند.
در سن یک سالگی، کودک شما نیاز به نوشیدن ۲۳۶ تا ۹۶۴ سی سی آب در روز دارد.
| مقدار آبی که باید به نوزاد خود بدهید، بسته به سن | |
| ۶ ماهگی تا ۱ سالگی | ۱۱۸ تا ۲۳۶ سی سی آب |
۱ سالگی تا ۲ سالگی | ۲۳۶ تا ۹۶۴ سی سی آب |
آیا ممکن است نوزاد دچار کم آبی شود؟
نخوردن آب تا زمانی که کودک خوب تغذیه می‌شود و وزن اضافه می‌کند، باعث کم آبی بدن نوزاد نمی‌شود. با این حال، نوزاد ممکن است در صورت ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر مشکلات سلامتی دچار کم آبی شود. وقتی نوزاد بیمار است اگر به اندازه کافی شیر نخورد یا اگر مایعات خود را به دلیل استفراغ یا اسهال از دست بدهد، ممکن است به راحتی دچار کم آبی شود. همچنین اگر نوزاد تب داشته باشد یا در محیط گرم به سر ببرد، ممکن است دچار کم آبی شود. پس چگونه می‌توان تشخیص داد که کودک دچار کم آبی شده است؟ در صورتی که علائم زیر را در نوزاد خود مشاهده کنید، ممکن است نوزاد شما دچار کم آبی شده باشد:
- پوشک‌های خیس و کثیف کمتر از حد معمول وجود دارد.
- کودک بی حال، تحریک پذیر یا به طور غیر عادی خسته و خواب آلود است.
- نوزاد اشک ندارد.
- کودک خشکی دهان بدون بزاق دارد.
- نقطه نرم بالای سر نوزاد فرو رفته به نظر می‌رسد.
شما ممکن است برای کمک به تامین آب بدن کودک، نیاز به شیر دادن به دفعات بیش‌تری داشته باشید، محلول الکترولیتی مانند پدیالیت به نوزاد بدهید یا در موارد جدی تر ممکن است لازم باشد نوزاد برای مایعات داخل وریدی در بیمارستان بستری شود.
انواع آب برای دادن به نوزاد
این که آیا آبی که به نوزاد می‌دهید را با شیر خشک مخلوط می‌کنید یا به کودک اجازه می‌دهید وقتی به اندازه کافی بزرگ شد جرعه‌های کوچک آب بنوشد و همینطور نوع آبی که استفاده می‌کنید، آب بطری یا آب شیر واقعاً به ترجیح شخصی شما بستگی دارد.
حتماً از پزشک اطفال یا دندانپزشک اطفال خود بپرسید که آیا فرزندتان به فلوراید اضافی نیاز دارد یا خیر. اگر بدن نوزاد نیاز به تقویت داشته باشد، می‌توانید از آب بطری حاوی فلوراید استفاده کنید.
اگر فقط از آب لوله کشی استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که ممکن است متوجه لکه‌های سفید خفیف روی دندان‌های کودک خود شوید،. این نشانه یک عارضه بی ضرر به نام فلوئوروزیس دندانی است. طبق گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA)، این عارضه بر سلامت دندان‌های کودک تأثیری نخواهد گذاشت و حتی ممکن است دندان‌ها را در برابر پوسیدگی مقاوم‌تر کند. با این حال، اگر از آب لوله کشی استفاده می‌کنید و سیستم تصفیه ندارید، یا اگر آب خود را از چاه می‌گیرید، آن را از نظر میزان سرب یا سایر مواد شیمیایی آزمایش کنید. اگر آب را می‌جوشانید، باید ظرف آب یک ساعت پس از جوشیدن در یخچال نگهداری شود.
فواید دادن آب به نوزاد
آب برای نوزادان ۶ ماه به بالا مفید است و به نوزاد کمک می‌کند تا هیدراته بماند. فواید دادن آب به نوزاد بزرگ‌تر از ۶ ماه شامل موارد زیر می‌باشد:
- مواد مغذی و اکسیژن را به سلول‌ها منتقل می‌کند و در عین حال به حذف مواد زائد کمک می‌کند.
- مفاصل و بافت‌ها را مرطوب نگه می‌دارد.
- حجم خون را حفظ می‌کند.
- نیاز به آب میوه را از بین می‌برد (که به هر حال پزشکان اطفال توصیه می‌کنند تا قبل از ۱ سالگی از آن اجتناب کنید و سپس اگر به کودک آب میوه می‌دهید، فقط در مقادیر بسیار محدود آن را آماده کنید)
آیا نوزادان باید وقتی بیرون گرم است آب بنوشند؟
بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که نوزادان برای کاهش خطر کم آبی بدن، جرعه‌های کوچک آب یا شیر بنوشند، اما حتماً در این رابطه ابتدا با پزشک اطفال مشورت کنید. همچنین می‌توانید شیر مادر یا شیر خشک بیش‌تری به نوزاد بدهید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟
اگر نوزاد شما مبتلا به اسهال است یا استفراغ می‌کند، با پزشک کودک خود تماس بگیرید تا نکاتی را برای اطمینان از آبرسانی به بدن نوزاد به شما اطلاع دهد. همچنین اگر کودک شما علائمی از کم آبی داشت با پزشک اطفال تماس بگیرید.
تا زمانی که کودک شما حداقل به یک سالگی نرسیده است، به او آب میوه ندهید. آب میوه نه تنها شکم کوچک کودک شما را پر می‌کند و فضای کم‌تری را برای شیر و غذا باقی می‌گذارد، بلکه قند موجود در آب میوه می‌تواند باعث گرفتگی معده و اسهال در نوزادان شود.
اگرچه ممکن است دوستان و اقوام بگویند که دادن آب به نوزاد در ماه‌های اول زندگی ضروری است، اما بهتر است تا زمانی که کودک شما غذای جامد را شروع کند، صبر کنید تا از مشکلات احتمالی سلامتی برای او پیشگیری کنید. قبل از این که متوجه شوید، نوزاد شما به سنی می‌رسد که باید مرتباً به او آب بدهید.
سخن آخر
به نوزادان زیر شش ماه نباید آب داده شود،؛ زیرا آن‌ها تمام آب مورد نیاز خود را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت می‌کنند. بنابراین حتی در آب و هوای گرم و مرطوب، قبل از ۶ ماهگی به کودک خود آب ندهید. در عوض اگر او تشنه به نظر می‌رسد، شیر مادر یا شیر خشک بیش‌تری بدهید
شما می توانید از ۶ ماهگی آب دادن به کودک خود را شروع کنید اما به او به میزان ۱۱۸ تا ۲۳۶ سی سی آب بدهید. در این مرحله، هدف از دادن آب به کودک این است که به او اجازه دهید نوشیدن آن را تمرین کند. در یک سالگی، کودک شما به آب نیاز دارد و باید روزانه ۲۳۶ تا ۹۶۴ سی سی آب مصرف کند.
اگر در مورد آب آشامیدنی نوزاد خود سوال یا نگرانی دارید، با پزشک اطفال او تماس بگیرید.