همه چیز درباره درک بقای شی توسط کودک شما

درک بقای شی توسط کودک تنها یکی از نقاط عطف مهم رشدی است که می‌توانید همراه با کودک خود از تجربه آن لذت ببرید. به طور خلاصه، بقای شی به این معنی است که کودک شما می‌داند که چیزهایی که نمی‌تواند ببیند، مانند شما، فنجان او، حیوان خانگی با این که جلوی دید او نیستند، اما هنوز وجود دارند.

اگر هنگام بازی با یک نوزاد بسیار کوچک اسباب بازی مورد علاقه او را پنهان کنید، چه اتفاقی می‌افتد؟ نوزاد ممکن است برای مدت کوتاهی گیج یا ناراحت به نظر برسد، اما به سرعت از جستجوی آن منصرف می‌شود. این به معنای واقعی کلمه “از دل برود هر آن که از دیده برفت” است.

با این حال، هنگامی که کودک شما مفهوم بقای شی را درک کرد، احتمالاً پس از پنهان شدن اسباب بازی به دنبال آن می‌گردد یا سعی می‌کند آن را پس بگیرد. حتی ممکن است با صدای بلند، نارضایتی خود را از ناپدید شدن آن ابراز کند. این به این دلیل است که او می‌داند که اسباب بازی هنوز وجود دارد.

رشد مفهوم پایداری شی به کودک شما کمک می‌کند تا به نقاط عطف پیشرفته‌تری برسد. این مراحل شامل موارد زیر می‌باشند:

• رشد و تکامل حافظه
• کشف کردن
• وانمود کردن بازی
• به دست آوردن مهارت زبانی

این مهارت همینطور می‌تواند بر نحوه واکنش کودک شما هنگام خروج شما از اتاق تاثیر بگذارد. گریه ناگهانی یا جیغ‌های گوش خراش به نظر آشنا می‌آیند؟ این بدخلقی ممکن است فقط برای یک دستشویی رفتن سریع باشد.

اضطراب جدایی نیز بخشی طبیعی از رشد کودک است. انجام برخی بازی‌ها (مانند قایم باشک) با کودک می‌تواند به او کمک کند تا یاد بگیرد که شما قطعاً باز می‌گردید؛ درست مثل همیشه.

در این مقاله نگاهی دقیق‌تر به این می‌اندازیم که چگونه می‌توانید در درک مفهوم پایداری شی به کودک خود کمک کنید. زیرا ایده بقای شی در کودکان رشد پیدا می‌کند و به شکل اضطراب جدایی خود را نشان می‌دهد.

چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

هنگامی که نوزاد می‌تواند چهره‌ها (در حدود ۲ ماهگی) و اشیاء آشنا (در حدود ۳ ماهگی) را تشخیص دهد، به مرور شروع به درک وجود این اشیا می‌کند.

سپس نوزاد شما ممکن است شروع به جستجوی اسباب‌ بازی‌هایی کند که پنهان کرده‌اید، از کشف یا باز کردن چیزها لذت ببرد و در طول بازی‌هایی مانند قایم باشک، لبخند بی‌ دندانش را به شما نشان می‌دهد.

ژان پیاژه، روانشناس کودک و محققی که پیشگام مفهوم ماندگاری اشیاء بود، این ایده را مطرح کرد که این مهارت تا زمانی که نوزاد حدود ۸ ماهه نشده است، رشد نمی‌کند. اما نظریه پاژه مربوط به سال‌ها قبل است و در حال حاضر، به طور کلی می‌دانیم که نوزادان زودتر از ۴ تا ۷ ماهگی شروع به درک ماندگاری اشیا می‌کنند.

مدتی طول می‌کشد تا این جنبه از کودک شما به طور کامل رشد پیدا کند. ممکن است کودک شما یک روز به دنبال یک اسباب بازی پنهان برود و روز بعد کاملاً بی علاقه به نظر برسد. این موضوع نسبتاً رایج است؛ پس نگران نباشید!

سعی کنید ناراحت نباشید

این کاملا طبیعی است که بخواهید کودک شما به موقع به مراحل رشدی که از او مورد انتظار است، دست پیدا کند. اگر کودک شما کمی عقب‌تر از برنامه به نظر می‌رسد، طبیعی است که بدانیم چرا.

اگر کودک شما نزدیک به ۸ ماهه است، اما به نظر نمی‌رسد که اسباب بازی توپر او زیر پتو پنهان شده است، ممکن است کمی نگران باشید. اما آسوده خاطر باشید: رشد برای هر کودکی به یک شکل اتفاق نمی‌افتد و کودک شما در زمان مناسب خودش به این نقطه عطف خواهد رسید.

همچنین تصور می‌شود که نوزادانی که به دنبال اسباب‌بازی‌های خود نمی‌گردند، ممکن است علاقه زیادی به آن اسباب‌بازی نداشته باشند. بیایید صادق باشیم؛ بسیاری از ما خانه‌هایمان را زیر و رو می‌کنیم و به دنبال کلید ماشین‌مان می‌گردیم؛ در حالی که یک کارت بازی گم شده از یک دسته کارت ارزش گشتن ما را ندارد.

با این حال، اگر نگران هستید که کودک شما هنوز به ماندگاری اشیاء توجه نکرده است، صحبت با متخصص اطفال کودک شما می‌تواند به رفع نگرانی‌هایی که ممکن است داشته باشید، کمک کند.

چگونه بقای شیء در کودک رشد پیدا می‌کند؟

پیاژه پیشنهاد کرد که شش مرحله فرعی وجود دارند که در مرحله حسی حرکتی رشد کودک رخ می‌دهند. این مراحل شامل موارد زیر می‌باشند:

تولد تا یک ماهگی: رفلکس‌های نوزاد

در ابتدایی‌ترین مرحله حسی حرکتی، رفلکس‌های نوزاد راه اصلی درک و کشف جهان توسط او می‌باشد. واکنش‌های غیر ارادی نوزاد مانند رفلکس ریشه زایی، مکیدن و رفلکس استارتل نحوه تعامل نوزاد با محیط خود را تعیین می‌کند.

۱ ماهگی تا ۴ ماهگی: رشد و تکامل طرحواره‌های جدید در نوزاد

در مرحله بعد، واکنش‌های اولیه باعث شکل گیری طرحواره‌های جدیدی در نوزاد می‌شود. ممکن است یک نوزاد به طور تصادفی انگشت شست خود را بمکد و متوجه شود که لذت بخش است. پس از آن، کودک دوباره این عمل را تکرار می‌کند؛ زیرا لذت بخش است.

۴ ماهگی تا ۸ ماهگی: رفتارهای هدفمند

در حدود سن ۴ تا ۸ ماهگی، نوزادان شروع به توجه بسیار بیش‌تری به محیط اطراف خود می‌کنند. نوزاد حتی کارهایی را برای واکنش نشان دادن به آن انجام خواهد داد. پیاژه از این رفتارها به عنوان واکنش‌های چرخشی ثانویه یاد می‌کند.

۸ ماهگی تا ۱۲ ماهگی: اکتشاف بیش‌تر

بین ۸ تا ۱۲ ماهگی کودک، اقدامات هدفمند او بسیار آشکارتر می‌شود. نوزاد اسباب‌بازی‌ها را تکان می‌دهد تا صدا تولید کند و واکنش او به محیط ثابت تر و هماهنگ‌تر می‌شود.

۱۲ ماهگی تا ۱۸ ماهگی: آزمون و خطا

واکنش‌های حلقوی سوم در مرحله پنجم ظاهر می‌شود. این واکنش‌ها شامل آزمون و خطا می‌باشد و نوزاد ممکن است شروع به انجام کارهایی برای جلب توجه دیگران کند.

۱۸ ماهگی تا ۲۴ ماهگی: ظاهر شدن مفهوم بقای شی

پیاژه معتقد بود که تفکر بازنمایی بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی شروع به ظاهر شدن می‌کند. در این مرحله، کودکان قادر به درک مفهوم بقای شی می‌شوند. از آنجایی که نوزاد می‌تواند به طور نمادین چیزهایی را تصور کند که قابل مشاهده نیست، اکنون قادر به درک بقای شی است.

آزمایشات علمی مربوط به درک بقای شی در نوزاد

پیاژه و سایر محققان تلاش کرده‌اند نحوه عملکرد بقای شی در کودک را از طریق چند آزمایش مختلف نشان دهند. یکی از اولین آزمایش‌های پیاژه شامل پنهان کردن اسباب‌بازی‌ها بود تا ببیند آیا کودک به دنبال آن اسباب‌بازی می‌گردد یا خیر. پیاژه اسباب بازی را به کودک نشان می‌داد و سپس آن را با پتو می‌پوشاند.

اگر نوزادی به دنبال اسباب‌بازی بگردد، مشخص می‌شود که می‌داند با این که اسباب‌بازی را نمی‌بیند، اما هنوز وجود دارد. نوزادانی که ناراحت یا گیج به نظر می‌رسیدند، هنوز مفهوم بقای شی را درک نکرده بودند.

پیاژه و سایر محققان نیز از یک آزمایش دیگر برای بررسی بقای شی در کودک نیز استفاده کردند. او یک اسباب بازی را به کودک نشان می‌داد، سپس آن را زیر جعبه (A) پنهان می‌کرد. بعد از این که کودک چند بار اسباب بازی را زیر جعبه A پیدا کرد، پیاژه این دفعه اسباب بازی را زیر جعبه دوم (B) پنهان می‌کرد و بررسی می‌کرد که کودک زیر هر دو جعبه را چک می‌کند.

نوزادانی که به دنبال اسباب‌ بازی زیر جعبه A بودند، نشان دادند که هنوز نمی‌توانند از مهارت‌های استدلال انتزاعی برای درک این که اسباب‌بازی اکنون در مکانی جدید قرار دارد، استفاده کنند.

تحقیقات بعدی به محققان دیگر کمک کرد تا متوجه شوند که درک بقای شی می‌تواند قبل از ۸ ماهگی نوزاد نیز ایجاد شود. محققان با نوزادانی که فقط ۵ ماه داشتند، همین آزمایش را انجام دادند و صفحه نمایشی را به نوزاد نشان دادند که به صورت قوسی حرکت می‌کرد. هنگامی که نوزاد عادت کرد به حرکت صفحه نمایش نگاه کند، محققان جعبه‌ای را پشت مانیتور قرار دادند. سپس آن‌ها یک رویداد “ممکن” را به نوزادان نشان دادند که در آن، صفحه نمایش به جعبه رسید و از حرکت باز ایستاد. همینطور یک رویداد “غیر ممکن” به نوزادان نشان داده شد که در آن مانیتور همچنان در فضای اشغال شده توسط جعبه حرکت می‌کرد.

نوزادان تمایل داشتند برای مدت طولانی تری به رویداد غیر ممکن نگاه کنند. این نشان می‌دهد که نوزادان متوجه شدند:

• اجسام جامد نمی‌توانند از یکدیگر رد شوند
• اشیاء وجود دارند؛ حتی اگر قابل مشاهده نباشند

بنابراین اشتباه نکنید. کودک شما از سن پایین مفهوم بقای شی را درک می‌کند.

جنبه سخت درک بقای شی: اضطراب جدایی

برخی از علائم و نشانه‌های ماندگاری شی در کودک شما می‌توانند سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز باشند؛ مانند تماشای نوزادی که به دنبال اسباب‌بازی‌ پنهان شده می‌رود. اما نشانه‌های دیگر آن خیلی جذاب نیست.

اضطراب جدایی نیز تقریباً هم زمان با درک بقای شی توسط ایجاد می‌شود و ممکن است تا حدودی کم‌تر هیجان‌ انگیز باشد. اکنون کودک شما می‌داند که شما هنوز وجود دارید، چه او بتواند شما را ببینند یا نه. بنابراین وقتی نمی‌تواند شما را ببیند، خوشحال نیست و فوراً به شما اطلاع می‌دهد. شما نمی‌توانید در آرامش به دستشویی بروید.

این موضوع می‌تواند در خانه خسته‌ کننده باشد و گذاشتن کودک در مهدکودک یا همراه با پرستار کودک را بسیار سخت می‌کند؛ حتی زمانی که می‌دانید حال او کاملاً خوب است.

همچنین ممکن است کودک شما در این مرحله در کنار غریبه‌ها احساس راحتی کم‌تری داشته باشد. این می‌تواند جدایی را حتی سخت تر کند و برای هر دوی شما استرس زا باشد.

اما سعی کنید نگران نباشید. این مرحله موقت است و به زودی می‌توانید او را در حالی که کارهای خانه را انجام می‌دهید یا به دستشویی می‌روید، با خیال راحت رها کنید. بدون این که لازم باشد خود را برای گریه قطع نشدنی کودک آماده کنید.

بازی‌هایی که می‌توانید در این مرحله از رشد کودک بازی کنید

بازی با کودک یک روش مناسب برای کمک به درک بیش‌تر او از بقای اشیا است. بازی‌های بقای شی می‌تواند به کودک شما کمک کند تا بیش‌تر به این عادت کند که اگرچه ممکن است برای مدتی از او دور شوید، اما به زودی باز می‌گردید.

قایم باشک

این بازی کلاسیک برای کودک شما عالی است؛ اما می‌توانید چیزهای مختلفی را برای تغییر آن امتحان کنید.

• یک پتوی کوچک و سبک (یا یک حوله تمیز) روی سر کودک خود بگذارید تا ببینید چقدر طول می‌کشد تا آن را بکشد.
• سعی کنید هم سر خود و هم سر کودک را بپوشانید تا ببینید که آیا کودک شما پس از برداشتن پتوی خود شما را پیدا می‌کند یا خیر. نوزادان بزرگ‌تر از ۱۰ ماه احتمالاً در این بازی موفقیت بیش‌تری داشته باشند.
• یکی از اسباب‌بازی‌های کودکتان را با بیرون آوردن آن از پشت وسایل یا مبلمان مختلف، برای بازی قایم باشک استفاده کنید. از یک الگو پیروی کنید و ببینید آیا کودک شما می‌تواند محل ظاهر شدن اسباب بازی بعدی را پیش بینی کند یا خیر.

شکل پنهان را پیدا کن

• اجازه دهید کودک شما ببیند که شما یک اسباب بازی را با چند لایه حوله یا پارچه نرم می‌پوشانید. کودک خود را تشویق کنید تا زمانی که اسباب بازی را پیدا کند، به برداشتن لایه‌ها ادامه دهد.
• برای نوزادان بزرگ‌تر، سعی کنید چند اسباب بازی را در اطراف اتاق پنهان کنید. بگذارید شما را تماشا کند و سپس او را تشویق کنید تا همه اسباب بازی‌ها را پیدا کند.
• خودت را پنهان کن! اگر کودک شما می‌تواند بخزد یا بنشیند، به گوشه‌ای یا پشت در بروید و با او صحبت کنید و او را تشویق کنید که به دنبال شما بیاید.

کودک شما صدای شما را دوست دارد، بنابراین مطمئن شوید که در طول بازی با او صحبت کنید، او را تشویق کنید و وقتی اشیایی را پیدا کرد تشویقش کنید. همچنین به ادامه صحبت کردن هنگام خروج از اتاق کمک می کند. این به آنها اجازه می دهد تا بدانند شما هنوز در این نزدیکی هستید.

سخن آخر

اگر کودک شما وقتی اتاق را ترک می‌کنید، ناراحت می‌شود یا به سرعت به دنبال تنقلات و اسباب‌بازی‌های پنهان می‌گردد، احتمالاً شروع به درک این چیزهای ماندگاری اشیا کرده است. این یک بخش طبیعی از رشد شناختی کودک است که به فرزند شما کمک می‌کند تا برای استدلال و زبان انتزاعی و همچنین استفاده از نمادها آماده شود.

ممکن است زمانی که کودک شما فقط ۴ یا ۵ ماهه است، این مهارت را در کوچولوی خود ببینید. اما اگر یادگیری آن کمی بیش‌تر طول کشید، نگران نباشید. کودک شما به زودی آن را به دست خواهد آورد.